Morgunblaðið - 21.12.2002, Blaðsíða 41

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. DESEMBER 2002 41
MEÐ tilkomu geislaplötunnar
varð útgáfa á hljóðrituðu efni mun
ódýrari en áður og útgáfuferlið auð-
veldara í framkvæmd. Þess vegna
hefur það færst í vöxt að menn ráð-
ist í útgáfu á ýmiss konar tónlistar-
efni þar sem hvatinn eru hugsjóna-
ástæður, tilfinningaleg tengsl eða
fjölskyldutengsl. Vinir, söngfélagar
og skyldmenni taka sig saman og
gera disk til heiðurs einhverjum að-
ila sem þeim tengist. Og oft hefur
tilefnið verið minna en hér.
Jón Björnsson (1903–1987) var
mikill frumkvöðull á tónlistarsvið-
inu. Hann spilaði fyrir dansi, var
organisti um 60 ára skeið, var einn
stofnenda Karlakórsins Heimis og
stjórnandi í 40 ár, stofnaði og
stjórnaði Samkór Sauðárkróks og
var stjórnandi Kirkjukórs Sauðár-
króks. Auk þess var Jón afkasta-
mikill tónsmiður, samdi fjöldann
allan af einsöngs-, tvísöngs- og kór-
lögum. Einnig stundaði hann bú-
skap mestan hluta ævinnar. Í febr-
úar á næsta ári eru 100 ár liðin frá
fæðingu Jóns Björnssonar og af því
tilefni hefur þessi diskur litið dags-
ins ljós.
Lög Jóns Björnssonar eru
áheyrileg og mörg hver falleg. En
mig grunar að fæst þeirra séu
þekkt utan heimabyggðar Jóns,
Skagafjarðar. Svo er að ég held um
flest lögin á þessum diski. Und-
antekin eru þó lögin Hallarfrúin og
Móðir mín sem oft hafa heyrst í út-
varpi. Auk fyrrnefndra tveggja laga
skara lögin Þráðurinn hvíti, Vornótt
í Skagafirði og Lækurinn fram úr
að mati undirritaðs. Flutningur
flestra laganna er góður og stund-
um mjög svo. Hinir ástsælu Álfta-
gerðisbræður koma víða við á disk-
inum, ýmist saman í hóp eða sem
einstaklingar og standa alltaf fyrir
sínu. Karlakórinn Heimir hefur
þéttan og fallegan hljóm og virðist
vera í stöðugri framför ef marka
má þessar upptökur. Skagfirska
söngsveitin hefur löngum notið
góðs af stjórn Snæbjargar Snæ-
bjarnardóttur, sem auk þess að
vera snjall kórstjóri er einnig meðal
bestu söngkennara þjóðarinnar.
Ekki má láta hjá líða að minnast á
trausta einsöngvarana sem sumir
hverjir hafa raddir sem myndu telj-
ast góðar hvar sem er. Mér er sagt
að þetta sé ekkert merkilegt. Þeir
eru jú úr Skagafirðinum, hvað ann-
ars!
Þegar allt kemur til alls er hér
um þarft framtak að ræða. Disk-
urinn Lögin hans Jóns er góð heim-
ild um merkilegan tónlistarfrömuð
sem ekki má gleymast komandi
kynslóðum Skagfirðinga og annarra
landsmanna.
TÓNLIST
Geislaplötur
Jón Björnsson frá Hafsteinsstöðum: Móð-
ir mín, Þú varst mitt blóm, Hallarfrúin,
Upprisa, Til mömmu, Hófadynur, Bí, bí og
blaka, Þráðurinn hvíti, Björt nótt, Vornótt
í Skagafirði, Kossinn, Harmljóð, Í góðra
vina ranni, Helga Jarlsdóttir II, Hirðing-
inn, Vorið kom í nótt, Lækurinn. Söngur:
Karlakórinn Heimir, Steinbjörn Jónsson,
Einar Halldórsson, Birgir Þórðarson, Jón
Hallur Ingólfsson, Sigfús, Gísli og Pétur
Péturssynir, Álftagerðisbræður, Rökk-
urkórinn, Skagfirska söngsveitin, Þórunn
Ólafsdóttir, Halla S. Jónsdóttir, Margrét
Matthíasdóttir, Kirkjukór Sauðárkróks-
kirkju, Þorbergur S. Jósefsson, Jóhann
Daníelsson og Eiríkur Stefánsson. Stjórn-
endur: Jón Björnsson, Stefán R. Gísla-
son, Snæbjörg Snæbjarnardóttir, Björg-
vin Þ. Valdimarsson, Sveinn Árnason.
Hljóðfæraleikur: Ólafur Vignir Alberts-
son, Stefán R. Gíslason, Guðmundur Jó-
hannsson, Thomas R. Higgerson (píanó).
Heildarlengd: 50’05. Útgefandi: Barna-
börn Jóns Björnssonar 2002.
LÖGIN HANS JÓNS – ALDARMINNING
1903–2003
Til heiðurs
tónlistarfrömuði
Valdemar Pálsson
Jón Björnsson: Merkilegur tónlist-
arfrömuður sem ekki má gleymast.
BIRGITTA Jónsdóttir skáld hefur
staðið í ströngu á útgáfusviðinu þetta
árið þó lítið hafi borið á afurðunum í
íslenska bókaflóðinu. Hún hefur gef-
ið út ljóðabókina Wake Up sem er al-
gjörlega unnin af henni sjálfri, því
ekki er nóg með að ljóðin í bókinni
séu hennar heldur málar hún einnig
myndirnar sem prýða bókina og síð-
an er hún bundin inn í höndum, hvert
eintak eftir pöntun og því ekki marg-
ar bækur í umferð.
