Morgunblaðið - 25.09.2003, Blaðsíða 33

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. SEPTEMBER 2003 33
Er veisla framundan?..
Glæsilegur veislusalur
Ferðafélagsins í Mörkinni til leigu
Komum líka með veisluna heim til þín
Smiðjuvegi 14 • Kópavogi • www.veislusmidjan.is
Pantanir og uppl. í síma 587 3800 og 899 2959
Þórarinn Guðmundsson
matreiðslumestari
NÚ þegar rúmir fjórir mánuðir
eru liðnir frá Alþingiskosningum er
gott að fara yfir hluta af loforðalista
íhalds og fram-
sóknar í kosninga-
baráttunni 2003.
Blekið var varla
þornað af stjórn-
arsáttmála rík-
isstjórnarinnar í vor,
þ.e.a.s. íhalds og
framsóknar, er eitt stærsta kosn-
ingamál þessara flokka var svikið.
Þetta var mál er varðar Héðinsfjarð-
argöng.
Kosningamál sem örugglega afl-
aði stjórnarliðum þess þing-
mannafjölda er gerði íhaldi og fram-
sókn kleift að mynda ríkisstjórn.
Ég man varla eftir öðrum eins
kosningaloforðasvikum frá því und-
irritaður fékk kosningarétt fyrir
tæpum 50 árum. Ekkert mál segja
menn, allt í lagi að boða göngin en
svíkja nokkrum vikum síðar.
Hverskonar þjóðfélag er þetta
eiginlega sem býður upp á slíkt, er
mönnum ekki sjálfrátt í loforðum og
gjörðum sínum. Svona lagað myndi
ekki líðast að mínu mati í öðrum
Evrópuríkjum. Þar yrðu menn að
standa við loforð sín.
Hér er allt í lagi að lofa og síðan
svíkja, ekkert mál.
Svo eru menn verðlaunaðir með
ráðherrastólum sem að slíku standa,
ja sveiattan, hún hlýtur að vera vel
svört tungan í slíku fólki er svíkur
svona.
Í kosningabaráttunni var einnig
lofað línuívilnun í haust, út á það
komu örugglega ófá atkvæði, en
hvað skeður eftir kosningar. Jú við
meintum þetta ekki, það er ekki
hægt, menn hefðu ef til vill átt að
kynna sér lögin betur, ef þetta var
ekki hægt, eða voru þetta vísvitandi
svik?
Önnur stórkostlegu
kosningasvikin
Hægt er að benda á fleiri loforð
sem tengjast t.d. heilbrigðiskerfinu,
loforð um stækkanir á t.d Sjúkra-
húsi Suðurlands á Selfossi. Búið að
leggja fram hugmyndir að fjár-
mögnun, teikningar og hvað eina
fyrir kosningar, síðan slegið af eftir
kosningar.
Ja það er allt í lagi að lofa og lofa
og síðan svíkja og svíkja.
Enn verður tungan svartari
Stjórnarliðar halda að Íslendingar
séu svo gleymnir á loforðin og sein-
þreyttir til mótmæla að það sé ekk-
ert mál að lofa fyrir kosningar, svo
bara svíkja, þetta var bara „Barba-
brella“ sem kosningarnar gengu út
á.
Orð skulu
standa –
en ekki kosn-
ingaloforð
Eftir Jón Kr. Óskarsson
Höfundur er varaþingmaður
Samfylkingar í Suðvesturkjördæmi.
ALLNOKKUR umfjöllun hefur orðið um söluverkefni bænda á Austur-
landi, sem Sláturfélag Austurlands hefur beitt sér fyrir undir nafninu AUST-
URLAMB. Efni þessarar greinar er að skýra ýmislegt af því sem þar liggur
að baki, lýsa undirbúningi og framkvæmd í fáum dráttum og
segja frá helstu væntingum, sem því tengjast.
