Morgunblaðið - 01.08.2003, Blaðsíða 37

eldrarnir, sem minnast hans með
hlýju og þakklæti nú að leiðarlok-
um. Eitt lítið atvik úr sjóði minn-
inganna skal hér rifjað upp. Lítill
drengur á fimmta ári fékk slæma
ígerð í auga. Foreldrar leita til sér-
fræðinga en meinið heldur áfram að
vaxa. Í öngum sínum leita þeir til
Halldórs, sem kemur að loknum
vinnudegi og víkur ekki frá drengn-
um fyrr en mörgum klukkustund-
um síðar, þegar árangur lyfjameð-
ferðar hans fer að koma í ljós og
drengurinn ekki lengur í hættu.
Skyldu ekki margir foreldrar geta
sagt svipaða sögu? Halldór Hansen
var maður mikilla mannkosta. Æv-
inlega var hann boðinn og búinn að
ljá öðrum lið og hyggja okkar er að
hann hafi sjaldnast tekið laun fyrir
læknishjálp sína. Hann var víðsýnn,
hleypidómalaus og yfirvegaður í
öllu sínu lífi og starfi. Hann var
heimsborgari, tungumálasnillingur
og listunnandi af lífi og sál, einkum
á sviði tónlistar. Margir eiga eftir
að minnast hans lengi á þeim vett-
vangi. Við kveðjum Halldórs Han-
sen með þakklæti og virðingu. Við
hjónin sendum aðstandendum og
vinum Halldórs Hansens innilegar
samúðarkveðjur.
Margrét Margeirsdóttir,
Sigurjón Björnsson.
Mætur og góður maður er geng-
inn og viljum við í Kirkju Jesú
Krists hinna Síðari daga heilögu
votta honum virðingu okkar og
þakklæti í örfáum orðum. Halldór
var annar tveggja þýðenda þegar
Mormónsbók, sem er eitt af fjórum
helgiritum kirkjunnar, var fyrst
þýdd yfir á íslensku. Meðan á þeirri
þýðingu stóð, og oft síðar, sótti
hann samkomur okkar, flutti þar
ræður og aðstoðaði á ýmsan hátt.
Fengum við þar að kynnast hinum
mörgu mannkostum þessa mikla
mannvinar. Um þá mannkosti
mætti margt segja, og munu sjálf-
sagt margir um þá fjalla. Við viljum
hér aðeins nefna þrjá þeirra, kær-
leika hans, með þeirri hlýju og
hjálpsemi sem honum fylgir, algert
fordómaleysi og tryggð. Halldór
hafði mannbætandi áhrif á þá sem
honum kynntust, það var honum
eðlislægt.
Trúboðar kirkjunnar leigðu tvær
íbúðir í húsi Halldórs á Laufásvegi
24 og voru þar til húsa í mörg ár.
Er fjöldi þeirra sem þar dvöldu
töluverður, því að þeir komu og
fóru. Bundust þeir honum allir vin-
áttuböndum og hugsa ávallt til hans
með hlýju og þakklæti, og trega nú
þegar hann er liðinn.
Við kveðjum Halldór með virð-
ingu og þökk.
F.h. Kirkju Jesú Krists hinna
Síðari daga heilögu
Sveinbjörg Guðmundsdóttir.
Barnageðlæknafélag Íslands vill
minnast eins af sínum bestu fé-
lögum. Það er Halldór Hansen, sem
nú er kvaddur.
Halldór vann brautryðjandastarf
við að koma á fót meðferðardeild
fyrir börn með geðræn vandamál.
Hann varð fyrstur íslenskra
barnalækna til þess að nema barna-
geðlækningar í sérfræðinámi sínu í
barnalækningum við Roosvelt
Hospital í New York.
Heimkominn l961 tók hann til
starfa við Heilsuverndarstöð
Reykjavíkur og starfaði til l997, alla
tíð sem yfirlæknir. Þar var hann
sem barnalæknir í nánu samstarfi
við Geðverndardeild barna, sem
starfrækt var við Heilsuverndar-
stöðina.
