Morgunblaðið - 25.09.2003, Blaðsíða 12

ERLENT
12 FIMMTUDAGUR 25. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÞÓTT leiðtogar stórveldanna hafi
hugsanlega áhuga á að ná sátt um
stefnuna í málefnum Íraks, þá mættu
þeir augljóslega ekki til fundarins í
allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna
síðastliðinn þriðjudag með það í huga
að gefa svo mikið eftir að unnt yrði að
ná henni. Að mati bandarískra emb-
ættimanna og erlendra sendimanna
er afleiðingin sú, að í besta falli muni
öryggisráðið samþykkja nýja álykt-
un um Írak, sem breyti engu um
ágreininginn né greiði hún fyrir nýj-
um liðsafla eða nýju fé til uppbygg-
ingarinnar í landinu.
Bandarískir fréttaskýrendur
segja, að allir eigi sök á því hvernig
komið er. Í ræðu sinni á allsherjar-
þinginu á þriðjudag hvatti George W.
Bush, forseti Bandaríkjanna, sam-
tökin til að aðstoða Íraka við að
semja nýja stjórnarskrá og halda
kosningar en lagði um leið áherslu á,
að Bandaríkjastjórn ætlaði sér ekki
afhenda SÞ nokkur völd eða flýta
fyrir því, að Írakar tækju sjálfir við
stjórn eigin mála.
Lítið skárri kostir nú
„Bush sýndi spilin og þau voru
tómir hundar,“ sagði Ken Pollack,
fyrrverandi starfsmaður þjóðarör-
yggisráðsins í tíð Clintons og Bush
en nú starfsmaður hjá Brookings-
stofnuninni. „Hann gaf í skyn, að
hann teldi rétt, að SÞ létu til sín taka
á nokkrum sviðum en þar var bara
um að ræða smámál og samtökin
yrðu undir Bandaríkjamenn sett.“
Judith Yaphe, fyrrverandi sér-
fræðingur hjá CIA, bandarísku
leyniþjónustunni og nú starfsmaður
National Defense University, bætti
við, að líklega væru þessir kostir
ekkert skárri nú en þeir voru fyrir
Íraksstríðið í augum þeirra, sem
Bandaríkjastjórn vill helst fá til liðs
við sig, Frakka, Rússa, Tyrki og
Þjóðverja.
Írakar fái völdin sem fyrst
Ágreiningurinn milli Bandaríkja-
manna og Frakka, samnefnarinn fyr-
ir ágreininginn um Íraksmálin um
allan heim, kom vel í ljós á frétta-
mannafundi, sem Jacques Chirac,
forseti Frakklands, efndi til. Þar
lýsti hann „traustri vináttu“ þjóð-
anna og kvaðst „innilega“ vona, að
Bandaríkjastjórn tækist ætlunar-
verk sitt í Írak. Á fundi með Bush gaf
Chirac einnig í skyn, að Frakkar
myndu ekki beita neitunarvaldi gegn
nýrri ályktun í öryggisráðinu, sem
setja myndi SÞ-stimpilinn á upp-
byggingarstarfið í Írak og greiða fyr-
ir meiri fjárframlögum. Chirac var-
aði hins vegar einnig við því, að
ástandið í Írak myndi halda áfram að
versna ef Bandaríkjastjórn léti ekki
fljótlega íraska framkvæmdaráðinu
eftir völdin í landinu.
„Við eigum að segja við Íraka: Þið
eruð mikilhæft fólk og þið eigið að
ráða örlögum ykkar sjálfir. Á þetta
eigum við að leggja áherslu með því
að afhenda þeim völdin,“ sagði Chir-
ac.
Henri Barkey, sem áður starfaði
að Íraksmálum fyrir bandaríska
utanríkisráðuneytið en veitir nú
forystu deild alþjóðasamskipta við
Lehigh-háskólann, segir, að leiðtog-
ar stórveldanna tali út og suður og
séu sammála um fátt. „Ágreiningur-
inn hefur ekkert minnkað,“ segir
Barkey og fréttaskýrendur saka
Frakka jafnt sem Bandaríkjamenn
um hræsni.
