Morgunblaðið - 24.08.2003, Blaðsíða 42

42 SUNNUDAGUR 24. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Miðaverð 500 kr.
Sýnd kl. 10.10. B.i.12 ára. Sýnd kl. 4 og 6. Ísl. tal.
Sýnd kl. 5.50, 8 og Kraftsýning 10.20. B.i.12 .
Frumsýning
Ofurskutlan Angelina Jolie er
mætt aftur öflugri en nokkru
sinni fyrr í svakalegustu
hasarmynd sumarsins!
KRAFT
SÝNIN
G
KL. 10
.20.
I
. .
.
Yfir 30.000 gestir
Sýnd kl. 3.50 og 8.
HUGSAÐU STÓRT
Sýnd kl. 2.
EINI THX LÚXUSSALUR LANDSINS
Sýnd kl. 8 og 10.30. B.i. 14.
Ef þú gætir verið Guð
í eina viku, hvað myndir
þú gera?
Sýnd kl. 3, 5.30, 8 og 10.20.
kl. 3, 5.30, 8 og 10.20.
Tvær löggur. Tvöföld spenna.
Tvöföld skemmtun.
Miðasala opnar kl. 13.30
Sýnd kl. 3, 5.30, 8 og 10.30. B.i. 12.Kl. 5.30, 8 og Powersýning 10.30. B.i. 16.
Sýnd kl. 2, 4 og 6. Ísl. tal.
Yfir 30.000 gestir
J I M C A R R E Y
Miðaverð 500 kr.
Frá leikstjóra Trainspotting kemur hið
magnaða meistaraverk 28 Days Later.
Missið ekki af þessum frábæra
framtíðartrylli.
SV MBL

HK DV

Kvikmyndir.com
Einn sá allra
besti hryllingur
sem sést
hefur í bíó
síðustu
misserin."
Þ.Þ. FBL.
POWERSÝNINGKL. 10.30.
I
. . .
TÓNLISTARMENN sem iðja einir eruoft sjálfstæðari (og sérlundaðri) enhljómsveitir enda þurfa þeir ekki aðtaka tillit til neins nema eigin þarfa;
geta látið sköpunarþörfina leiða sig í allskyns
ógöngur ef vill, gefið út sjálfir eða ekki eftir þvi
sem verkast vill. Víst eru menn misjafnlega
iðnir og framtakssamir en vestan hafs ber æ
meira á tónlistarmönnum sem finnst ekkert að
því að fórna hljómgæðum fyrir frelsi ef svo má
segja, halda sínu striki, nota ódýr hljóðfæri og
upptökugræjur og gefa út sjálfir, ýmist heima-
brennt, snældur eða framleitt í smáskömmt-
um. Markaðssetning er líka látin lönd og leið,
treyst á orðspor eða Netið enda þarf einherji
ekki nema brot af þeirri sölu sem þarf til að
fæða og klæða alla starfsmenn útgáfufyr-
irtækis (og skila eigendum þess arði í þokka-
bót).
Meðal merkilegra tónlistareinherja vestan
hafs um þessar mundir má nefna þá Bill Call-
ahan / (Smog), sem byrjaði með snælduútgáfu
en samdi síðan við smáfyrirtæki, furðufuglinn
dularfulla Jandek, sem gefið hefur út 34 plötur
án þess að menn viti hvernig hann lítur út, Sim-
on Joyner, John Vanderslice og síðan viðfang
þessarar samantektar, John Darnielle, sem
kallar sig Mountain Goats, en hann hefur gefið
gríðarlega mikið út á þeim rúma áratug sem
hann hefur starfað; ég á með honum 28 plötur.
Darnielle hefur jafnan gefið út sjálfur eða hjá
örfyrirtækjum og þótti því mikil tíðindi að hann
gerði útgáfusamning við bresku útgáfuna 4AD
á síðasta ári og fyrsta skífan á þeim samning,
Tallahassie, kom út í Evrópu fyrir stuttu.
