Morgunblaðið - 09.10.2003, Blaðsíða 10

Styðja bann
við kaupum
á vændi
FJÓRTÁN þingkonur eru flutnings-
menn frumvarps til laga um að hver
sá sem greiðir fyrir kynlífsþjónustu
af nokkru tagi skuli sæta fangelsi allt
að tveimur árum. Fyrsti flutnings-
maður frumvarpsins er Kolbrún
Halldórsdóttir, þingmaður Vinstri-
hreyfingarinnar – græns framboðs.
Meðflutningsmenn eru þingkonur úr
Framsóknarflokki, Samfylkingu og
Frjálslynda flokknum.
Í frumvarpinu er einnig lagt til að
hver sá sem hafi tekjur af milligöngu
um vændi annarra skuli sæta fang-
elsi allt að 4 árum. „Sömu refsingu
varðar það að ginna, hvetja eða að-
stoða barn, yngra en 18 ára, til þess
að stunda vændi eða aðra kynlífs-
þjónustu,“ segir m.a. í frumvarpinu.
Í greinargerð segir m.a. að kaup á
kynlífi og kynlífsþjónustu séu gróf
valdbeiting og kynferðislegt ofbeldi.
Þá segir að ótal kannanir sýni að
konur sem selji líkama sinn hafi
margar verið beittar kynferðisof-
beldi í æsku; þær hafi því alla tíð
staðið höllum fæti í lífinum. „Á síð-
ustu árum hafa fátækt og litlar vonir
um mannsæmandi framtíð einnig
knúið fólk til vændis og auðveldað
þannig þeim sem kaupa kynlífsþjón-
ustuna, eða gerast milligöngumenn
um slíkt, að ná valdi yfir því.“
Fjórtán þingkonur
FRÉTTIR
10 FIMMTUDAGUR 9. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
JÓN Bjarnason, þingmaður Vinstrihreyfingarinn-
ar – græns framboðs, sagði á Alþingi í gær að fjár-
hagsleg staða margra sveitarfélaga væri alvarleg
og að taka þyrfti á þeim vanda sem fyrst. Hann
sagði sömuleiðis að nýlegar breytingar á úthlut-
unarreglum úr Jöfnunarsjóði sveitarfélaga hefðu
komið illa niður á mörgum sveitarfélögum. „Staðan
er sú að mörg sveitarfélög herða nú ólina í þjónustu
við íbúana en safna samt skuldum.“
Árni Magnússon félagsmálaráðherra benti á
hinn bóginn á að framlög úr sjóðnum hefðu lækkað
mest hjá þeim sveitarfélögum sem hæstar hefðu
tekjurnar og hefðu þar með mest svigrúm til hag-
ræðingar í sínum reksti. „Þessi sveitarfélög eiga að
geta hagað áætlanagerð sinni í samræmi við fyr-
irsjáanlega skerðingu framlaga, til dæmis með því
að draga úr fjárfestingum, hagræða í rekstri eða
nýta betur tekjustofna sína.“
Þessi orðaskipti fóru fram í umræðu utan dag-
skrár um úthlutunarreglur úr Jöfnunarsjóði sveit-
arfélaga. Jón Bjarnason var málshefjandi umræð-
unnar en Árni Magnússon var til andsvara.
Ráðherra rakti það m.a. í ræðu sinni hvernig staðið
hefði verið að breyttum reglum sjóðsins. Hann
sagði að skipuð hefði verið nefnd í byrjun árs 2001
af þáverandi félagsmálaráðherra, Páli Péturssyni,
sem átti að endurskoða lög og reglur sjóðsins.
Í nefndinni áttu sæti fulltrúar sveitarfélaga,
fulltrúi ráðuneytisins og alþingismenn.
Ráðherra sagði að nefndin hefði skilað tillögum í
september árið 2002, en meðal tillagna hennar var
að gera nauðsynlegar breytingar á tilteknum
reglum sjóðsins vegna breyttra forsendna, m.a.
vegna fækkunar og aukinnar stærðar sveitarfélaga
og breytinga á tekjustofnun þeirra og verkefnum.
„Í framhaldi af tillögum nefndarinnar voru gerðar
breytingar á laga- og reglugerðarákvæðum um
Jöfnunarasjóðinn,“ útskýrði ráðherra.
