Morgunblaðið - 21.12.2002, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 LAUGARDAGUR 21. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
GENGIÐ var frá
stofnun Eignarhalds-
félagsins Fasteignar
hf. í gær. Eigendur fé-
lagsins eru fjórir, Ís-
landsbanki, Lands-
banki Íslands, Reykja-
nesbær og Seltjarnar-
neskaupstaður og
leggja þeir fram fast-
eignir að verðmæti
fjórtán milljarða króna
til félagsins. Íslands-
banki og Landsbanki
leggja allar fasteignir
sínar til félagsins með
örfáum undantekning-
um.
Sveitarfélögin leggja
inn hluta af eignum sínum í upp-
hafi en síðan væntanlega fleiri
eignir þegar á líður og þróunin
skýrist. Þau eiga að vísu eftir að
ganga formlega frá málinu í bæj-
arstjórnum en stefnt er að því að
þeirri vinnu og umræðum verði
lokið fyrir mánaðamótin janúar-
febrúar.
Eignarhlutföll skiptast jafnt á
milli bankanna tveggja og sveitar-
félaganna þannig að hver mun eiga
fjórðung í félaginu og einn mann í
stjórn. Hlutafé hvers og eins er
525 milljónir eða alls 2,1 milljarður
króna.
Stjórn Fasteignar skipa Guð-
mundur Tómasson frá Íslands-
banka, Haukur Haraldsson frá
Landsbanka, Árni Sigfússon, bæj-
arstjóri í Reykjanesbæ, og Jón-
mundur Guðmarsson, bæjarstjóri
á Seltjarnarnesi, en framkvæmda-
stjóri verður Ragnar Atli Guð-
mundsson.
Frumkvæði
Íslandsbanka
Ragnar Atli Guðmundsson vann
að undirbúningi félagsins í sam-
vinnu við Íslandsbanka og verður
framkvæmdastjóri félagsins.
Ragnar er viðskiptafræðingur og
hefur reynslu af rekstri fasteigna
og var áður m.a. framkvæmda-
stjóri eignarhaldsfélagsins Kringl-
unnar og fasteignafélagsins Þyrp-
ingar.
Ragnar segir að félagið sé sniðið
sérstaklega fyrir fjármálafyrirtæki
og opinbera geirann.
Það ætli aftur á móti
ekki að hasla sér völl
á einkamarkaði. „Það
er auðvitað nýtt að
opinberir aðilar komi
að fasteignafélagi hér
á landi en það er þó
þekkt víða erlendis,
þ.m.t. á hinum Norð-
urlöndunum. Fast-
eign hefur burði til
þess að verða mjög
öflugt og stórt félag
enda ákaflega traust-
ir aðilar sem standa
að félaginu.
Við reiknum með
að fleiri eigi eftir að
slást í hópinn. En þetta verða
valdir aðilar sem væntanlega koma
munu inn.
Eignir félagsins við stofnun eru
um fjórtán milljarðar en þær fast-
eignir sem falla innan þessa
ramma sem hentað gætu félaginu
eru nú um 200 milljarðar og svo
eru framundan verkefni, misstór
sem þetta félag gæti átt aðkomu
að ef um það nást samningar.“
Kostnaður
sýnilegri
Ragnar segir að með því að
leggja eignir sínar inn í félagið séu
stofnendur að kljúfa rekstur fast-
eigna frá kjarnastarfsemi sinni. Þá
hafi sveitarfélögunum verið gert
að stofna eignarsjóði eða setja
eignirnar í sérstakt félag og
reikna sér leigu. „Það er ein
ástæða þess að mönnum hefur
hugnast þessi hugmynd ágætlega,
þ.e. í stað þess að gera þetta sjálf
setja sveitarfélögin eignirnar í
þetta félag.
Fasteignir hafa til þessa einfald-
lega verið hluti af heildarrekstri
þeirra og með þessu móti verður
mjög skýrt hver kostnaður við að
eiga fasteign og reka hana verður,
nýting fasteigna verður væntan-
lega betri og forsendur nýfram-
kvæmda verða skýrari en áður.“
Ragnar segir að félagið muni
fyrst og fremst þjóna opinberum
aðilum, þ.e. sveitarfélögunum og
ríki og fyrirtækjum tengdum
þeim.
