Morgunblaðið - 04.03.2003, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 ÞRIÐJUDAGUR 4. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
frá 27.510 kr.
á mánuði í 3 ár
Innifalið: Leiga til 36 mánaða,
akstur allt að 20.000 km á ári,
auka dekkjagangur, umfelgun,
smur- og þjónustueftirlit
samkvæmt þjónustubók.
frá 25.924 kr.
á mánuði í 3 ár
Innifalið: Leiga til 36 mánaða,
akstur allt að 20.000 km á ári,
auka dekkjagangur, umfelgun,
smur- og þjónustueftirlit
samkvæmt þjónustubók.
Sævarhöfða 2a · sími 525 9000 · bilheimar@bilheimar.is · www.bilheimar.is
Komdu í Bílheima og kynntu þér Opel á rekstrarleigu!
F
í
t
o
n
/
S
Í
A

F
I
6
4
1
3
Viltu að ég setji upp boxhanskann, pjakkurinn þinn?
Mikilvægur rannsóknarstyrkur
Lýtur að vernd
eignarréttar
Guðrúnu Gauksdótt-ur, lektor við laga-deild Háskólans í
Reykjavík, var nýverið
veittur fimm milljóna
króna styrkur til rann-
sókna sem snúast um
Mannréttindayfirlýsingu
Sameinuðu þjóðanna og
verndun eignarréttar. Um
er að ræða hluta af viða-
mikilli alþjóðlegri rann-
sókn um Mannréttindayf-
irlýsingu Sameinuðu
þjóðanna.
– Hver veitir styrkinn?
„Styrkurinn sem ég
hlaut er rannsóknarstöðu-
styrkur og það er Rann-
sóknarráð Íslands,
RANNÍS, sem úthlutar
honum. Slíkir styrkir eru
veittir til þriggja ára og
eru ætlaðir vísindamönnum sem
nýlega hafa lokið doktorsprófi
eða samsvarandi menntun og
sækjast eftir að hasla sér völl á
Íslandi. Gert er ráð fyrir að um-
sækjandi semji við íslenska stofn-
un um aðstöðu og er stofnunum
þannig gert kleift að ráða til sín
starfsmenn til að efla mikilvægar
rannsóknir eða afla sér færni á
nýjum sviðum. Ég er lektor við
lagadeild Háskólans í Reykjavík
og hef gert slíkan samning við
hann og hef aðstöðu til að vinna
að rannsókn minni þar.“
– Viltu segja okkur eitthvað frá
rannsóknum þínum?
„Rannsóknin lýtur að vernd
eignarréttar samkvæmt 17. grein
Mannréttindayfirlýsingar Sam-
einuðu þjóðanna frá 1948. Al-
mennt má segja að áhugi fræði-
manna á alþjóðlegri vernd
eignarréttar hafi aukist á undan-
förnum árum en takmarkað hefur
verið ritað um það efni. Megin-
markmið rannsóknar minnar er
að rannsaka forsögu, þýðingu og
hlutverk eignarréttarákvæðis yf-
irlýsingarinnar. Tekist er á um
ýmsar grundvallarspurningar,
svo sem þær hvort eignarréttur
sé grundvallarréttur einstaklinga
og ef svo er hvert sé inntak slíks
réttar, t.d. hvort hægt sé að tala
um ákveðið lágmarksinntak eign-
arréttar sem öllum ríkjum beri að
virða. Hvort tiltekið eignarskipu-
lag njóti verndar. Hvaða hags-
munir njóti verndar sem eign og
hverjir njóti eignarréttarvernd-
ar. Hvenær réttur einstaklinga
verði að víkja fyrir almannahags-
munum og hvaða skilyrði eigna-
skerðingar þurfi að uppfylla.“
– En tengsl þín við alþjóðlegu
rannsóknina?
