Morgunblaðið - 07.09.2003, Blaðsíða 25

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7. SEPTEMBER 2003 25
HRINGEKJUR lífsins er yfirskriftin
á sýningu Eyjólfs Einarssonar sem
nú stendur yfir á Kjarvalsstöðum.
Við fyrstu sýn virðast myndirnar
vera af landslagi. Þegar betur er að
gáð verða þær að náttúrumyndum
og þegar enn nær er gengið verða
þær að portretti af örlögum manns-
ins. Enn er ógáð að heiti myndanna
– sem er svo kirfilega úthugsað að
hver mynd verður að sögu. Enda
segir listamaðurinn: „Stundum veit
ég ekki hvort ég er að mála lands-
lagsmyndir eða eitthvað annað. Ég
nota gjarnan landslag sem bak-
grunn í myndum mínum og síðan
leik ég mér að hlutum sem ég bæti
inn í, til dæmis skráargötum, flug-
drekum, glerhjúpum og stjórntækj-
um fyrir leikbrúður, sem standa fyr-
ir persónugervingu valds.
Á sýningunni eru fjórar myndir af
hringekjum. Þrjár myndanna eru
gríðarstórar og bera þær heitið Bið-
stöð I, Biðstöð II og Endastöð.
Hringekjurnar eru skreyttar mynd-
um af íslensku landslagi og á tveim-
ur þeirra er fólk og það er eins og
lífshlaupinu bregði fyrir í einu
leiftri.
„Út af fyrir sig eru þær einangr-
aður lítill heimur. Þær geta verið
persónugervingur margra þátta, til
dæmis lífsins, og þess vegna set ég
fólk inn á þær og landslag,“ segir
Eyjólfur
Ekki vingjarnlegt landslag
Það er óhætt að segja að mynd-
irnar séu heillandi. Þær sýna nátt-
úru þar sem er hátt til lofts og vítt til
veggja þar sem sandarnir breiða úr
sér. Eyjólfur segist vera mjög upp-
tekinn af auðninni á Íslandi, söndum
sunnanlands, á Mývatnsöræfum og
fleiri stöðum þar sem sjóndeildar-
hringurinn er víður og langur.
„Þetta er ekki vingjarnlegt lands-
lag þótt það virki fallegt. Þetta eru
ekki fjöllin blá.
Samt er þetta ægifagurt og mýst-
ískt.
„Ég skynja oft vissa ógn í lands-
lagi. Þar er ekkert öruggt. Þeir hlut-
ir sem ég set inn á myndirnar eru til
að leggja áherslu á það. Ég set þessa
hluti inn í óraunverulegt landslag.“
Er það til að endurspegla fallvalt-
leikann?
„Já, til dæmis.“
Hefurðu alltaf verið upptekinn af
landslagi?
„Já, ég málaði afstrakt í meira en
tuttugu ár en það er spurning hvort
maður hefur nokkurn tímann losnað
við landslagið. Hins vegar virkaði
afstraktmálverkið ekki lengur fyrir
mig. Það fólst orðið einhver tómleiki
í því að raða endalaust saman form-
um og litum. Kannski var það bara
orðið of auðvelt og kominn tími til
að takast á við sjálfan sig.
Það er alltaf góð tilfinning að
finna að maður þarf að gera breyt-
ingar. Stöðnun er alltaf dauði í sjálfu
sér. Þegar maður finnur að maður
hefur ekki lengur gaman af því sem
maður er að gera er mál að breyta
til. Það er alltaf gaman að brjóta
prinsip sem hafa lengi verið haldin.
Ég hélt til dæmis að ég ætti aldrei
eftir að mála fólk. Það prinsip var
brotið í þessari sýningu og það er
notaleg tilfinning. Svo er aldrei að
vita hvaða prinsip eiga eftir að fjúka
í framtíðinni. Kannski á ég eftir að
nota annað efni. Málverkið er í sjálfu
sér ekkert heilagt efni. Það hentar
mér hins vegar vel og þess vegna
nota ég það. En það verður alltaf að
vera spenna og eftirvænting. Þetta
er eins og ferðalag sem maður veit
ekki hvar endar.
Spurningin um góða list
Hlakkarðu þá ekki alltaf til að
fara á vinnustofuna?
„Það er upp og niður. Jú, oftast er
gaman að fara á vinnustofuna, þótt
hlutirnir geti vissulega staðið í mér.
Annars er ég mjög skipulagður í
vinnu og geri alltaf skissur og vinn
út frá línuteikningu. Ég er það klass-
ískt menntaður að ég get ekki málað
málverk nema gera línuteikningu.
Það má segja að ég sé búinn að
kompónera myndina áður en ég fer
að mála hana.“
Það er óhjákvæmilegt að leiðast
inn á þær brautir að ræða hvað sé
gott listaverk, einkum vegna þess
hversu glæsileg verk Eyjólfs eru.
Hann brosir góðlátlega og segir:
„Ja, eins og Svavar Guðnason, vinur
minn, sagði: „Ég er alltaf viss um að
listaverk sé gott ef mér líður eins og
ég hafi verið sleginn í hnakkann
með sleggju.“
Þarf að segja meira?
Stöðnun er alltaf dauði í sjálfu sér
Sýning á verkum Eyjólfs Einarssonar
var nýverið opnuð á Kjarvalsstöðum.
