Morgunblaðið - 07.08.2003, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 FIMMTUDAGUR 7. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
„Lónið til sín laðar menn, / listajökullinn fagur,“
varð ónefndu skáldi að orði er það sá þetta par tylla
sér á bakka Jökulsárlóns og virða fyrir sér und-
urfagurt útsýnið í kvöldhúminu. Svo heillað var par-
ið af útsýninu að það hafði tjaldað við spegilslétt
lónið, umlukt margbrotnum og veðruðum jök-
ulbrotum er ryðjast fram hægt og bítandi. Eigi gat
skáldið yfirgefið lónið án þess að botna braginn:
„kvikuelda kveikja enn, / hvort sem er nótt eða
dagur.“
Lónið til sín laðar menn…
Morgunblaðið/Árni Torfason
ANDRI Árnason hæstaréttarlög-
maður telur að í vissum tilvikum sé
ástæða til þess að leysa samtök at-
vinnurekenda upp, sérstaklega ef um
er að ræða þröng samtök þar sem all-
ir aðilar á tilteknum afmörkuðum
markaði eiga aðild. Andri segir að
samkeppnisyfirvöld víða um heim
hafi áhyggjur af slíkum samtökum.
„Það kemur til af því að þegar til-
teknir fyrirtækjahópar hittast, ég
tala nú ekki um þegar nánast öll fyr-
irtæki í tiltekinni grein mynda ákveð-
in samtök, þá er alltaf hætta á því að
menn fari að ræða um málefni sem
óheimilt er að hafa samráð um. Þetta
er t.d. umræða um skiptingu markaða
og verðlag,“ segir Andri.
Í frumskýrslu Samkeppnisstofnun-
ar um meint samráð tryggingafélaga
er því haldið fram að Samband ís-
lenskra tryggingafélaga hafi verið
vettvangur meints verðsamráðs að-
ildarfélaganna.
Ari Edwald, framkvæmdastjóri
Samtaka atvinnulífsins (SA), er ósátt-
ur við staðhæfingar Samkeppnis-
stofnunar. „Þessi umræða kemur mér
ansi spánskt fyrir sjónir, að mönnum
detti í hug að leysa upp og banna fé-
lög sem eru stofnuð í löglegum til-
gangi af því þau geta mögulega orðið
vettvangur samskipta sem leggi
grunn að ólöglegu samráði,“ segir
hann og bætir við: „Mér finnst það
vanhugsað af forstjóra Samkeppnis-
stofnunar að kasta þessu fram varð-
andi eitt félag. Það verða þá vænt-
anlega mörg félögin í íslensku
samfélagi sem þyrfti að banna áður
en yfir lýkur ef menn setja fram ein-
hverja viðmiðun í þessu.“
Ari telur ekki að fagfélög séu lík-
legri en önnur til þess að verða vett-
vangur ólöglegs athæfis. „Ég á erfitt
með að sjá að menn geti afmarkað
það hvaða félög skapi hættu í þessu
efni. Það verða auðvitað allir að fara
eftir lögum og það er sæmilega skýrt
hvaða aðgerðir eru ólöglegar. Ég held
að það sé ekkert sérstakt í fyrirkomu-
lagi fagsamtaka í atvinnulífi sem geri
þær að einhverjum kjörvettvangi fyr-
ir ólögmæt samskipti frekar en Rot-
ary-klúbbar, Frímúrarareglur eða
annar vettvangur þar sem menn eiga
samskipti,“ segir hann.
Umræðan fer inn
á óeðlileg svið
Andri Árnason segir hins vegar að
þátttaka fyrirtækja í slíkum samtök-
um geti verið varhugaverð jafnvel
þótt félögin hyggist ekki nýta sér
vettvanginn á ólöglegan hátt. „Fyr-
irtæki sem taka þátt í svona fundum,
en ætla sér ekki að taka þátt í sam-
starfinu, en „spila með“ og nýta sér
þá stöðu sem skapast við þessar að-
stæður, geta verið að brjóta lög. Það
er því mikilvægt að fyrirtæki, sér-
staklega á sama markaði, hafi mjög
sterk rök fyrir því að mynda samtök,“
segir hann.