„Með Mannréttindayfirlýsingu
Sameinuðu þjóðanna var grund-
völlur lagður að alþjóðlegri
mannréttindavernd. Rannsókn
mín er hluti af heildarrannsókn á
efni, þýðingu og hlutverki yfirlýs-
ingarinnar. Bandarískur prófess-
or í þjóðarrétti átti frumkvæðið
að þessari rannsókn. Hann hefur
fengið til liðs við sig fræðimenn á
sviði mannréttinda til að skrifa
um hver og ein þeirra réttinda
sem tryggð eru í yfir-
lýsingunni. Höfundar
eru sérfræðingar á
sviði mannréttinda og
þess ákvæðis sem
rannsóknin lýtur að.
Rannsóknunum er ætlað að bæta
úr skorti á ítarlegri fræðilegri
umfjöllun um lagalega þýðingu
einstakra réttinda yfirlýsingar-
innar og áhrif þeirra í alþjóða-
rétti.“
– Hefur alþjóðleg vernd eign-
arréttar einhver áhrif á íslenskan
rétt?
„Á undanförnum árum hefur
skilningur manna á eðli og inn-
taki mannréttindaákvæða stjórn-
arskrárinnar breyst vegna áhrifa
frá alþjóðlegum mannréttinda-
samningum, ekki síst Mannrétt-
indasáttmála Evrópu. Sem dæmi
má nefna skýringu dómstóla á
tjáningarfrelsisákvæði stjórnar-
skrárinnar og á rétti einstaklinga
til réttlátrar málsmeðferðar. Það
er ástæða til að ætla að viðhorf til
skýringar á eignarréttarákvæði
Mannréttindasáttmála Evrópu
muni hafa áhrif á skýringu ís-
lensks réttar.“
– Hvað getur þú sagt okkur um
rannsóknir í lögfræði á Íslandi?
„Að mínum dómi þarf að efla
rannsóknir í lögfræði, sérstak-
lega á tilteknum sviðum. Að
margra dómi hefur það verið
hindrun í vegi rannsókna að þær
hafa ekki reynst vænlegar til
starfsframa miðað við þjálfun við
ýmis lögfræðistörf. Við erlenda
háskóla er lagt mikið upp úr þýð-
ingu rannsóknarstarfs.“
– Hvaða þýðingu hefur það fyr-
ir þig að hreppa svo myndarlegan
styrk?
„Það veitir mér tækifæri til að
hasla mér völl sem fræðimaður
og nýta þá þekkingu og reynslu
sem ég hef öðlast við samningu
doktorsritgerðar minnar. Einnig
má nefna að rannsóknir á sviði
lögfræði tryggja þekkingu og efla
kennslu. Það er þýðingarmikið
hlutverk lagadeilda að stuðla að
rannsóknum á réttarþróun í sam-
félaginu. Rannsóknir tryggja að
nýir straumar þekkingar og við-
horfa verði tiltækir,
þar á meðal með sam-
anburði við alþjóðarétt
og rétt í erlendum ríkj-
um. Það er stefna Há-
skólans í Reykjavík að
tryggja að svo verði.“
– Hvenær lýkur rannsókn
þinni?
„Styrkurinn er veittur til
þriggja ára og miðast lok rann-
sóknarinnar við það tímamark.
Rannsókn þessi nýtist hins vegar
við athugun skyldra viðfangsefna
í íslenskum rétti og alþjóðarétti
og ég mun því geta byggt á henni
í fræðistörfum í framtíðinni.“
Guðrún Gauksdóttir
 Guðrún Gauksdóttir fæddist í
Reykjavík 30. október 1963.
Kandídat frá lagadeild Háskóla
Íslands 1989, fékk meistara-
gráðu í þjóðarrétti frá lagadeild
Háskólans í Lundi 1993 og er að
ljúka doktorsnámi frá þeim
skóla. Starfaði eftir lagapróf í
tvö ár hjá Borgardómi Reykja-
víkur og samhliða námi hefur
hún sinnt lögfræðikennslu bæði í
Lundi og á Íslandi auk þess að
sinna lögfræðistörfum. Á eina
dóttur, Ingibjörgu Þorsteins-
dóttur, f. 1988.
… að hasla
mér völl sem
fræðimaður