Morgunblaðið - 22.12.2003, Blaðsíða 38

MINNINGAR
38 MÁNUDAGUR 22. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Halldór Björns-son fæddist á
Svínabökkum í
Vopnafirði 5. apríl
1930. Hann andaðist
á heimili sínu 7. des-
ember síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
hjónin Ólafía Sigríð-
ur Einarsdóttir, f.
1899, d. 1990, og
Björn Vigfús Metú-
salemsson, f. 1894, d.
1953. Halldór var
elstur sex systkina.
Þau eru Arnþór, f.
1931, áður hótelstjóri
í Reynihlíð, nú búsettur á Akur-
eyri, Sigurður, f. 1932, bóndi í Há-
teigi, Metúsalem, f. 1935, húsa-
smíðameistari í Reykjavík, Einar
Magnús, f. 1937, d. 1978, bóndi á
Svínabökkum, og Guðlaug, f.
1939, búsett í Reykjavík. Uppeld-
isbróðir Halldórs er Þórarinn Sig-
urbjörnsson, f. 1945, vélvirki í
Hafnarfirði. Halldór kvæntist árið
1957 Margréti Þorgeirsdóttur, f.
að Ytra-Nýpi í Vopnafirði, 18. jan-
úar 1903, d. 10. janúar 1999. Börn
Halldórs eru fjögur: 1) Jóna Krist-
ín, f. 1955, búsett á Vopnafirði,
gift Gunnari Smára Guðmunds-
syni. Þeirra dætur eru Margrét
Gunnhildur, f. 1977, og Jóna Sig-
ríður, f. 1980. 2) Björn, f. 1956, bú-
settur í Vopnafirði, kvæntur Else
Möller. Sonur Björns
er Bergþór, f. 1975.
3) Ólafía Sigríður, f.
1960, búsett í
Reykjavík, gift Þor-
steini Kröyer. Þeirra
dætur eru Kristín, f.
1981, og Halldóra, f.
1987. 4) Gauti, f.
1963, búsettur í
Vopnafirði, kvæntur
Halldóru Andrés-
dóttur. Þeirra synir
eru: Kári, f. 1989,
Egill, f. 1991, og
Broddi, f. 1999.
Stjúpsonur Halldórs
er Þorgeir Hauksson, f. 1952, bú-
settur á Djúpavogi, kvæntur Guð-
björgu Leifsdóttur. Þeirra synir
eru: Þorsteinn Leifur, f. 1974, og
Einar Már, f. 1980.
Halldór ólst upp á Svínabökk-
um og lauk, auk hefðbundinnnar
skólagöngu heima í Vopnafirði,
búfræðiprófi frá Bændaskólanum
á Hólum vorið 1950. Hann vann að
mestu við búskapinn á Svínabökk-
um næstu árin. Halldór og Mar-
grét bjuggu á Svínabökkum til
ársins 1959 er þau fluttu í nýbýli
sitt Engihlíð, sem þau reistu úr
landi Svínabakka. Halldór var
bóndi í Engihlíð allt til dauðadags.
Útför Halldórs fer fram frá
Vopnafjarðarkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.
Ástkæri afi minn.
Það fá engin orð þeim tilfinningum
lýst sem bærðust í hjarta mér þegar
fregnirnar um skyndilegt andlát þitt
bárust. Sorgin nísti hjarta mitt en
um leið yljuðu minningarnar um þig,
sem ég mun geyma í hjarta mér um
ókomna tíð. Ein mín besta minning
úr bernsku er úr sveitinni fögru sem
var okkur svo hjartfólgin. Ég kom
reglulega til ykkar ömmu og gisti til
að anda að mér fersku fjallaloftinu
og eiga stundir með ykkur. Það kom
fyrir að ég drattaðist á fætur fyrir
allar aldir til að fara með þér í fjós að
morgni til. Það var nánast sama
hversu snemma farið var á fætur
alltaf varstu alveg að verða of seinn!
