Morgunblaðið - 01.08.2003, Blaðsíða 32

MINNINGAR
32 FÖSTUDAGUR 1. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
S
tundum heyri ég þetta
orð. Einkariddari.
Hvað er það eigin-
lega? Ég bara spyr.
Stundum er talað um
að yfirmenn í fyrirtækjum hafi
einkariddara. Hvað gera einka-
riddarar? Skora þeir einkaridd-
ara annarra yfirmanna á hólm?
Eru þeir sífellt að berjast fyrir
málstað forstjóranna?
Er Bjarni Ármannsson for-
stjóri Íslandsbanka með einka-
riddara? Hvað með Guðbrand
Sigurðsson hjá ÚA? Eða Þór-
ólfur Árnason? Er hann með
einkariddara hjá borginni? Kom
einkariddari hans við sögu í
olíumálinu?
Og hver
slær menn til
einkariddara?
Er það Karl
Sigurbjörns-
son biskup?
Það fyndist mér skrýtið. Karl á
ekkert með að sinna svoleiðis
verkefnum. Hann á að einbeita
sér að trúboði í þessu heiðna
samfélagi okkar. Ef hann hins
vegar sinnir þessu starfi, að slá
menn til einkariddara, þá krefst
ég skýringa frá biskupsembætt-
inu.
Auðvitað er það hrein og klár
mismunun að aðrir en stjórn-
endur fyrirtækja og stórra
stofnana skuli ekki geta verið
með einkariddara. Ég á að geta
verið með einkariddara alveg
eins og þeir.
Svo er ég ekki alveg með
starfssvið einkariddara á hreinu,
eins og ég sagði áðan. Félagi
minn var í líkamsrækt í hádeg-
inu á föstudaginn og ónefndur
forstjóri líftæknifyrirtækis var
með næsta skáp. Þegar þeir
voru klæða sig eftir púlið
hringdi síminn hjá forstjór-
anum.
Forstjóri: Halló.
Forstjóri: Já, þetta er bara
vinnuplagg. Já, ég kíki á þetta í
fyrramálið.
Forstjóri: Nei, nei, nei, þetta
er bara vinnuplagg. Komdu því
bara til einkariddarans míns og
ég les það yfir í fyrramálið.
Forstjóri: Vertu blessaður.
Hvað er þessi maður að láta
einkariddarann sinn fá vinnu-
plagg? Til hvers í ósköpunum?
Er þetta áætlun um einvígi
næstu viku? Mér þykir þetta
hugtak, einkariddari, vera orðið
teygt. Eða þá starfssvið einka-
riddara vera orðið vítt.
Þetta er tímaskekkja. Ridd-
arar eiga heima á miðöldum.
Þeir eiga ekki heima í nútíma-
þjóðfélagi. Aðferðir þeirra eru
úreltar. Þrætuefni á ekki að út-
kljá með einvígjum og ofbeldi.
Einkariddari kemur inn í mat-
vöruverslun. Hann nær sér í
körfu og setur sverðið ofan í
hana. Brynjan er þung, en hann
er vanur burðinum. Einkaridd-
arinn rekst utan í fertugan sjó-
mann að norðan. Sjómaðurinn
er ekki ánægður. „Hvaða fyrir-
bæri ert þú eiginlega, má ég
spyrja. Hvar er grímuballið?
Reyndu að gá að því hvar þú
gengur, hænan þín.“
Einkariddarinn reiðist. Hann
dregur fram sveðju sína og
skorar sjómanninn á hólm. Sjó-
maðurinn þekkir ekki heiðurs-
mannareglur miðalda og ræðst á
manninn, sem hann heldur að sé
á leiðinni á grímuball. Hann
kemst að því að sverðið er ekta.
Þarna mætast tveir menning-
arheimar. Tvennir tímar.
Tvenns konar sýn á lífið. Þetta
getur ekki nema endað með
ósköpum. Aðgerða er þörf.
