Morgunblaðið - 15.04.2003, Qupperneq 6

FRÉTTIR
6 ÞRIÐJUDAGUR 15. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
HLUTFALL þeirra sem neita að
svara í skoðanakönnunum fer sífellt
hækkandi sem aftur getur skekkt
niðurstöður kannana, t.d. á fylgi
stjórnmálaflokkanna. Þá getur mis-
munandi aðferðafræði leitt til mis-
munandi útkomu.
„Hópurinn sem segir kerfisbundið
nei við þátttöku í könnunum er að
stækka. Það er í sjálfu sér allt í lagi ef
sá hópur skiptist jafnt á flokkana, en
ef hann gerir það ekki, ef einhverjir
tilteknir flokkar eru síður tilbúnir til
að gefa sig upp, þá skekkir það mynd-
ina,“ segir Friðrik H. Jónsson, for-
stöðumaður Félagsvísindastofnunar
Háskóla Íslands. Í skoðanakönnun
sem Félagsvísindastofnun gerði fyrir
Morgunblaðið og birt var um helgina
neituðu 20% að svara.
Fylgi stjórnmálaflokkanna hefur
sveiflast nokkuð að undanförnu skv.
skoðanakönnunum ýmissa aðila, eins
og sést á meðfylgjandi súluritum.
Fleiri að kanna nú en áður
„Þú þarft 1.200 manna úrtak til að
gera könnun á Íslandi og líka í
Bandaríkjunum. Líkurnar á að lenda
í úrtaki á Íslandi eru bara svo miklu
meiri hérna að álag á fólk er orðið
meira og fleiri búnir að fá nóg af
þessu. Því miður,“ segir Friðrik.
Hann segir erfitt að fullyrða um
ástæður misvísandi niðurstaðna.
„Hvað varðar könnunina hjá okkur
þá er lunganum af gögnunum safnað
um helgina (þar síðustu helgi)
þannig að það er ekkert ólíklegt að
Samfylking hafi mælst með meira
fylgi af því þá voru þeir með vorþing
og voru mikið í fjölmiðlum.“
Friðrik segir að úrtaksstærðin geti
haft sitt að segja. Eftir því sem úrtak-
ið sé minna verði skekkjan meiri,
eðlileg úrtaksstærð sé í kringum
1.200 manns. Hann segir að sé könn-
unin tekin á lengri tíma kunni útkom-
an að verða óljósari en væru allir
spurðir á sama tíma. Á móti komi að í
slíkum könnunum náist oftar stærra
úrtak.
„Síðan er alltaf villa í öllum mæl-
ingum og þú getur lent á vondu úr-
taki. Maður hefur stundum séð það í
gegnum tíðina í könnunum að það
hefur komið út skrýtin niðurstaða.
Eina skýringin sem kemur í hug-
ann er þá að samsetningin sé skringi-
leg.“ Friðrik segir að landslagið fyrir
kosningar nú sé einnig ruglingslegra
en áður. Fleiri séu að kanna fylgi
flokkanna og meiri munur sé á milli
kannana.
Þjóðskrárúrtak eða kvótaúrtak
Þóra Ásgeirsdóttir, forstöðumaður
viðhorfsrannsókna hjá IMG Gallup,
segir það mat sitt að ólík aðferða-
fræði hafi haft sitt að segja um að
fylgi flokkanna mælist mismikið milli
ólíkra kannana.
Þjóðskrárúrtak, eins og Gallup,
Félagsvísindastofnun og fleiri aðilar
styðjist við, sé yfirleitt betra úrtak en
svokölluð kvótaúrtök sem tekin séu
af síðum símaskrárinnar.
Skoðanakönnun sem IMG Gallup
vann fyrir RÚV og birt var á dög-
unum var unnin á hálfum mánuði.
Þóra segir að kosturinn við slíkar
kannanir sé að þær endurspegli stöð-
una betur. Bæði náist í þá sem auð-
velt sé að ná í og einnig þá sem séu
uppteknir og oft erfiðara að ná til. Þá
sé hægt að taka tillit til atburða sem
gerast á umræddu tímabili sem könn-
unin er gerð og kunna að hafa áhrif á
fylgi flokkanna. Þóra tekur undir að
áreiti á fólk verði sífellt meira og erf-
iðara sé að ná viðunandi svarhlutfalli
sem sé í kringum 70%. Það takist þó í
vel flestum tilvikum. Hún segir að
rætt sé um það innan greinarinnar að
þetta sé m.a. til komið vegna sölu-
mennsku sem fram fari í gegnum
síma þar sem viðkomandi er fyrst
beðinn um að svara nokkrum spurn-
ingum áður en honum er boðin til-
tekin vara til sölu. Slík sölumennska
eyðileggi fyrir þeim sem vinni að
gerð viðhorfskannana.
Konur óákveðnari en karlar
Fylgi Sjálfstæðisflokks hefur í
könnunum Viðskiptaráðgjafar IBM
mælst ívið hærra en í öðrum könn-
unum, mældist í síðustu könnun tæp
42%.
Svali H. Björgvinsson hjá Við-
skiptaráðgjöf IBM segir að í dag
verði birt ný skoðanakönnun í frétta-
tíma Stöðvar 2 þar sem í fyrsta sinn
sé spurt fleiri en einnar spurningar.
Það geti breytt útkomunni í könnun-
um IBM.
„Við höfum fram að þessu ekki tal-
ið skynsamlegt að spyrja fólk hvað
það telji „líklegast“ að það kjósi,“
segir Svali. Hann segir að það hafi
sýnt sig að fjöldi kjósenda sé enn ekki
búinn að ákveða sig og ákveðið hafi
verið að þrýsta ekki á svör með því að
leggja fleiri spurningar fyrir. Hins
vegar verði spurt að því nú hvað sé
líklegast að viðkomandi ætli að kjósa,
enda skammur tími til kosninga. „Vit-
um að konur eru óákveðnari en karl-
menn. Ef þú myndir þvinga þær til
svara, og gerum ráð fyrir að þær
dreifist nokkuð jafnt miðað það sem
nú er, myndi Samfylking hækka og
Sjálfstæðisflokkur lækka,“ segir
Svali.
IBM notast við kvótaskipt slembi-
úrtak, þ.e. ákveðnu prósentuhlutfalli
er safnað af höfuðborgarsvæðinu og
ákveðnu utan af landsbyggðinni og
gengið út frá réttu hlutfalli karla og
kvenna og aldursdreifingu. Úrtakið
er tekið úr Þjóðskrá en í stað þess að
taka 1.200 manna úrtak er 800 svör-
um safnað saman.
Svali segir þessa leið farna því
margir hafi skráð sig úr Þjóðskrá og
erfitt reynist að ná í suma.
Spurður um aðrar líklegar ástæður
þess að fylgi flokkanna mælist mis-
mikið eftir könnunum bendir hann á
að úrtökin séu misstór og skekkjan
aukist eftir því sem þau séu minni.