Mér finnst þetta lýsandi dæmi um þá
ástríðu sem sveitin þín og búskap-
urinn gaf þér allt til síðustu stundar.
Í fjósinu hjálpaði ég þér við að gefa
kúnum og auðvitað reyndi ég að taka
jafnmikið í fangið af heyinu og þú,
því þú varst fyrirmyndin í fjósinu.
Stundum fór ég líka í fjárhúsin með
þér og gaf kindunum. Þær eru marg-
ar minningarnar úr sveitinni ykkar
sem ég gæti nefnt en upp úr stendur
þegar þú stóðst síðdegis að vetrar-
lagi úti að reykja eftir fjós og við
horfðum til himinns. Það var ekki
margt sagt, en samveran var nota-
leg.
Saga og landafræði voru ekki mín
sterka hlið þegar ég var í barna-
skóla. En með þinni visku um allt
milli himinns og jarðar tókst þér að
hjálpa mér í gegnum það sem ég átti
í erfiðleikum með. Það var í raun
sama í hvaða námsgrein ég þurfti að-
stoð þú hafðir alltaf svör á reiðum
höndum.
Ég var svo heppin að við deildum
saman áhugamáli sem ræktaði sam-
band okkar síðustu árin. Þú last mik-
ið og þegar ég var barn var það fast-
ur liður að við sátum öll við
eldhúsborðið og þú last upphátt úr
hinum ýmsu bókum. Þetta voru heil-
agar stundir og alltaf þurftirðu að
lesa eina blaðsíðu til viðbótar og svo
aðra! Hugsanlega varð þetta kveikj-
an að áhuga mínum á bókmenntum
síðar meir. Stundum þegar ég var í
vanda stödd með ritgerðarskrif um
einhverja bók, hringdi ég í þig og við
ræddum málin fram og til baka og
það hjálpaði mér mikið. Í síðustu
ferðinni þinni hingað til Reykjavík-
ur, sátum við til borðs saman og um-
ræðuefnið var auðvitað bækur. Þú
dróst fram Mannamun, því ég hafði
verið að lesa bók eftir sama höfund.
Þú last síðu eftir síðu og við engd-
umst um af hlátri af innihaldinu sem
var ekki af lakara taginu. Þessu
gleymi ég aldrei frekar en upplestri
þínum þegar ég var barn. Þú varst
stoltur af barnabörnunum þínum
sem flest hver gengu menntaveginn.
Þó að þú hafir verið stoltur af náms-
vali mínu, talaðir þú oft og iðulega
um að ég ætti að verða prestur, ég
yrði örugglega afbragðs prestur.
Þér hlotnuðust tvö barnabarna-
börn um ævina og þar á meðal dóttir
mín hún Jóna Guðný. Þér þótti af-
skaplega gaman að henni og hlóst oft
að tilsvörum hennar. Hún varð
þeirrar gæfu aðnjótandi að kynnast
langafa sínum því eftir að hún fædd-
ist kom hún mjög reglulega austur á
Vopnafjörð. Oft var rukkað um að
fara til langafa í sveitinni og skoða
með honum dýrin. Á kvöldin fórum
við mæðgur gjarnan með bænirnar
okkar og báðum í kjölfarið guð að
geyma alla þá sem voru okkur hjart-
fólgnir. Aldrei fór hún á vit drauma
sinna, sem eflaust snerust um dýr,
án þess að biðja guð að geyma lang-
afa sinn í sveitinni og auðvitað líka
dýrin hans.
Sama dag og þú lést borðaðir þú
hádegismat með foreldrum mínum
og dóttur minni. Þú og dóttir mín
áttuð saman skemmtilegt spjall um
heima og geima. Seinna sama dag
sagðir þú syni þínum og konu hans
það sem ykkur fór á milli. Þú spurðir
hana hvort Margrét Ólafía væri farin
að tala eitthvað; dóttir mín svaraði
að bragði: já, en hún talar bara út-
lensku. Þetta þótti þér ekki amaleg
lýsing á orðaforða fjögurra mánaða
gamals barnabarnabarns þíns og þú
hlóst og skríktir þegar þú sagðir frá
eins og þér einum var lagið.