Hann fór yfir helstu áhrif breytinganna.
Sagði hann m.a. að tekjuhá sveitarfélög yrðu nú
fyrir hlutfallslega meiri skerðingu en áður. Það
mætti einkum rekja til þess að skerðing vegna
tekna hæfist þegar tekjur sveitarfélaganna væru
4% yfir meðaltekjum sveitarfélaga í sama viðmið-
unarflokki. Áður hefði skerðingin hafist þegar
tekjur voru 15% umfram meðaltekjur.
Hann sagði ennfremur að ýmsar breytingar
hefðu verið gerðar á uppbyggingu framlaga sjóðs-
ins; við útreikninga þeirra væri tekið tillit til fleiri
þátta en áður.
Til dæmis væri tekið sérstakt tillit til sveitarfé-
laga með fleiri en einn þéttbýlisstað. Markmið þess
væri að styrkja þau sveitarfélög sem í kjölfar sam-
einingar þyrftu að reka þjónustu á fleiri en einum
þéttbýlisstað. Breyttu reglurnar leiddu því í mörg-
um tilfellum „til aukningar á fram-
lögum til sameinaðra sveitarfé-
laga“.
Komu flatt upp á sveitarfélög
Jón Bjarnason lagði m.a. áherslu
á í ræðu sinni að hinar breyttu út-
hlutunarreglur sjóðsins, sem hefðu
komið til framkvæmda á þessu ári,
hefðu komið mjög flatt upp á mörg
sveitarfélög. „Samkvæmt lögum
gera sveitarfélög langtímafjár-
hagsáætlun annars vegar og fjár-
hagsáætlun til næsta árs hins vegar. Snöggar
breytingar á tekjustofnum þeirra geta því haft af-
drifaríkar afleiðingar.“ Jón tók dæmi af sveitarfé-
lagi í dreifbýli með einum þéttbýliskjarna. Hann
sagði að það hefði fengið um 55 til 60 milljónir úr
Jöfnunarsjóði á undanförnum árum en skv. nýju
reglunum fengi það liðlega 44 milljónir. „Framlagið
lækkar því um 20 til 30% milli ára,“ útskýrði hann
og sagði að svipuð dæmi mætti finna víða um land.
„Þessi sveitarfélög sem nú fá svo gríðarlega skerð-
ingu á framlögum úr Jöfnunarsjóði eru í miklum
vanda sem verður að taka á nú þegar í haust.“
Fjölmargir þingmenn tóku þátt í umræðunum og
sagði Steingrímur J. Sigfússonar, flokksbróðir
Jóns, m.a. að taka þyrfti þau sveitarfélög sem orðið
hefðu illa úti vegna breyting-
anna til sérstakrar skoðunar.
Að minnsta kosti þyrfti að
gefa þeim aðlögunartíma eða
setja þak á það hve mikið
framlög til þeirra úr sjóðnum
mættu lækka. „Nema það
sem fyrir mönnum vaki sé að
gera annað tveggja: að svelta
þessi sveitarfélög í hel eða
svelta þau til sameiningar,“
bætti Steingrímur við.
Félagsmálaráðherra sagð-
ist undir lok umræðunnar hafna þeim fullyrðingum
að breytingar á reglum sjóðsins hefðu verið fyr-
irvaralausar. Minnti hann á í því sambandi að
breytingarnar hefðu verið í fullu samræmi við til-
lögur nefndarinnar, sem skipuð hefði verið í árs-
byrjun 2001. Einnig sagði ráðherra: „Þetta er
fyrsta árið sem framlögum Jöfnunarsjóðs er út-
hlutað skv. hinum nýju reglum. [...] Ég tel öruggt
að bæði Samband íslenskra sveitarfélaga og ráð-
gjafarnefnd Jöfnunarsjóðs muni óska eftir breyt-
ingum á gildandi reglum ef það reynist mat þessara
aðila að þau markmið sem stefnt var að hafi ekki
náðst við þær breytingar sem gerðar voru á reglum
sjóðsins. Sama máli gegnir ef þessir aðilar telja að
reglurnar leiði til ósanngjarnrar niðurstöðu.“
Morgunblaðið/Ásdís
Umræða utan dagskrár á Alþingi um Jöfnunarsjóð sveitarfélaga
Taka þurfi á fjárhagslegum
vanda sveitarfélaga sem fyrst
Steingrímur J. Sigfússon sagði m.a. í umræðunum um Jöfnunarsjóð sveitarfélaga að taka þyrfti þau
sveitarfélög til skoðunar sem hefðu orðið illa úti vegna breytinga á reglum sjóðsins.