Ástralar eiga við svipað
vandamál að glíma, nema þar er
um að ræða tvær dýrategundir,
sem eiga erfitt með að lifa í sátt
og samlyndi. Þessar tvær dýra-
tegundir eru maðurinn og
krókódíllinn.
Mannskepnan hefur sífellt
verið að færa sig upp á skaftið í
„neðra“, þ.e. á ástralska megin-
landinu. Heimkynni krókódílsins
hafa orðið undan að láta, en við
þessar aðstæður verður ekki
komist hjá árekstrum. Árásum
krókódíla á menn hefur fjölgað
geigvænlega á undanförnum
árum.
Hvernig leysa andfætlingar
þetta vandamál? Þeir fjarlægja
skepnurnar og koma þeim fyrir
fjarri mannabyggð. Að sjálf-
sögðu er aðeins um tímabundna
lausn að ræða, enda hlýtur að
enda með því að heimkynni
mannsins nái hinum nýja dval-
arstað krókódílanna.
Krókódílar hafa ekki til þessa
unnið, að vera ýtt til hliðar. Þeir
hafa verið uppi í milljónir ára,
mun lengur en maðurinn. Þeir
voru uppi um leið og risaeðl-
urnar. Réttur þeirra er skýlaus.
Þá verður að vernda, hvað sem
það kostar.
Hið sama á við um einkaridd-
ara. Þeir hafa heiðrað þessa jörð
með nærveru sinni síðan á mið-
öldum og því verður að hlúa að
þeim, burtséð frá þeim erfiðleik-
um sem við blasa. Við verðum
að læra að búa með þeim. Sam-
búðin getur verið erfið, en hún
er nauðsynleg.
Það er engin lausn að færa
einkariddarana upp á hálendið.
Eða hneppa þá í fangelsi, eins
og hverja aðra franska ferða-
menn, sem gerast svo bíræfnir
að flytja franskan kött inn til
landsins. Hugsið ykkur. Fransk-
an kött. Er franskur köttur
þversögn?
Einkariddarar hljóta að vera
á ábyrgð þeirra yfirmanna, sem
hafa þá í þjónustu sinni. Hlut-
verk þeirra hlýtur að vera að
veita þeim skjól yfir höfuðið og
koma í veg fyrir að til menning-
arlegra árekstra komi á milli
þeirra og almennings.
Hlutverk löggjafans er ekki
síður mikilvægt. Alþingi verður
tafarlaust að setja reglur að
þessu lútandi. Lögfesta verður
skýrar umgengnisreglur sem
leysa úr öllum hugsanlegum
ágreiningsefnum, sem geta
komið upp á milli einkariddara
og annars fólks. Annars fólks
segi ég, því einkariddarar eru
líka fólk, þótt þeir klæðist
furðulegum silfurlituðum fötum,
gangi með hjálm og beri sverð.
Einka-
riddarar
Er Bjarni Ármannsson forstjóri Íslands-
banka með einkariddara? Hvað með
Guðbrand Sigurðsson hjá ÚA? Eða
Þórólfur Árnason? Er hann með einka-
riddara hjá borginni? Kom einkaridd-
ari hans við sögu í olíumálinu?
VIÐHORF
Eftir Ívar Pál
Jónsson
ivarpall@mbl.is
✝ Jón Ólafssonfæddist að Leir-
um undir Eyjafjöllum
14. ágúst 1910. Hann
lést á Landspítala –
háskólasjúkrahúsi í
Fossvogi 25. júlí síð-
astliðinn. Foreldrar
Jóns voru þau Mar-
grét Þórðardóttir og
Ólafur Jónsson frá
Leirum undir Eyja-
fjöllum. Systkini Jóns
voru Halldór Jón,
Guðmundur, Kjartan
og Guðrún og eru
þau öll látin. Uppeld-
issystir Jóns er Júlía Ólafsdóttir.
Jón kvæntist Guðlaugu Ragn-
heiði Guðbrandsdóttur, f. 18.
mars 1921, d. 27. febrúar 1966.
