Morgunblaðið - 12.02.2003, Qupperneq 15

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 12. FEBRÚAR 2003 15
ALAN Greenspan, seðlabankastjóri
Bandaríkjanna, sagði í gær að hann
væri ekki sannfærður um að nýjar
skattalækkanir
væru nauðsynleg-
ar svo hleypa
mætti lífi í efna-
hag Bandaríkj-
anna. Sagði hann,
er hann kom fyrir
þingnefnd í Wash-
ington, að Banda-
ríkjaþing yrði að
tryggja að halli á
ríkissjóði færi
ekki úr böndunum næstu árin.
Ummæli Greenspans eru talin áfall
fyrir George W. Bush Bandaríkjafor-
seta sem hefur lagt til stórfellda
lækkun skatta. Tekur Greenspan með
þessu undir þá gagnrýni demókrata
og um 400 hagfræðinga, sem lýstu
skoðun sinni í gær með heilsíðuaug-
lýsingu í New York Times, að skatta-
lækkanirnar veiki efnahag Banda-
ríkjanna til lengri tíma litið með því að
auka fjárlagahallann. „Við verðum að
lífeyrisgreiðslna og fleiri verkefna.
Kenneth Arrow, Nóbelsverðlaunahafi
við Stanford-háskóla, segir að mikill
fjárlagahalli leiði til „aukinnar sam-
keppni ríkisins á fjármagnsmarkaði
og hugsanlega verðbólgu og þar af
leiðandi til hærri langtímavaxta“.
Hagfræðingarnir gagnrýna eink-
um tillögu Bush um að afnema skatta
á arð af hlutabréfum og segja að hún
sé „ekki trúverðug“ leið til að hleypa
nýjum þrótti í efnahagslífið.
Þeir benda á að í fjárlagafrumvarpi
stjórnarinnar er spáð metfjárlaga-
halla á næstu tveimur árum jafnvel
þótt kostnaður af hugsanlegu stríði í
Írak sé ekki tekinn með í reikninginn.
Einnig segja þeir að til að blása
nýju lífi í efnahaginn þurfi stjórnin að
gera „tafarlausar en tímabundnar út-
gjalda- og skattaráðstafanir til að
auka eftirspurnina“ og stuðla að meiri
fjárfestingum. „Slíkar ráðstafanir
myndu auka hagvöxt og fjölga störf-
um án þess að fjárlagahorfurnar
versnuðu til lengri tíma litið,“ segja
hagfræðingarnir.
Greenspan efins um
skattastefnu Bush
Óttast að
ríkishalli fari
úr böndunum
Washington. AFP.
vara okkur mjög á því að láta ekki rík-
ishallann fara úr böndunum,“ sagði
Greenspan.
Ummæli Greenspans eru jafnframt
allt annars eðlis en þau, sem hann lét
falla fyrir tveimur árum, þegar Bush
kynnti fyrstu skattalækkunartillögur
sínar. Þá studdi hann hugmyndir for-
setans, sem urðu að lögum það ár.
Auka ekki hagvöxt að ráði
Meðal hagfræðinganna 400, sem
sögðu í gær að tillögur Bush væru
„ekki lausnin á efnahagsvanda
Bandaríkjanna“, eru tíu Nóbelsverð-
launahafar. Hagfræðingarnir segja
að fyrirhugaðar skattalækkanir Bush
auki ekki hagvöxt og fjölgi ekki störf-
um að ráði en leiði til mikils fjárlaga-
halla sem kunni að verða til þess að
stjórnin hafi ekki nógu mikið fé til elli-
Alan
Greenspan
UM 400 hermenn héldu uppi örygg-
isgæslu á Heathrow-flugvelli og á
fleiri stöðum í Lundúnum í gær. Að
sögn lögreglu var ákveðið að auka
viðbúnaðinn af ótta við hryðjuverk í
tengslum við einn helsta hátíðisdag
múslíma.
Eid al-Adha, önnur helsta trúarhá-
tíð múslíma, hófst í gær og sögðu
talsmenn bresku lögreglunnar hugs-
anlegt að hryðjuverkasamtök á borð
við al-Qaeda hygðust nýta sér það til-
efni til hryðjuverka í Bretlandi.
