Morgunblaðið - 25.09.2003, Blaðsíða 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. SEPTEMBER 2003 11
YAIR Sapir frá Ísrael var 15 ára gamall þegar
hann heyrði íslensku í fyrsta sinn í sjónvarpi, það
var nánar tiltekið árið 1986 þegar Ísland var í
fyrsta skiptið með í Söngvakeppni evrópskra
sjónvarpsstöðva með hinn margrómaða Gleði-
banka. Eitt leiddi af öðru og sl. mánudag varði
Yair doktorsritgerð um orðmyndun í nútíma-
íslensku við Uppsalaháskóla í Svíþjóð. Hann
freistar þess nú að fá doktorsritgerðina útgefna á
Íslandi en hefur hug á því í framtíðinni að kenna
norræn mál við Háskólann í Jerúsalem.
„Ég hafði heyrt af landi og þjóð áður en vissi
lítið um það. Ég hafði áhuga á norrænum málum
en ég þekkti mest til dönsku, sænsku og norsku,
íslenskan hljómaði framandi. Ég reyndi að finna
kennslubækur í íslensku í Ísrael en það var ekk-
ert til. Svo fluttist ég stuttu síðar með foreldrum
mínum til Kaupmannahafnar. Þar var Jónshús og
í Kaupmannahöfn byrjaði ég að læra íslensku upp
úr bókum,“ segir Yair um viðkynni sín af ís-
lensku, fyrst sunginni íslensku og síðan úr bók-
um.
Yair segist fljótlega hafa orðið heillaður af því
hvernig orð á íslensku eru mynduð úr eldri orðum
í málinu. „Við höfum svipaða hneigð í hebresku en
það gengur samt ekki eins vel og í íslensku. Við
tökum inn meira af tökuorðum en íslenskan.“
Studdist við gagnasafn Morgunblaðsins
Eftir nokkurra ára dvöl í Kaupmannahöfn
fluttist Yair aftur til Ísraels, gekk í herinn og fór
síðar að vinna. Draumurinn um að koma til Ís-
lands blundaði allan tímann með honum. Hann
lauk háskólaprófi í almennum málvísindum frá
Ísrael og kom loks til Íslands árið 1993. Til Sví-
þjóðar kom hann fyrst árið 1996 og byrjaði þá að
læra íslensku fyrst fyrir alvöru. Reyndar hafði
hann lært það mikið í tungumálinu að mest af því
efni sem kennt er þar í námskeiðum í íslensku
hafði hann þegar lært.
Yair hóf að koma til Íslands til að afla efnis í
doktorsritgerð sína, hann las greinar um orð-
myndun í íslensku og las fjöldann allan af dag-
blaðagreinum úr gagnasafni Morgunblaðsins á
Netinu. Afraksturinn af allri þeirri vinnu er að
finna í ritgerðinni sem hann varði við Háskólann í
Uppsölum á mánudag. Í útdrætti úr ritgerðinni
segir m.a. að meginviðfangsefni rannsóknarinnar
sé að varpa ljósi á aðferðir sem notaðar séu við
orðmyndun í íslensku á okkar dögum. Ennfremur
sé sett fram tilgáta um enn einn flokk við hlið
samsettra og afleiddra orða eða sk. compilations.
Í ritgerðinni er m.a. að finna alllangan lista yfir
orð sem fyrst komu fyrir í prentuðu íslensku máli
eftir 1780 og orð sem breytt hafa um merkingu
frá þeim tíma ásamt greiningu á orðmyndun
þeirra.
Heyrði ís-
lensku fyrst
í Evróvisjón
Yair Sapir við Geysi í fyrra. Við hlið hans stendur Isabella, sænsk vinkona hans.
Ísraelsmaður búsettur í Uppsölum í Svíþjóð ver doktorsritgerð í nútímaíslensku
FJÓRIR verktakar er buðu í ný-
byggingu Djúpvegar voru allir undir
áætlun Vegagerðarinnar þegar til-
boð voru opnuð á þriðjudag. Um er
að ræða ríflega sex kílómetra kafla
milli Forvaða í Kollafirði og Þorpa í
Steingrímsfirði. Verkinu á að vera
lokið 1. september á næsta ári.
Áætlunin hljóðaði upp á 75,5 millj-
ónir króna. Lægsta boð kom frá
Norðurtaki ehf. á Sauðárkróki, 57,4
milljónir, sem er um 75% af áætl-
uninni. Næst komu Kubbur ehf. á
Ísafirði með 63,9 milljóna kr. tilboð,
Fylling ehf. frá Hólmavík með 69,7
milljónir og loks EK Vélar og Jóri í
Kópavogi með tilboð upp á 71,1 millj-
ón króna.
