Morgunblaðið - 18.11.2003, Blaðsíða 22

LANDIÐ
22 ÞRIÐJUDAGUR 18. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
 


 

   


 

           





   

  

  
 
!"" #

 " 
Sauðárkrókur | Um þessar mundir
eru fimmtíu ár liðin frá því að fyrsta
húsið, á Bárustíg 1, á Sauðárkróki
var tengt við hitaveitu. Í tilefni þess-
ara tímamóta bauð hitaveitan til at-
hafnar við veitustöðina í Sauð-
ármýrum, þar sem afhjúpaður var
minnisvarði, brjóstmynd af fyrsta
hitaveitustjóranum, Jóni Nikódem-
ussyni, og var það dóttursonur hans,
Helgi Gunnarsson, sem afhjúpaði
verkið.
Það var listakonan Ragnhildur
Stefánsdóttir í Reykjavík sem gerði
brjóstmyndina, en Pétur Bjarnason
í Garðabæ steypti hana í brons og
þykir verkið í alla staði hið ágæt-
asta.
Að baki brjóstmyndarinnar af
Jóni hefur verið endurgerður og
settur upp jarðbor sem Jón smíðaði
og notaði við boranir á fyrstu hol-
unum sem virkjaðar voru í mýr-
unum.
Athöfnin hófst á því að Páll Páls-
son veitustjóri flutti ávarp, en síðan
tók til máls Árni Ragnarsson arki-
tekt og sagði frá fyrirhuguðum
framkvæmdum á veitusvæðinu í
Sauðármýrum, sem ætlað er að geti
orðið glæsilegt útivistarsvæði. Hef-
ur verið komið upp allmiklum trjá-
gróðri og með göngustígum og
bættu aðgengi gæti svæðið, sem
liggur að einu fjölskrúðugasta
varpsvæði votlendisfugla, orðið
mjög áhugavert bæði fyrir heima-
menn og gesti.
Að lokinni athöfn við dælustöðina
var boðið til samkomu á Kaffi Króki,
þar sem Jón Ormar Ormsson rithöf-
undur flutti samantekt um sögu
veitunnar, en lesari með Jóni var
Sigríður Jónsdóttir, og var sagan
rakin allt til ársins 1943 er fyrstu at-
huganir og tilraunir voru gerðar.
Sigrún Alda Sighvats formaður
stjórnar Skagafjarðarveitna, sem
stýrði samkomunni, kallaði til frú
Önnu Pálu Guðmundsdóttur og
færði henni blómvönd frá veitunni,
en hús frú Önnu Pálu og eiginmanns
hennar, Ragnars Pálssonar útibús-
stjóra Búnaðarbankans, sem nú er
látinn fyrir nokkrum árum, var ein-
mitt fyrsta húsið sem tengt var veit-
unni. Þá var opnuð heimasíða
Skagafjarðarveitna og var það
Brynleifur Tobíasson starfsmaður
veitnanna sem opnaði hana, en Pét-
ur Ingi Björnsson leiðbeindi gestum
varðandi upplýsingar þær sem á síð-
unni finnast, en það var fyrirtækið
„Hinir sömu“ sem önnuðust upp-
setningu síðunnar.
Þá var afhjúpuð mynd, sem gerð
er af nemum á verknámsbrautum
Fjölbrautaskóla Norðurlands vestra
á Sauðárkróki, en hluti mynd-
arinnar, af veitusvæðinu, er málaður
af nemum í myndlistardeild, en
einnig eru sýnd jarðlög svæðisins og
hver borhola og dýpt hennar sýnd
með lýsingu sem gefur mjög glögga
mynd af nýtingu jarðvarmans bæði
á eignarlandi Sauðárkróks og einnig
í Sjávarborgarlandi. Þennan hluta
myndarinnar gerðu nemar í raf-
iðnadeild, en nemendur í málm- og
tréiðnadeildum önnuðust inn-
römmun og uppsetningu verksins.
Ingólfur Sveinsson, bróðursonur
Jóns Nikódemussonar, sagði frá
samstarfi sínu við Jón, bæði meðan
hann var að smíða jarðborinn, eftir
mynd í blaði, og einnig eftir að bor-
inn var tekinn í notkun.
Sigurður Ágústsson fyrrverandi
rafveitustjóri á Sauðárkróki flutti
kveðjur frá Samorku og hvatti til að
hlúð væri að hitaveitunni, þessu
fjöreggi sveitarfélagsins, og því ekki
fórnað í þágu skammtímahagsmuna.
Í tilefni dagsins var Minjasafnið
opið, en þar hafa verkstæði nokk-
urra iðnaðarmanna verið sett upp og
er eitt þeirra verkstæði Jóns Nikk.
Dagskránni lauk með því að Álfta-
gerðisbræður sungu fyrir gesti, en
síðan voru léttar veitingar í boði
Skagafjarðarveitna.
Hitaveita Sauðárkróks fimmtíu ára
Morgunblaðið/Björn Björnsson
Kveðja frá Samorku: Sigurður Ágústsson flytur kveðju til viðstaddra frá Samorku. Stjórn Skagafjarðarveitna
hlýðir á. Frá vinstri talið Sigrún Alda Sighvatsdóttir, formaður, Gísli Árnason og Einar Gíslason.
Blómarósir: Stjórnarformaður Skagafjarðarveitna, Sigrún Alda, færir
blóm frú Önnu Pálu Guðmundsdóttur, eiganda fyrsta hússins sem var tengt.
Reyðarfjörður | Á Reyðarfirði var á
dögunum haldinn fundur um örygg-
ismál sjómanna. Er það liður í funda-
herferð um landið í tengslum við
langtímaáætlun um öryggismál sjó-
farenda. Að henni stendur verkefn-