„Mér finnst skemmtilegra að vinna
þetta á þennan hátt. Það er dýrt að
liggja með óselt upplag af ljóðabók
og því fór ég þessa leið, að búa til ein-
tökin jafnóðum og falast væri eftir
þeim. Mér er líka mikið í mun að geta
boðið upp á ódýrar en fallegar bæk-
ur og gert þær persónulegar um leið.
Engar tvær bækur er alveg eins.
Bókin hefur verið þýdd yfir á jap-
önsku og svo voru 9 ljóð úr henni ný-
verið þýdd yfir á arabísku og hafa
verið birt í Marokkóskum dag-
blöðum. Ég hef verið sífellt meira að
einbeita mér að því að koma ljóð-
unum mínum á framfæri erlendis, þá
helst með því að vera sýnileg í gegn-
um netið,“ segir Birgitta.
Birgitta ritstýrði einnig tveimur
safnbókum og gaf út á árinu er nefn-
ast The Book of Hope og The World
Healing Book. Kveikjan að þessum
bókum voru atburðirnir þann 11.
september 2001 og í kjölfarið tók
hún þá ákvörðun að senda út kall á
Veraldarvefnum og bjóða skáldum,
listamönnum og trúarleiðtogum alls
staðar í heiminum að leggja til verk í
safn bóka sem ætlað voru að brúa bil-
ið á milli ólíkra menningar og trúar-
samfélaga. Svörunin var gríðarlega
mikil og fékk hún meðal annars verk
eftir þrjú höfuðskálda Bandaríkj-
anna, Lawrence Ferlinghetti, Joy
Harjo og Ritu Dove, greinar og ljóð
eftir Dalai Lama, Sufi Meistarann
Muhammad Zuhri og Rabbi Michael
Lerner.
„Mér fannst heimurinn vera í sár-
um eftir þennan skelfilega atburð og
stefna í meiri skelfingar, því biðlaði
ég til skálda heimsins um ljóð sem á
einhvern hátt sýndu vilja til að fara
handan við trúarofstæki, þjóðern-
ishyggju og hefnigirni. Viðbrögðin
voru langt umfram það sem ég átti
von á. Ég náði til fólks sem áður fyrr
hefði ef til vill tekið mánuði og ár að
finna og fá til liðs við þetta verk. Ég
tel að bækurnar gefi ákaflega rétta
mynd af vilja hins almenna borgara
til að finna frið bæði hið innra og
ytra á heimsvísu.
Ég tók þá stefnu að ritstýra þessu
þannig að hafna engum sem sendi
inn efni, frekar að setja mjög skýra
stefnu um inntak. Það tókst mjög vel
enda var aðeins einu skáldi hafnað
vegna þess að hún taldi sig ekki eiga
verk sem væru ekki þjóðernisleg.“
Birgitta segir að bækurnar megi
panta með því að fara inn á slóðina
http//this.is/poems/hope. „Þar má
líka finna nánari upplýsingar um alla
höfundana og komast inn á heimasíð-
ur þeirra. Bækurnar fást líka í bóka-
búðum miðbæjarins.“
Birgitta kveðst hafa kynnst fjölda
af góðu fólki í gegnum þetta verkefni
og það eigi eftir að skila árangri
langt inn í framtíðina. „Þetta er að-
ferð til að eyða fordómum og auka
skilning á milli fólks um heim allan.
Þarna eiga efni skáld sem játa ólík
trúarbrögð og hafa gerólíka lífsýn.
Þeim er þó öllum sameiginlegt að
vilja þroskast og fræðast og stuðla að
friði. “ Þess má geta að allur ágóði af
bókunum mun renna til Barnahjálp-
ar Sameinuðu þjóðanna með ósk um
að þeir peningar muni renna til
barna í Afganistan.
Ort um von og frið
Birgitta Jónsdóttir
UNNUR Guðjónsdóttir gaf Lands-
bókasafni Íslands – Háskólabóka-
safni kínverska útgáfu alfræðiorða-
bókarinnar Britannicu á dögunum.
„Ég hef verið að halda upp á 10
ára afmæli Kínaklúbbsins á þessu ári
og er þessi gjöf rúsínan í pylsuend-
anum. Ég vil með þessari gjöf auka
möguleika fólks á því að kynnast
Kína, sem landi og þjóð, á sem fjöl-
breyttastan hátt. Eins og er eru það
ekki margir sem leggja stund á kín-
verska tungumálið hér á landi, en ég
vona að breyting verði á því. Við nám
í kínversku er bæði gagn og gaman
að bera saman kínverska texta bók-
arinnar við þann enska en bókin
geymir allskyns fróðleik og allir
ættu að geta fundið eitthvað áhuga-
vert að lesa í henni,“ segir Unnur.
Hún skipuleggur hópferðir Íslend-
inga til Kína og ætlar næst í maí.
Ritverkið er í 10 bindum, útgefið
1985–6.
Morgunblaðið/Sverrir
Kínversk útgáfa af alfræðiorðabókinni Britannicu afhent Landsbókasafni
Íslands – Háskólabókasafni. Þorleifur Jónsson og Unnur Guðjónsdóttir.
Landsbókasafn eignast
Britannicu á kínversku
Nýja ilmvatnið frá Cindy Crawford fæst í
snyrtivöruverslunum og apótekum um land allt