Elsku afi minn, nú ert þú kominn á
vit nýrra ævintýra þar sem amma og
Trölli taka á móti þér með faðminn
opinn. Megi algóður guð og englar
hans allir vaka yfir sálu þinni.
Mig langar að kveðja þig í hinsta
sinn með orðum spámannsinns eftir
Kahil Gibran:
Skoðaðu hug þinn vel, þegar þú ert glaður,
og þú munt sjá, að aðeins það, sem valdið
hefur hryggð þinni, gerir þig glaðan. Þeg-
ar þú ert sorgmæddur, skoðaðu þá aftur
huga þinn, og þú munt sjá, að þú grætur
vegna þess, sem var gleði þín.
Kæra fjölskylda, vinir og vanda-
menn. Megi englar guðs vaka yfir
ykkur og styrkja á þessari sorgar-
stundu.
Margrét G. Gunnarsdóttir.
Elsku afi.
Mér er það óskaplega sárt að
kveðja þig. Söknuðurinn er ólýsan-
legur en ég veit að þú ert á góðum
stað með ömmu. Ég er svo þakklát
fyrir að hafa fengið að eiga þig fyrir
afa. Það er leitun að öðrum eins öð-
lingi og þér. Mínar bestu minningar
á ég úr sveitinni hjá þér og ömmu,
þar var ég alltaf velkomin og fékk að
taka þátt í sveitastörfunum. Sögurn-
ar þínar standa líka uppúr því þú
varst ótæmandi viskubrunnur og
kunnir óteljandi sögur af hinum og
þessum „skrælingjum“. Ég er þakk-
lát fyrir að hafa fengið að kynna þig
fyrir dóttur minni sem ber sama fal-
lega nafnið og hún amma. Ég vildi
óska þess að þú hefðir fengið að
heyra hana segja nafnið sitt því okk-
ur kom saman um að það ætti eftir að
verða ansi skondið. Ég veit samt að
þú átt eftir að heyra það, bara frá
öðrum og betri stað.
Það er huggun í sorginni að þú
fékkst að lifa lífinu þínu alveg fram á
lokastund, jafnframt er það skrítin
tilhugsun að þú ert farinn að halla
þér fyrir eilífðina. Sveitin mín verður
tómleg eftir að þú ert farinn. Hver á
að bíða í eldhúsglugganum eftir að
við rennum í hlaðið og skutla svo
kökum og súkkulaði á borðið á með-
an við hlustum á skrílmenna-sögur.
Ég er með eina fasta mynd í hug-
anum og hún er af þér og ömmu að
ganga heim úr fjósinu og Trölli kall-
inn skokkar á eftir og stingur trýn-
inu í lófann á ömmu. Núna eruð þið
öll saman á ný. Megi englar guðs
vaka yfir þér og styrkja okkur hin í
sorginni.
Elsku afi, takk fyrir allt, ég elska
þig.
Þín
Jóna.
Nú – þegar hátíð ljóss og friðar er
á næsta leiti og allir eiga að vera
glaðir, – knýr sorgin dyra. Halldór
föðurbróðir minn varð bráðkvaddur,
rétt eins og Margrét eiginkona hans
fyrir tæpum 5 árum síðan. Dauðinn
einn er vís, en óviss er stundin.
Halldór var meðalmaður á hæð,
sterkbyggður, kvikur í hreyfingum,
glaður á góðri stund og bar sig vel.
Hann var mikill sögumaður og kunni
þá list að skreyta í góðu hófi, og eins
og háttur er góðra sögumanna þá
sagði hann aldrei eins frá atburðum.
Hann nefndi fólk gjarnan – eins og
algengt er í Vopnafirði – þeim nöfn-
um sem samfélagið kunni og hló mik-
ið þegar hann sagði sögurnar; lifandi
og skemmtilegur maður og lifði aldr-
ei í lognmollu. Hann hafði mjög gam-
an af að ferðast og höfðu þau hjón
víða farið áður en Margrét lést.