isstjórn skipuð aðilum frá sam-
gönguráðuneyti, Siglingastofnun
Íslands, Slysavarnafélaginu Lands-
björgu, Landhelgisgæslunni, Lands-
sambandi smábátaeigenda, Sjó-
mannasambandi Íslands, Farmanna
og fiskimannasambandi Íslands,
Vélstjórafélagi Íslands og LÍÚ.
Frummælendur á
fundinum voru Helgi Jóhannesson
frá Siglingastofnun, Halldór Al-
marsson frá Slysavarnaskóla sjó-
manna, Sigurður Steinar Ketilsson
frá Landhelgisgæslunni, Óskar Eg-
ilsson frá Símanum og Örn Pálsson
frá Landsambandi smábátaeigenda.
Fundarstjóri var Freysteinn
Bjarnason, útgerðarstjóri Síldar-
vinnslunnar. Hann flutti erindi frá
Tómasi Kárasyni, stýrimanni, en
hans hugleiðingar voru um öryggis-
mál sjómanna um borð í skipi. All-
nokkrar fyrirspurnir um ýmsa ör-
yggisþætti bárust til frummælenda
og urðu snarpar umræður. Fundur-
inn þótti takast vel en þó hefðu sjó-
menn mátt vera fleiri. Konur í slysa-
varnarfélaginu Ársól buðu upp á
kaffiveitingar á fundinum.
Morgunblaðið/Albert Kemp
Öryggismál: Sjómenn huga að ör-
yggismálum í sinni atvinnugrein.
Rætt um
öryggismál
sjómanna
Hella | Fjölsótt bókamessa var hald-
in á Laugalandi í Holtum fyrir
nokkru. Kynnt voru tvö bók-
menntaverk, Landmannabók og
Þykkskinna, sem komu út sama
daginn og voru bækurnar seldar á
sérstöku kynningarverði við þetta
tækifæri. Í tengslum við þetta var
sýndur fjöldi mynda frá fyrri hluta
og miðri síðustu öld að mestu tek-
inn af Helga Hannessyni. Við þetta
tækifæri söng Gísli Stefánsson
nokkur einsöngslög við undirleik
Guðjóns H. Óskarssonar.
Landmannabók
Í Landmannabók er rakin saga
jarða í Landmannahreppi, Land-
sveit í Rangárvallasýslu og fólksins
sem þær hefur setið frá því sögur
hófust og til þessa dags. Saga eign-
arhalds á jörðunum er sögð og
gömul og ný landamerki skráð.
Getið er allra bænda og hús-
mæðra sem heimildir hafa fundist
um, ættir þeirra og æviferill rakinn
og sagt frá börnum þeirra. Lýs-
ingar eru á mörgu fólki og myndir
eru birtar af hundruðum manna.
Meðal annars efnis í bókinni er
fróðleg ritgerð eftir sr. Ófeig Vig-
fússon á Fellsmúla: Ágrip af sögu
Landsveitar. Einnig gamlar og nýj-
ar myndir af bæjum, myndir af
nokkrum atburðum í mannlífinu,
fáein kvæði eftir skáld úr sveitinni
og skýringar á ýmsum bæjanöfn-
um.
Grunnurinn að Landmannabók
var lagður af Valgeiri Sigurðssyni
fræðimanni á Þingskálum. Hann
hafði áður samið Rangvellingabók,
en það rit þótti bera af öðrum svip-
aðrar gerðar um nákvæmni og
áreiðanleika. Þegar Valgeir féll
skyndilega frá árið 1994 réðst
æskufélagi hans, Ragnar Böðv-
arsson, til starfans og undir hans
ritstjórn kom Landeyingabók út ár-
ið 1999, en Valgeir hafði einnig lagt
grunninn að því riti. Ragnar hefur
stýrt verkinu og haft veg og vanda
af lokafrágangi en honum til að-
stoðar hafa verið Þorgils Jónasson
sagnfræðingur og bróðir Valgeirs,
Ingólfur Sigurðsson á Þingskálum
sem nú er látinn.
Í bókinni er þess gætt svo sem
kostur er að fylgja reglunni sem
Ari fróði orðaði svo: „En hvatki es
missagt es í fræðum þessum, þá es
skylt at hafa þat heldr, es sannara
reynisk.“
Landmannabók er nauðsynlegt
heimildarit öllum áhugamönnum
um sögu byggða, persónusögu og
ættfræði. Útgefandi er Rangárþing
ytra.
Þykkskinna
Þykkskinna er úrval sagnaþátta
og ljósmynda Helga Hannessonar
frá Sumarliðabæ (1896–1989). Hér
er sagt frá kunnum héraðs-
draugum Rangæinga eins og Kots-
móra og Gunnu Ívars, kynntir til
sögunnar hólbúar og vatnabúar
auk þess sem fjöldi Rangæinga
fyrri tíðar er leiddur fram á sjón-
arsviðið. Allar þessar persónur,
menn og vættir, verða lesandanum
ljóslifandi undir meitluðu orðfæri
og frábærum frásagnarstíl Helga. Í
bókinni eru um 170 ljósmyndir sem
Helgi tók um og fyrir miðja 20. öld
og varpa þær einstöku ljósi á horf-
inn aldarhátt. Formála rita Þórður
Tómasson safnvörður í Skógum og
Bjarni Harðarson blaðamaður. Út-
gefandi er Sunnlenska bókaútgáf-
an.
Rangæsk bókamessa á Laugalandi
Morgunblaðið/Óli Már
Bækurnar kynntar: Aðstandendur útgáfu og kynningaraðilar Landmannabókar og Þykkskinnu. F.v. talið Ragnar
Böðvarsson, Heiður Helgudóttir, Jón Þórðarson, Eymundur Gunnarsson og Bjarni Harðarson.