Súsanna Svavarsdóttir ræddi við lista-
manninn um hringekjur, sanda og hversu
gaman er að brjóta prinsip.
Eyjólfur Einarsson listmálari.
Morgunblaðið/Jim Smart
EIN MESTA óperusöngkona Breta,
Susan Chilcott, er látin, aðeins fer-
tug að aldri, eftir þriggja ára hetju-
lega baráttu við
brjóstakrabba.
Susan Chilcott
hóf feril sinn með
Skosku óperunni
og skipaði sér
fljótt í röð bestu
sópransöng-
kvenna Breta.
Hún söng í Ensku
þjóðaróperunni, í
Norðuróperunni,
Velsku óperunni og á Glyndebourne
óperuhátíðinni, og þreytti frumraun
sína við Konunglegu óperuna í Cov-
ent Garden í júní á þessu ári. Þar
söng hún hlutverk Lísu í Spaða-
drottningunni eftir Tsjaíkovskíj, en
mótsöngvari hennar var enginn ann-
ar en Placido Domingo. Susan Chil-
cott hreif óperuunnendur jafnt sem
gagnrýnendur sem notuðu jafnan
hástemmdustu lýsingarorð í umfjöll-
un um fagran söng hennar. Hún var
hávaxin og tíguleg, og þótti sviðs-
framkoma hennar einstaklega örugg
og lifandi.
Susan Chilcott komst í fréttirnar
fyrir nokkru, þegar kertalogi skaut
neistum í búning hennar í miðri aríu,
svo af varð talsvert bál. Þá hélt hún
stóískri ró sinni og hélt söngnum
áfram þegar sviðsmenn voru búnir
að slökkva í henni.
Það voru ekki Bretar einir sem
fengu að njóta söngs Susan Chilcott.
Árið 1994 söng hún fyrst erlendis; í
Monnaie óperunni í Brüssel og í kjöl-
farið fylgdi frami í öllum helstu óp-
eruhúsum Evrópu.
Fyrir þremur árum greindist hún
með krabbamein, og undirgekkst
bæði skurðaðgerð og erfiða lyfja-
meðferð. Hún lét veikindin ekki
aftra sér frá því að syngja, og meðan
á meðferðinni stóð söng hún á tón-
leikum með Sinfóníuhljómsveit
breska útvarpsins, BBC á tónleikum
í Barbican listamiðstöðinni. Sjálf
sagði hún þá tónleika líklega þá mik-
ilvægustu á ferli sínum.
Susan Chilcott látin
Susan Chilcott
TVÆR sýningar voru opnaðar í
Listasafni ASÍ, Freyjugötu í gær,
laugardag.
Í Ásmundarsal og Gryfju opnaði
Inga Jónsdóttir sýningu sína Ryk. Í
Arinstofu sýnir KristinnPétursson
verk sín og kallar sýninguna Töfra-
tákn.
Sýning Ingu er hugleiðing um
tengsl ryks og lista í eiginlegri og
óeiginlegri merkingu. Hún sýnir þrí-
víddar- og myndbandsverk, ljós-
myndir og teikningar.
Sýning Ingu stendur til 21. sept-
ember.
„Listin er ekkert staðnað fræði-
kerfi, heldur frjáls og lifandi straum-
ur alveg eins og draumurinn með
óvæntum stökkbreytingum og hug-
vitsamlegum táknum og furðuleg-
heitum,“ segir Kristinn Pétursson í
riti sínu „Töfratákn“ frá 1972. Um 20
olíumálverk hans frá árabilinu 1943-
1955 sem sýnd eru í Arinstofu spegla
þetta viðhorf hans.
Verkin eru öllu úr eigu Listasafns
ASÍ. Sýningin stendur til 12. októ-
ber. Opið þriðjudaga til sunnudaga
kl. 13-17. Aðgangur er ókeypis.
Gömul og ný
verk í ASÍ
Dýrðlegt fjöldasjálfsmorð er eftir
Arto Paasilinna í þýðingu Guðrúnar
Sigurðardóttur.
Tveir menn hittast fyrir tilviljun í
gamalli hlöðu,
sem þeir hafa
báðir valið til þess
að binda enda á líf
sitt. Þeir ákveða
að slá því á frest
og auglýsa eftir
öðru fólki í sjálfs-
morðshugleið-
ingum. Úr því verð-
ur til kostulegur
hópur sem sammælist um að stefna
að dýrðlegasta fjöldasjálfsmorði sög-
unnar. Ferð þeirra í gegnum Finnland
verður hin ærslafyllsta – og lífs-
þorstinn reynist drjúgur þegar á reynir.
Arto Paasilinna er einn vinsælasti
höfundur Finnlands og hafa bækur
hans verið þýddar á fjölmörg mál. Eftir
Dýrðlegu fjöldasjálfsmorði hefur verið
gerð vinsæl kvikmynd. Áður hefur
komið út eftir Arto Paasilinna skáld-
sagan Ár hérans. Arto Paasilinna er
gestur á Bókmenntahátíð í Reykjavík.
Útgefandi er Mál og menning. Bók-
in er 215 bls. og prentuð í Danmörku.
Kápu gerði Ámundi Sigurðsson. Verð:
1.599 kr.
Skáldsaga