Morgunblaðið - 21.12.2002, Blaðsíða 54

MENNTUN
54 LAUGARDAGUR 21. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
FRÆÐSLUSETRIÐ Sí-mennt.is er valkostur í sí-menntun fulltíða fólks,sem gerir því kleift að
auka við þekkingu sína með skipu-
lögðum hætti í fjarnámi eða með því
að nota Netið. Nemendur stunda
nám sitt á eigin forsendum og óháð
stund og stað. „Símennt.is er ís-
lenskur fræðslugrunnur, þar sem
allt umhverfi er á íslensku og öll
hönnun miðar að því að gera námið
eins aðgengilegt, auðvelt og
skemmtilegt og kostur er,“ segir
Guðbrandur Gíslason, framkvæmda-
stjóri þess.
Í þessu kerfi er er hljóðrás, þannig
að maður heyrir í kennaranum, svo
og auðvitað texti, myndir, gröf,
tenglar og annað sem að náminu lýt-
ur. Með vissu millibili birtast spurn-
ingar úr námsefninu, svo nemandinn
geti fylgst með því hvernig honum
miðar. Hann getur einnig notað
spjallrás sem fylgir hverju nám-
skeiði.
Blaðamaður hitti Guðbrand og
Hallfríði Þórarinsdóttur mannfræð-
ing og kennara hjá Símennt.is til að
kynna sér fræðslusetrið betur.
Vefsetur félaga og stofnana
Guðbrandur segir að í stuttu máli
bjóði fræðslusetrið upp á gott að-
gengi, íslenskt umhverfi, og fjöl-
breytt námsefni sem nýtist stéttar-
félögum, félagssamtökum,
opinberum stofnunum, sveitarfélög-
um, fyrirtækjum og menntastofnun-
um. Og sl. fimmtudag gerði Si-
mennt.is þjónustusamning við
Vinnueftirlit ríkisins. „Það felur m.a.
í sér að fræðsluefni sem Vinnuefitr-
litið ætlar starfsmönnum sínum
verður vistað á Simennt.is og einnig
að Simennt veiti Vinnueftirlitinu
þjónustu við undirbúning námsefnis,
uppsetningu þess og upptökur,“ seg-
ir hann. Starfsmenn Vinnueftirlits-
ins eru dreifðir víða um landið, og
með því að veita þeim stöðugt að-
gengi að fræðslu sem snertir starf-
svið þeirra vill stofnunin bæta innra
upplýsingaflæði sitt á hagkvæman
hátt og styrkja starfsmenn í starfi.
„Við störfum með yfir 40 sérfræð-
ingum á flestum sviðum íslensks at-
vinnulífs og þjóðlífs,“ segir Guð-
brandur og „þeir deila þekking-
arauði sínum með nemendum.
Einnig lögum við námsefni að þörf-
um viðskiptavina okkar í samvinnu
við þá.“
Þarfir beggja í brennidepli
Enn sem komið er býður Simennt-
.is ekki einstaklingsáskrift, heldur er
ætlunin að þjóna þess í stað stærri
hópum viðskiptavina. Fyrsti við-
skiptavinur Simenntar.is var Starfs-
mannafélag ríkisstofnana (SFR), en
þar var ákveðið að bjóða öllum fé-
lagsmönnum aðgengi að námsefni á
Simennt.is. Geir H. Haarde fjár-
málaráðherra og Jens Andrésson
formaður SFR opnuðu vefskóla SFR
á Simennt.is formlega í september
2001 og gerðust fyrstu nemendur
hans. Jens hefur beitt sér mjög fyrir
því að félagsmenn SFR hafi greiðan
aðgang að símenntun. Núna eru á
sjöunda þúsund áskrifendur að Si-
mennt.is.
Það sem einkennir þennan samn-
ing að mati Guðbrands er að tekið er
fullt tillit til þátttakenda á námskeið-
um hjá hinu opinbera sem einstak-
linga, hagsmuna þeirra og áhuga-
sviða. „Áður fyrr tók „starfs-
menntun“ eingöngu mið af hags-
munum atvinnurekandans, sem valdi
„starfsmenn“ til að sækja sérstaka
starfstengda þekkingu á námskeið-
um,“ segir hann.