Mestur var viðbúnaðurinn á Heat-
hrow-flugvelli skammt fyrir utan
höfuðborgina. Þar voru um 400 her-
menn í viðbragðsstöðu. Léttum
skriðdrekum hafði verið komið fyrir
víða á flugvallarsvæðinu og vopnaðir
menn fóru um flugstöðvarbyggingar.
Er þetta mesti öryggisviðbúnaður á
Heathrow frá árinu 1994 en þá létu
liðsmenn Írska lýðveldishersins,
IRA, til sín taka m.a. með því að
skjóta sprengjum inn á flugvallar-
svæðið.
Sheikh Omar Bakri Mohammed,
andlegur leiðtogi róttækrar múslím-
ahreyfingar í Bretlandi, tók í gær
undir að hætta á hryðjuverkum hefði
aukist í landinu. Í viðtali við breska
útvarpið, BBC, sagði Sheikh Omar
að stuðningsmenn al-Qaeda væru á
ferðinni í Bretlandi. Sagði hann það
ekki vera stuðningsmenn sína.
Hvatti hann fólk til að fara varlega og
lagði sérstaka áherslu á að almenn-
ingur hætti sér ekki inn í opinberar
byggingar og fjármálastofnanir.
ReutersBrynvagnar við Heathrow-flugvöll í Lundúnum í gær. Öryggisgæsla var efld vegna ótta við hryðjuverk.
Lundúnum. AFP.
Óttast árás á Heathrow
BANDARÍSKUR áfrýjunarréttur
hefur úrskurðað að embættismenn í
Arkansas geti þvingað dauðadæmd-
an fanga til að taka geðlyf með það
að markmiði að hann verði nógu
heill á geði til að hægt verði að taka
hann af lífi, að sögn New York Tim-
es í gær. Án lyfjameðferðar væri
ekki hægt að lífláta fangann vegna
þess að hæstiréttur Bandaríkjanna
hefur úrskurðað að það samræmist
ekki stjórnarskránni að taka geð-
veika fanga af lífi.
Er þetta í fyrsta sinn sem banda-
rískur áfrýjunarréttur heimilar
slíka aftöku, að sögn New York
Times. Dómstóllinn samþykkti með
sex atkvæðum gegn fimm að heim-
ila embættismönnunum að þvinga
fangann, Charles Laverne Single-
ton, til að taka sefandi lyf.
„Dómstóllinn þurfti að velja á
milli nauðungarlyfjagjafar sem leið-
ir til aftöku og engrar lyfjagjafar
sem leiðir til geðveiki og fangelsis-
vistar,“ skrifaði dómarinn Roger L.
Wollman í dómsorði meirihlutans.
„Eina óæskilega afleiðing lyfjagjaf-
arinnar er að hann verður hæfur til
aftöku,“ skrifaði dómarinn.
Hámark „villimennskunnar“
Dómarinn Gerald W. Heaney,
sem greiddi atkvæði gegn úrskurð-
inum, sagði að dómstóllinn hefði átt
að heimila lyfjagjöfina en banna af-
tökuna. Hann skírskotaði til þeirrar
niðurstöðu hæstaréttardómarans
Thurgoods Marshalls árið 1986 að
það samræmdist ekki stjórnar-
skránni að taka geðveika fanga af
lífi þar sem hún bannaði grimmilega
og óvenjulega refsingu.
„Ég tel að aftaka manns sem er
alvarlega geðveikur án meðferðar,
og að öllum líkindum óhæfur þegar
hann fær meðferð, sé hámark þess
sem Marshall dómari kallaði „villi-
mennskuna sem felst í því að krefj-
ast hugsunarlausrar hefndar“,“
skrifaði Heaney.
Singleton myrti afgreiðslukonu
matvöruverslunar í Arkansas árið
1979 og var dæmdur til dauða sama
ár. Tíu árum síðar og ári eftir um-
ræddan úrskurð hæstaréttar tók
geðheilsa fangans að versna. Hann
hélt því fram að púkar hefðu tekið
sér bólfestu í klefa hans og læknir
hefði komið fyrir einhvers konar
tæki í eyra hans. Hann skrifaði
áfrýjunarréttinum fyrir ári og sagði
að hann teldi ekki að konan, sem
hann myrti, væri látin. „Hún er ein-
hvers staðar á jörðinni og bíður mín
– brúðgumans.“
Geðsjúkur fangi fær lyf til
að hægt sé að lífláta hann