Morgunblaðið - 24.08.2003, Blaðsíða 26

SKOÐUN
26 SUNNUDAGUR 24. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
UNDANFARNAR vikur hefur
borið á umræðu um slæmar að-
stæður mjög veiks fólks sem þjáist
af fíkn (alkóhólisma)
og/eða öðrum geð-
rænum sjúkdómum.
Þegar ömurlegar að-
stæður þessa fólks
koma uppá yfirborð-
ið fáum við þjóðlegt
samviskubit, við vilj-
um helst ekki vita til þess að hér á
landi þurfi fólk að lifa slíku lífi. Í
hvert sinn sem umræða um þessi
málefni fer af stað kemur fram fólk
sem tilheyrir einhverjum þrýstihópi
eða er í fyrirsvari fyrir meðferð fyrir
þessa einstaklinga. Þetta fólk hefur
yfirleitt þá skoðun að hið opinbera
þurfi að láta meira fé til meðferð-
arstofnana fyrir þessa sjúklinga.
Fáheyrt er að heyra talað um hvaða
árangur allar þessar meðferð-
arstofnanir skili eða hvernig því
fólki reiðir af sem hefur farið í með-
ferð í lengri eða skemmri tíma og
stundum oftar en einu sinni. Ef
spurt er um slíkt þá fer ætíð af stað
umræða um fjárskort til þessa mála-
flokks.
Aldrei er hugmyndafræði þessara
meðferða tekin til gagnrýnnar op-
inberrar umræðu og fáheyrt er að
rýnt sé í starfsemi meðferðarstofn-
ananna.
Engar mælinar sem hafa verið
gerðar af óháðum aðilum á árangri
þessara meðferða liggja fyrir.
Rétt einsog með aðra sjúkdóma
eru þeir sem haldnir eru fíkn mis-
jafnlega mikið veikir og það ná ekki
allir bata. Sumir deyja án þess að
fara nokkru sinni í meðferð. Eitt af
því sem gerir þennan hóp frábrugð-
inn öðrum hópum sjúklinga er að
þetta fólk virðist geta ráðið því sjálft
hvenær og hvort það fer í meðferð
og að miklu leyti hvernig meðferð
það fer í. Engin greining fram-
kvæmd áður en pláss á meðferð-
arstofnun er pantað. Þetta ásamt
ýmsu öðru leiðir til þess að fáfrótt
fólk fer að efast um að alkóhólismi
eða fíkn sé sjúkdómur og fordóm-
arnir lifa því góðu lífi. En samt fer
það fyrir brjóstið á almenningi að sjá
dauðveikan fíkil ráfa um, og víst er
að fá mannanna mein niðurlægja
fólk til jafns við þennan sjúkdóm.
Sennilega eru hvergi á byggðu
bóli hlutfallslega eins mörg legu-
pláss fyrir alkóhólista, heimilisfasta
eða heimilislausa, einsog hér á Ís-
landi. Fáheyrt er að jafngott að-
gengi sé að meðferð fyrir þessa sjúk-
linga einsog hér á land, þá bæði í
göngudeildarmeðferð og innlagn-
armeðferð. Og þá ekki er öll sagan
sögð; því hér er þessi meðferð
ókeypis fyrir alla, hvort heldur fólk
er að fara í fyrsta skipti eða tíunda,
það þykja tíðindi víða um lönd, jafn-
vel þar sem almannatryggingakerfi
er með ágætum. En þrátt fyrir allt
þetta þá virðist sem svo að ekki sjái
högg á vatni hvað eftirspurn eftir
meðfeð varðar. Það eru biðlistar í
afeitrun og í meðferð ár eftir ár. All-
ar stofnanir sem sinna þessu fólki
eru yfirfullar og biðlistar alls staðar.
Hvernig í ósköpunum stendur nú á
því?
Við Íslendingar höfum aukið
neyslu áfengis umtalsvert síðustu 10
ár, en við drekkum samt hvað
minnst allra þjóða í Evrópu. Aðeins
Tyrkir og Albanir drekka minna.
