Morgunblaðið - 09.10.2003, Blaðsíða 45

KVIKMYNDIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. OKTÓBER 2003 45
EKKI lækka öldurnar í kringum
danska kvikmyndgerðarmanninn
Lars von Trier með tilkomu Hunda-
bæjar (Dogville). Líkt og Myrkra-
dansarinn er hún einstaklega um-
deild og enginn meðalvegur í
sjónmáli. Annaðhvort hrífst áhorf-
andinn af handbragðinu eða fær sig
fullsaddan. Hér má finna vaðandi
fordóma, fyrirlitningu, einhliða
rammpólitískan predikunartón sem
fer stundum fyrir brjóstið, en þegar
maður telur sig hafa fundið ærlegan
höggstað eða augljósan vankant á
smíðisgrip skáldsins stingur það
lengi vel upp í mann í næsta atriði.
Þegar öll kurl eru komin grafar, á
flest sem skiptir máli sínar skýring-
ar þó auðvelt sé að túlka boðskap
Hundabæjar á ýmsa vegu.
Von Trier slær áhorfandann nán-
ast út af laginu þegar á upphafs-
mínútunum því við honum blasir
bert leiksvið nánast leikmyndar-
laust. Þess í stað er það merkt líkt
og teikningar arkitekts. Þar sem á
að vera gata stendur nafnið skrifað,
sömuleiðist runnar, milliveggir,
jafnvel þar sem hundurinn hann
Móses á að vera stendur einfaldlega
DOG. Ef menn opna dyr gera þeir
það með látbragðsleik og leikhljóðin
leika stórt hlutverk. Það tekur tím-
ann sinn að venjast þessu nýstár-
lega og leikhúslega umhverfi á tjald-
inu, hafa á köflum allar persónurnar
fyrir augunum þó þær komi ekki við
sögu og eigi að vera inni í sínum hí-
býlum við Álmstræti, aðalgötuna í
Hundabæ.
Myndinni er skipt niður í forspjall
og 9 kafla og sögumaður (John
Hurt) skipar stórt hlutverk, grípur
jafnan inn í á milli kaflanna. Persón-
urnar eru einfaldar í sniðum, hver
og ein túlkar vissa rödd í samfélag-
inu í Hundabæ, sem auðvelt er að
heimfæra upp á Bandaríkin í verk-
inu, sem er ein allsherjar líkinga-
saga frá upphafi til enda. Hefst á því
að Grace (Nicole Kidman), ung, fal-
leg kona á flótta undan óljósum en
ógnvekjandi öflum (bófum, lögregl-
unni eða hvoru tveggja) og leynd-
ardómsfullri fortíð, leitar skjóls í
Hundabæ. Hann er afskekkt
krummaskuð við rætur Kletta-
fjallanna, íbúarnir fáir og friðsamir
við fyrstu sýn. Tom (Paul Bettany),
sjálfskipaður leiðtogi bæjarbúa,
hvetur þá til að taka vel á móti þess-
um hrakta gesti og veita henni
vernd og skjól. Þeir samþykkja en
vilja fá eitthvað fyrir sinn snúð og
ákveða að Grace borgi fyrir sig með
því að skipta vinnudegi sínum á milli
þeirra. Allt gengur vel um sinn,
Grace vinnur hug Hundabæjarbúa
og hjarta Toms.
Síðan tekur að syrta í álinn því
lögreglan gerir ítrekaða leit að
Grace og býður gull og græna skóga
í verðlaunafé fyrir þennan eftirlýsta
strokumann. Bæjarbúar heimta sí-
fellt meira og meira af hinni góð-
hjörtuðu og þolinmóðu Grace, en
græðgin getur komið mönnum í koll.
Sögupersónurnar standa ber-
skjaldaðar frammi fyrir áhorfand-
anum og eru frábærlega vel túlk-
aðar af Kidman, Stellan Skars-
gaard, Paul Bettany og fleiri
góðkunnum leikurum. Fremstur í
flokki er enginn annar en Ben Gazz-
ara, þessi gamli refur og senuþjófur
fer á kostum sem hinn blindi og úfni
gráskeggur McKay – sem smá-fikr-
ar sig upp lærið á Grace …
Hver er Grace? Hverja forðast
hún? Fyrir hvað stendur Hunda-
bær? Slíkar spurningar eru áleitnar
og sjálfsagt hefur hver og einn sín
svör við þeim. Fyrst og síðast er
Hundabær margslungið sköpunar-
verk hins snjalla og hugmyndaríka
von Triers og ekki fer á milli mála
að hann er að beina spjótum sínum
að utanríkisstefnu Bandaríkjanna.
Hann á marga, fagnandi jábræður,
ekki síst í heimalandi Cannes-kvik-
myndahátíðarinnar, þar sem andúð
á Bandaríkjunum á sér djúpar ræt-
ur. Þeir liggja vel við höggi nú um
stundir.
Kvikmyndalega er Hundabær
snjallt verk hvað snertir efni og
framsetningu. Samtölin hnitmiðuð
og skynsamleg og höfundurinn læt-
ur skoðanir sínar óspart í ljósi á sinn
eftirminnilega hátt. Þó hún sé alleg-
orísk er Hundabær lengst af bein-
skeytt verk uns kemur að lokakafl-
anum, allt er á tjá og tundri og
höfundurinn virðist skjóta sig í fót-
inn í atganginum. Þó lengdin drag-
ist úr hömlu, líkt og í Myrkradans-
aranum, helst allt til loka áhuginn
sem hún vekur á upphafsmínútun-
um.
Hundalíf í Sámsbæ
KVIKMYNDIR
Regnboginn – Kvikmyndahátíð
Eddu
HUNDABÆR / DOGSVILLE Leikstjórn og handrit: Lars von Trier.
Kvikmyndatökustjóri: Anthony Dod
Mantle. Tónlist: Antonio Vivaldi. Aðal-
leikendur: Nicole Kidman, Harriet And-
ersson, Lauren Bacall, Jean-Marc Barr,
Paul Bettany, Blair Brown, James Caan.
175 mínútur. Egmont Films/Lions Gate.
Danmörk, Frakkland, Bretland, Bandarík-
in o.fl. 2003.
Nicole Kidman og „senuþjófurinn“ Ben Gazzara.
Sæbjörn Valdimarsson
erling
Fim 9.10. kl. 20.30 UPPSELT
Fös 10.10. kl. 20 ÖRFÁ SÆTI LAUS
Fim 16.10. kl. 20 UPPSELT
Sun 19.10 kl 16 UPPSELT
Sun 19.10 kl 20 UPPSELT
Fös 24.10. kl. 20 ÖRFÁ LAUS SÆTI
Miðasala í síma 552 3000
Miðasala opin 15-18 virka daga
Ósóttar pantanir seldar daglega
loftkastalinn@simnet.is
Einnig sýnt í Freyvangi