Íslandsbanki, Landsbanki, Seltjarnarnesbær og Reykjanesbær stofna fasteignafélag um opinberar eignir
Eignir félags-
ins fjórtán
milljarðar
Ragnar Atli
Guðmundsson
JÓNMUNDUR Guðmarsson, bæj-
arstjóri á Seltjarnarnesi, segir að til
viðbótar við hin almennu hag-
kvæmnisrök sem búi að baki við-
skiptahugmyndinni sé það einkum
tvennt sem sveitarfélögin hafi í
huga. „Í fyrsta lagi ber okkur sam-
kvæmt nýjum reikningsskilavenjum
að stofna til fasteignafélaga sem
reka fasteignir sveitarfélaganna og
leigja þær síðan bæjarsjóði. Í annan
stað gefur einhvern veginn auga leið
að framtíðin í slíkum rekstri hlýtur
að vera sú að leita fyrst sérhæfingar
og að lokum hagræðingar. Það að
geta nýtt sér sérhæfingu og stærð-
arhagkvæmni í félagi á borð við
þetta eykur mjög líkurnar á því að
við náum fram skilvirkari og hag-
stæðari rekstri á okkar fasteignum.
Um leið skerpir það sýnina á þjón-
ustu sem okkur sveitarfélögunum
ber einna helst að veita. Þannig rök-
styðjum við þátttöku okkar í félag-
inu.“
Jónmundur segist telja að bæj-
arfélagið muni áfram hafa sveigj-
anleika til þess að taka ákvarðanir
og forgangsraða í viðhalds- og fast-
eignamálum þótt fasteignirnar verði
á vegum hins nýja félags. Kannski
verði það einnig til bóta að viðhald
fasteigna verði jafnvel stöðugra sem
skili sér í betra ástandi þeirra.
Samstaða í Reykjanesbæ
„Okkur þótti þessi hugmynd
spennandi og við skoðuðum hana
með opnum hug,“ segir Böðvar
Jónsson, forseti bæjarstjórnar í
Reykjanesbæ. „Það hefur verið góð
samstaða um málið í bæjarstjórn
Reykjanesbæjar og ég er alveg
sannfærður um að þetta er jákvætt
skref.“
Böðvar tekur fram að fasteignir
sveitarfélaganna verði auðvitað
áfram á sama stað og verði nýttar í
þá starfsemi sem nú þegar er í þeim.
„Sveitarfélögin eru ekki að missa
tök á sínum málum því við erum
beinir aðilar að félaginu og stjórn
þess. Málið snýst auðvitað fyrst og
fremst um það að nýta þekkingu til
þess að reka og halda við fasteignum
með betri og hagkvæmari hætti en
nú er.“
Hagkvæm nýting fjár
Valur Valsson, forstjóri Íslands-
banka, segir málið hafa lengi verið í
undirbúningi af hálfu bankans og
hann sé mjög ánægður með að
fyrsta skrefið hafi nú verið stigið.
„Það er alltaf gaman að glíma við
nýja hugsun og við erum að ýta úr
vör verkefni sem við teljum að eigi
eftir að vera farsælt. Við erum öll að
leita að sem hagkvæmastri nýtingu
fasteigna með sem hagkvæmustum
rekstri og jafnframt að hagkvæmri
nýtingu á fjármagni.“
Bjarni Ármannsson, forstjóri Ís-
landsbanka, segist telja að viðhorf
fólks til ýmissa eigna séu að breyt-
ast, eins og t.d. í sambandi við bíla.
Einu sinni hafi allir viljað eiga sinn
bíl en nú sé staðan sú að helmingur
bíla sé seldur á fjármögnunarleigu-
samningi; menn líti einfaldlega á bíl-
inn sem tæki til afnota. „Þessi hugs-
un hefur verið að yfirfærast á
fasteignir, þ.e. að þær séu tæki á
borð við tölvu sem við þurfum að
hafa til þess að geta sinnt okkar
þjónustu sem við þurfum þó ekki
nauðsynlega að eiga. Við höfum séð
bæði sveitarfélög og ríki stuðla að
því að setja málin í þann farveg að
þeir sem hæfastir séu til þess að
framkvæma verkin og gera þau á
sem ódýrastan og hagkvæmastan
hátt sjái þá um það. Það sé frekar
hlutverk hins opinbera að sjá til þess
að verkin verði framkvæmd.“
Binda vonir við hraðan vöxt
Halldór J. Kristjánsson, banka-
stjóri Landsbankans, segir að þegar
þessi hugmynd hafi komið upp að
stofna félag sem sérhæfði sig í því að
eiga og reka eignir banka, opinberra
aðila og þeirra sem eru með áhættu-
stig frá 0 til 0,2 samkvæmt banka-
reglum hafi mönnum hjá Lands-
bankanum þótt það skynsamlegt.
„Við teljum að það náist fram ein-
hver sparnaður í rekstrinum en að-
allega sjáum við í þessu við-
skiptatækifæri og flöt á víðtæku
samstarfi við sveitarfélög um að
leysa fasteignamál. Það er sameig-
inleg niðurstaða okkar að það sé
skynsamlegt að reka þessar eignir í
sérhæfðu félagi. Okkar von er að
þetta félag geti vaxið mjög hratt og
orðið stórt félag og hægt er að sjá
fyrir sér að það kunni einhvern tíma
að ná því að verða skráð á hluta-
bréfamarkað.“
Morgunblaðið/Golli
F.v. Jónmundur Guðmarsson, Halldór J. Kristjánsson, Valur Valsson, Bjarni Ármannsson og Böðvar Jónsson.