Þá voru við sama tækifæri opnuð
tilboð í gerð Möðruvallavegar frá
Ólafsfjarðarvegi um Möðruvelli og
heimreiðar að Möðruvöllum. Alls
gerir þetta um kílómetra vegar-
spotta sem á að fullu að vera lokið í
júlí 2004. Í þetta sinn voru allir verk-
takar yfir áætlun Vegagerðarinnar
upp á 8,1 milljón en enn var Norð-
urtak á Sauðárkróki með lægsta boð,
eða 8,3 milljónir. Aðrir verktakar
buðu frá 8,6–11,4 milljóna kr.
Norðurtak
lægst í tveim-
ur útboðum
KOMIN er út bókin Heilbrigði býr í
huganum á vegum Parkinsonsam-
takanna á Íslandi. Höfundur er
danski sálfræðingurinn Svend And-
ersen, sem sjálfur greindist með
sjúkdóminn fyrir fjórum árum, og
sagði hann í viðtali við Morgunblaðið
þegar bókin var kynnt að lífinu væri
þrátt fyrir það ekki lokið, þetta væri
byrjunin.
Þorvaldur Þorvaldsson, formaður
Parkinsonsamtakanna, segir að bók-
in sé ekki aðeins fyrir Parkinsonsjúk-
linga eða aðstandendur þeirra heldur
geti hún einnig gagnast öllum sem
verði fyrir áföllum í lífinu og glími við
ólæknandi sjúkdóma. Segir hann
flesta verða fyrir áföllum einhvern
tímann ævinnar og bókin bendi á
leiðir til að takast á við slíkar aðstæð-
ur og hjálpa mönnum til að koma
auga á ný tækifæri og nýjar leiðir til
hamingjuríks lífs þrátt fyrir breyttar
aðstæður. Helga Ágústsdóttir þýddi
bókina.
Svend Andersen segist með bók-
inni skrifa nokkuð jarðbundið um líf
Parkinsonsjúklings en einnig flétta
inn í skrifin faglegum ráðleggingum.
Segir hann hægt að nota svo margt í
lífinu sér til uppbyggingar og þroska,
einnig viðvarandi sjúkdóma og það
sem óþægilegt sé.
Í bókinni segir hann að viðhorf ein-
staklingsins skipti mestu máli varð-
andi meðferð í viðvarandi sjúkdóm-
um. Það hafi veruleg áhrif á það
hvernig honum takist að lifa með
sjúkdóm sinn.
Bókin kom út í Damörku í fyrra og
hefur einnig komið út á ensku auk ís-
lensku. Þá eru í undirbúningi útgáfur
á sænsku, þýsku og spænsku.
Bókarkynning
og afmælisráðstefna
Hérlendis eru kringum 450 Park-
insonsjúklingar og í samtökunum eru
tæplega 400 manns, sjúklingar, að-
standendur, fagfólk og aðrir áhuga-
menn. Í desember verða 20 ár liðin
frá stofnun þeirra og segir Þorvaldur
þá verða efnt til ráðstefnu um með-
ferð og lækningu á Parkinsonsjúk-
dómi. Hann segir unnt að halda sjúk-
dóminum niðri að vissu marki með
lyfjameðferð. Þá hafi rafskauta-
ígræðsla gefið góða raun og mikið sé
nú unnið að rannsóknum með stofn-
frumum með tilliti til ígræðslu þeirra.
Parkinsonsamtökin standa í dag,
fimmtudag, fyrir fundi í Reykjavík
þar sem bókin verður kynnt. Auk
höfundarins tekur til máls Inger
Marie Örener, hjúkrunarfræðingur
og ljóðskáld, en þau hafa starfað mik-
ið saman að fræðslu um Parkinson-
sjúkdóminn. Sinnir Svend Andersen
einkum ráðgjöf á því sviði en starfar
enn í hlutastarfi sem sálfræðingur.
Fundurinn verður á Kornhlöðuloft-
inu og hefst kl. 20 og er slíkur fundur
einnig ráðgerður á Akureyri á sunnu-
dag.
Bók um að lifa með langtímasjúkdóm
Morgunblaðið/Ásdís
Þorvaldur Þorvaldsson, formaður Parkinsonsamtakanna, með nýju bókina
ásamt Svend Andersen bókarhöfundi og Helgu Ágústsdóttur þýðanda.
Bent á tæki-
færi og leiðir
FORSVARSMENN Íbúðalánasjóðs
afhentu í vikunni fjárstyrki sem
stofnunin veitir árlega til tækninýj-
unga og umbóta í byggingariðnaði.
Alls hlutu 14 verkefni styrk samtals
að upphæð 14 milljónir króna, þar af
fengu tvö verkefni fjárstyrk að upp-
hæð 1,5 milljónir hvort. Rann-
sóknastofnun byggingariðnaðarins
hlaut annan af hæstu styrkjunum
fyrir verkefnið Endingu sjálf-
útleggjandi steinsteypu og Haf-
steinn Ólafsson og Ólafur Wallevik,
fengu styrk fyrir vöru og markaðs-
þróun á slíkri steypu.
