Morgunblaðið - 21.12.2002, Blaðsíða 61

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. DESEMBER 2002 61
YFIRLÝSING borgarstjóra um
framboð fyrir Samfylkinguna er að
mínu mati merki um það að R-list-
inn eigi nú aðallega fortíð en ekki
framtíð. Ljóst er að með því að
bjóða sig fram fyrir Samfylkinguna
hefur Ingibjörg Sólrún nú loks látið
undan gríðarlegum þrýstingi sem
verið hefur fyrir hendi í marga mán-
uði. Satt að segja var ég þess fullviss
að hún myndi standast freistinguna,
verandi í áhugaverðasta starfi á Ís-
landi og hafandi áður setið á þingi.
„Been there, done that“ segja menn
í dag og eiga þá við að ekki sé
áhugavert að endurtaka það sem
maður hefur þegar að baki. Með
ákvörðun sinni kemur borgarstjóri
samstarfi þeirra flokka sem staðið
hafa að R-listanum í uppnám og
ekki sýnist mér líklegt að þeir sætti
sig við að hafa borgarstjóra sem
skipstjóra á einu fleyi en háseta á
öðru, samanber orð formanns
Framsóknarflokksins, Halldórs Ás-
grímssonar.
Borgarstjóri hefur setið í skjóli
þeirra flokka sem sameinuðust um
framboð til borgarstjórnar vorið
1994. Sjálf kom hún úr Kvennalist-
anum og hefur verið utan kvóta þeg-
ar sætum er úthlutað á framboðs-
listum. Hún hefur notið mikils
persónufylgis, bæði vegna eigin
mannkosta en ekki síður vegna þess
að embættið sem hún skipar er í eðli
sínu vinsælt og ekki á hvers manns
færi að sigra sitjandi borgarstjóra
eins og dæmin sanna. Reykvíkingar
hafa almennt séð ekki sett sama-
semmerki milli hennar og Samfylk-
ingarinnar, en nú verður breyting á
því. Trúverðugleiki borgarstjóra
hefur verulega dalað og slíkt getur
varla orðið Samfylkingunni til fram-
dráttar. Við sjálfstæðismenn mun-
um fylkja okkar liði, starfa ötullega
og stefna að glæstum sigri í vor.
R-listinn
riðar til falls
Eftir Katrínu
Fjeldsted
Höfundur er alþingismaður.
„Trúverðug-
leiki borg-
arstjóra hef-
ur verulega
dalað og
slíkt getur varla orðið
Samfylkingunni til fram-
dráttar.“
MEÐ eftirfarandi orðum langar
mig til að vekja athygli á verkefni
sem er meira aðkallandi en flest
önnur verk sem þjóðin á óunnin.
Það verður ekki kallað átaksverk
en þarf að vinnast með stefnufestu
og þolinmæði. Þar sem um mennta-
mál er að ræða þarf enginn að
velkjast í vafa um að verkið beri
góðan arð.
Mikið afrek hefur verið unnið
víða um land í að einsetja grunn-
skólann og þótti mörgum tími til
kominn. Þótt það hafi verið dýrt og
góðra gjalda vert er ekki víst að
það hafi í raun verið brýnast eins
og mál stóðu. Kennarar eru hjarta
hvers skóla hvað sem húsnæði líð-
ur. Kennari sem kemur ungmenn-
um til manns verður varla metinn
til fjár þótt mörgum finnist þeir
hlutir einskis verðir sem ekki hafa
verðmiða. Skóli sem hefur á að
skipa góðum kennurum skilar frá
sér mannvænlegum börnum hvort
sem hann er á vegum ríkis eða
sveitarfélags, rekinn fyrir sjálfs-
aflafé eða af hugsjón og áhuga ein-
um. Arður af skólastarfi má sem
best vera vel menntuð ungmenni í
öllum skilningi og hefur þá þjóðin
varið fé sínu og fyrirhöfn vel.
Ég hef það fyrir satt, sem sá
merki skólamaður Þórarinn
Björnsson, fyrrverandi skólameist-
ari Menntaskólans á Akureyri,
sagði eitt sinn í ræðu, að kenn-
arastarfið væri göfugasta starf
þjóðfélagsins. Sú var tíðin að efni-
legasta námsfólkið sóttist eftir að
verða kennarar. Kennari var
virður vel. Starf kennara er ekki
bara göfugt heldur einnig mjög
erfitt. Ekki hefur það orðið léttara
í seinni tíð eftir að þeim börnum
fór að fækka sem hafa reynslu af
að þurfa að hlýða heima fyrir.
