Morgunblaðið - 10.01.2003, Blaðsíða 14
ERLENT
14 FÖSTUDAGUR 10. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
HÆSTIRÉTTUR Ísraels úrskurðaði í gær að
tveir umdeildir þingmenn úr röðum arabíska
minnihlutans í landinu, Azmi Bishara og Ahmed
Tibi, mættu vera í framboði í þingkosningunum
28. janúar. Þykir þetta auka líkurnar á að hægri-
mönnum muni reynast torvelt að koma saman
meirihluta á þingi þar sem arabískir þingmenn,
sem nú eru 10 af alls 120, styðja oftast vinstri-
flokkana.
Spillingarmál hafa dregið mjög úr stuðningi við
Ariel Sharon forsætisráðherra og Likud-flokk
hans síðustu dagana og sýndi könnun vinstriblaðs-
ins Haaretz í gær að Likud fengi aðeins 27 þing-
sæti af alls 120. Samanlagt fengju þó Likud og
aðrir hægriflokkar nauman meirihluta samkvæmt
könnuninni, 61 sæti, og aðrar kannanir sýndu
nokkru meira fylgi við Likud. En breytingin er
mikil, fyrir fáeinum vikum var Likud spáð allt að
41 sæti. Verkamannaflokkurinn virðist lítið hagn-
ast á erfiðleikum Likud en miðjuflokknum Shinui
er spáð góðu gengi og allt að 17 sætum.
Áður hafði sérstök kosninganefnd, skipuð
hægrimönnum að meirihluta, bannað framboð ar-
abísku þingmannanna tveggja á þeim forsendum
að þeir hefðu æst til uppreisnar gegn Ísrael.
Mennirnir segjast báðir vera andvígir ofbeldi en
þeir hafi hins vegar mótmælt harðlínustefnu rík-
isstjórnar Sharons.
„Ekki munaðarlausir“
Tibi og Bishara fögnuðu ákaft niðurstöðu
hæstaréttar í gær og sögðu að hún myndi sefa
áhyggjur margra. „Arabar í Ísraelar munu fá á til-
finninguna að þeir séu ekki munaðarlausir í lýð-
ræðisskipulagi landsins, þeir séu borgarar Ísr-
aels,“ sagði Bishara. Hann sagðist búast við að
kjörsókn meðal araba í kosningunum 28. janúar
yrði mikil og það myndi draga úr sigurlíkum Shar-
ons.
Um 17% ísraelskra borgara, rúmlega milljón
manna, eru arabar og njóta að mestu sömu rétt-
inda og aðrir Ísraelar, þeir mega þó ekki gegna
herþjónustu. Uppreisn Palestínumanna á her-
numdu svæðunum, sem staðið hefur frá haustinu
2000, hefur aukið mjög tortryggni milli arabísku-
mælandi Ísraela og meirihlutans en fáir úr röðum
arabanna hafa samt tekið beinan þátt í uppreisn-
inni.
Ríkissaksóknari Ísraels, Elyakim Rubinstein,
hefur staðfest að lögreglurannsókn standi nú yfir
vegna meints spillingarmáls er tengist m.a. láni
sem Sharon og synir hans fengu frá suður-afr-
ískum kaupsýslumanni, Cyril Kern, í fyrra til að
endurgreiða ólögleg framlög til prófkjörsbaráttu
árið 1999. Talsmaður s-afrískra stjórnvalda sagði í
gær að afgreiðslu málsins yrði hraðað eftir mætti
þar sem mönnum skildist að mikið lægi á. Mætti
búast við yfirlýsingu frá S-Afríku um mál Kerns í
lok næstu viku.
Amram Mitzna, frambjóðandi Verkamanna-
flokksins í embætti forsætisráðherra, kallar Shar-
on nú „Guðföðurinn“ og vill að hann segi þegar af
sér. Sjálfur segir Sharon að um „andstyggilegan
róg“ sé að ræða og hann muni sanna sakleysi sitt
með ótvíræðum gögnum.