Samstarfið við SFR hófst reyndar
árið 1995 með námskeiðunum Rek-
spölur I og II þar sem gengið var út
frá þeirri grundvallarhugsun, að
hagsmunir einstaklings og vinnu-
veitanda fari saman í aukinni þekk-
ingu einstaklingsins, fjölbreyttum
áhuga hans og færni.
Endurkoma nemenda
Þegar vefsetrið var stofnað var
ákveðið í upphafi að það yrði mjög
aðgengilegt öllum og að nóg væri að
eiga venjulega heimilistölvu og
dæmigert mótald til að stunda námið
ásamt hljóðkorti.
Hallfríður Þórarinsdóttir segir að
galdurinn við Simennt.is sé hversu
aðgengilegt það sé, það komi strax í
veg fyrir hræðslu gagnvart
tækninni. „Meðalaldur nemenda er
48 ár og 70% þeirra eru konur sem
fæstar voru vanar tölvunotkun,“ seg-
ir hún og að oft séu þær ekki sér-
hæfðar og því mikilvægt bæði að fá
tækifæri til að stunda nám á þennan
hátt og að tæknin vefjist ekki fyrir
þeim.
Guðbrandur segir að möguleikinn
á að stunda nám á þennan hátt geri
hugmyndina um jafna aðstöðu fólks
til náms raunhæfa. „Þetta opnar
möguleika t.d. fyrir konu sem fædd-
ist ef til vill á Siglufirðin árið 1948 og
hafði enga möguleika á því að leggja
stund á nám þá, en hún hefur það
núna. Þetta er mjög góð byggða-
stefna.“
Möguleikarnir nýttir vel
„Námið felur líka í sér að launa-
fólkið getur, eftir atvikum, hækkað
um launaflokk eftir að það hefur lok-
ið tilteknum fjölda námskeiða,“ segir
Hallfríður, „og það getur stundað
námið bara heima hjá sér. Einnig er
til í dæminu að vinnuveitendur setji
upp sérstakar námstölvur á vinnu-
stöðunum fyrir þá sem eiga ekki
tölvur.“
Guðbrandur nefnir dæmi um að
námið þurfi ekki að vera einmana-
legt. „Á Egilsstöðum og í Neskaup-
stað voru hópar sem gerðu námið að
félagslegri athöfn með því að fara
saman á námskeið á Simennt.is á
einum stað með einni tölvu. Það eru
fleiri dæmi um að litlir hópar stundi
námið á þennan hátt og séu með um-
ræður í kjölfarið.“
Einnig getur verið um það að
ræða að gerð séu sérstök námskeið
sem einungis tiltekinn hópur hefur
aðgang að, eins og t.d. starfsmenn
vinnueftirlitsins.
Hallfríður og Guðbrandur segja
að búast megi við að eftir því sem
heimilin verði tæknvæddari og t.d.
ADSL-tenging verði almenn, opnist
fleiri möguleikar um gagnaflutninga
fyrir Simennt.is. M.a. er ætlunin að
vera með tungumálanámskeið.
Fjöldaáskrift
„Simennt.is sker sig úr með því að
vera með fjöldaáskrift, en setrið
verður á þann hátt opið mjög mörg-
um,“ segir Guðbrandur, „dæmi um
það er að félag með þúsund fé-
lagsmenn verður áskrifandi með því
að greiða tiltekna upphæð fyrir
hvern og einn. Hver einstaklingur
innan félagsins getur síðan tekið eins
mörg námskeið og hann vill án þess
að það kosti meira en að taka eitt
námskeið. Námið er félagsleg þjón-
usta við félagsmenn sem fá síðan
ókeypis aðgang.“
Hallfríður segir að námið hafi oft
mjög góð áhrif á nemendur. „Sumir
lifna við og verða mjög metnaðarfull-
ir. Þeir taka hvert námskeiðið á fæt-
ur öðru. Námskeiðin eru þannig
byggð upp að nemendur taka reglu-
lega áfangapróf og þeir vita því æv-
inlega hvar þeir standa og í hverju
þeir þurfa að bæta sig,“ segir hún og
að fólk læknist umsvifalaust af tölvu-
fælninni og sjálfstraustið aukist þeg-
ar það finnur að það ræður við þetta
og er betra á þessu sviði en það bjóst
við. „Björninn er unninn um leið og
fólk byrjar,“ segir hún og að enginn
viti hvert námið á endanum leiði
nemendur.