„Það er þó ekki annað hægt en að
dást að ósvífni Frakka, sem byrjuðu
á því að afgreiða íraska fram-
kvæmdaráðið sem leppa en skora nú
á okkur að afhenda því völdin sem
fyrst,“ sagði David Mack, bandarísk-
ur sendimaður, sem hefur starfað í
Bagdad í tvígang og er nú aðstoð-
arforseti Mið-Austurlandastofnun-
arinnar í Washington. „Ég hef það á
tilfinningunni, að Frakkar vilji láta
til sín taka í Írak en vilji ekki að það
líti þannig út, að þeir fallist um leið á
yfirstjórn Bandaríkjamanna.“
Of stór biti
Ljóst er að það er of stór biti að
kyngja fyrir Bush að viðurkenna hve
mjög hann þarf á hjálp að halda í
Írak.
„Það er eitthvað ákaflega kald-
hæðnislegt við að leita til Sameinuðu
þjóðanna eftir hjálp vegna afleiðinga
innrásar, sem SÞ vildi fresta; vegna
stríðs, sem Bandaríkjamenn háðu út
af gereyðingarvopnum, sem ekki
finnast, og vegna afleiðinga stríðs,
sem Bandaríkjamenn lýstu sem
„stórkostlegum sigri“,“ sagði Anth-
ony Cordesman hjá Stofnun al-
þjóðasamskipta og herfræði í Wash-
ington (Center for Strategic and
International Studies). „Sannleikur-
inn er sá, að Bush neyðist til að leita
ásjár hjá SÞ vegna þess, að ríkis-
stjórn hans var á algerum villigötum
um það, sem við tæki að stríðinu
loknu.“
Innanlands-
málin í veginum
Afstaða þeirra Chiracs og Bush
mótast einnig að stjórnmálunum í
löndunum. Bush hefur beðið þingið
um 20 milljarða dollara vegna upp-
byggingarinnar í Írak og það myndi
ekki greiða fyrir samþykkt þess ef
hann féllist á, að Sameinuðu þjóðirn-
ar fengju að ráða meira um fram-
kvæmdina. Chirac veit svo vel um
skoðanakannanir í Frakklandi, sem
segja, að yfirgnæfandi meirihluti
landsmanna hafi verið andvígur
Íraksinnrásinni.
„Af stjórnmálaástæðum vilja þeir
Chirac og Bush vera harðir í horn að
taka þótt þeir vilji báðir sjá aukinn
stöðugleika í Írak,“ sagði Mack.
Ágreiningurinn um
Írak jafnmikill og áður
Reuters
Bush Bandaríkjaforseti og Chirac Frakklandsforseti ræðast við í höfuðstöðvum Sameinuðu þjóðanna í New York.
Ræður þeirra Bush
Bandaríkjaforseta og
Chiracs, forseta Frakk-
lands, á allsherjarþingi
Sameinuðu þjóðanna á
þriðjudag sýna, að langt
er í land með einhverja
sátt um Íraksmálin.
Ástæðan er meðal ann-
ars sú, að afstaðan til
þeirra er orðin samofin
stjórnmálunum í lönd-
unum báðum.
(Heimild: Los Angeles Times.)
’ Bush sýndi spilinog þau voru tómir
hundar. ‘
DÓTTURFÉLAG Microsoft-
hugbúnaðarfyrirtækisins,
MSN, hefur ákveðið að loka
fyrir frjálsa notkun spjallrása í
flestum ríkjum heims þar sem
óttast er að barnaníðingar hafi
misnotað rásirnar. Lokunin
kemur til framkvæmda 14.
október nk. og nær til allra
landa heims nema Kanada,
Bandaríkjanna og Japans. Í
þessum tilgreindu löndum
verður aðgangur að MSN-rás-
unum takmarkaður við áskrif-
endur. Talsmenn margra
barnaverndarsamtaka fögnuðu
þessum tíðindum í gær og
hvöttu önnur fyrirtæki til að
loka einnig eftirlitslausum
spjallrásum sínum. Þær raddir
heyrðust þó í tölvuheiminum að
með þessu móti hygðist Micro-
soft leitast við að auka tekjur
sínar. Spjallrásir gæfu engar
beinar tekjur af sér, sérstak-
lega væru þær lítið notaðar í
Evrópu borið saman við Japan,
Kanada og Bandaríkin. Með því
að beina slíkum samskiptum
inn á aðrar brautir í þessum
löndum og binda þau við áskrift
vonuðust forráðamenn Micro-
soft til þess að auka tekjur fyr-
irtækisins. Önnur fyrirtæki
sem reka spjallrásir höfðu í
gær ekki skýrt frá því að þau
myndu fara að dæmi Microsoft.