Framboð arabískra
þingmanna leyft í Ísrael
Reuters
Arabíski þingmaðurinn Azmi Bashara fagnar
úrskurði hæstaréttar Ísraels í gær.
Kannanir sýna dvínandi
stuðning við Sharon í
kjölfar spillingarmála
Jerúsalem. AP, AFP.s
TALSMAÐUR rússneska utan-
ríkisráðuneytisins vísaði því á
bug í gær að rússnesk stjórn-
völd hefðu boðið Saddam Huss-
ein Íraksforseta hæli, í því skyni
að forða stríðsátökum. Orðróm-
ur um að þreifingar væru í gangi
um að finna Saddam stað þang-
að sem hann gæti farið í útlegð
hefur skotið upp kollinum í fjöl-
miðlum, m.a. í Þýzkalandi og
Bretlandi. Samkvæmt þeim orð-
rómi hafa ráðamenn í Kreml
boðið Saddam hæli í Moskvu,
fari hann átakalaust frá völdum
í Bagdad.
Herþotur
farast
TVÆR F-4-herþotur tyrkneska
flughersins rákust saman á æf-
ingu yfir suðausturhluta Tyrk-
lands í gær. Báðar hröpuðu og
áhafnirnar, alls fjórir menn, fór-
ust. Þoka var þar sem árekst-
urinn varð.
Kona Aznars
í framboð
ANA Botella, eiginkona José
Maria Aznars, forsætisráðherra
Spánar, tilkynnti formlega í gær
að hún hygð-
ist fara sjálf í
framboð. Að
viðstöddu fjöl-
mennu liði
blaðamanna
og nokkrum
forystumönn-
um Þjóðar-
flokksins,
greindi hún frá því, að hún hygð-
ist sækjast eftir kjöri í borgar-
stjórn Madrídar í kosningum í
maí.
Indversk eld-
flaug á loft
INDVERJAR skutu í gær á loft
meðaldrægri tilraunaeldflaug,
sem borið getur kjarnorkuvopn
og kölluð er Agni I. Talsmenn
Indlandsstjórnar sögðu þó að
tilraunin væri alls ótengd vær-
ingum sem verið hafa að und-
anförnu í samskiptum hermála-
yfirvalda Indlands og Pakistans.
Svör um
Thule í júní
PER Stig Møller, utanríkisráð-
herra Danmerkur, greindi frá
því í gær að beiðni bandarískra
stjórnvalda um að fá að gera
herstöðina í Thule á Norðvest-
ur-Grænlandi að lið í fyrirhug-
uðu eldflaugavarnarkerfi
Bandaríkjanna, yrði svarað í
júní. Beiðnina lagði Bandaríkja-
stjórn fram í desember.
Svíar drekka
meira
SALA á áfengi í Svíþjóð hefur
vaxið töluvert frá því landið
gekk í Evrópusambandið fyrir
sjö árum. Meðalneyzla Svía á
hreinum vínanda hefur vaxið úr
um átta lítrum á mann á ári fyrir
áratug í um tíu lítra nú. Í sér-
fræðiáliti sem birt var í gær er
skýringanna að leita í lækkun
gjalda á áfengi, sveigjanlegri af-
greiðslutíma í vínbúðum og
auknum kaupmætti.
STUTT
Saddam
ekki til
Moskvu
Ana Botella
TALSMAÐUR Suður-Kóreustjórn-
ar sagði í gær, að Norður-Kóreu-
stjórn hefði farið fram á viðræður
milli ríkjanna síðar í þessum mánuði.
Er það mat margra sérfræðinga og
fréttaskýrenda, að Norður-Kóreu-
menn séu að nota kjarnorkumálin til
að neyða Bandaríkjamenn til að lýsa
formlega yfir, að þeir muni ekki ráð-
ast á landið og ætli að hefja olíuflutn-
inga til þess á nýjan leik. Í gær var
tilkynnt, að sendiherra N-Kóreu hjá
Sameinuðu þjóðunum færi hugsan-
lega til viðræðna við Bill Richardson,
fyrrverandi sendiherra Bandaríkj-
anna hjá SÞ, í Mexíkó.