Ég var svo heppin að fá að dveljast
í sveit hjá þeim Halldóri og Möggu í
Engihlíð; það er erfitt að tala um
Halldór án þess að tala um Möggu
líka, þau voru alla tíð mjög samhent
hjón. Magga var mjög traust og hlý
kona, eiginlega bæði kjölfestan í lífi
Halldórs og eins konar akkeri, ef svo
má segja. Hún var mikill fagurkeri,
sannkallaður listamaður í höndunum
og eftir hana liggja margir fallegir
hlutir. Hann var í mörgu algjör and-
stæða hennar, gat verið hrjúfur í við-
móti og látið ýmislegt flakka, en
aldrei þó með því markmiði að lít-
illækka viðmælandann. Það var gott
að vera hjá þeim og gömul gildi höfð í
heiðri: vinnusemi, heiðarleiki og
glaðværð og gestrisni.
Það var meira að segja býsna
skemmtilegt að fara í fjósið með
Halldóri, þar voru margar góðar
sögur sagðar og mikið hlegið. En
hann átti líka til viðkvæman streng
og yfirheyrði mann nákvæmlega um
líðan og aðra hagi þegar við vorum
tvö ein og hvernig mamma og pabbi
höfðu það.
Hann reyndist okkur vel í veikind-
um mömmu, átti svo auðvelt með að
komast inn fyrir þá skel sem fólk
brynjar sig með þegar vandamenn
eiga við erfið veikindi að stríða.
Hann var yfirleitt með okkur þegar
pabbi var að veiða í Hofsá og þá var
ekki amalegt að liggja á árbakkanum
með Halldóri og hlusta á orðaflaum-
inn frá honum. Hann fékk sér þá
gjarnan stjörnu í glas og það vakti
með honum mælsku og heilbrigða
gleði. Og ég, stelpuskottið, skemmti
mér konunglega.
Halldór og pabbi voru mjög líkir í
útliti og fyrir kom að fólk mistók sig
á þeim. Einu sinni þegar þeir voru í
heimsókn hjá mér og sátu inní stofu
þá kom sonur minn heim og sagði:
„Mamma, ég sá tvo afa inní stofu“.
Það er sjónarsviptir að mönnum
eins og Halldóri, hann skilur eftir sig
stórt ófyllt skarð í ættinni. Ég kveð
hann með söknuði og finnst að við
eigi ljóðlínur eftir Stephan G.: Á allt
sem áttum, sundurleitt og saman,/ er
sæst og þakkað – alvöruna og gam-
an! Fari hann í friði.
Linda Metúsalemsdóttir.
Það var eftir einn af fyrstu fund-
um mínum á Vopnafirði að til mín
kom glaðbeittur og rösklegur maður
sem áður hafði borið fram skýra fyr-
irspurn til mín á fundinum og haft
um efnið einkar greindarleg orð.
Hann kynnti sig sem vopnfirzkan
búandkarl, bauð mig velkominn í sitt
heimahérað og ræddi frekar um fyr-
irspurnarefnið og ég fann að þessi
maður var vel heima í þjóðmálum og
rýndi mjög í hlutina til að komast að
sem réttastri niðurstöðu.
Þetta var Halldór Björnsson í
Engihlíð sem nú er horfinn okkur af
heimi svo snögglega. Samtölin okkar
verða ekki fleiri og ég finn vel hve ég
sakna þess að fá ekki oftar heyrt af-
dráttarlausar en grundaðar skoðanir
hans á hinum ýmsu málum sam-
félagsins. En fyrst og síðast sakna
ég hins trygga og góða félaga sem
ævinlega var tilbúinn til sóknar sem
varnar fyrir málstaðinn. Sósíalismi
hans var ekki byggður á kennisetn-
ingum enda oftar en ekki lítil inn-
stæða þar að baki, hann var samgró-
inn réttlætiskennd hans og ríkri
samúðarkennd, fölskvalaus var fé-
lagshyggja hans og heit andstyggð
hans á þeim gróðaöflum græðginnar
sem nú tröllríða öllu.