Milosevic
ákærður
SAKSÓKNARI í Serbíu hefur
birt ákæru á hendur Slobodan
Milosevic, fyrrverandi forseta
Júgóslavíu, fyrir að hafa gefið
skipanir um morðið á Ivan
Stambolic, fyrrverandi forseta
Serbíu. Þá er Milosevic einnig
ákærður fyrir að hafa átt þátt í
tilræði við stjórnmálamanninn
Vuk Draskovic. Saksóknarinn
hefur birt ákæru á hendur fjór-
um til viðbótar vegna rann-
sóknar á morðinu á Stambolic
og tilraunar til þess að ráða
Draskovic af dögum. Fjór-
menningarnir voru háttsettir í
sérsveitum lögreglu í landinu.
Stambolic hvarf í ágúst 2000, en
Draskovic varð fyrir skoti í
Svartfjallalandi í júní sama ár.
Eiturhringur
upprættur
LÖGREGLA í Bretlandi telur
að stærsti kókaínsmyglhringur
í sögu landsins hafi verið upp-
rættur. Í gærmorgun réðst lög-
regla til inngöngu á 17 stöðum í
Lundúnum. Samtímis gerði
lögreglan í Kólumbíu húsleit á
25 stöðum. 12 voru handteknir í
Lundúnum og 15 í Kólumbíu en
þar voru höfuðstöðvar hrings-
ins. Talsmaður bresku lögregl-
unnar sagði í gær að þetta
myndi hafa „gífurleg áhrif“ á
framboð og þar með verð á
kókaíni í Bretlandi.
Vilja ekki
árásarflug
TUTTUGU og fimm ísraelskir
herflugmenn hafa lýst því yfir
að þeir vilji ekki fljúga árásar-
ferðir yfir palestínskt land-
svæði, að því er ísraelska út-
varpið greindi frá í gær. Í hópi
flugmannanna munu vera bæði
fastamenn og varaliðar, en talið
er að þetta sé í fyrsta sinn sem
ísraelskir herflugmenn hafi
lagt fram slíka tilkynningu.
STUTT
Microsoft
lokar spjall-
rásum
HÆSTIRÉTTUR í Þýskalandi komst í gær að
þeirri niðurstöðu að yfirvöldum í sambandsland-
inu Baden-Württemberg hafi verið óheimilt að
banna kennara að bera íslamska slæðu um höf-
uðið í kennslustofunni. Í niðurstöðu hæstaréttar
segir einnig, að sambandslöndunum sé hverju
um sig heimilt að samþykkja ný lög er banni
trúarlegan klæðaburð í ríkisreknum skólum.
Hæstiréttur hnekkti þar með niðurstöðu und-
irréttar, er úrskurðað hafði að yfirvöld í Baden-
Württemberg mættu neita að ráða íslamskan
kennara sem krefðist þess að fá að bera slæð-
una í kennslustofunni. Kennarinn, Fereshta
Ludin, er frá Afganistan, en fékk þýskan rík-
isborgararétt 1995. Hefur hún farið með málið
af hverju dómsstigi af fætur öðru, staðráðin í að
tryggja rétt sinn til að kenna í ríkisreknum
skólum klædd í samræmi við trúarskoðanir sín-
ar.
Yfirvöld í Baden-Württemberg héldu því
fram, að kennari með slæðu gengi gegn „algeru
hlutleysi ríkisrekinna skóla í trúmálum“, og
gæti haft óæskileg áhrif á áhrifagjörn, ung
börn. En hæstiréttur sagði, að sambandslöndin
verði að komast að „niðurstöðu sem allir geta
sætt sig við“ varðandi hlutleysi og trúfrelsi í
skólum.
Rétturinn sagði ennfremur, að mögulegt
væri, þótt ekki hafi það verið vísindalega sann-
að, að börn yrðu fyrir áhrifum af trúarlegum
klæðum kennara sinna, er leitt gæti til deilna
við foreldra. Samtök múslima í Þýskalandi for-
dæmdu úrskurð hæstaréttar og sögðu hann
gefa sambandslöndunum færi á að banna alger-
lega að kennarar bæru slæður í skólanum.
„Það væri alvarlegt brot á réttindum músl-
ima,“ sagði formaður samtakanna, Nadim Elias,
í viðtali á útvarpsstöðinni Deutschlandfunk, og
bætti því við, að konur með slæður væru orðnar
algeng sjón í Þýskalandi.
AP
Fereshta Ludin ræðir við fréttamenn í gær.
Óheimilt að banna
slæðu í skólastofum