Jeong Se-Hyun, einingarráðherra
í suður-kóresku ríkisstjórninni,
sagði í gær, að í viðræðum Kóreu-
ríkjanna, sem munu líklega hefjast
21. þessa mánaðar, myndi Suður-
Kóreustjórn leggja hart að stjórn-
inni í Pyongyang að hætta við kjarn-
orkuáætlanir sínar. Fréttaskýrend-
ur eru hins vegar sammála um, að
Norður-Kóreustjórn telji, að nú,
þegar Bandaríkjastjórn er upptekin
af Íraksmálunum, sé rétta tækifærið
til að neyða hana að samningaborð-
inu. Kjarnorkumálin séu eina tromp-
ið, sem Norður-Kórea hafi, og það
eigi að nota til að fá bindandi yfirlýs-
ingu um, að Bandaríkjamenn muni
ekki ráðast á landið og ætli auk þess
að hefja aftur olíuflutninga til þess.
Margir spá því, að Norður-Kóreu-
menn hyggist einnig nota viðræð-
urnar við Suður-Kóreumenn til að
reka fleyg á milli þeirra og Banda-
ríkjamanna. Muni þeir leggja
áherslu á, að deilan um kjarnorku-
málin standi á milli Norður-Kóreu
og Bandaríkjanna en ekki á milli
Kóreuríkjanna. Réttast sé, að þau
reyni að standa saman í stað þess að
binda trúss sitt við útlendinga.
Bandaríkjamenn hafa með óform-
legum hætti lýst yfir, að þeir hafi
ekki í hyggju að ráðast á Norður-
Kóreu en Colin Powell utanríkisráð-
herra viðurkenndi í gær í viðtali við
Washington Post, að hugsanlega
þyrfti eitthvað meira að koma til.
N-Kórea nýtir sér
eina trompið á hendi
Viðræður milli
Kóreuríkjanna um
kjarnorkumál síð-
ar í mánuðinum
Seoul. AFP.
SEXTÍU og fimm ára gömul
kona, sem reykir 25 vindlinga
á dag, kostar danska heil-
brigðiskerfið um 292.000 ísl.
kr. á ári hverju. Er þá allt
tínt til, koma til læknis eða
sjúkraþjálfara, lyf og önnur
þjónusta heilbrigðiskerfisins.
Jafnaldra hennar, sem aldrei
hefur reykt, kostar kerfið
ekki nema 96.000 kr. á ári.
Er þetta niðurstaða út-
reikninga, sem danska heil-
brigðisstofnunin hefur gert
fyrir Kaupmannahafnarborg
eða stofnun á hennar vegum
og fæst við að venja fólk af
reykinganautninni. Er um að
ræða meðaltalstölur, sem
sýna þó vel, að tóbakið er
dýrt spaug, ekki bara fyrir
reykingamanninn, heldur
samfélagið allt. Kom þetta
fram á fréttavef Berlingske
Tidende í gær.
Áður hefur verið reiknað
út, að kostnaður dansks sam-
félags vegna reykinga sé
næstum 41 milljarður ísl. kr.
árlega og kemur hann af
mestum þunga niður á sveit-
arfélögunum. Til ríkisins
renna hins vegar allir skatt-
arnir af tóbakinu og þeir eru
rúmlega 82 milljarðar ísl. kr.
á ári.
Dýrt
spaug að
reykja
SÓLARGEISLAR brjótast í gegn
um skýin yfir ísi lagðri höfninni í
Hamborg, þar sem tveir drátt-
arbátar sjást brjóta sér leið í gær.
Vetrarríki er mikið þessa dagana
um norðanvert meginland Evrópu;
í Norður-Þýzkalandi hefur frostið
verið í kring um tíu gráður. Sí-
þykknandi ís á Eystrasalti hamlar
þar mjög skipasamgöngum, einkum
í Finnska flóa og Helsingjabotni.
Veðurfræðingar segja að kulda-
kastinu muni senn linna í Evrópu
og spá hlýnandi veðri um helgina.
Reuters
Frost í
Hamborg