Nýbreytni í markaðssetningu
Eins og alþjóð veit hefur sölukerfi landbúnaðarafurða á sér
nokkurt yfirbragð einsleitni. Tala sumir um einokun eða í
besta falli fákeppni í þessu sambandi. Stjórnvöld og samtök
bænda hafa sameinast um að fella alla sölu og meðferð kjöts
og kjötafurða í einn og að mörgum finnst, tiltölulega þröngan farveg. Heil-
brigðisyfirvöld hafa einnig stuðlað að þessari þróun. Nú þegar aðferðir við
markaðssetningu lambakjöts eru umdeildar og framleiðsla hefur ekki verið í
neinum takt við innanlandsmarkað hljóta einstakir bændur að leita sinna eig-
in söluleiða. Eina slíka leið er verið að opna með AUSTURLAMBI. Hún bygg-
ist á því að vissum fjölda lamba er haldið sér í sláturhúsi. Skrokkarnir fá auð-
kenni verkefnisins og viðkomandi bónda og þessu auðkenni er haldið í
gegnum vinnsluferli allt til pökkunar og afgreiðslu til neytanda.
Yfirstignar tálmanir
Þó að ferillinn virðist einfaldur við fyrstu sýn, er hann þó verulega frábrugð-
inn því sem nú tíðkast við framleiðslu og sölu lambakjöts. Til dæmis blasti
verulegur vandi við þegar kom til ákvörðunar vöruforms. Auðvitað vildu
stjórnendur verkefnisins hafa úrvalið sem mest. Erfiðleikum er bundið að
selja vissa hluta skrokksins, svo sem slög, bringustykki, hálsbita ofl. Nið-
urstaðan varð sú að við einfaldlega reynum ekki sölu á þessum lökustu hlut-
um lambsskrokksins, en bjóðum eingöngu betri bitana: læri, hryggi og fram-
parta að burthöggnum hálsbitum og bringubitum en með framhryggjar-
sneiðum. Í gegnum verkefnið seljum við einungis fitulitla skrokka með góðri
vöðvafyllingu og bjóðum því í sannleika úrvalskjöt úr úrvalslömbum. Sölu-
aðferðir eru fyrirhugaðar með tvennu móti. Gegn vissri þóknun geta við-
komandi bændur selt sitt eigið kjöt hverjum sem hafa vill. Einnig er almenn-
ingi boðið upp á að versla við einstaka bændur í gegnum heimasíðu
verkefnisins austurlamb.is
Annar meginvandi er staðsetning framleiðenda, en í þessu landi eru ekki
lögboðnar neinar mótvægisaðgerðir sem koma til móts við landsbyggð-
armenn sem vilja selja einstökum fjarlægum neytendum vöru sína. Þjónusta
landsbyggðarmanna þykir því óaðgengileg þeim sem búa á höfuðborg-
arsvæðinu og eru ekki vanir að greiða innanlandsflutning í neyslu sinni. Ný-
sköpun atvinnulífs utan höfuðborgarsvæðisins er af þessum sökum miklum
erfiðleikum bundin. Við hjá Austurlambi höfum samt sem áður eygt til-
tölulega ódýrar lausnir, en óhjákvæmilega hefur þetta áhrif til hækkunar á
verði vörunnar.
Fyrstu viðbrögð – erlendar fyrirspurnir
Þegar landbúnaðarráðherra opnaði heimasíðu Austurlambs fyrir 10 dögum
síðan vakti atburðurinn nokkra athygli. Pantanir tóku strax að berast og fyr-
irspurnir úr ýmsum áttum. Þar á meðal bárust nokkrar fyrirspurnir frá Ís-
lendingum sem dvelja erlendis, en þeir hafa áhuga á því að geta keypt ís-
lenskt lambakjöt á þennan hátt. Margt bendir til að þarna úti sé dágóður
markaður fyrir þessa þjónustu, en örugglega fellur nokkur aukakostnaður á
slíkar sendingar, sem kaupendur þurfa að taka á sig. Hjá Austurlambi er
mikill vilji til að ná til þessa markaðar og finnast vonandi nothæfar leiðir til
hans.
20 bændur gáfu sig fram til þátttöku í AUSTURLAMBI. Þeim vil ég sér-
staklega þakka fyrir að hafa léð máls á að taka þátt í þessari djörfu tilraun.