Vildi verða rithöfundur
Sjö ára gamall var Darnielle búinn að ákveða
að hann vildi verða rithöfundur og byrjaði
snemma að semja smásögur, aðallega hryll-
ingssögur og vísindaskáldskap. Fjórtán ára
gamall fór hann síðan að semja ljóð með góðum
árangri, vann til verðlauna og fékk ljóð birt í
virðulegum tímaritum. Honum fannst samt
ekki sem nógu margir fengju að njóta ljóðanna
og ákvað að semja lög við nokkur þeirra, tálg-
aði af þeim allan óþarfa og fannst það hljóma
svo vel að hann hefur fengist við það síðan.
Gítarstíllinn er sérstakur, Darnielle lemur
gítarinn – notar hann nánast sem slagverks-
hljóðfæri, enda segist hann aldrei hafa lært á
gítar og spili því það sem hann langi til að
heyra hvort sem það sé rétt eða ekki. Fyrir vik-
ið er spilamennska hans allharkaleg og hann
lýsir tónlistinni sem pönki, enda sé líkamleg
áreynsla í flutningi snar þáttur í pönkinu.
Vélarhljóð, marr og skruðningar
Í flestum lögum Mountain Goats leikur
Panasonic FT-500 snældusegulbandið sem
Darnielle notar við upptökur stórt hlutverk en
það er þeim ókosti / kosti búið að mótorinn er
rétt við hljóðnemann sem Darnielle notar við
upptökur. Fyrir vikið kemur mikið suð frá mót-
ornum inn á bandið og einnig vélarhljóð, marr
og skruðningar. Við fyrstu hlustun finnst
manni sérkennilegt að heyra skruðningana,
sem trufla tónlistina reyndar ekkert í sjálfu
sér, en þeir gefa rýmd og stemmningu í lögin.
Um tíma virtist tækið, sem Darnielle segist
hafa keypt fyrir 3.000 kall 1990, vera búið að
gefa upp öndina, en náði sér aftur fyrir plötuna
frábæru All Hail West Texas.
Darnielle hefur verið að sem Mountain
Goats í rúman áratug (nafnið er fengið úr lagi
með Screaming Jay Hawkins, Big Yellow Coat,
og varð til 1991). Fyrstu útgáfurnar voru á
snældum, bæði undir eigin nafni og á grúa af
safnsnældum og -skífum ýmissa fyrirtækja, en
fyrstu þrjár plöturnar komu út á snældum með
umslögum sem hann teiknaði sjálfur og ljósrit-
aði. Ekki er gott að henda reiður á hve mikið
hann gaf út á þessum árum, sumir segja lögin
skipta hundruðum.
Þegar hlustað er á Mountain Goats-skífur
koma í ljós lagabálkar sem fjalla um svipað
málefni, nálgast lífið frá svipuðu sjónarhorni
eða eru að segja sömu söguna. Dæmi um það er
það sem kalla má staðfræðisyrpuna, en öll lög í
henni byrja á Going to… (Á leið til…); nefni
sem dæmi Going to Utrecht, Going to Leb-
anon, Going to Georgia, Going to Reykjavik og
Going to Scotland. Annað áberandi lagasafn,
sem á eftir að koma meira við sögu síðar, er
laustengd frásögn af ástum og örlögum hjóna
sem hafa verið við það að skilja árum saman, en
þau lög heita oft Alpha eitthvað. Þriðja dæmið
sem nefna má er „litalögin“, sem mörg eru
samin með appelsínugult í huga (Orange Ball
of Love og Orange Ball of Hate af Alpha Incipi-
ens, Orange Ball of Pain og Neon Orange
Glimmer Song).