Honum var árið l967 falið það
verkefni í nefnd með tveimur mæt-
um mönnun að meta þörf fyrir
meðferð barna með geðræn vanda-
mál. Tillögur nefndarinnar leiddu
til þess að árið l970 tók til starfa
geðdeild barnaspítala Hringsins við
Dalbraut 12, Reykjavík.
Vert er að minnast í því sam-
bandi að konur í Kvenfélagi
Hringsins komu fast og ákveðið að
málum með fjárframlögum og sið-
ferðislegum stuðningi, enda ætíð í
fararbroddi fyrir velferð barna með
líkamleg og sálræn vandamál.
Það var sjónarsviptir að nafninu
Geðdeild barnaspítala Hringsins,
þegar stjórnendur Landspítala
töldu óþarft að tengja Hringskonur
við nafn deildarinnar, og tóku upp
nafnið Barna- og unglingageðdeild
Landspítala, skammstafað BUGL.
Í einkaviðtölum sagði Halldór
okkur félögum sínum að í starfi
sínu við Heilsuverndarstöðina hefði
sér fundist erfitt að vísa frá öðrum
en íbúum Reykjavíkur og vann
hann frá þessu sjónarmiði heilshug-
ar að því markmiði að landsmenn
allir ættu sömu möguleika til með-
ferðar og hjálpar með börn sín.
Halldór var l980 einn af stofn-
endum Barngeðlæknafélags Ís-
lands. Hann sat oft í stjórn, fund-
rækinn, virkur félagi, tillögugóður
og áhugasamur um hag félagsins
vegna möguleika þess til að hafa
áhrif til góðs til meðferðar barna
með geðræn vandamál. Við ágrein-
ing var hann ætíð mannasættir og
kom með tillögur sem allir sættu
sig við með viturlegum ábending-
um. Honum treystu allir. Hann var
heiðursfélagi Barnageðlæknafélags
Íslands. Sjaldgæfur maður var
Halldór – við söknum hans. Mikil
fyrirmynd var hann með hógværð
sinni og umburðarlyndi.
F.h. Barnageðlæknafélagsins,
Gunnsteinn Gunnarsson.
Halldór Hansen barnalæknir
sagði frá því að hann hefði verið svo
lánsamur að veikjast sem barn. Í
veikindum sínum kynntist Halldór
tónlist sem veitti honum mikla
ánægju í lífinu. Ef til vill urðu veik-
indi Halldórs einnig til þess að
hann valdi sér barnalækningar að
lífsstarfi. Það var lán íslensku þjóð-
arinnar.
Halldór Hansen starfaði lengst af
við Heilsuverndarstöð Reykjavíkur,
síðar Miðstöð ungbarnaverndar á
Íslandi. Hann átti drjúgan þátt í
uppbyggingu þess starfs og árang-
urinn er frábær. Í nágrannalöndum
okkar látast börn enn úr misling-
um. Í nokkurra klukkustunda fjar-
lægð er enn barnaveiki og lítið eitt
lengra má finna stífkrampa. Svo má
lengi telja. Þessir sjúkdómar hafa
ekki greinst á Íslandi árum og ára-
tugum saman. Árangur Íslendinga í
ungbarnavernd er góður og þáttur
Halldórs var afar stór.
Halldór Hansen var einn af frum-
kvöðlum barnalækninga á Íslandi
sem með góðmennsku sinni og
hjartagæsku skilaði frábæru lífs-
starfi.
Með virðingu og þakklæti kveðj-
um við Halldór Hansen barnalækni.
Ásgeir Haraldsson, prófess-
or í barnalækningum.
Reyndur trjáræktarmaður ráð-
leggur þeim sem stunda trjárækt,
að hlúa vel að plöntunum fyrstu tvö
árin. Sé það gert þarf lítið að sinna
plöntunni eftir það – hún spjarar
sig og mun dafna vel.