Framboð af ólöglegum vímugjöfum
er talsvert en virðist samt ekki ná
þeim toppum sem þekktir eru t.d. í
Bandaríkjunum og Kanada eða
Bretlandi. Þekkt stærð þeirra sem
veikjast af alkóhólisma/fíkn á Vest-
urlöndum og þeirra sem misnota
vímugjafa er 10% af þýði. Hinir
fíknu eru um helmingur þess hóps
og það er sá hópur sem þarf helst og
mest á meðferð að halda. Um það bil
96% allra alkóhólista eða fíkinna ein-
staklinga á hverjum tíma eru ekki
veikari en svo að þeir geta unnið og
haldið heimili. Hin 4% eru á götunni
eða á stofnunum eða í fangelsum. En
þeir sem taka upp meðferðarplássin
eru úr báðum þessum hópum. Hér á
landi er það nánast algilt að fólk fer í
afeitrun í nokkra daga áður en það
fer í meðferð. Fólk fer í afeitrun
hvort heldur það þarf á því að halda
eða ekki. Það er alkunna að fólk sem
ákveður að fara í meðferð t.d. á Vog
þarf að bíða eftir plássi í nokkra
daga, margir hætta neyslu á meðan
beðið er, mæta bláedrú og fara í
„afeitrun“ án þess sé nokkur þörf. Á
sama tíma getur verið býsna snúið
að koma einstaklingi sem er fárveik-
ur af fráhvörfum í afeitrun. Allflestir
sem fara í meðferð fá sömu meðferð-
ina í nákvæmlega jafn-langan tíma
óháð því hversu veikir þeir eru. Frá-
vikin frá þessu heyra til undantekn-
inga. Þetta er ein ástæðan fyrir því
að alltaf er yfirfullt á meðferð-
arstofnunum.
Sú meðferð við alkóhólisma og
fíkn sem hér er á boðstólum hjá SÁÁ
og Landspítala — háskólasjúkrahúsi
er sniðin eftir hinum svokallaða
„Minnesotalíkani“ sem byggir alfar-
ið á hugmyndafræði AA-samtak-
anna. Ennfremur er hér boðið uppá
meðferð sem nýtir sér annars konar
trúarlega hugmyndafræði. Það er
lítill sem enginn munur á árangri af
þeim tveim náskyldu aðferðum. Þeg-
ar litið er á árangur af meðferð sem
byggir á AA-hugmyndafræðinni og
þátttöku fólks í AA-samtökunum þá
er hann sáralítill eða um 8% ef litið
er á bata eftir 4 ár frá meðferð og
aðeins 2% varanlegur bati. Bati er
þá skilgreindur sem algert bindindi
á alla vímugjafa. Hér á landi eru af
og til að birtast allt aðrar tölur eða
nánast 40–70% árangur sem ekki er
hægt að skilja hvernig mögulegt er
að fá. Ef árangurinn væri svo mikill
væru allar meðferðarstofnanir hér á
landi tómar. En þessi slaki árangur
er önnur ástæðan fyrir því af hverju
meðferðarstofnanir hér eru yfirfull-
ar. Fólk fer aftur og aftur í meðferð.
Sú staðreynd er besta vísbendingin
um hversu gagnslítil þessi hefð-
bundna meðferð er.
AA-hugmyndafræðin er afsprengi
bandarískrar millistéttarsiðfræði í
bland við lúterska, evangeliska guð-
fræði og kom fram árið 1935. Þetta
kerfi var hið fyrsta sem sett var
fram til þess að aðstoða alkóhólista,
karla, því konum var bannaður að-
gangur, og það virtist ganga nokkuð
vel. En síðan þá hefur ýmislegt
breyst. Á þeim tíma var ekkert vitað
um þennan sjúkdóm og sjúkdóms-
hugtakið var notað meira sem líking
en sem staðreynd. Í dag er það vitað
að alkóhólismi er arfgengur heila-
sjúkdómur og engin tengsl eru á
milli hans og persónuleika fólks,
menntunar, greindar eða stéttar.