Börn þeirra eru
Sirrý Laufdal, sam-
býlismaður Erlingur
Brynjólfsson, Ólafur
Laufdal, maki Krist-
ín Ketilsdóttir,
Trausti Laufdal,
maki Hrönn Har-
aldsdóttir, Hafdís
Laufdal, maki Aðal-
steinn Pétursson, og
Erling Laufdal.
Barna- og barna-
börn Jóns eru 49.
Eftirlifandi kona
Jóns er Ingigerður
Runólfsdóttir, f. 11.
október 1922.
Útför Jóns verður gerð frá
Garðakirkju á Álftanesi í dag og
hefst athöfnin klukkan 10.30.
Kær vinur er fallinn frá. Nú hefur
Jón Ólafsson tengdafaðir minn fengið
hvíldina eftir stutta en erfiða sjúkra-
legu. Föstudagsmorgunninn 25. júlí
sl. verður skýr í minningunni, þá er
hann kvaddi þennan heim hægt og
hljóðlega, saddur lífdaga, en minning
um góðan dreng mun lifa áfram.
Ég kynntist reyndar tengdaföður
mínum á undan konunni minni, er við
unnum saman við verslunarstörf á
Shellstöðinni á Húsavík fyrir margt
löngu. Með okkur tókst fljótt góð vin-
átta þótt aldursmunur væri þónokk-
ur, kærar eru mér samverustundirn-
ar á Vallholtsveginum þar sem spáð
var í lífið og tilveruna.
Við áttum sameiginlegt áhugamál
sem var ólæknandi veiðidella. Við fór-
um saman í óteljandi og ógleyman-
legar veiðiferðir í gegnum árin sem
mér ber að þakka. Og veiðnari mann
hef ég sjaldan eða aldrei hitt, svo
sumir töluðu um galdra í því sam-
bandi.
Við áttum saman mörg fleiri
áhugamál og þar fór hæst áhugi okk-
ar á tónlist. Jón hafði yndi af góðri
tónlist og átti stórt og gott plötusafn.
Einnig hafði hann mikinn áhuga á
ljósmyndun, og núna seinast tölvu þar
sem hann gat skannað og stækkað
sínar gömlu myndir.
Jón hafði gaman af að ferðast, fór í
heimsreisur og til suðrænna landa og
dvöldum við að minnsta kosti tvisvar
saman á sólarstönd með ástvinum
okkar í ógleymanlegum ferðum.
Þegar ég skrifa þessa fátæklegu
orð er mér efst í huga þakklæti fyrir
allar ógleymanlegu stundirnar sem
við áttum saman og þann vináttuþráð
okkar í milli, sem aldrei slitnaði.
Hann tók mér opnum örmum í fjöl-
skyldu sína og reyndist mér ávallt vel.
Eins veit ég að honum þótti alltaf afar
vænt um systkini sín og fjölskyldur
þeirra.
Jón hafði yndi af víðsýnu og miklu
útsýni, og nú hafa opnast honum vídd-
ir alheimsins í óendanleika sínum.
Jón átti við vanheilsu að stríða síð-
ustu misseri, en hann stóð ekki einn.
Ingigerður, konan hans, og börn hans
voru honum styrkur og huggun í erf-
iðum veikindum.
Samfylgd og samverustundir eru
þakkaðar. Minningin fyllir hugann
birtu og yl. Ég bið góðan Guð að
styrkja eiginkonu hans, afkomendur
og ástvini og veita þeim huggun sína.
Guð blessi minninguna um góðan vin.
Aðalsteinn Pétursson.
Nú er hann elsku afi minn farinn.
