Morgunblaðið - 24.02.2004, Qupperneq 4

FRÉTTIR
4 ÞRIÐJUDAGUR 24. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
LÖGREGLA vinnur nú m.a. að því
að rannsaka hvort Vaidas Jucevicius,
maðurinn sem fannst látinn í höfn-
inni í Neskaupstað fyrir tæpum
tveimur vikum, hafi komið áður til
Íslands, undir eigin nafni eða dul-
nefni, og þá hvenær, en engin nið-
urstaða er enn komin úr þeirri rann-
sókn.
Arnar Jensson, aðstoðaryfirlög-
regluþjónn hjá Ríkislögreglustjóra,
staðfesti þetta í samtali við Morg-
unblaðið í gær. Lögreglan hefur nú
lagt hald á tvo bíla sem talið er að
tengist málinu.
„Við teljum að það komi til greina
að hinn látni hafi verið í þessum bíl-
um,“ segir Arnar. Hann vildi ekki
segja til um hvort einhver mannanna
þriggja sem nú eru í gæsluvarðhaldi
séu eigendur bílanna, eða hvort aðrir
séu skráðir eigendur.
Engin sýni hafa verið send í DNA-
rannsókn erlendis enn sem komið er,
segir Arnar, en unnið er hér á landi
að flokkun og greiningu á gögnum úr
rannsóknum á sýnum sem fundust í
farartækjum og húsnæði.
Rannsókn málsins heldur áfram
en engir aðrir en mennirnir þrír sem
nú sitja í gæsluvarðhaldi hafa verið
handteknir vegna rannsóknar máls-
ins.
Kærir ekki gæslu-
varðhaldsúrskurð
Jónas Ingi Ragnarsson hefur nú
tekið þá ákvörðun að kæra ekki
gæsluvarðhaldsúrskurðinn, að sögn
lögmanns hans, Sveins Andra
Sveinssonar. „Skjólstæðingur minn
ákvað í kvöld [gærkvöldi] að nýta sér
ekki þann kost að kæra þennan úr-
skurð til Hæstaréttar. Þetta gerir
hann þrátt fyrir það að hann hafi
stöðugt neitað allri aðild að þessu
máli og sagst aldrei hafa séð hinn
látna, hvorki fyrr né síðar. Hins veg-
ar er það mat hans og mitt að gögn
málsins, eins og þau hafa verið kynnt
fyrir honum, bendli hann það mikið
við þetta mál að það sé til staðar rök-
studdur grunur sem sé nægilega
mikill til að ekki þýði að kæra gæslu-
varðhaldsúrskurðinn. Umbjóðandi
minn vill með þessu liðka til um
rannsókn málsins,“ segir Sveinn
Andri.
Það liggur fyrir að maður með
sama nafni, maður sem kallaði sig
Vaidas, óskaði eftir aðkomu og að-
stoð Jónasar við að koma hingað til
Íslands, segir Sveinn Andri.
Hann segir Jónas hafa greint lög-
reglu frá því að hann geti ekki sagt
til um hvort það sé hinn látni, Vaidas
Jucevicius, þar sem hann hafi aldrei
séð manninn sem hann ætlaði að
hitta.
Rannsókn á líkfundinum í Neskaupstað heldur áfram
Rannsaka allar ferðir
hins látna til landsins
ENGIN tilvik hafa komið upp hér á
landi undanfarna áratugi þar sem ein-
staklingur deyr vegna fíkniefna sem
hann ber innvortis, í það minnsta ekki
þar sem líkið hefur fengið eðlilega
meðferð yfirvalda. Slík tilvik eru þó
vel þekkt erlendis, að sögn sérfræð-
inga. Jakob Kristinsson, lyfjafræð-
ingur og dósent í eiturefnafræði hjá
Rannsóknarstofu í lyfja- og eiturefna-
fræði, segir að á síðustu 30 til 35 árum
viti hann ekki til þess að nokkur hafi
látist vegna eitrunar af völdum fíkni-
efna sem borin eru innvortis.