Það er einstaklingsbundið hvernig
sjúkdómurinn þróast og það er einn-
ig vitað að ákveðnir persónu-
leikaþættir spá fyrir um bata. Á síð-
ustu áratugum hafa einnig komið
fram nýjungar í meðferð, bæði ein-
staklingsbundinni meðferð og hóp-/
stuðningsmeðferð. En þrátt fyrir
það er AA-hugmyndafræðin enn
mest notuð og það er vegna íhalds-
semi en ekki vegna skilvirkni og ár-
angurs. Talsmenn AA hafa það fyrir
satt að þeir sem ekki nái árangri í
gegnum AA sé fólk sem eigi bara
eftir að átta sig á boðskapnum og
meðtaka það á heiðarlegan hátt, það
sé akkúrat ekkert að hugmynda-
fræðinni, það sé bara eitthvað að
Af sjálfmiðuðum með-
ferðum og stofnunum
Eftir Sölvínu Konráðs
FASTEIGNASALA
HÁTÚNI 6a
SÍMI 512 1212 FAX 512 1213
FRÓÐENGI 20
OPIÐ HÚS Í DAG FRÁ KL. 15-17
Stórglæsileg 4ra-5 herbergja endaíbúð á tveimur hæðum í fallegu og
mjög snyrtilegu 3ja hæða fjölbýlishúsi innst í botnlanga á barnvænum og
rólegum stað í Engjahverfinu. Einnig fylgir stæði í bílageymslu. Glæsilegt
eldhús með fallegri innréttingu. Tvennar svalir. Gegnheilt merbau-parket
og flísar að mestu á gólfum. Allar hurðir úr mahóní. Glæsilegar innréttingar.
ÚTSÝNI. Óttar og Hlín taka vel á móti væntanlegum kaupendum í dag
frá kl. 15-17. Verð 19,4 millj.
Suðurlandsbraut 4a • 108 Rvk. • Fax 533 4811 • midborg@midborg.is
533 4800
94 fm rúmgóð og björt 3ja herb. íbúð á
þriðju hæð í lyftublokk í góðu fjölbýli.
Íbúðin skiptist í hol, 2 svefnherb., fataherb.,
eldhús, baðherb. og stofu. Suð-vestursval-
ir. Sameiginlegt þvottahús á hæðinni og 5
fm geymsla í kjallara. Íbúðin er laus strax.
Margrét sýnir, sími 898 1361.
Asparfell 8 – 3ja h.h. – íbúð 3E
Opið hús í dag frá kl. 14–16
Tvö 183,2 fm glæsileg raðhús á þremur
hæðum með stórum innbyggðum bílskúr.
Húsin afhendast tilbúin til innréttingar með
milliveggjum, frág. rafmagni og hital. (án
hurða, eldhúsinnr., baðinnr. og gólfefna).
Ótrúlegt útsýni, góðar svalir og garður.
Íbúðirnar skiptast í bílskúr, 3-4 herbergi,
stofu, 3 baðherbergi, eldhús og þvottahús.
Eignir sem vert er að skoða. Sigurður sýnir, sími 866 9958.
Básbryggja 27 og 29
Opið hús í dag frá kl. 14–16
Björn Þorri hdl. lögg. fastsali, Karl Georg hrl. lögg. fastsali.
Sérstaklega falleg og mikið endurnýjuð 3ja herb. íbúð á jarðhæð í 2-býli. Íbúðin skiptist m.a. í
stofu og tvö herbergi. Íbúðin hefur öll verið standsett. Afgirt lóð til suðurs. Timburverönd. Íbúðin
verður til sýnis í dag, sunnudag, frá kl. 14-17. V. 10,5 m. 3134
Brekkustígur 6 - 1. hæð
OPIÐ HÚS
Falleg og björt efri u.þ.b. 142 fm sérhæð ásamt
risi og stórum 40 fm bílskúr. Parket og góðar
innréttingar. Tvennar svalir. Fallegt hús á eftir-
sóttum stað. Gróin og falleg lóð. Finnur og
Herdís munu sýna þessa fallegu eign í dag,
sunnudag, á milli kl. 14.00 og 17.00. V. 19,8
m. 3508
Hátún 27 - Opið hús í dag
Heiðarhjalli - glæsileg 4ra-
5herb. 116 fm hæð ásamt 22 fmbílskúr. Íbúðin
er í algjörum sérflokki m. sérsmíðuðum innr.,
merbauparketimikilli lofthæð og stórglæsilegu
útsýni. Allt sér. V. 20,5 m. 3573
Safamýri falleg sérhæð
m.bílskúr Falleg og björt u.þ.b. 140
fmneðri sérhæð ásamt 25 fm bílskúr. Hæðin
skiptist í forstofu, gestasnyrtingu,hol, tvær
stofur, eldhús, þrjú herbergi og baðherbergi.
Parket og góðarinnréttingar. Suðursvalir. V.