Einnig ber að þakka samstarfsaðilum í kjötgeiranum, þeim hjá Sláturhúsi
Norðlenska á Húsavík, sem selt hafa bændum slátrun og Kjötkaup á Reyð-
arfirði, sem einnig lætur Austurlambi í té þjónustu sína við sundurtöku,
pökkun og afgreiðslu. Báðir þessir aðilar hafa verið ráðhollir varðandi eitt
og annað sem snýr að vörunni sjálfri. Þá vil ég þakka heimasíðugerð-
armönnum hjá Athygli og Galdri þeirra mikilvæga þátt í verkefninu en síðast
en ekki síst IMPRU – Nýsköpunarmiðstöð Iðntæknistofnunar á Akureyri,
sem stýrði verkefninu og veiti því fjárstuðning. Þeirra aðstoð var frumskil-
yrði fyrir því að af því gæti orðið. Framlög hafa einnig fengist frá At-
vinnuþróunarsjóði Austurlands og Markaðsráði kindakjöts og ber að þakka
þau, en sannast sagna hefur stofnkostnaður verkefnisins orðið slíkur að ekki
verður hjá því komist að leita enn frekar eftir utanaðkomandi fjárstuðningi
ef frumkvöðullinn, Sláturfélag Austurlands, á ekki að bíða óeðlilega þunga
fjárhagsbyrði vegna þess. Niðurstöður Gallup-könnunar benda til að nýjar
söluleiðir auki sölu lambakjöts á innlendan markað. Því er eðlilegt að átak
sem þetta verði frekar sameiginlegt, fremur en að það sé unnið af einum til-
teknum hagsmunaaðila. Þeim sem vilja kynna sér nánar þessa nýju leið til
sölu á lambakjöti er velkomið að skoða heimasíðu þess, Austurlamb.is.
Austurlamb – frá hug-
mynd að framkvæmd
Eftir Sigurjón Bjarnason
Höfundur er framkvæmdastjóri Sláturfélags Austurlands.
NÚ SÍGUR óðum á eitt hið mild-
asta og gróskuríkasta sumar í manna
minnum. Haustið segir til sín.
En eins og jarð-
argróðinn hefur
dafnað vel í ár er
jafngleðilegt að
minnast þess að
menningarlífið
blómstrar í landinu.
Ekki bara í höf-
uðborginni, heldur
úti um alla landsbyggð. Það sem af er
septembermánuði hefir hver atburð-
urinn rekið annan öðrum ánægjulegri
á menningarsviði og fleira sem teljast
má fræðandi og uppbyggjandi.
Mér er sérstaklega í minni hversu
skemmtilegt og upplífgandi það hefur
verið að fá heimsóknir erlendra
manna, sem hafa haft annað að segja
Íslendingum en þetta vanabundna
heimspólitíska stagl og þennan ein-
hliða kerfisáróður boðbera fésýsluafl-
anna.
Ekki var síst tilbreyting að heyra
gagnrýnar skoðanir bandarísks pró-
fessors, dr. Jeffreys Sachs, á hinni
nýju heimsvaldastefnu Bandaríkj-
anna og útgjaldafrekum hernaði í því
sambandi. Það getur varla kallast
gamanspaug að svo komnu að eiga
ríkisstjórn Georgs Bush að vini og
verndara.
Bókmenntahátíð sú, sem efnt var
til í þriðju viku mánaðarins, virðist
hafa tekist vel. Ekki er annað að sjá
en að hún hafi verið ágætlega sótt,
enda gerð góð skil í fréttum og fjöl-
miðlaumræðu. Fjölmargir erlendir
rithöfundar voru gestir hátíðarinnar,
kynntu þar verk sín og vinnubrögð og
tóku á annan hátt þátt í viðburðum
vikunnar. Ekki er við að búast að allir
þessir gestir séu í öndvegi á skálda-
bekk, svo að þeir eigi upp til hópa von
á nóbelsverðlaunum. En hvað um
það! Þetta var eigi að síður stöndugur
flokkur hugsandi manna, þótt sumir
stæðu öðrum framar. Þarna voru
ýmsir framúrskarandi höfundar,
virkir í því hlutverki rithöfunda að
vera sjáendur og gagnrýnendur sem
gera hlutverki sínu skil á listrænan
hátt. Víst er gott að heyra í slíkum
mönnum, mönnum sem skynja kviku
samtímans og koðna ekki niður í því
dáðlausa afskiptaleysi, sem póstmód-
ernisminn lætur annars sannast á
sjálfum sér.
Menning á haustdögum
Eftir Ingvar Gíslason
Höfundur er fyrrverandi
alþingismaður og ráðherra.