Þótt samlíking milli manna og
plantna kunni að vera hæpin má þó
líkja þessari reglu við mikilvægi
ung- og smábarnaverndar, þess
verkefnis sem Halldór Hansen
gerði að ævistarfi sínu.
Ég kynntist Halldóri fyrst þegar
ég hóf störf hjá Heilsugæslunni í
Reykjavík fyrir um áratug, en hann
var þá yfirlæknir Barnadeildar
Heilsuverndarstöðvarinnar. Mér
féll strax vel við þennan hógværa
mann, sem þó gat ávallt sett fram
með skýrum hætti markmið og gildi
starfseminnar sem hann stýrði. En
hin hlið Halldórs, sú sem sneri að
tónlistinni, vakti þó ekki síður at-
hygli, og ætla ég ekki í þessum fáu
línum að lýsa því frekar. En mér er
minnisstætt, þegar kaupa átti af-
mælisgjöf handa honum og sjálf-
sagt var að það yrði tónlist, þá kom
í ljós að í versluninni vissu menn
hvaða tónlist Halldór átti og hverju
væri þar helst við bætandi – svo
kunnur var hann sem tónlistarunn-
andi. Halldór átti við alvarleg veik-
indi að stríða allan þann tíma sem
ég þekkti hann. Þá baráttu háði
hann af slíku æðruleysi að aðdáun
vakti. Hann sótti tónleika og sinnti
starfi sínu sem fyrr, allt þar til
hann lét af störfum vegna aldurs
árið 1997.
Halldór Hansen var einn þeirra
manna sem gera hvert samfélag
ríkara með starfi sínu og viðkynn-
ingu. Ég tel það til forréttinda að
hafa starfað með honum og þekkt
hann.
Guðmundur Einarsson.
Vinur okkar Halldór Hansen var
ljúfur og góður maður. Lítillæti og
næmur skilningur á mannfólkinu
einkenndi persónu hans. Líf Hall-
dórs mótaðist öðru fremur af þrá
hans til að leita fegurðar. Hennar
leitaði Halldór ekki síst í fari mann-
anna, einkum hjá ungum börnum
og listamönnum, – þar sem kvika
sálarinnar er opnust. Forvitni Hall-
dórs í þeirri leit átti sér engin tak-
mörk og athyglisgáfu skorti hann
ekki. Hann leit þó ekki svo á að
hans væri að dæma, heldur skoðaði
hann fyrst vel og gaf síðan góð ráð
og uppörvun þegar eftir því var
leitað.
Fegurðarinnar leitaði Halldór
ekki síst í tónlist. Halldór og tón-
listin áttu í ævilöngu ástarsam-
bandi. Frá barnæsku var það
ástríða hans að sækja tónleika og
óperusýningar, bæði á Íslandi og
hvar sem hann bar niður í heim-
inum, sem var víða. Að auki kom
Halldór sér upp miklu hljómplötu-
safni, þar sem persónulegur smekk-
ur hans og löngun til að kynnast
verkum eða listamönnum réð vali,
en ekki söfnunarþörf. Dýrlegir tón-
ar ómuðu dag hvern um stofur
hans, marga listamennina þekkti
Halldór persónulega og skrifaðist á
við þá. Ófáir tónlistarmenn, einkum
söngvarar, nutu handleiðslu Hall-
dórs og fengu lánaðar plötuupp-
tökur hjá honum, ráð um raddbeit-
ingu eða um val verkefna. Tónlistin
gaf lífi Halldórs æðra gildi og hann
gaf til baka með því að miðla öðrum
af skilningi sínum og visku af fá-
gætu örlæti. Það lá því beint við og
var vel viðeigandi þegar Halldór
tók þá ákvörðun að arfleiða
Listaháskóla Íslands að tónlistar-
safni sínu og húsi. Í skólanum verð-
ur til safn sem mun bera nafn Hall-
dórs og sjóður til að styrkja unga
tónlistarmenn. Tónlistararfur Hall-
dórs mun því enn um langan aldur
verða íslenskum tónlistarmönnum
og unnendum klassískrar tónlistar
til ánægju og yndisauka.