 
 
  
  





 

 

 
  
 ,
 ,
#,
& '
% ()* %+
 ! , -.
 '
&)*
.
( ' / 


 
 





!




 
#$
 


!


%
&
'

(

 *
 (




+







!


%
&

,

( -
-,

!


./
0

!
1






!


)
*




  
(

 

3
&
4
,
##
 
(

*
 (



0



 
+



!


)
*




 

(
& '
% ()* %+
 ! , -.
 '
&)*
.
( ' / 








 





 











 


, 










,



  ,





















Niðurstöður kannana á fylgi stjórnmálaflokkanna misvísandi eftir könnunum
Mismunandi
aðferðafræði
getur haft áhrif
FLUGSKÓLI Íslands hefur tekið í
notkun nýjan flughermi af full-
komnustu gerð sem samræmist
samræmdum flugreglum í Evrópu.
Það voru Sturla Böðvarsson sam-
gönguráðherra og Þorgeir Pálsson
flugmálastjóri sem vígðu flug-
herminn á föstudaginn.
Að sögn Baldvins Birgissonar,
skólastjóra FÍ, er flughermirinn
meðal annars notaður til þess að
þjálfa flugmenn í áhafnarsamstarfi
en samkvæmt nýjum Evrópu-
reglum um flugkennslu er gerð sú
krafa að flugmenn æfi samvinnu í
slíkum flughermi ætli þeir sér að
fljúga stórum flugvélum þar sem
tveir flugmenn eru í stjórnklefa.
Morgunblaðið/RAX
Sturla Böðvarsson samgönguráðherra og Þorgeir Pálsson flugmálastjóri í aðflugi í nýja flugherminum.
Fullkominn flughermir
tekinn í notkun