Morgunblaðið - 11.04.2003, Page 1

TYRKIR sögðust í gær hafa fengið loforð af
hálfu Bandaríkjamanna um að hermenn úr
liði íraskra Kúrda, sem lögðu olíuborgina
Kirkuk undir sig í gærmorgun, myndu
hverfa þaðan á brott. Tyrkir hafa áður hót-
að því að senda her inn í Norður-Írak ef
Kúrdar leggi Kirkuk og borgina Mosul und-
ir sig.
Kirkuk er frá fornu fari borg Kúrda en
Saddam Hussein Íraksforseti rak fyrir
nokkrum árum flesta þeirra burt og lét
arabíska Íraka setjast þar að í stað þeirra.
Krefjast Kúrdar þess nú að fá aftur heimili
sín.
Stjórnvöld í Ankara óttast að nái Kúrdar
undir sig áðurnefndum tveim olíuborgum
muni þeir stofna sjálfstætt Kúrdaríki sem
gæti vel átt efnahagslega framtíð fyrir sér
vegna olíulindanna. Það gæti ýtt undir von-
ir Kúrda í Tyrklandi um að fá sjálfstæði og
jafnvel sameinast nýja Kúrdaríkinu.
Kúrdar í Tyrklandi hafa lengi verið kúg-
aður minnihluti. Eru þeir taldir vera um 12
milljónir og búa flestir í suðausturhluta
landsins. Svæði þeirra liggja að Kúrdahér-
uðum í Írak. Uppreisnarhreyfing vinstri-
sinna úr röðum Kúrda í Tyrklandi barðist
áratugum saman gegn tyrkneska hernum
en ótryggt vopnahlé náðist er leiðtogi
þeirra var handsamaður.
Reuters
Íbúar Kirkuk veifa fána Kúrda og fagna
falli Íraksstjórnar á stalli, þar sem áður
stóð stytta af Saddam Hussein.
Reynt að
róa Tyrki
Kúrdar heita að hverfa
með her sinn frá Kirkuk
Ankara, Kirkuk. AFP.
STJÓRNLEYSI ríkti í Bagdad í
gær þegar þúsundir borgarbúa
streymdu inn í miðborgina, létu
greipar sópa um opinberar bygg-
ingar og kveiktu í nokkrum þeirra.
Vopnaðar sveitir stuðningsmanna
Saddams Husseins veittu banda-
rískum hersveitum harða mót-
spyrnu í nokkrum hverfa borgar-
innar með árásum úr launsátri og
að minnsta kosti fjórir hermenn
særðust alvarlega í fyrstu sjálfs-
morðsárásinni í borginni. Her-
sveitir Bandaríkjamanna og Kúrda
héldu í gærkvöldi inn í borgina
Mosul í Norður-Írak og bandarísk-
ir fallhlífahermenn fóru til olíu-
borgarinnar Kirkuk. Fyrr um dag-
inn réðust hersveitir Kúrda inn í
Kirkuk og mættu þar nær engri
mótspyrnu, en leiðtogar Kúrda
sögðu að þær myndu fara frá borg-
inni um leið og bandarísku her-
sveitirnar kæmu þangað.
Fréttaritari AFP sagði að
glundroði ríkti í Bagdad og kveikt
hefði verið í fimm ráðuneytisbygg-
ingum. Íbúar borgarinnar tóku allt
sem þeir gátu borið úr opinberum
byggingum í miðborginni og létu
meðal annars greipar sópa um
heimili, sjúkrahús, þýska sendiráð-
ið og franska menningarmiðstöð.
„Það eina góða sem gerst hefur í
borginni er að Saddam er horfinn,
allt hitt er slæmt,“ sagði hótelstjóri
í Bagdad. „Hér eru engin matvæli,
ekkert vatn og allir eru óttaslegn-
ir.“
Íbúarnir virtust bæði hræðast
bandarísku hermennina og íraska
stuðningsmenn Saddams sem
börðust við innrásarliðið með hjálp
araba frá grannríkjunum.
Kofi Annan, framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, sagði að
hernaðurinn hefði valdið miklu
mannfalli meðal óbreyttra borgara
og Bandaríkjamönnum bæri
skylda til að koma á lögum og reglu
í borginni.
Til harðra átaka kom nálægt
mosku í norðanverðri borginni
þegar bandarískir hermenn voru
sendir að henni vegna gruns um að
leiðtogar stjórnar Saddams væru
þar á fundi. Enginn íraskur leið-
togi fannst í moskunni.