Líf Halldórs var auðugra en
margra annarra, en það var þó svo
sannarlega ekki alltaf dans á rós-
um. Það lá þó ekki fyrir Halldóri að
kvarta heldur hélt hann alltaf ró
sinni og lifði áfram með fágætri
góðmennsku og reisn.
Nú þegar Halldór er allur finnum
við enn betur hvílík gæfa og náð
það var að fá að verða samferða
honum og eiga hann að vini.
Selma og Árni Tómas.
Á lífsleið minni hef ég kynnst
tveim óvenjulegum merkismönnum.
Annar var frændi minn, sem var
augnskurðlæknir, hinn Halldór
Hansen barnalæknir. Halldór var
alla tíð sérstakur góðvinur söngv-
ara. Maður fann strax (eftir að hafa
hlustað með honum á einhverja af
hans nýjustu eftirlætisplötum) fyrir
samkennd með honum, hvort sem
um var að ræða viðkomandi lista-
mann, flutning ljóðsins, eða með-
ferð og mótun lagsins – og ekki
bara það – ljómandi augu hans og
gleði yfir því að kynna þér tvær,
þrjár aðrar upptökur, aðra lista-
menn, sem maður hafði ekki hug-
mynd um að væru til. Þær komu á
óvart og voru jafnvel ennþá betri
en sú nýja.
Halldór var eðlisgreindur maður
og afskaplega þægilegur persónu-
leiki. Leiðir okkar lágu fyrst saman
þegar ég söng í fyrsta sinn á Ís-
landi, þá með Sinfóníuhljómsveit Ís-
lands. Eftir að hafa heyrt mig
syngja var hann fær um að veita
mér aðstoð vegna efnisskrár tón-
leika viku síðar. Uppástungur hans
reyndust afburðasnjallar (brilliant).
Hvernig gat hann þetta? Hann virt-
ist finna í einu vetfangi hvaða mann
ég hafði að geyma og mat mig rétt
sem listamann. Lausnir Halldórs
Hansen og uppástungur voru séðar
með innsæi læknisins, næmi og
smekkvísi tónlistarunnandans. Að
þýða úr einu máli á annað virtist
lítið mál fyrir Halldór. Framkoma
hans og jákvæði voru eins og sól-
argeisli þeim, sem honum voru
samferða, og gilti þá einu hver átti í
hlut.
Halldór „þeytti ekki sinn eigin
lúður“ eins og Ameríkumenn segja
gjarnan. Hann þekkti alla í heimi
tónlistarinnar, sérstaklega söngvar-
ana og það sem viðkom söng. Það
er undarlegt til þess að hugsa að
hann var ekki söngvari sjálfur – sál
hans söng.
Allir þeir söngvarar frá Íslandi,
Þýskalandi, Hollandi, Frakklandi,
Ameríku og Norðurlöndum sem
náðu að kynnast speki og visku
Halldórs Hansen sungu betur með
ögn meiri innileik og sannari til-
finningu eftir að hafa kynnst hon-
um.
Far þú í friði, góði vinur, við
söknum þín.
Ellen Lang.
Látinn er Halldór Hansen, einn
helsti sérfræðingur Íslendinga um
söng og söngtónlist.
Við heyrðum Halldórs getið þeg-
ar í upphafi söngnáms okkar og átt-
um síðar því láni að fagna að kynn-
ast honum persónulega. Hann var
einstaklega hlýr og skilningsríkur
maður. Við gátum iðulega leitað til
Halldórs hvort sem við vorum að
æfa ný óperuhlutverk eða vegna
tónleika. Hann veitti okkur ávallt
stuðning; gaf góð ráð um efnisval
og söngstíl, auk þess hafði hann all-
ar upplýsingar varðandi verkefnin á
reiðum höndum.