Þá reikar hugurinn í skemmtilegar
minningar sem við áttum saman þeg-
ar ég var lítill strákur. Það var ekki
sjaldan að ég vaknaði eldsnemma –
oft um klukkan sex að morgni – og
beið fyrir utan heima í Vesturberginu
eftir því að afi kæmi að ná í mig í
veiðiferð. Það eru margar góðar
minningar sem ég á úr veiðiferðunum
með afa, og það er ekki ofsögum sagt
að ég hafi alltaf verið stoltur af því
hvað hann var góður veiðimaður. Ég
minnist þess oft þegar ég hugsa um
veiði hve fiskinn afi var – í hverri ein-
ustu veiðiferð sem við fórum í var
hann alltaf með langmesta aflann.
Það er eitt atvik sem er eins og greypt
í kollinn á mér en þá vorum við að
veiða í Veiðivötnum ásamt stórfjöl-
skyldunni og afi var að hala hann inn
og ég var ekki langt frá, en þá kemur
að okkur annar veiðimaður sem fylgst
hafði með veiðinni tilsýndar í dágóða
stund. Þegar hann kemur að er afi
með fisk á stönginni og spyr hann þá
hvaða göldrum hann beiti. Nema
hvað að hann lítur ofan í vatnið og
segir um leið og hann fellur aftur af
undrun: „Hvað, eru þetta tveir?“ Það
var nú ekki lítið glottið sem kom á
hann afa þá.
Elsku afi, ég veit að þú áttir erfiða
daga síðustu árin og nú er þeim lokið.
Ég bið guð að blessa þig og þakka þér
fyrir góðu stundirnar okkar.
Arnar Laufdal Ólafsson.
Lokið er kafla í lífsins miklu bók.
Við lútum höfði í bæn á kveðjustund.
Biðjum þann Guð, sem gaf þitt líf og tók
græðandi hendi á milda sorgarstund.
Ó, hve við eigum þér að þakka margt
þegar við reikum liðins tíma slóð.
Í samfylgd þinni allt var blítt og bjart
blessuð hver minning, fögur, ljúf og góð.
Okkur í hug er efst á hverri stund
ást þín til hvers, sem lífsins anda dró
hjálpsemi þín og falslaus fórnarlund.
Friðarins Guð þig sveipi helgri ró.
(Vigdís Runólfsdóttir.)
Elskulegur móðurbróðir minn,
frændi og vinur.
Okkur langar að senda þér síðustu
kveðju með þakklæti fyrir einstaka
tryggð og vináttu um árabil. Það eru
algjör forréttindi að hafa fengið að
eiga þig sem vin. Þú varst góður og
heiðarlegur maður og hafðir ríka rétt-
lætiskennd. Við söknum þín mikið en
gleðjumst um leið yfir að þjáningum
þínum er lokið. Við trúum að þú sért
nú í friði hjá Guði og hafir gengið til
móts við horfna ástvini þína.
Elsku frændi minn. Ég mun aldrei
gleyma fallegu orðunum sem þú
kvaddir mig með eitt sinn í vor í sím-
anum, þegar þú sagðir: „Fríða mín,
ég bið Guð alltaf fyrir ykkur öllum í
bænunum mínum á kvöldin.“ Hlýja
ljúfa röddin og þessi fallega hugsun til
okkar verður alltaf geymd í hjarta
mínu og okkar allra, kærar þakkir
fyrir.
Elsku Ingunn, öllum börnunum
þínum og öðrum ástvinum sendum
við okkar innilegustu samúðarkveðj-
ur og biðjum Guð að styrkja þau og
varðveita.
Blessuð sé minning þín.
Málfríður, Jóhannes
og fjölskylda.
JÓN
ÓLAFSSON
Föðurnafn eigin-
manns Guðrúnar mis-
ritaðist í formála minn-
ingargreina um hana í
blaðinu föstudaginn 25.
júlí. Þórarinn, eiginmaður hennar,
var Sigurðsson en ekki Sigurbergs-
son eins og þar var sagt.
„Guð veri með þér Björk mín,“
voru venjulega kveðjuorð ömmu þeg-
ar við kvöddumst.