Símenntun/ „Björninn er unninn um leið og fólk byrjar,“ segir Hallfríður, „enginn veit
hvert námið á endanum leiðir nemendur.“ Gunnar Hersveinn hitti hana og Guðbrand
Gíslason og ræddi um Simennt.is sem er með á 7. þúsund nemenda á sínum snærum.
Netnám er
byggðastefna
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Hver einstaklingur innan stéttarfélags getur tekið eins mörg námskeið og
hann vill án þess að það kosti meira. Hallfríður og Guðbrandur.
 Nemendur læknast af tölvu-
fóbíunni og sjálfstraustið eykst
 Meðalaldur er 48 ár og 70% þeirra
eru konur, fæstar vanar tölvum
TENGLAR
.....................................................
www.simennt.is
guhe@mbl.is
ÞRETTÁNDA desember hófst í Borgarholts-
skóla dreifnám í bókasafnstækni fyrir starfs-
fólk bókasafna. Um er að ræða samstarfsverk-
efni Borgarholtsskóla og Upplýsingar – Félags
bókasafns- og upplýsingafræða. Verkefnið er
styrkt af starfsmenntasjóði félagsmálaráðu-
neytis. Alls 30 nemendur eru innritaðir í námið
og koma þeir frá öllum fjórðungum landsins.
Meðalaldur nemenda er 47 ár, að lang-
stærstum hluta konur. Samsetning nem-
endahópsins með tilliti til kyns, búsetu og ald-
urs er nokkuð athyglisverð þar sem um er að
ræða hátækninám í upplýsingaiðnaði.
Þjónusta upplýsingamiðstöðva hefur aukist
verulega og gjörbreyst með nýrri tækni og
nýjum miðlum og þörf er fyrir fagmenntað
starfsfólk á fleiri sviðum en áður. Bókasafns-
tæknar munu einkum vinna við upplýsinga-
öflun og upplýsingamiðlun í fyrirtækjum,
bókasöfnum, skjalasöfnum og öðrum upplýs-
ingamiðstöðvum og veita ólíkum not-
endahópum almenna og sérhæfða þjónustu. Þá
vinna þeir við almenna umsýslu tölvubúnaðar,
auk þess að viðhalda vefefni og vinna við fram-
setningu kynningarefnis fyrirtækja og stofn-
ana.
Námið er dreifnám með 4–5 staðbundnum
lotum á hverri önn. Nemendur taka 33 ein-
ingar faggreina í upplýsinga- og fjölmiðlatækni
og 20 einingar í sérnámi (bókasafnstækni), eða
53 einingar alls. Almennar bóknámsgreinar
eru ekki hluti af dreifnáminu. Nám þetta dreif-
ist á 4 mislöng námstímabil (annir) og taka
nemendur frá 10 til 20 einingar á hverju tíma-
bili. Hluti kennslunnar fer fram í staðbundnu
námi um vor og haust. Að sögn Kristjáns Ara
Arasonar kennslustjóra hóf Borgarholtsskóli
kennslu í upplýsinga- og fjölmiðlagreinum
haustið 2001. Boðið er upp á sérnám í fjöl-
miðlatækni og bókasafnstækni og stefnt er að
því að taka upp sérnám í veftækni næsta haust.
Starfsnám í upplýsinga- og fjölmiðlagreinum
er nýjung á Íslandi, nýjung sem byggist á
gömlum merg iðngreina prentiðnaðarins.