Þetta hefur þeim sem stjórna
menntamálum verið ljóst að
nokkru leyti því að stofnuð var ný
staða við skóla og kölluð stuðnings-
fulltrúi. Stuðningsfulltrúanum er
ætlað að starfa við hlið kennarans
til þess að létta af honum farginu
sem erfiðustu börnin eru. Þeim er
sem sagt falið að ala önn fyrir erf-
iðustu einstaklingunum og vænt-
anlega koma þeim til nokkurs
þroska. Það sýnir stórmennskuna í
framkvæmd menntastefnunnar að
þær einar kröfur eru gerðar til
stuðningsfulltrúa að þeir hafi ekki
aðra atvinnu þá stundina, enda á
þetta að vera útgjaldalítið fyrir
sveitarfélagið. Nær hefði verið að
kröfur til þeirra væru allmiklu
meiri en til almennra kennara og
laun samkvæmt því.
Að undanförnu hefur íslenskri
þjóð farist hrapallega við kennara-
stétt sína. Trúlega hefur blind
launastefna fjármálaráðuneytis í
áratugi unnið meira tjón á íslensk-
um menntamálum en svo að á því
verði ráðin bót á nokkrum árum.
Ekki bætir úr skák að í seinni tíð
hafa margir málsmetandi menn,
vonandi af skammsýni en ekki til
að rægja stéttina, sáð því korni
tortryggni í garð kennara að gera
þurfi starf þeirra sýnilegra. Er þá
víða kastað grjóti úr glerhúsi því
að fá störf eru eins rækilega fyrir
augum hvers sem sjá vill og kenn-
arastarfið. Hópur nemenda sér að
jafnaði hverja hreyfingu kennarans
og foreldrar vita hvenær barni
þeirra er gert gott í skóla. Sá
skólastjóri er blindur sem ekki veit
hvern mann kennari í starfsliði
hans hefur að geyma og hvort hann
sinnir sínu undirbúningsstarfi af
þeirri kostgæfni sem nauðsynleg
er. Í síðustu samningum var und-
irbúningstími sem greitt er fyrir
skertur um tæpan þriðjung. Með
launastefnunni og ítrekuðum
brigslum um vinnusvik hefur kenn-
arastéttin verið vanvirt og margur
mætur kennari hrökklast úr starfi.
Á undanförnum árum hefur ver-
ið viðurkennt í orði að laun kenn-
ara hafi verið orðin óviðunandi og
síðustu kjarasamningar voru bein-
línis til þess gerðir að bæta laun
kennara umfram aðra. (Það kostaði
þó langt og harðvítugt verkfall
framhaldsskóla- og tónlistarkenn-
ara þannig að skilningur ráða-
manna á kjörum þeirra og ástandi
skólamála hefur ekki rist mjög
djúpt.) Mjög hefur verið deilt um
hvort nægilega hafi verið bætt um
ef það var þá nokkuð að heitið
gæti. Kjör kennara þurfa að vera
svo góð að starfið sé mjög eftir-
sóknarvert og ekki leiki vafi á að
það sé vel launað í öllum saman-
burði.
Verkefnið sem yfirvöld mennta-
mála standa frammi fyrir er að
styrkja kennarastéttina svo sem
verða má. Ekki er nokkur leið að
efla í einu vetfangi stétt manna
sem hefur verið niðurlægð. Því
verður að búa þannig um hnútana
að skólastjóri eigi um eitthvað að
velja þegar hann ræður menn til
starfa. Á fáum áratugum má þann-
ig ná saman völdu liði kennara en
einungis ef til kemur ákveðin póli-
tísk stefna um enn frekari kjara-
bætur en orðið er.
Eflum
kennarastétt
landsins
Eftir Odd
Sigurðsson
„Með launa-
stefnunni og
ítrekuðum
brigslum um
vinnusvik
hefur kennarastéttin
verið vanvirt og margur
mætur kennari hrökkl-
ast úr starfi.“
Höfundur er jarðfræðingur.
„Hitler og seinni
heimsstyrjöldin eftir
A. J. P. Taylor er og
verður sjálfsagt lengi enn
mjög umdeilt verk, en eitt
er víst, að enginn, sem
vill kynna sér uppruna
ófriðarins að gagni,
getur leyft sér að láta
það framhjá sér fara.“
Þór Whitehead sagnfræðingur
Var strídid
hitler ad kenna?
BÓKAÚTGÁFAN HÓLAR
SÍMI 528 8505 - SMÁRALIND
Öðruvísi
ÚR Verð frá15.900