Morgunblaðið - 12.10.2003, Blaðsíða 19

Jónas Hallgrímsson er í Miðdal 3.
október 1840 „á leið að Bessastöð-
um“. 11. júlí 1841 til 12 s.m. Fer um
Seljadal til Þingvalla. „Bjóst alltaf
sæmileg forþénusta hjá Ulstrup,“
segir Jónas í bréfi til Tómasar Sæ-
mundssonar. Jónas virðist ekki hafa
hitt Gísla Þorkelsson þótt hann hafi
ritað virðingargerð Gísla 13 árum áð-
ur; þegar hann var skrifari hjá Ulst-
rup. Jónas yrkir ljóð til Ulstrups á af-
mælisdegi hans.
Steingrímur Jónsson heldur
áfram frásögn sinni og skráir um
Hjört og Júlíönu: „Felldu þau hugi
saman og hvatti hún hann mjög til
þess að hefja sjálfstæða vinnu í iðn-
grein sinni. Hjörtur skýrði húsbænd-
um sínum frá fyrirætlun sinni og fór
frá þeim í fullri vinsemd, þegar leið
undir árslokin 1894.“
Í leit minni að upplýsingum um
Júlíönu dóttur Friðriks Gíslasonar
og eiginkonu Hjartar Thordarson
raffræðings kom mér til hugar að
hafa tal af Finnboga Guðmundssyni
fyrrum landsbókaverði. Ég kom ekki
að tómum kofunum þar. Eftir
skamma stund hringdi Finnbogi og
greindi mér frá bók er hann hafði
gefið út fyrir hartnær hálfri öld. Þar
skráðu allmargir Vestur-Íslendingar
minningar um foreldra sína. Bókin
heitir „Foreldrar mínir“ og kom út
árið 1956. Þar segir Sigurlína Back-
man frá foreldrum sínum Ólafi G.
Johnsen og Sigþrúði Guðbrandsdótt-
ur. Ólafur var sonur séra Guðmund-
ar Johnsen prests í Arnarbæli, en
hann var frændi og nafni Ólafs John-
son stórkaupmanns í Reykjavík.
Grein Sigurlínu hefst á frásögn um
Júlíönu konu Hjartar. Ég birti kafl-
ann með leyfi Finnboga:
Júlíana rifjar upp æskuminningu
„Fyrir mörgum árum er ég var við
hjúkrunarstörf í Chicagoborg var
borin inn í stofu til mín öldruð kona
sem slasast hafði á hnénu. Á meðan
ég var að sinna henni komst ég að því
að hún var íslensk og hét Júlíana
Thordarson, kona Hjartar raf-
magnsfræðings. Sagðist ég líka vera
íslensk og glaðnaði þá yfir henni.
Fórum við nú að skrafa mikið saman.
Kemur að því að hún fer að rifja upp
minningar að heiman. Lá hún með
augun aftur og talaði eins og við
sjálfa sig. „Það er eitt sem stendur
svo glöggt í huga mínum,“ sagði hún,
„síðan ég var á Íslandi. Það var seyt-
ján ára gömul stúlka, svo ljómandi
falleg, alveg nýgift og var á förum til
Ameríku, hún grét svo sárt þegar
hún kvaddi móður sína.“ Eftir stund-
arkorn heldur hún áfram: „Hún hét
Sigþrúður og móðir hennar hét Ást-
ríður.“ „En hvað hét maður hennar?“
spurði ég. „Hann hét Ólafur, bráð-
myndarlegur maður.“ „Ég þekkti
þessi hjón,“ svaraði ég, „það eru for-
eldra mínir.“
Heimilisvinir segja frá
Valdimar Björnsson, sem varð
fjármálaráðherra, segir frá Júlíönu
og tilraunum hennar að siða syni
sína. Segir hana ekki hafa haft erindi
sem erfiði.
Mönnum ber saman um að Júlíana
hafi verið kjarkmikil og úrræðagóð
en jafnframt skapföst og afskipta-
söm. Ýmsir starfsmenn Hjartar
höfðu horn í síðu hennar en aðrir lof-
uðu hana. Tveir Íslendingar sem
báðir eru að góðu kunnir störfuðu
hjá Hirti á vinnustofum hans. Eirík-
ur Hjartarson, rafvirki og ræktunar-
maður í Laugardal, og Júlíus Pálsson
símamaður voru lengi starfsmenn
Hjartar. Hjörtur lét Júlíus njóta
þess að hann útvegaði honum bók
með því að skrifa Pétri Sigurðssyni
háskólaritara, sem brá við skjótt og
sendi bókina til Chicago. Júlíus Páls-
son kom heim og starfaði hjá Lands-
símanum. Vinsæll og vel látinn, prúð-
ur og kurteis í framgöngu.
Sören Sörensen orðabókarhöfund-
ur og lærður læknir naut fyrir-
greiðslu Hjartar. Réðst Sören til
starfa í verksmiðju hans, en Hjörtur
ráðlagði honum að leita sér mennt-
unar og frama. Gaf honum 100 doll-
ara og hvatti til náms.
Hjörtur Thordarson var kjörinn
heiðursdoktor Háskóla Íslands 1930
á Alþingishátíðarári. Hann gaf
stórgjafir af rausn sinni og höfðings-
skap.
Hjörtur við útskorið skrifborð sitt.
Gísli Þorkelsson gaf Xavier Marmier
Landnámabók er hann var gestkom-
andi í Miðdal sumarið 1836. Stephan
G. Stephanson kallaði saurblöð bóka
„millipils“.
Höfundur er þulur.
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 12. OKTÓBER 2003 19
Hverafold 1-3 • Torgið • Grafarvogi • Sími 577 4949
Opnunartími: 11-18 mánudag-föstudags
12-16 laugardag
Full búð að
fallegum
vörum
Gallabuxur - bolir - peysur
Mussur í stærðum
48-50 og 50-52
Dragtir - skór - veski