Lund hans var heit og hann kvað
oft fast að orði, einlægnin að baki
alltaf til staðar og hann var heldur
betur gott að eiga að, hvort heldur
var í meðvindi eða mótbyr.
Hann var góður bóndi og mold-
arinnar mikilvirki sáðmaður, hann
var náttúruunnandi og sveið sárt
hversu undanlátssemi við erlent auð-
vald fékk miklu ráðið um framvindu
mála, um það snerist síðasta samtal
okkar, baráttuandinn óbugaður með
öllu og bjartsýnn var hann á að fyrr
en síðar ætti þjóðin eftir að átta sig á
dýrmæti náttúrunnar sem allra
óspilltastrar.
Íslenzkur landbúnaður átti þar
traustan og sannan fulltrúa með þá
bjargföstu sannfæringu að hann ætti
framtíð fyrir sér.
En fyrst og síðast var hann mér
hinn trúi og sanni vinur sem kunni
hvort tveggja að hrósa og segja til
vamms, eftir því hvort við átti.
Áfall mikið varð honum þegar
hans ágæti lífsförunautur lézt svo
skyndilega og óvænt og honum eðli-
lega þungbært mjög, en Halldór var
maður vongleðinnar umfram allt og
bugast lét hann ekki þó að brugðið
væri.
Þær eru margar góðar stundirnar
sem leita á hugarrann þegar minn
kæri vinur er kvaddur, tilsvörin hans
meitluð og ljós, hlýjan í viðmótinu,
skapfestan skýr og heilsteypt og
hugsjónagleðin ætíð til staðar.
Hugurinn leitar til þessara ljúfu
og eftirminnilegu stunda og mikil er
þökk mín fyrir þær, fyrir mann-
kostamanninn Halldór í Engihlíð
sem aldrei brást því sem honum var
trúað fyrir.
Við Hanna sendum hans fólki hug-
heilustu samúðarkveðjur.
Það er vopnfirzkur vestanblær
sólu vermdur yfir bjartri minningu
góðs vinar.
Blessuð sé minning Halldórs í
Engihlíð.
Helgi Seljan.
Ástkæri afi minn. Það fá engin orð
þeim tilfinningum lýst sem bærðust í
hjarta mér þegar fregnirnar um
skyndilegt andlát þitt bárust. Sorgin
nísti hjarta mitt en um leið yljuðu
minningarnar um þig, sem ég mun
geyma í hjarta mér um ókomna tíð.
Einar af mínum bestu minningum úr
bernsku eru úr sveitinni fögru sem
var okkur svo hjartfólgin. Ég kom
reglulega til ykkar ömmu og gisti til
að anda að mér fersku fjallaloftinu
og eiga stundir með ykkur. Það kom
fyrir að ég drattaðist á fætur fyrir
allar aldir til að fara með þér í fjós að
morgni til. Það var nánast sama
hversu snemma farið var á fætur
alltaf varstu alveg að verða of seinn!
Mér finnst þetta lýsandi dæmi um þá
ástríðu sem sveitin þín og búskap-
urinn gaf þér allt til síðustu stundar.
Í fjósinu hjálpaði ég þér við að gefa
kúnum og auðvitað reyndi ég að taka
jafn mikið í fangið af heyinu og þú,
því þú varst fyrirmyndin í fjósinu.
Stundum fór ég líka í fjárhúsin með
þér og gaf kindunum. Þær eru marg-
ar minningarnar úr sveitinni ykkar
sem ég gæti nefnt en upp úr stendur
þegar þú stóðst síðdegis að vetrar-
lagi úti að reykja eftir fjós og við
horfðum til himins. Það var ekki
margt sagt, en samveran var nota-
leg.