Undir þetta tekur Jón Baldursson,
yfirlæknir á slysa- og bráðadeild
Landspítala – háskólasjúkrahúss.
Hann segir ennfremur að á undan-
förnum árum viti hann ekki til þess að
nokkur hafi leitað til slysadeildar
vegna veikinda, eða þurft að fara í að-
gerð vegna leka eða annars konar
vandamála sem tengjast smygli á
fíkniefnum innvortis, svo sem stíflu í
þörmum. Þó að tilvik sem þessi hafi
ekki komið upp hér á landi enn sem
komið er, er sú hætta alltaf fyrir
hendi, segir Elísabet Benedikz, lækn-
ir á slysa- og bráðadeild. Hún segir að
ef sú staða komi upp að maður komi á
slysadeild með einkenni þess að um-
búðir með fíkniefnum hafi rofnað inn-
an í honum, sé hann fyrst skoðaður,
veitt fyrsta meðferð, og svo hugsan-
lega myndaður til að finna umbúðirn-
ar. „Ef maðurinn er með einkenni
þess að umbúðirnar stífli meltingar-
kerfið eða þær leki þá fer hann í að-
gerð.“ Hún segir aðgerðina ekki
hættulega í sjálfu sér, en það sé alltaf
áhætta þegar sjúklingurinn er orðinn
mikið veikur vegna eitrunar.
Burðardýr oft undir áhrifum
Jakob segir að ekki skipti máli
hvaða fíkniefni það eru sem menn
bera innvortis ef umbúðirnar fara að
leka. „Það skiptir í raun engu máli,
þetta er langtum meira en banvænt
magn sem menn komast væntanlega í
snertingu við í hvert sinn.“ Hann seg-
ir þó skipta máli hversu mikill lekinn
er, og segir ekki óalgengt að burð-
ardýr séu undir einhverjum áhrifum
vegna efna sem þau bera innvortis, þó
að það þurfi nákvæmari mælingar á
t.d. þvagi til að sjá þau áhrif.
Enginn látist hér vegna smygls á fíkniefnum innvortis
Enginn hefur leitað á slysa-
deild í Fossvogi svo vitað sé
VIÐBURÐIR í menningar- og
skemmtanalífi borgarinnar koma
og fara og rafmagnskassinn
atarna ber það mark að hafa í
gegnum tíðina verið notaður til að
auglýsa hinar ýmsu uppákomur.
Nú eru það Sugababes, en eftir
nokkra daga verður eflaust búið
að líma annað veggspjald á kass-
ann, hvort sem kassanum, eða öllu
heldur eigendum hans, líkar betur
eða verr. Konan sem gengur
framhjá virðist þó hafa um allt
annað að hugsa á leið sinni í dags-
ins önn.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Viðburðir daganna
HAGRÆÐING í mjólkurfram-
leiðslu á að skila sér í auknum
mæli til neytenda samkvæmt
stefnumótunar-
skýrslu sem
Guðni Ágústs-
son landbúnað-
arráðherra
leggur fyrir
ríkisstjórnina í
dag. Í skýrsl-
unni er dregin
upp mynd af
stöðu mjólkur-
framleiðslu í
landinu frá gerð mjólkursamn-
ingsins 1998 og tillögur lagðar til
grundvallar næsta mjólkur-
samningi. Núverandi samningur
rennur út 31. ágúst 2005 og ætlar
landbúnaðarráðherra að skipa
nefnd fljótlega til að vinna að end-
urnýjun hans.
Guðni sagði á blaðamannafundi
í gær að skýrslan væri leiðarvísir
að gerð nýs mjólkursamnings.
Hann sagði að í tillögunum fælist
ekki grundvallarbreyting á skipan
mjólkurframleiðslu í landinu.
Undir það tók Þórólfur Sveinsson,
formaður Landssambands kúa-
bænda. Aðspurður hvað bændur
myndu deila mest á í þessari
stefnumótunarskýrslu sagði hann
þá almennt ánægða með núver-
andi fyrirkomulag.