Framtíðin í sérhæfingu
og hagræðingu
LAUNANEFND sveitarfélaga hef-
ur óskað eftir áfrýjunarleyfi vegna
dóms Héraðsdóms Reykjaness frá
því á miðvikudag þar sem Hafn-
arfjarðarbær var dæmdur til að
greiða kennara við Lækjarskóla
laun og orlof sem viðbótarlaun óháð
núgildandi kjarasamningi. Fjárhæð-
in, 63 þúsund krónur, er undir
áfrýjunarmörkum (um 400 þús kr.)
og þarf því að sækja um sérstakt
leyfi. Sigurður Óli Kolbeinsson,
sviðsstjóri lögfræðisviðs Samband
íslenskra sveitarfélaga, segir þó
með þessu ekki hafa verið tekna
neina ákvörðun um áfrýjun heldur
eingöngu tryggja möguleika á
henni.
„Við lítum svo á að hér sé um
mjög alvarlegt mál að ræða sem fer
þvert gegn skýru ákvæði í kjara-
samningi launanefndar og KÍ,“ seg-
ir hann. „Samkvæmt ákvæðinu var
það forsenda fyrir gildi kjarasamn-
ingsins að allir samningar um við-
bótarráðningarkjör féllu niður enda
var samið um verulegar taxtahækk-
anir í staðinn. Hluti af rökum fyrir
þeim hækkunum var tilfærsla á til-
teknum kjörum inn í kjarasamning-
inn og það var gert í góðri trú.“
Þurfa að átta sig á umfangi
afleiðinga dómsins
Um það hvort litið verði svo á að
kjarasamningurinn sé fallinn úr
gildi segir hann að það muni koma í
ljós við nánari skoðun málsins hjá
launanefnd sveitarfélaga. „Þá þurf-
um við einnig að átta okkur betur á
umfangi afleiðinga dómsins ef hann
stendur svona,“ segir hann.
„Á fimmtudaginn var kveðinn
upp dómur í Héraðsdómi Vestfjarða
í eðlislíku máli. Það mál sneri
reyndar á hinn veginn. Þar var
kennari sem krafðist þess að Vest-
urbyggð héldi áfram að greiða hon-
um staðaruppbót á grundvelli sömu
yfirlýsingar og hinn dómurinn
fjallaði um. Sveitarfélagið neitaði að
greiða þetta, aðallega á grundvelli
þess að staðaruppbót er ekki og
hefur aldrei verið „launategund
kjarasamnings“. Um slíkt er ekki
samið í kjarasamningum okkar. Sá
dómari taldi hins vegar í því tilfelli
að með kjarasamningi sé hægt að
hafa áhrif á persónubundin ráðning-
arkjör og dæmdi sveitarfélagið til
að greiða staðaruppbótina áfram.
Ég get ekki betur séð en þessir
dómar gangi hvor gegn öðrum.“
Óskað áfrýjunar á máli kennara gegn sveitarfélögum
Fer þvert gegn skýru
ákvæði í samningi
KÆRUNEFND um opinbert eft-
irlit með fjármálastarfsemi hefur
með nýjum úrskurði sínum stað-
fest ákvörðun Fjármálaeftirlitsins
um að synja umsókn Starfs-
mannasjóðs SPRON um heimild
til þess að kaupa virkan eignar-
hlut í SPRON, Sparisjóði Reykja-
víkur og nágrennis.
Í tilkynningu frá stjórn starfs-
mannasjóðsins koma fram von-
brigði með þessa niðurstöðu
kærunefndar og telur stjórnin það
miður að stofnfjáreigendum skuli
meinað að njóta markaðskosta,
eins og það er orðað.
Er verið að skoða úrskurðinn
og verður áfram unnið að málinu
með hagsmuni stofnfjáreigenda
og sjálfstæði sparisjóðsins að leið-
arljósi. Hefur stjórnin sent stofn-
fjáreigendum bréf um stöðu máls-
ins.
Hagsmunir tryggðir
„Meginrökstuðningur í úr-
skurði Fjármálaeftirlitsins var á
sínum tíma að hátt gengi á stofn-
fjárbréfum væri til þess fallið að
valda hagsmunaárekstrum á milli
stofnfjáreigenda og SPRON.
Kærunefndin tekur undir það
mat Fjármálaeftirlitsins en legg-
ur enn fremur áherslu á að dreifð
eignaraðild að stofnfjárhlutum sé
best til þess fallin að tryggja hags-
muni sparisjóðsins sjálfs gagnvart
stofnfjáreigendum,“ segir í til-
kynningu stjórnar starfsmanna-
sjóðs SPRON.
Umsókn Starfs-
mannasjóðs
SPRON hafnað