Saga og landafræði voru ekki mín
sterka hlið þegar ég var í barna-
skóla. En með þinni visku um allt
milli himinns og jarðar tókst þér að
hjálpa mér í gegnum það sem ég átti
í erfiðleikum með. Það var í raun
sama í hvaða námsgrein ég þurfti að-
stoð, þú hafðir alltaf svör á reiðum
höndum.
Ég var svo heppin að við deildum
saman áhugamáli sem ræktaði sam-
band okkar síðustu árin. Þú last mik-
ið og þegar ég var barn var það fast-
ur liður að við sátum öll við
eldhúsborðið og þú last upphátt upp-
úr hinum ýmsu bókum. Þetta voru
heilagar stundir og alltaf þurftirðu
að lesa eina blaðsíðu til viðbótar og
svo aðra! Hugsanlega varð þetta
kveikjan að áhuga mínum á bók-
menntum síðar meir.
Stundum þegar ég var í vanda
stödd með ritgerðarskrif um ein-
hverja bók, hringdi ég í þig og við
ræddum málin fram og til baka og
það hjálpaði mér mikið. Í síðustu
ferðinni þinni hingað til Reykjavík-
ur, sátum við til borðs saman og um-
ræðuefnið var auðvitað bækur. Þú
dróst fram Mannamun, því ég hafði
verið að lesa bók eftir sama höfund.
Þú last síðu eftir síðu og við engd-
umst sundur og saman af hlátri af
innihaldinu sem var ekki af lakara
taginu. Þessu gleymi ég aldrei frek-
ar en upplestri þínum þegar ég var
barn.
Þú varst stoltur af barnabörnun-
um þínum sem flest hver gengu
menntaveginn. Þó þú hafir verið
stoltur af námsvali mínu, talaðir þú
oft og iðulega um að ég ætti að verða
prestur, ég yrði örugglega afbragðs
prestur.
Þér hlotnuðust tvö barnabarna-
börn um ævina og þar á meðal dóttur
mína, hana Jónu Guðnýju. Þér þótti
afskaplega gaman að henni og hlóst
oft að tilsvörum hennar. Hún varð
þeirrar gæfu aðnjótandi að kynnast
langafa sínum því eftir að hún fædd-
ist kom hún mjög reglulega austur á
Vopnafjörð. Oft var rukkað um að
fara til langafa í sveitinni og skoða
með honum dýrin. Á kvöldin þegar
við mæðgur fórum gjarnan með
bænirnar okkar og báðum í kjölfarið
guð að geyma alla þá sem voru okkur
hjartfólgnir. Aldrei fór hún á vit
drauma sinna, sem eflaust snerust
um dýr, án þess að biðja guð að
geyma langafa sinn í sveitinni og
auðvitað líka dýrin hans.
Sama dag og þú lést borðaðir þú
hádegismat með foreldrum mínum
og dóttur minni. Þú og dóttir mín
áttuð saman skemmtilegt spjall um
heima og geima. Seinna sama dag
sagðir þú syni þínum og konu hans
það sem ykkur fór á milli. Þú spurðir
hana hvort Margrét Ólafía væri farin
að tala eitthvað; dóttir mín svaraði
að bragði: „Já, en hún talar bara út-
lensku.“ Þetta þótti þér ekki amaleg
lýsing á orðaforða fjögurra mánaða
gamals barnabarnabarns þíns og þú
hlóst og skríktir þegar þú sagðir frá
eins og þér einum var lagið.
Elsku afi minn, nú ert þú kominn á
vit nýrra ævintýra þar sem amma og
Trölli taka á móti þér með faðminn
opinn. Megi algóður guð og englar
hans allir vaka yfir sálu þinni.
Mig langar að kveðja þig í hinsta
sinn með orðum spámannsins eftir
Kahlil Gibran:
„Skoðaðu hug þinn vel, þegar þú
ert glaður, og þú munt sjá, að aðeins
HALLDÓR
BJÖRNSSON