20,9 m. 3544
Skaftahlíð - Sigvalda-
blokkin Falleg, björt og velskipulögð
112m25 herbergja íbúð í Sigvaldablokkinni við
Skaftahlíð. Eignin skiptist í m.a.hol, eldhús,
stofu, borðstofu, þrjú herbergi og baðherbergi.
Ein íbúð áhæð. Nýjar hurðir í íbúð. Nýstands-
ett baðherbergi. Tvöföld hurð út ásvalir. V.
14,9 m. 3571
Ánaland með bílskúr-laus
Falleg og björt u.þ.b. 120 fm íbúð ílitlu fjölbýl-
ishúsi á eftirsóttum stað ásamt 23,6 fm bíl-
skúr. Parket oggóðar innréttingar. Stórar suð-
ursvalir. Arinn í stofu. Hús og sameign í
mjöggóðu ástandi. Íbúðin er laus. V. 18,7 m.
3558
Sólheimar - Lúxusíbúð
m/bílskúr Ein glæsilegasta íbúð lands-
ins á13. hæð með óviðjafnanlegu útsýni og
stórum svölum. Íbúðin sem er 3ja-4raher-
bergja u.þ.b. 100 m2 auk 25 m2 bílskúrs skipt-
ist m.a. í stofu, borðstofu,eldhús, baðherbergi
og tvö herbergi. Allar innréttingar, gólfefni og
skáparí fyrsta flokki. Eign í sérflokki. Mikill
fjöldi mynda á eignamidlun.isog mbl.is 3563

 
 


Eiríksgata - Fjórar íbúðir
á eftirsóttum stað við
Landspítalann. Vorum að fá í sölu
heilan stigagang með fjórum íbúðum. Um er
að ræðaeina 2ja herbergja 46,6 m2 íbúð í
kjallara og þrjár 3ja herbergja íbúðir á 1og 2.
hæð og í risi frá 82 m2 til 95 m2 að stærð.
Verð á 2ja herbergjaíbúðinni er 8,0 m. 3ja her-
bergja íbúðirnar eru frá 12,0 -12,5 m.Endur-
nýjað rafmagn, yfirfarið skólp og nýjar rennur.
Frábær staðsetning.Húsið lítur vel út að utan.
Íbúðirnar eru lausar fljótlega. 3567
Óðinsgata - standsett Vorum
að fá í sölu mjög fallega mikiðstandsetta 3ja
herb. hæð í 2-býli. Sér inngangur. Hagstæð
lán áhvílandi.V. 11,2 m. 3574
Reynimelur - glæsileg Glæsi-
leg 2ja herb. íbúð á 4.hæð m.glæsilegu útsýni.
Nýstandsett bað, eldhús og gólfefni. Húsið er
einnignýlega standsett. V. 9,9 m. 3559
Hraunbær - Frábær stað-
setning Til leigu 153 m2 götuhæð í
helstaverslunarkjarna Árbæjar í nýju húsi sem
er sérlega vandað á allan hátt.Eignin er laus
nú þegar. Í kjarnanum eru m.a. SPV, borgar-
bókasafn, bakarí,bónus o.fl. Mikill fjöldi bíla-
stæða. Aðeins traustir leigutakar koma til-
greina. Nánari upplýsingar veitir Óskar. Ti
leigu 2495
Laufásvegur - Laus strax.
Vorum að fá í sölu 285,3 m2 húsnæðiá jarð-
hæð sem býður upp á mikla möguleika á eftir-
sóttum stað í bænum.Húsnæðið er að mestu
leyti tilbúið til innréttinga. Eignin gæti hentað
velundir ýmisskonar starfsemi s.s. verslun,
þjónustu eða hugsanlega til aðinnrétta sem
íbúðir. Hluti af húsnæðinu er í bakhúsi sem nú
er í útleigutil Ameríska sendiráðsins en losnar
fljótlega.Laus strax. Lyklar á skrifstofu. V. 21
m. 3564
KaplahraunGott 207 m2 iðnaðarhús-
næði við Kaplahraun íHafnarfirði. Eignin var
innréttuð sem leiguíbúðir. Miklir möguleik-
ar.Möguleiki væri að koma upp iðnaðarhús-
næði með skrifstofuhúsnæði á 2.hæðinni.
Laust strax. V. 11,5 m. 3565