Um 463
bíða eftir
hjúkr-
unarrými
ALLS 463 aldraðir biðu eftir
hjúkrunarrými í september sl.,
að því er fram kemur í svo-
kallaðri vistunarskrá. Þar af
eru 390 aldraðir í mjög brýnni
þörf, 26 í brýnni þörf og 47 í
þörf fyrir hjúkrunarvist. Þetta
kom fram í máli Jóns Krist-
jánssonar heilbrigðis- og
tryggingamálaráðherra í fyr-
irspurnartíma á Alþingi í gær.
Ásta R. Jóhannesdóttir, þing-
maður Samfylkingarinnar, tók
þetta mál upp og sagði mikla
bið eftir hjúkrunarrýmum.
Sérstaklega í Reykjavík. Það
væri alls óviðunandi.
Ráðherra sagði spurður að
hjúkrunarrýmum fyrir aldraða
hefði fjölgað um 185 á höf-
uðborgarsvæðinu á síðasta
kjörtímabili. Þá sagði hann að
hjúkrunarrýmum myndi fjölga
um 59 á þessu ári og um 118 á
næsta ári. Hann sagði enn-
fremur að gert væri ráð fyrir
því að húsnæði Vífilsstaða yrði
tilbúið til notkunar í upphafi
næsta árs, en þar er gert ráð
fyrir fimmtíu hjúkrunarrým-
um.
ÞINGMENN stjórnarandstöðu-
flokkanna gerðu harða hríð að Árna
Magnússyni félagsmálaráðherra í
fyrirspurnartíma á Alþingi í gær, en
þá voru atvinnuleysisbætur til um-
fjöllunar. Sögðu þeir m.a. að ráðherra
byrjaði feril sinn „með undarlegum
hætti“, eins og Sigurjón Þórðarson,
þingmaður Frjálslynda flokksins,
orðaði það.
Sögðu þeir að í ljósi þess að Fram-
sóknarflokkurinn hefði í nýafstöðnum
kosningum haft kjörorðið: vinna,
vöxtur, velferð að leiðarljósi væri
undarlegt að byrja á því að „ráðast á
kjör atvinnulausra“.
Vísuðu þeir m.a. til þess að í fjár-
lagafrumvarpinu væri gert ráð fyrir
170 milljóna króna sparnaði vegna at-
vinnuleysistrygginga þar sem gert er
ráð fyrir að ekki verði greiddar bætur
fyrstu þrjá daganna í atvinnuleysi.
„Hvaða velferð er það?“ kallaði
Ásta R. Jóhannesdóttir, þingmaður
Samfylkingarinnar, úr þingsal, þegar
Hjálmar Árnason, þingmaður Fram-
sóknarflokksins, stóð í pontu og út-
skýrði m.a. að flokkurinn myndi
standa við fyrrgreint kjörorð.
Þá minntu þingmenn stjórnarand-
stöðunnar á ályktun flokksþings
framsóknarmanna sl. vetur um að
hækka beri atvinnuleysisbætur.
Enginn ofsæll af bótunum
Félagsmálaráðherra lagði áherslu
á að nú stæði fyrir dyrum að taka
kerfi atvinnuleysistrygginga til ræki-
legrar endurskoðunar. Það yrði gert í
samvinnu við stjórn Atvinnuleysis-
tryggingasjóðs og aðila vinnumarkað-
arins. Sagði hann að í þeirri vinnu yrði
m.a. „tekið til greina“, eins og hann
orðaði það, að hækka atvinnuleysis-
bæturnar og taka tillit til þeirra launa
sem viðkomandi hafði áður en hann
varð atvinnulaus. „Vissulega er eng-
inn ofsæll af þeim atvinnuleyisbótum
sem við bjóðum fólki upp á,“ sagði
hann, „það er þess vegna sem við ætl-
um að taka kerfið til endurskoðunar.“
Umræður um atvinnuleysisbætur
Ráðherra
gagnrýndur
ÞINGFUNDUR hefst kl. 10.30
í dag. Mælt verður fyrir þing-
málum einstakra þingmanna.