Ástæðan sé sú að það sé erfitt fyrir
aðila að hittast án þess að umræðan
fari fyrr eða síðar út á brautir sem
ekki séu viðeigandi.
Hann segir að hugsanlega þurfi að
grípa til þess úrræðis að leysa upp
slík samtök ef upp kemst að vettvang-
urinn sé nýttur í annarlegum tilgangi.
Andri segir heppilegra að fyrirtæki
séu aðilar að stærri heildarsamtök-
um. „Þar eru minni líkur á því að
svona samstaða myndist,“ segir hann.
Ari Edwald segir þróunina í sam-
tökum fyrirtækja hafa breyst. „Það
er hins vegar þannig að þróun sam-
taka í atvinnulífinu er þannig að við-
fangsefni þeirra eru að verða almenn-
ari vegna þess að atvinnulífið er ekki
eins deildaskipt og það var áður.
Frelsi hefur aukist og dregið hefur úr
opinberri miðstýringu þannig að sam-
skipti við stjórnvöld og hagsmuna-
gæsla er einfaldari og líkari fyrir alla
heildina. Fyrirtækin hafa öll hags-
muni af því að hafa heilbrigt við-
skiptalíf og skýrar leikreglur. Það
þarf ekki að vera að reka sérstök er-
indi fyrir þessa grúppuna og hina
grúppuna eins og áður var,“ segir
hann.
Fagsamtök geta verið vettvangur ólöglegs samráðs að mati Andra Árnasonar
Stærri hagsmunafélög ólíklegri
vettvangur ólögmæts samráðs
Andri Árnason Ari Edwald
BJÖRN A. Bjarnason, eigandi BB-
bílréttinga, segir að gjald fyrir heil-
brigðiseftirlit Reykjavíkurborgar hafi
hækkað um meira en tíu þúsund
krónur á milli ára. Í fyrra hafi fyr-
irtæki hans þurft að greiða 37.900
kr.fyrir úttekt á vinnustaðnum en í ár
barst reikningur upp á kr. 48.800.
Hann segir fulltrúa Umhverfis- og
heilbrigðisstofu Reykjavíkurborgar,
sem hefur heilbrigðiseftirlit á sinni
könnu, fara um fyrirtækið í fimm
mínútur og svo sé honum gert að
borga. Greiði hann ekki uppsett verð
lendi fyrirtæki hans á uppboði.
Björn bendir á að hann hafi ekki
getað hækkað útselda vinnu í tvö til
þrjú ár á meðan Reykjavíkurborg
geti hækkað allt sem að henni snúi.
Tímagjaldið hækkar
Ellý K. J. Guðmundsdóttir, for-
stöðumaður Umhverfis- og heilbrigð-
isstofu, segir gjaldtöku fyrir eftirlitið
fara eftir ákveðinni flokkun og bygg-
ist á þeim tíma sem er áætlaður í eft-
irlit með tiltekinni atvinnustarfsemi.
Tímagjaldið sjálft er ákvarðað af
fulltrúum Reykjavíkurborgar eftir
leiðbeinandi reglum sem umhverfis-
ráðherra setur.
Ellý segir ekki meiri tíma fara í
þetta eftirlit nú heldur hafi tímagjald-
ið sjálft hækkað. Forsendur sem
tímagjaldið byggist á eru rekstur
heilbrigðiseftirlitsins. Þar koma inn í
laun og launatengd gjöld, húsnæði og
annar kostnaður við reksturinn.
Kostnaður fylgir því bæði launaskriði
og verðlagshækkunum, að sögn Ellýj-
ar. Það séu í grófum dráttum skýring-
arnar á þessari hækkun milli ára.
Hún segir til skoðunar hjá stofn-
uninni að færa bílasprautunarfyrir-
tæki á milli gjaldaflokka í næstu
starfs- og fjárhagsáætlunargerð.
