Morgunblaðið - 24.08.2003, Blaðsíða 17

til skýringar. Tréskip gisna ef ekki er
sinnt um þau. Aðkoman var ekki góð.
Var nú farið að ausa og síðan dæla.
Það tókst ágætlega en mikil vinna var
við það að hreinsa vélina, sem hafði
blotnað þegar báturinn sökk.
Grímur geitskór í áætlunarsiglingum
Þegar tekist hafði að gera við bát-
inn var hægt að hefja áætlunarferðir.
Grímur geitskór hafði áætlunarferðir
frá Þingvöllum að Kaldárhöfða. Einn-
ig var farið í Sandey og í Grafning. 52
farþegar rúmuðust í bátnum. Sæti
voru bólstruð og þóttu þægileg. Agli
er enn í minni för sem farin var með
allmarga farþega. Fyrst ber að nefna
Gústaf Adolf Svíaprins. Hann var
krónprins Svía og síðar konungur.
Fylgdarmaður hans var Guðmundur
Finnbogason landsbókavörður.
Fjöldi stúdenta var einnig um borð í
bátnum. Egill minnist þess að nýstúd-
entarnir ungir og ærslagjarnir hafi
tekið til að rugga bátnum. Vakti það
kvíða í brjósti sumra. Stúdentarnir
voru drukknir og stukku uppá þak
bátsins. Egill rak þá með harðri
hendi. Einnig og ekki síður varð vart
við ókyrrð þegar siglt var yfir sandrif
fyrir utan bryggjuna.Var þá sett á
fulla ferð. Þá spurði Guðmundur
Finnbogason hvort þetta væri óhætt.
Egill segir að Gústaf Adolf krónprins
hafi sent þeim Ásgeiri og Agli sínar 10
krónurnar hvorum í þakklætisskyni.
Það voru sænskar krónur. Sænski
fáninn blakti við hún í þessari ferð
bátsins.
Egill segir þá félaga ekki hafa notið
hátíðarinnar í neinum mæli vegna
annríkis. Þeir ferjuðu hátíðargesti
fram og aftur og höfðu lítinn tíma til
hvíldar en engan til skemmtunar.
Þeir héldu til í tjaldi í grennd við vatn-
ið.
Rekstur ekki talinn svara kostnaði
Alþingishátíðarnefnd taldi rekstur
bátsins ekki svara kostnaði Var Jóni
Guðmundssyni á Brúsastöðum, veit-
ingamanni í Valhöll, seldur báturinn.
Hann hélt uppi ferðum um skeið.
Meðal vélstjóra sem getið er á Grími
geitskó má nefna Jón Pálsson frá
Hlíð, frægan tónlistarmann, sem
flutti Vínarkúlturinn til Íslands. Hall-
dór Laxness vitnaði oft í Jón og orð
hans og tilsvör. Í minningabókum sín-
um nefnir hann Jón frá Hlíð í öllum
bindum. Jón var hnyttinn í tilsvörum
og gat komist vel að orði og varpað
fram eftirminnilegum samlíkingum.
Hann sagði t.d. um skriðsund eða
„crawl“, eins og það er kallað, að það
væri eins og að spila Bach því þar
væri munur á handahreyfingum og
fótahreyfingum. Jón saknaði starfa
sinna sem mótoristi. Ég bað vin minn
Harald Guðnason bókavörð í Vest-
mannaeyjum að kanna fyrir mig
heimildir um mótoristastörf Jóns frá
Hlíð. Hann brást ekki en sendi mér
svar.
Jón Á. Gissurarson var sveitungi
Jóns Pálssonar frá Hlíð. Hann segir
svo frá í bók sinni „Satt er best að
segja“, útg. árið 1985: „Móðir Jóns
var ekkja og efni lítil. Hún stóð nú
uppi með tvær hendur tómar í hús-
mennsku ásamt einkasyninum Jóni.