Fjölskyldur en ekki vélmenni
Landbúnaðarráðherra sagði að
landbúnaður ætti að vera atvinnu-
vegur fyrir fjölskyldur en ekki
vélmenni. Hann sagði koma til
greina að setja þak á stærð búa
sem njóta opinberra styrkja. Þeir
stærstu ættu líka að geta fram-
leitt ódýrar. Þórólfur sagðist vera
fylgjandi stærðartakmörkunum
af öryggisástæðum, til að dreifa
búunum um landið, en ekki sem
pólitísku markmiði. Þá skipti öllu
máli hvar mörkin verði og slík þök
megi ekki breyta forsendum viða-
mikilla fjárfestinga bænda undan-
farin fimm ár. Um þetta verður
tekist á í samningaviðræðunum.
Ekki er sérstaklega lagt til í
skýrslunni að afnema opinbera
verðlagningu mjólkurafurða í
heildsölu. Fyrst var það boðað
sumarið 2001 en var frestað til 1.
júlí 2004. Í skýrslunni er sagt að
áfram eigi að stefna að þessu
markmiði en það sé ekki fram-
kvæmanlegt að óbreyttum lögum
vegna réttaróvissu. Í veigamikl-
um atriðum er ekki hróflað við op-
inberum stuðningi við kúabændur
heldur fyrirkomulagið aðlagað al-
þjóðlegum samningum og skuld-
bindingum. Þá er ekki boðað
breytt eignarhald á mjólkursam-
sölum.
Árið 2002 námu beingreiðslur
vegna mjólkurframleiðslu 3.800
milljónum króna sem nemur um
36 krónum á hvern mjólkurlítra.
Búa sig undir samkeppni
Það er mat nefndar landbúnað-
arráðherra að sú þróun sem átt
hefur sér stað á gildistíma núgild-
andi samnings sé um margt já-
kvæð og að stykleikar núverandi
fyrirkomulags vegi þyngra en
veikleikar. Því leggur nefndin til
að næsti mjólkursamningur verði
gerður á sömu grundvallarfor-
sendum og gildandi samningur.
Lýsir nefndin markmiðum nýs
samnings um starfsskilyrði mjólk-
urframleiðslu eins og að almenn
starfsskilyrði í framleiðslu og
vinnslu mjólkurafurða og stuðn-
ingur við greinina stuðli að áfram-
haldandi hagræðingu, bættri sam-
keppnishæfni og lægra vöruverði.
Þá á fjárhagslegur stuðningur
ríkisins að nýtast sem best til að
lækka vöruverð til neytenda. Við-
halda á þeim stöðugleika sem hef-
ur náðs á milli framleiðslu og eft-
irspurnar og greinin á að fá
svigrúm til að búa sig undir aukna
erlenda samkeppni.
Annað markmið nýs samnings
er að greinin geti þróast þannig að
nauðsynleg kynslóðaskipti geti
orðið í hópi mjólkurframleiðenda
og unnt verði að endurnýja fram-
leiðsluaðstöðu með eðlilegum
hætti. Þá á að gæta sjónarmiða
um dýravelferð og heilnæmi.
Í skýrslunni er lýst áhyggjum
yfir skuldaaukningu margra
framleiðenda en jafnframt bent á
að endurnýjun fjárfestinga hafi
verið óeðlilega lítil fram til ársins
1998. Sagt er að sú uppbygging og
samþjöppun sem orðið hefur þessi
ár hafi kostað sitt og komi það
fram í skuldaaukningunni. Ljóst
sé að mjólkurframleiðendum
muni fækka áfram og að búin
muni halda áfram að stækka í við-
leitni til að tryggja hagkvæmari
og samkeppnishæfari framleiðslu.
Óbreytt fyrirkomulag í
mjólkurframleiðslu boðað
Hagræðing á
að skila sér til
neytendanna
Guðni Ágústsson