Halldór átti eitt besta og vand-
aðasta hljóðupptökusafn landsins.
Þar skipaði hann klassískri söng-
tónlist í öndvegi. Hann var okkur
innan handar ef hljóðupptökur
vantaði. Það kom aldrei fyrir að
hann ætti ekki að minnsta kosti 2–3
upptökur af því verki sem leitað var
að, en oftast mun fleiri. Halldór af-
ritaði fúslega á hljóðsnældur þær
útgáfur sem hann átti og merkti
með vélrituðum og vönduðum upp-
lýsingum. Og það er lýsandi dæmi
um þá alúð sem hann lagði í öll sín
verk. Hann sýndi okkur mikla vin-
semd. Við áttum margar góðar
stundir með honum á Laufásveg-
inum og hann sendi okkur snældur
og upplýsingar hvar sem við vorum
stödd í heiminum. Þannig má segja
að safn hans hafi verið lifandi stofn-
un sem hann veitti greiðan aðgang
að.
Halldór sótti alla þá tónleika og
óperusýningar sem hann hafði tök
á. Það var alltaf gaman og gefandi
að syngja fyrir Halldór og fá frá
honum viðbrögð og hvatningu,
manni sem þekkti efnið út og inn
og hafði unun af því að hlusta.
Halldór var heimsborgari, maður
menningar og góðra lista. Hann
lifði fyrir tónlistina og skilur eftir
sig skarð í hópi tónlistarunnenda.
Við erum þakklát fyrir að hafa
kynnst Halldóri Hansen og geym-
um með okkur minninguna um
hann og þau ráð sem hann gaf okk-
ur í veganesti.
Þóra Einarsdóttir og
Björn Jónsson.
Mannvinurinn og starfsbróðirinn
Halldór Hansen er allur – sennilega
fæstum okkar að óvörum, því Hall-
dór gekk alls ekki heill til skógar
um árabil, heldur þurfti hann um
langan tíma að takast á við hvern
illvígan sjúkdóminn af öðrum. Með
nýrunnu dánardægri Halldórs lauk
þannig óvenjulegri syrpu af erfiðum
veikindatímabilum, þar sem lækn-
irinn sjálfur þurfti aftur og aftur að
takast á við erfið veikindi í sjálfum
sér. Þessu hlutverki sjúklingsins
skilaði Halldór að hætti hins æðru-
lausa fagmanns, sem hefur alið með
sér djúpa samkennd með ótal sjúk-
lingum á löngum starfsdegi, og sem
hefur jafnframt öðlast heimspeki-
lega færni læknisins með því að
praktísera þannig – og skilja það
svo vel – að fagið sjálft – lækn-
isfræðin – nýtur sín kannski fyrst
og fremst sem listgrein – á við tón-
listina – en þó með sterku raunvís-
indalegu ívafi. Eftir nokkra hetju-
lega sigra á erfiðum sjúkdómum
varð Halldór þó loks að láta undan
síga og gegna þessu eina örugga og
jafnframt vægðarlausa lokakalli,
sem við eigum öll í vændum – fyrr
eða síðar.
Þannig er eitt myndbrota þeirrar
minningar sem ég varðveiti af þess-
um ljúfa starfsbróður, sem ég fékk
að kynnast nokkuð vel í afar far-
sælu samstarfi okkar á
heilsugæslustöðinni í Árbæ. Ég
mun ávallt minnast Halldórs með
þakklæti fyrir ljúfmennsku hans,
faglega ráðgjöf og mannbætandi
viðkynningu.
Gunnar Ingi Gunnarsson.