Kl. 13.30 hefst svo utan-
dagskrárumræða um kjör
sauðfjárbænda.
Bann við að
sleppa stangveiddum
laxi í Noregi
„Er meiri
dýravernd
að drepa
hann?“
HVORKI Veiðimálastofnun né
Landssamband stangveiðifélaga
segja það hafa komið til umræðu að
banna að sleppa stangveiddum laxi en
eins og greint var frá í Morgun-
blaðinu í gær er slíkt til umræðu í
norska landbúnaðarráðuneytinu og
þá með tilvísan til dýraverndunar-
laga.
Hugmyndir sem eru út í hött
Hilmar Hansson, formaður Lands-
sambands stangveiðifélaga, segir nær
að spyrja að því hvort sé meiri
dýravernd að sleppa laxi eða drepa
hann. „Ég hugsa að laxinn myndi
svara þessari spurningu nokkuð af-
dráttarlaust, fengi hann að svara
henni. Þessar hugmyndir eru auðvit-
að gersamlega út í hött,“ segir Hilm-
ar.
Sigurður Guðjónsson, forstjóri
Veiðimálastofnunar, tekur í svipaðan
streng: „Svona umræða hefur þó farið
fram en ef það á að banna að veiða og
sleppa hvað á það að gera gagnvart
fyrirkomulaginu að veiða og drepa?“
Sigurður segir stofnunina ekki hafa
blandað sér mikið í umræðu um
„veiða og sleppa fyrirkomulagið“,
stofnunin hafi þó hvatt menn til þess
að sleppa tveggja ára fiski úr sjó þar
sem honum virðist hafa hnignað og
menn hafi talið æskilegt að halda í
stórlaxaerfðaþáttinn.
Hilmar segir að hér á landi hafi
ákveðinn hópur veiðimanna, kannski
fyrst og fremst svokallaðir magn-
veiðimenn, verið á móti því að sleppa
fiski; stór hluti veiðimanna hafi aftur
á móti ekki þörf fyrir að drepa allan
fisk og telji eðlilegra að sleppa honum
enda virðist ljóst af norsku rannsókn-
unum og reynslu veiðimanna hér að
langflestir laxanna lifi sleppinguna af
og nái að hrygna.
Hilmar segir Landssambandið þó
ekki leggja mönnum línurnar í þess-
um efnum en sambandið líti slepping-
ar þó jákvæðum augum og þá einkum
á stærri laxi sem hafi átt undir högg
að sækja, æ fleiri veiðimenn séu farn-
ir að sleppa fiski og nú sé svo komið að
18% af stangveiddum laxi á Íslandi sé
sleppt aftur.
Fundi slitið án
samkomulags
SAMRÁÐSFUNDI Íslands, Fær-
eyja, Noregs, Rússlands og Evrópu-
sambandsins um stjórnun veiða úr
norsk-íslenska síldarstofninum á
árinu 2004 lauk í gær án samkomu-
lags, að því er segir í fréttatilkynn-
ingu utanríkisráðuneytisins. Þá seg-
ir að allar sendinefndirnar hafi
hafnað kröfum Norðmanna um stór-
aukna hlutdeild þeirra í veiðunum.
„Norðmenn settu á ný fram kröfur
um stóraukna hlutdeild þeirra í veið-
unum, sem hefði í för með sér veru-
legan samdrátt í íslenskum afla-
heimildum og aflaheimildum ann-
arra strandríkja,“ segir í fréttatil-
kynningunni. „Þessum kröfum
Norðmanna var alfarið hafnað af ís-
lensku sendinefndinni sem og öðrum
sendinefndum.
Íslenska sendinefndin lagði á það
áherslu að ekki yrði horfið frá sam-
komulaginu frá 1996, sem hefur ver-
ið grundvöllur samstarfs um nýtingu
stofnsins og stjórnun veiðanna.
Í umræðunum lýstu sendinefnd-
irnar yfir stuðningi við tillögu ráð-
gjafarnefndar Alþjóðahafrannsókn-
arráðsins um að heildaraflinn á árinu
2004 yrði 825.000 tonn,“ segir í til-
kynningunni. Þá kemur fram að ann-
ar samningafundur hafi ekki verið
ákveðinn. Fundurin var haldinn í
Reykjavík.
♦ ♦ ♦