Sjóðnum er heimilt að veita styrki
til einstaklinga, fyrirtækja og stofn-
ana sem vinna að þróun tæknilegra
aðferða og nýjunga sem leitt geta til
lækkunar á byggingarkostnaði og
viðhaldi íbúðarhúsnæðis, styttingar
byggingartíma eða stuðlað með öðr-
um hætti að aukinni hagkvæmni í
byggingariðnaði, að því er fram
kemur í tilkynningu frá Íbúðalána-
sjóði.
Tæring og tæringarvarnir
Aðrir styrkþegar í ár eru: Jón Ei-
ríksson ehf. 1.200 þúsund fyrir verk-
efnið Burðarvirki úr bárujárni, Hug-
smíð/Teiknistofa Guðjóns
Bjarnasonar o.fl. 1.200 þúsund fyrir
verkefnið Hagkvæmnis- og hönn-
unarrannsókn stálgrindarburð-
arvirkja í íbúðarhúsum, Rann-
sóknastofnun byggingariðnaðarins
1 milljón fyrir verkefnið Eykur út-
veggjaklæðning hættu á tæringu
bendistála?, Rannsóknastofnun
byggingariðnaðarins o.fl. 1 milljón
fyrir verkefnið Rit um högghljóðein-
angrun, Jakob Veigar Sigurðsson
o.fl. 900 þúsund fyrir verkefnið Frá
baggaplasti til steypumóta, Haf-
steinn Hafliðason o.fl. 500 þúsund
fyrir Græn þök - vistvæn þök, Vík-
ingahús ehf. 1.200 þúsund fyrir Ný-
sköpun í húsbyggingum – Víkinga-
hús, Rannsóknastofnun byggingar-
iðnaðarins o.fl. 1.200 þúsund fyrir
Langtímaáhrif íslenskra fylliefna á
skrið steypu, Ragnheiður I. Þór-
arinsdóttir o.fl. 500 þúsund fyrir
Tæringar eirlagna fyrir kalt neyslu-
vatn, Rannsóknastofnun bygging-
ariðnaðarins o.fl. 660 þúsund fyrir
Tæring og tæringarvarnir, tæring-
arhraðkort, Rannsóknastofnun
byggingariðnaðarins o.fl. 500 þús-
und fyrir Samanburðarmælingar í
byggingariðnaði og Rannsókna-
stofnun byggingariðnaðarins o.fl.
1.200 þúsund fyrir verkefnið Heild-
arsýn á endingu og viðhaldsþörf
bygginga.
Sjálfútleggjandi steypa fékk
hæstu styrki Íbúðalánasjóðs
Morgunblaðið/Ómar
Ólafur Wallevik var annar þeirra sem hlutu hæsta styrkinn frá Íbúðalána-
sjóði fyrir verkefnið Sjálfútleggjandi steinsteypa – vöru- og markaðsþróun.
LANDSVIRKJUN hefur óskað eftir
fundi með hreppsnefnd Skeiða- og
Gnúpverjahrepps þar sem ræða á
nánar um útfærslu Norðlingaöldu-
veitu. Matthildur Elísa Vilhjálms-
dóttir, sitjandi oddviti, segir dag-
setningu fundarins ekki liggja fyrir
en stefnt sé að honum áður en
hreppsnefndin hittir fulltrúa bæjar-
stjórnar Akraness 8. október nk.
„Þeir hjá Landsvirkjun vilja tala
eitthvað betur við okkur og sýna
okkur ný gögn,“ segir Matthildur og
vitnar þar til skýrslu sem verkfræði-
stofan Hönnun hf. gerði fyrir Lands-
virkjun. Byggði stjórn Landsvirkj-
unar ákvörðun sína um frestun
veitunnar m.a. á þessari skýrslu.
Helsta niðurstaða Hönnunar er að
mun meiri rekstraráhætta fylgi lón-
hæð við 566 metra en 568 metra, að-
allega vegna ísavandamála. Er því
eindregið mælt með útfærslu Lands-
virkjunar í skýrslunni.
Matthildur segir ekkert því til fyr-
irstöðu að hitta fulltrúa Landsvirkj-
unar eða Skagamanna. Ekkert muni
þó hagga niðurstöðu meirihlutans í
hreppsnefndinni. Meirihlutinn telji
áhrifa Norðlingaölduveitu gæta inn í
friðland Þjórsárvera þó að lónið
sjálft sé fyrir utan friðlandið. Eyva-
fenið fari sömuleiðis í kaf með 568
metra lónhæð.
Nærveru Vilhjálms Þ. hafnað
Bæjarfulltrúar af Skaganum ætl-
uðu að mæta til fundarins með Vil-
hjálm Þ. Vilhjálmsson, formann
Sambands íslenskra sveitarfélaga,
en hreppsnefndin hafnaði nærveru
hans. Að sögn Matthildar fannst
nefndarmönnum óviðeigandi í þetta
skiptið að Vilhjálmur kæmi sökum
stjórnarsetu hans hjá Landsvirkjun.
Fundar með Landsvirkj-
un og Skagamönnum
Hreppsnefnd Skeiða- og Gnúpverjahrepps