Sonur hennar reyndist lítt hneigður
til púlsvinnu, enda alinn upp í dálæti
og ætlað annað hlutskipti. Fátækt
hamlaði skólagöngu þótt bókhneigður
væri. Hann lærði að leika á orgel og
gerðist kirkjuorganisti.
Hann hafði ráðist vinnumaður á að-
alssetri í Svíþjóð og því „sigldur“. Síð-
ar gerðist hann mótoristi í Eyjum og
á Þingvallavatni, varð tíðrætt um
krúmtappa og aðra vélahluti,sem
sveitamenn báru ekki skynbragð á.
Reglubundið starf hentaði honum
ekki til langframa, fluttist suður,
þýddi erlend skáldrit, orti ljóð, samdi
sögur og kenndi á hljóðfæri. Tekjur
reyndust lágar og stopular, honum
hélst illa á fé, þótt neyslugrannur
væri. Hann harmaði fyrra gengi
„Þegar ég var mótoristi með útsvari“,
en á skattskrá Reykjavíkur var hans
að engu getið.
Frá Vínarborg hafði hann út hing-
að óbó, fyrsta sinnar tegundar á Ís-
landi. Hann umgekkst það líkt og
helgan dóm, sýndi það eingöngu vild-
arvinum. Menn töldu hann hafa feng-
ið það hjá veðlánara á útmánuðum og
kostað til þess vetrarfrakka, enda dag
tekið að lengja, sól og sumar í vænd-
um.
Jón hafði megnustu andúð á út-
varpi, tautaði því hátt og í hljóði, taldi
það „kúltúrleysi“. Kvöld eitt, rétt fyr-
ir veðurfregnir, settist hann að snæð-
ingi. Þá hrópaði hann byrstum rómi:
„Fröken megum við fá að heyra í út-
varpi,“ en það hafði þagað, aldrei
þessu vant. „Ég hélt þig þeirri stundu
fegnastan er útvarp þegði og það því
þá heldur ef veðurfregnir væru á
næsta leiti,“ sagði stúlkan. „Ég kenni
nefnilega á Grímsstaðaholti,“ ansaði
hann. Þetta bar uppá lokadag í blíð-
skaparveðri.
Hann andaðist úti í Örfirisey
skammdegisnótt eina í rysjóttu veðri,
fékk virðulega útför og fjöldi fylgdi
honum til grafar. Engan átti hann
öfundarmann, enda engum til traf-
ala.“
Það ætlaði að reynast torvelt að
afla upplýsinga um fundargerðir Al-
þingishátíðarnefndar. Engum kom til
hugar að þær væru ekki skráðar á
nefndina sjálfa heldur ritara hennar,
sem var Sigfús Einarsson tónskáld.
Þá má geta þess að ljósmyndir af
tignum gestum hátíðarinnar liggja
hreint ekki á lausu.
Skylt er að greina frá því að þótt
sagt hafi verið frá ærslum nokkurra
stúdenta um borð í Grími geitskó voru
flestir nýstúdentar til sóma á hátíðinni
enda heimsótti Kristján X stúdentana
í Hvannagjá og heilsaði þeim hlýlega.
Katrín Smári sem var í hópi stúdent-
anna kvaðst eiga ljósmynd af fundi
Danakonungs og stúdenta. Einar B.
Pálsson prófessor fann mynd í fórum
sínum og léði hana góðfúslega til birt-
ingar. Enn eru allnokkrir stúdentanna
á lífi þótt 73 ár séu liðin.
Grímur geitskór var í förum á
Þingvallavatni næstu árin: flutti þá
m.a. unga vegagerðarmenn, sem
lögðu veg vestan Þingvallavatns, við
Vatnsvík og Vellankötlu og áfram í átt
til Laugarvatns. Jón Jónsson stjórn-
aði unglingunum, í þeim hópi voru
margir síðar þjóðkunnir.
Hjarðarholt var grasbýli í nágrenni Öskjuhlíðar. Þar var fjöldi alifugla. Höfundur er þulur.
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24. ÁGÚST 2003 17