Fyrirtækin hafi sýnt mjög miklar
framfarir í meðferð sterkra og hættu-
legra efna. Það þurfi að fylgjast mjög
vel með þessari atvinnustarfsemi
vegna frárennslismála og umgengni
við umhverfið. Í því felist eftirlitið.
Gjald fyrir heil-
brigðiseftirlit
hækkar milli ára
EFTIR rúma viku, laugardaginn 16.
ágúst, verður Reykjavíkurmaraþon-
ið hlaupið í tuttugasta sinn. Allt útlit
er fyrir að erlendir hlauparar verði
nokkru fleiri en í maraþoninu í fyrra
og að sögn Ágústs Þorsteinssonar,
framkvæmdastjóra Reykjavíkur-
maraþonsins, hafa nú þegar á
fimmta hundrað útlendinga boðað
þáttöku sína en þeir voru um 400 í
hlaupinu í fyrra.
Íslensku hlaupararnir skrá sig
vanalega seinna eða síðustu dagana
fyrir hlaupið þannig að ekki er enn
ljóst hversu margir þeir verða. Þátt-
takendur í síðasta Reykjavíkur-
maraþoni voru um þrjú þúsund í öll-
um hlaupunum en þar af hljóp á
þriðja hundrað maraþonhlaupið
sjálft og um 400 manns þreyttu hálft
maraþon. Einnig var hlaupið tíu kíló-
metra hlaup og skemmtiskokk.
Hægt er að skrá sig í maraþonið á
mbl.is og á skráningarsíðunni er
hægt að velja hvort hlaupa á mara-
þon, hálfmaraþon, 10 km hlaup, 10
km línuskautahlaup, 7 km eða 3 km
skemmtiskokk eða 3 km skemmti-
skokk fyrir 12 ára og yngri.
Styttist í Reykja-
víkurmaraþonið
Fleiri
erlendir
hlauparar
JÓN Diðrik, forstjóri Ölgerðarinnar
Egils Skallagrímssonar, segir að fyr-
irtækið hafi, undanfarin tvö ár, unnið
að því að þróa drykki með kalsíum til
að mæta auknum kröfum neytenda
um bætiefni í vörum. Fyrirtækið hafi
þó enn ekki sett slíka kalsíumbætta
drykki á markað.
Í grein tveggja tannlækna í Brit-
ish Dental Journal sem Morgunblað-
ið vitnaði til í gær, segir m.a. að
framleiðendur gosdrykkja ættu að
bæta flúor og kalsíum í drykkina til
að vinna gegn eyðingu glerungs.
Pétur Helgason, gæðastjóri hjá
Vífilfelli, sagði í samtali við Morg-
unblaðið í gær, að slíkt kæmi varla til
greina að svo stöddu hjá fyrirtæk-
inu, þar sem gosdrykkir fyrirtækis-
ins væru framleiddir með leyfi frá
The Coca Cola Company. Vífilfell
framleiðir þó einnig Trópí-drykki, og
minnir Pétur á að kalsíumbættur
appelsínu-trópí hefði verið settur á
markað fyrir nokkru. Sá drykkur
hefði verið settur á markað til að
mæta þörfum þeirra sem vilja fá
kalk án þess að drekka mikið af
mjólk og gengi ágætlega í sölu.
Jón Diðrik bendir á að reglugerð
um merkingar á drykkjum hefti þró-
un fyrirtækisins á vítamínbættum
drykkjum þar sem hlutfall bætiefn-
isins þurfi að vera nokkuð mikið til
þess að hægt sé skrá bætiefnið á um-
búðir vörunnar en sé það of hátt geti
það á hinn bóginn t.d. haft áhrif á
bragð vörunnar. Hann segir að um-
rædd reglugerð sé strangari hér á
landi en í mörgum öðrum löndum en
Ölgerðin sé þó að reyna að þróa
drykki sem mæti þessum kröfum.
Reglugerð hefti
þróun drykkja