Hersveitir Íraka flúðu
Hersveitir Kúrda hafa náð nær
300 þorpum á sitt vald og réðust í
gær inn í Kirkuk eftir nær látlaus-
ar loftárásir bandamanna á borg-
ina. Kúrdarnir fóru að dæmi íbúa í
Bagdad og rifu niður stóra styttu
af Saddam Hussein. Múgur í Kirk-
uk hóf rán og gripdeildir, réðst
meðal annars inn í Pepsi-verk-
smiðju sem sögð er í eigu sonar
Saddams, Udays. Talið er að her-
sveitir Íraka, sem áttu að verja
borgina, hafi flúið í áttina að höf-
uðvígi Baath-flokksins, Tikrit,
heimaborg Saddams.
Donald Rumsfeld, varnarmála-
ráðherra Bandaríkjanna, sagði
seint í gærkvöldi að bandarískar
og kúrdískar hersveitir hefðu farið
inn í borgina Mosul eftir að her-
sveitir Íraka hefðu fengið tækifæri
til að leggja niður vopn og gefast
upp. Rumsfeld sagði að íbúar borg-
arinnar hefðu fagnað innrásarlið-
inu.
Stjórnleysi og skæðir
bardagar í Bagdad
AP
Bandarískur hermaður reynir að halda aftur af æstum mannfjölda við banka í Bagdad í gær. Hermennirnir
fóru inn í bankann og opnuðu þar peningaskáp, sem fólkið vildi komast í, en hann reyndist þá vera galtómur.
JACQUES Chirac, forseti Frakklands, lýsti í gær
fögnuði sínum yfir falli „einræðisstjórnar Saddams
Husseins“ í Írak. Í yfirlýsingu lét Chirac í ljós von um
að átökunum í landinu lyki sem fyrst.
„Eins fljótt og hægt er, eftir að búið er að treysta ör-
yggi í landinu, verða Írakar að ná aftur, með því lög-
mæti sem Sameinuðu þjóðirnar geta veitt þeim, full-
komnu sjálfstæði á svæði þar sem stöðugleiki hefur
verið efldur,“ sagði Chirac.“
Frakkar voru í fararbroddi þeirra þjóða sem reyndu
að koma í veg fyrir innrás Bandaríkjamanna og Breta í
Írak. Krefjast Frakkar þess nú að SÞ gegni lykilhlut-
verki í endurreisn landsins. Ljóst er að sumir áhrifa-
menn í stjórn George W. Bush Bandaríkjaforseta vilja
að samtökin komi þar sem minnst við sögu.
Colin Powell, utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
sagði í viðtali við The Los Angeles Times, sem birtist í
gær, að Bandaríkjamenn myndu reyna að fá öryggis-
ráð SÞ til að samþykkja ályktanir um stuðning við
verðandi bráðabirgðastjórn í Írak, leyfi til olíusölu og
mannúðarhjálp. En bandamenn myndu áskilja sér
„leiðandi hlutverk“ í stjórninni þótt SÞ myndu gegna
mikilvægu hlutverki. Ekki kæmi til greina að fela ör-
yggisráðinu stjórnina þegar átökum lyki.
Chirac fagnar falli Saddams
París, Washington. AFP.
VERÐ hráolíu lækkaði í New York
í gær um nær 5% og er það mesta
olíuverðlækkun sem orðið hefur á
einum degi frá því að stríðið í Írak
hófst. Hráolíuverðið í New York
lækkaði um 1,39 dollara á fatið,
eða 4,8%. Verð Brent-hráolíu úr
Norðursjó lækkaði um 82 sent í
London.
Fréttir um að hersveitir Kúrda
og bandarískir sérsveitarmenn
hefðu náð olíuborginni Kirkuk á
sitt vald stuðluðu að verðlækk-
uninni. Þóttu þær minnka líkurnar
á því að olíumannvirki yrðu
skemmd eða kveikt í olíulindum.
Einnig var haft eftir ráðgjafa
Tommys Franks hershöfðingja, yf-
irmanns herafla bandamanna við
Persaflóa, að hægt yrði vinna allt
að 800.000 föt á dag af olíu í Suð-
ur-Írak innan fjögurra mánaða.
Olíuverð snarlækkar
STOFNAÐ 1913 99. TBL. 91. ÁRG. FÖSTUDAGUR 11. APRÍL 2003 PRENTSMIÐJA ÁRVAKURS HF. mbl.is
Stríð í Írak: Tala fallinna gæti skipt tugþúsundum

„Hrædd við að okkar eigið fólk ráðist á okkur“ 16/20
Bandarískar
hersveitir halda
til borganna
Kirkuk og Mosul
í Norður-Írak