Halldór hitti ég fyrst fyrir tilstilli
frænku minnar, Maríu Markan. Ég
var þá nýbyrjuð að læra söng og
Maríu fannst að ekki fyrirfyndist
betri maður til að ráðleggja ungum
söngnema. Allt frá því fékk ég að
njóta hæfileika og vináttu Halldórs.
Minningar tengdar Halldóri
sækja á hugann. Stofan á Lauf-
ásveginum – heimur þar sem tón-
listin fyllti tíma og rúm. Mér fannst
ég vera örlítið betri manneskja eftir
hverja stund með Halldóri þar.
Halldór var einstakur mannvinur
og fordómalausasti maður sem ég
hef kynnst. Mildi hans ásamt ver-
aldarvisku gerði hann að óþrjótandi
brunni sem allir gátu sótt í. Sér-
staklega var næmi hans fyrir börn-
um mikið og honum var annt um
velferð þeirra. Nú síðast þegar ég
heimsótti Halldór á líknardeild
Landakotsspítala nokkrum dögum
fyrir andlát hans var honum þrátt
fyrir veikindi sín efst í huga velferð
mín og ungs sonar míns. Hlýjan
streymdi frá honum í bland við eðl-
islæga kímni manns sem skilur all-
ar hliðar mannlífsins.
Fyrir nokkrum árum hughreysti
Halldór mig með þeim orðum að
þeir, sem okkur þykir vænt um og
deyja, lifa áfram í hjarta okkar og
hafa því áfram áhrif á líf okkar.
Ég sakna vinar míns, Halldórs
Hansen, en veit að manngæska
hans lifir.
Ólöf Sigríður Valsdóttir.
Halldór Hansen var óvenju fjöl-
hæfur og farsæll læknir. Hann var
einn vinsælasti og virtasti barna-
læknir á Íslandi. Halldór lagði
stund á sérnám í barnalækningum
og barnageðlækningum í Banda-
ríkjunum og þegar hann kom heim
úr sérnámi vann hann brautryðj-
andastörf í geðvernd barna og ung-
linga ásamt Jakobi V. Jónassyni
geðlækni sem nú er nýlátinn og
Sigurjóni Björnssyni, fyrrverandi
prófessor í sálarfræði. Geðvernd-
ardeild barna á Heilsuverndarstöð
Reykjavíkur starfaði fram til árs-
loka 1970 en sama ár hóf starfsemi
Barnageðdeild Hringsins á Land-
spítala sem síðar var nefnd Barna-
og unglingageðdeild Landspítala –
háskólasjúkrahúss. Starfsvettvang-
ur Halldórs tengdist aðallega for-
varnarstarfi á sviði heilsuverndar
barna en hann starfaði sem yfir-
læknir á barnadeild Heilsuvernd-
arstöðvar Reykjavíkur í rúm 35 ár.
Hann var kjörinn heiðursfélagi í
Félagi íslenskra barna- og ung-
lingageðlækna, Félagi íslenskra
barnalækna og Geðverndarfélagi
Íslands.
Halldór tók virkan þátt í starfi
barna- og unglingageðlækna sl.
rúm 30 ár. Ég átti því láni að fagna
að kynnast honum í starfi árið 1975
þegar ég var nýkomin heim úr sér-
námi í geðlækningum frá Banda-
ríkjunum. Hæfileikar hans til tján-
ingar og tengslamyndunar við börn
voru einstakir. Skilningur hans á
hlutverki foreldra og sú virðing
sem hann bar fyrir foreldrum er
mér sérstaklega minnisstæð.
Halldór var mikill drengskapar-
maður, heiðarlegur, réttsýnn og
hvers manns hugljúfi. Hann vann
framúrskarandi störf að lækninga-,
mannúðar- og menningarmálum í
þágu samfélagsins alla starfsævi
sína og hafði ávallt mannkærleika,
trúmennsku og þekkingu að leið-
arljósi. Hvar sem hann gat rétt
hjálparhönd kom hann að og sér-
staklega ber að nefna, auk lækn-
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 1. ÁGÚST 2003 37