Tallahasse er merkileg fyrir margt og þá
ekki bara að Mountain Goats er nú loks að gefa
út plötu hjá stóru fyrirtæki. Segulbandsurgið
góða er nú horfið, allt tekið upp í hljóðveri, og
eftir að hafa verið einn á ferð síðustu ár er
Darnielle nú með aðstoðarmann í hljóðfæra-
slætti og meira að segjast heyrist í trommum í
tveimur lögum sem er mikil tíðindi. Allt leggst
á eitt um að gera plötuna þá bestu sem Darn-
ielle hefur sent frá sér til þessa, en fyrir þeim
sem fylgst hafa með honum síðustu ár er það
merkilegast við hana að öll lögin á skífunni
tengjast Alpha-lagabálknum, segja sögu
hjónanna óhamingjusömu sem eru á sífelldu
flakki til að reyna að komast undan sjálfum sér,
eins og Darnielle lýsir því: „Lögin segja frá
fólki sem sá hvert stefndi í lífinu og ákvað að
fara niður með skipinu frekar en að forða sér –
þetta virðist kannski flókið en hvað styrkir ást-
ina meira en vitneskjan um að allt sé glatað?“
Í húsinu á Southwood Plantation Road
Platan heitir Tallahassee enda er þar mið-
punktur plötunnar; eftir að hafa dvalið ár í
móteli í Las Vegas kaupa sögupersónurnar hús
á Southwood Plantation Road í Tallahassee og
drekka sig út úr heiminum; „Tallahassee er
safn fjórtán laga um allt það illa sem gerist í
húsinu á Southwood Plantation Road.“
Tallahassee kom út á síðasta ári vestan hafs
en skammt er síðan hún kom út í Evrópu. Árið
2002 var reyndar Mountain Goats-vinum mjög
gott, því ekki er bara að Tallahassee hafi komið
út heldur gerði Darnielle skífu með Franklin
Bruno úr Nothing Painted Blue, en þeir hafa
haldið úti tveggja manna hljómsveit sem þeir
kalla Extra Glenns. Sú plata kallast Marshall
Arts Weekend, fyrirtaks skífa, allfrábrugðin
Mountain Goats-plötum. Önnur Mountain
Goats-plata, áðurnefnd All Hail West Texas,
kom einnig út á síðasta ári og er lítið síðra verk
en Tallahassee, en undirtitill skífunnar er Fjór-
tán lög um sjö manns, tvö hús, mótorhjól og
læst meðferðarheimili fyrir unglingsdrengi.
Á síðasta ári komu einnig út þrír diskar með
eldra efni, sem allt hefur verið ófáanlegt árum
saman; Protein Source of the Future …Now!,
Bitter Melon Farm og Ghana, en á þeim eru
meðal annars lög af snældunum sem Darnielle
gaf út áður en hann tók að gera plötur.
Talsvert er hægt að finna um Mountain
Goats á Netinu og alltaf gaman að lesa viðtöl
við Darnielle, en hann heldur líka út merkilegu
vefsetri, Last Plane to Jakarta, á slóðinni
www.lastplanetojakarta.com/. Þar er að finna
ýmislegt efni eftir Darnielle og þar á meðal
bráðskemmtilegar greinar um tónlist; sjá til að
mynda ítarlegan dóm hans um Amnesiac, plötu
Radiohead, sem hann segir snilldarverk, og
einnig skemmtilega úttekt á besta myndbandi
allra tíma (svo gott að dauðlegir menn fá ekki
skilið það); New Millennium Cyanide Christ
með sænsku þungarokksveitinni Meshuggah.
Einnig er vert að benda á vefsetur sem sett var
upp í tilefni af útgáfu Tallahassee:
www.4ad.com/tallahassee/
Einmana fjallageit
Darnielle (t.v.) ásamt Franklin Bruno, en saman
skipa þeir sveitina Extra Glenns.
Í fjölbreyttri flóru tónlistareinherja eru margir
sérvitringar, misgóðir og misskemmtilegir, en fáir
ná sömu hæðum og John Darnielle sem kallar sig
Mountain Goats.