Námstíminn er 3 námsár, þar af 4 annir í skóla
og 12 mánaða starfsþjálfun á vinnustað. Skóla-
námið skiptist í 58 eininga sameiginlegt grunn-
nám og 20 eininga sérnám. Með próf af upplýs-
inga- og fjölmiðlabraut, sem þreytt er við lok
sérnáms í skóla, getur nemandi farið í starfs-
þjálfun hjá viðurkenndu fyrirtæki og lokið
starfsnámi á sínu sérsviði eða haldið áfram
skólanámi á framhaldsskólastigi, t.d. til stúd-
entsprófs (u.þ.b. 2 ár) eða lokaprófs í marg-
miðlun á listnámsbraut (u.þ.b. 1 ár). Að lokinni
starfsþjálfun gangast nemendur í löggiltum
iðngreinum undir sveinspróf í viðkomandi iðn
eða fagpróf. Menntamálaráðuneytið hefur gef-
ið út námskrá í upplýsinga- og fjölmiðlatækni,
sbr. námskrárvef menntamálaráðuneytis.
Nýtt dreifnám í
bókasafnstækni
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Alls 30 eru innritaðir í bókasafnstækni í Borgarholtsskóla og koma þeir víða að.
 Dæmi um námskeið sem ein-
staklingur hefur tekið hjá Simennt-
.is: Fjölmenning og fordómar
(fél001)
Veröldin og við (fél002)
Frávik (fél003)
Samskipti (fél004)
Heilsuvernd á vinnustað (heil01)
Líkamsbeiting og vinnutækni
(heil02)
Heimspeki (heim01)
Námstækni (nám01)
Windows (töl02)
Word (töl03)
Excel (töl04)
PowerPoint (töl05)
FrontPage (töl06)
Excel 2 (töl07)
Upplýsingasamfélagið (UT001)
Umhverfisvernd (vist01)
Þokkalega öflug PC-tölva, þ.e.
helst 166Mhz eða meira með a.m.k
56Kb mótaldi, sæmilegu hljóðkorti
og hátölurum dugar. Windows
stýrikerfi, Microsoft Internet
Explorer 5 og Windows Media-
Player 7.
 Umsögn nemanda er hér: „Ég
hef lokið við 3 hluta sem eru í boði
hjá ykkur: Námstækni, Notum
tæknina betur, Heilsuvernd á
vinnustað. Það er mjög gaman að
geta gert þetta í gegnum tölvuna
og mun ég taka fleiri þætti eftir
áramótin.“
Námskeið og umsögn
Starfsmannafélag ríkisstofnana
hefur unnið markvisst að símennt-
unarmálum félagsmanna allt frá
því að starfsmenntunarsjóður
komst á laggirnar. Í samningunum
1995 var síðan samið um að efla
fræðslustarf með gagnkvæman hag
stofnunar og starfsmanns í huga og
hleyptu aðilar í kjölfar þess af
stokkunum námskeiði sem fékk
heitið Rekspölur.
Námskeiðin taka mið af 4.2. gr.
samnings fjármálaráðuneytisins og
Starfsmannafélags ríkisstofnana,
svo og þeim markmiðum yfirleitt
sem sett eru fram í bókun 1. í kjara-
samningnum, dags. 12. apríl, 1995,
en þar er tilgreint, að efla beri
fræðslustarf „með gagnkvæman
hag stofnunar og starfsmanna fyrir
augum.“
Hagur starfsmanns er skil-
greindur þar í grein 2.2-2.3 sem hér
segir:
 að hafa betra vald á starfi sínu
og starfsumhverfi
 að auka framtíðarmöguleika á
vinnumarkaði
 að auka vellíðan og lífsfyllingu
í og utan vinnu
Hagur stofnunar er skilgreindur
sem hér segir:
 að geta þróað starfsemi sína
og veita betri þjónustu án kostn-
aðarauka
 að starfsmenn hafi betra vald á
starfi sínu og starfsumhverfi
 að byggja upp hvetjandi og já-
kvæð viðhorf innan stofnunar
Rekspölur