HEIMDALLUR er langstærsta
félag ungra sjálfstæðismanna í
landinu. Þar á ungu fólki að gefast
tækifæri til að stíga sín fyrstu
skref í stjórnmálum og taka þátt í
lifandi umræðum um þjóðfélags-
mál. Félagið hefur því mikilvægu
hlutverki að gegna ekki síst þegar
Sjálfstæðisflokkurinn er í meiri-
hluta í ríkisstjórn. Sjá þarf til þess
að málefnum ungs fólks sé haldið
á lofti í ríkisstjórnarsamstarfinu
ásamt því að koma skoðunum fé-
lagsmanna á framfæri við almenn-
ing svo eftir verði tekið.
Næstkomandi miðvikudag verð-
ur aðalfundur Heimdallar haldinn.
Á honum verður kosið um stjórn
félagsins og formann. Við ásamt
tíu öðrum einstaklingum höfum
ákveðið að bjóða okkur fram í
stjórnina og viljum með því leggja
okkar af mörkum til að gera
Heimdall að opnum og öflugum
starfsvettvangi ungs fólks í
Reykjavík.
Heimdallur á að vera ötull tals-
maður frjálslyndra skoðana og ein-
staklingshyggju. Félagið á að veita
starfandi þingmönnum og fulltrú-
um Sjálfstæðisflokksins í rík-
isstjórn aðhald frá hægri væng
stjórnmálanna og sjá til þess að
skoðanir félagsmanna fari ekki
fram hjá neinum. Nú upp á síð-
kastið virðist nokkuð hafa dregið
úr þessum sýnileika og margir af
þeim atburðum sem voru fastir lið-
ir hjá Heimdalli virðast tilheyra
fortíðinni. Þeirri þróun er nauð-
synlegt að snúa við.
Öflugri málsvari ungs fólks
Heimdallur hefur lengi beitt sér
fyrir umbótum í skattamálum og
er það vel. Til dæmis hefur birt-
ingu álagningaskráa verið mót-
mælt og stjórnvöld hvött til að
lækka tekjuskatt á fyrirtæki og
einstaklinga. Heimdallur á einmitt
að vera í brjósti fylkingar í að
krefjast umbóta í þessum málum
því þau eru meðal þeirra mála sem
snerta ungt fólk hvað mest.
Heimdallur þarf jafnframt að
leggja harðar á sig í fleiri baráttu-
málum sem varða ungt fólk. Það
gerist eingöngu með öflugu sam-
starfi félagsmanna. Því er mik-
ilvægt að opna augu ungs fólks
fyrir félaginu og þeirri starfsemi
sem það stendur fyrir. Fjölga þarf
virkum félagsmönnum með áhuga-
verðu starfi, málfundum og útgáfu.
Heimdallur á að vera aflvaki
framfara í þágu ungs fólks og
framtíðarinnar.
Reynsla okkar
tryggir árangur
Framboð okkar samanstendur af
einstaklingum sem hafa mikinn
áhuga að starfa á vettvangi Heim-
dallar og ætla að sjá til þess að
kraftur, víðsýni, hugmyndaauðgi
og frjálslyndi einkenni starf fé-
lagsins. Öll höfum við mikla
reynslu af félagsstörfum og höfum
náð þar góðum árangri, m.a. í
framhalds- og háskólum. En á
þeim vettvangi hefur starf ungra
sjálfstæðismanna ekki verið nægi-
lega öflugt og fylgi hefur tapast til
annarra flokka. Við munum leggj-
ast á eitt við að snúa þeirri þróun
við.
Framboðið hefur opnað vefsíðu
til að kynna frambjóðendur og
stefnumál og er fólk hvatt til að
kíkja þangað til að fá frekari upp-
lýsingar. Slóð þess er www.blatt.is.
Gerum Heimdall að öflugum
vettvangi ungs fólks
Eftir Maríu Sigrúnu Hilmarsdóttur og Ými Örn Finnbogason
María er hagfræðingur og frambjóðandi
í stjórn Heimdallar.
Ýmir er nemi í viðskiptafræði við HR og
frambjóðandi í stjórn Heimdallar.
Ýmir Örn
Finnbogason
María Sigrún
Hilmarsdóttir