Fyrstu minningar mínar um ömmu
voru þegar við í fjölskyldunni fórum í
heimsókn til hennar úr sveitinni og
okkur var borið súkkulaði í bláu
þunnu bollunum. Einnig þegar þau
afi komu á sumrin. Síðar þegar ég
flutti í næsta nágrenni við hana
kynntist ég henni nánar. Þá var
venjulega fullsetið hús hjá henni af
unglingum sem hún skildi vel þrátt
fyrir tveggja kynslóða bil. Þar kom í
GUÐRÚN SIGUR-
BERGSDÓTTIR
✝ Guðrún Sigur-bergsdóttir
fæddist í Fjósakoti í
Meðallandi 31. jan-
úar 1907. Hún lést á
Sólvangi í Hafnar-
firði 16. júlí síðastlið-
inn og var útför
hennar gerð frá
Hafnarfjarðarkirkju
25. júlí.
ljós einn af hennar
stærstu kostum því hún
gat haldið gildum sínum
en jafnframt borið fulla
virðingu fyrir öðrum
skoðunum og það án
þess að móðga nokkurn.
Ég er ekki í vafa um að
við unglingarnir höfum
með tímanum lært enn
frekar að meta það sem
hún sagði og gerði fyrir
okkur. Hún virti og
veitti jafnt börnum sem
gamalmennum, fyrir-
mönnum sem fátæk-
lingum. Síðar þegar ég
heimsótti hana með börnunum mín-
um nutu þau sömu umhyggjunnar.
Amma var lítið fyrir veraldlegt
stúss. Hún hafði vafalaust oft ekki
haft úr miklu að moða. Hún átti allt
sem hún þurfti og ef okkur krökk-
unum varð það á að dást að einhverju
sem hún átti gaf hún okkur það und-
antekningarlítið. Eitt var það sem
ömmu langaði alltaf að gera en gerði
ekki var að fara til Vestmannaeyja.
Þegar hún var ung heyrði hún eldri
bræður sína segja sögur þaðan og svo
blöstu þær alltaf við frá suðurströnd-
inni. Þrátt fyrir nægjusemina keypti
hún sér málverk af Vestmannaeyjum.
Hún gerði það á baslárum sínum en
hún hafði í nokkurn tíma gengið fram
hjá myndinni í glugga hjá innrömm-
un. Myndin var ekki sótt og því seld
ömmu. Þessa mynd eignaðist ég síðar
og varðveiti.
Annar af ömmu bestu kostum var
hvað hún átti gott með að gera góðlát-
legt grín að sjálfri sér og því sem
gerðist í kringum hana. Sá hæfileiki
hefur vafalaust oft skemmt bæði
henni og öðrum í gegnum tíðina. Eftir
að amma kom á Sólvang var ekki síð-
ur gaman að heimsækja hana en á
Hraunbrúnina. Hún fylgdist vel með
fréttum, prjónaði, las og hlustaði á út-
varp. Umræðuefnin voru því óþrjót-
andi. Stundum „skemmtum við okkur
í Meðallandinu“ en þá sagði hún okk-
ur sögur úr bernsku sinni og gerði
það þannig að það var eins við værum
við hlið hennar í atburðarásinni.
Amma tók hlutunum ævinlega af
æðruleysi og studdist við barnstrú
sína þegar á móti blés. Hún annaðist
afa af sérstakri natni eftir að hann
varð veikur. Henni varð það mjög
þungbært þegar hún missti Sissa og
eftir það varð henni tíðar rætt um það
að hún væri alveg orðin nógu gömul
til þess að kveðja. Þrátt fyrir það lifði
hún aldamót eins og faðir hennar
gerði einni öld fyrr en sögur því
tengdar rifjaði hún upp á þeim tíma-
mótum.
Elsku amma mín.
Takk fyrir allt, fyrir allan vinskap-
inn, spjallið, áhugann á því sem ég og
fjölskylda mín voru að fást við, fyrir
sögurnar úr Meðallandinu og alla um-
hyggjuna. „Guð veri með þér.“
Þín
Björk.