Morgunblaðið - 11.03.2004, Blaðsíða 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. MARS 2004 11
ÍSLENSKIR lögreglumenn sem sér-
hæfa sig í samningum þegar sér-
sveit lögreglu er kölluð út eru með
þeim bestu í heiminum, að sögn sér-
fræðings bandarísku Alríkislögregl-
unnar, FBI, sem unnið hefur að
þjálfun hópsins undanfarna viku.
Samningamennirnir íslensku eru
hluti af víkingasveitinni og þeirra
hlutverk er að tala við menn sem t.d.
taka gísla, hóta öðrum með vopnum
eða hyggjast frema sjálfsvíg, segir
Karl Steinar Valsson, aðstoðaryf-
irlögregluþjónn hjá Lögreglunni í
Reykjavík. Þeirra hlutverk er að
gera allt sem hægt er til að málin fái
friðsama lausn.
Liane McCarthy er fulltrúi FBI og
sérhæfir sig í samningaviðræðum af
þessu tagi. Hún hefur kennt samn-
ingatækni hjá lögregluliðum víða
um heim, og var hér á landi und-
anfarna viku til að vinna að þjálfun
tíu manna hóps lögreglumanna úr
sérsveit lögreglu.
McCarthy segir að ekki þurfi að
gera annað en að líta á tölur frá
Bandaríkjunum til að skynja mik-
ilvægi samningamanna lögreglu, en
þar leysast um 86% mála þar sem til
þeirra kasta kemur án þess að vald-
beitingar gerist þörf. Sérfræðingur
lögreglunnar hér á landi segir ekki
til tölur um slíkt hér á landi, en segir
86% eflaust mjög nærri lagi.
Býður sig fram
sem gísl hérlendis
McCarthy segir samningamenn
lögreglunnar hér á landi sérlega
færa, og segir brosandi að hún hafi
boðið þeim að gerast gísl hér á landi
hvenær sem þeim henti. „Þeir vinna
mjög gott starf, og helga sig starf-
inu. Kynna sér mál víða að, reyna að
sjá hvert mál í víðu samhengi. Þetta
er alls ekki auðvelt starf.“
Meðal þess sem McCarthy segir
að farið hafi verið í með íslensku
sérsveitarmönnunum er hvernig
eigi að bregðast við hryðjuverkum,
gíslatökum í bönkum og öðru sem
hefur enn ekki komið upp hér á
landi. „Maður vill þjálfa fólk til að
geta tekist á við það versta. Maður
vill vera tilbúinn ef til þess kemur.
Það er ekki góð hugmynd að þjálfa
sig aðeins í að bregðast við að-
stæðum sem þekktar eru hér á
landi, það verður að þjálfa menn í
öllum aðstæðum,“ segir McCarthy.
Stærsti hæfileikinn sem samn-
ingamenn þurfa að hafa er að vera
góður hlustandi. Einnig þurfa þeir
að geta sýnt þeim sem rætt er við
hluttekningu, vera mjög þolinmóður
og geta hugsað hratt á vettvangi,
segir McCarthy.
Hvert tilvik einstakt
McCarthy segir að í grundvall-
aratriðum sé hvert tilvik þar sem
samningamaður lögreglu komi að
einstakt, en þó séu einstaklingar um
allan heim í grunnatriðum eins.
„Fólk hefur sömu þarfir, sömu til-
finningar og sömu vandamálin.
Vandamál milli hjóna, vandamál
með börnin, vandamál tengd valdi
o.s.frv. Það kemur mér sífellt á
óvart hversu mikið við mannfólkið
eigum sameiginlegt,“ segir
McCarthy.
Lögð er höfuðáhersla á að allt
starf á vettvangi er samstarf þeirra
lögreglumanna sem þar eru. Þó að
einn einstaklingur sjái um að ræða
við þann sem hefur komist í erfiða
aðstöðu hefur hann í rauninni allt
liðið á bak við sig. Jafnvel þegar
samningaleiðin gengur ekki og lög-
reglan þarf að ráðast til inngöngu
hefur samningamaðurinn hlutverk,
svo í raun má segja að hann hætti
ekki að vinna að málinu fyrr en nið-
urstaða er komin, hvort sem er með
friðsamlegum hætti eða með beit-
ingu valds.
Sérfræðingur FBI þjálfar samningamenn lögreglunnar á Íslandi
Íslenskir samningamenn
með þeim bestu í heiminum
Morgunblaðið/Júlíus
Sigurgeir Arnþórsson, aðalvarðstjóri Ríkislögreglustjóra og yfirmaður samningasveitar, Liane McCarthy, fulltrú
FBI, og Karl Steinar Valsson, aðstoðaryfirlögregluþjónn í Reykjavík.
STOFNUN stjórnsýslufræða
og stjórnmála stendur fyrir
opnum fyrirlestri föstudaginn
12. mars kl. 12.05–13.15 í Odda
stofu 101, um samvinnu sveit-
arfélaga í tilefni af meistara-
prófsritgerð Róberts Ragnars-
sonar um efnið. Róbert hefur
lokið BA- og MA-prófi í stjórn-
málafræði frá Háskóla Íslands.
Hluta námsins tók hann við Há-
skólann í Árósum þar sem hann
sérhæfði sig í sveitarstjórnar-
málum. Hann er verkefnisstjóri
átaks félagsmálaráðherra til
eflingar sveitarstjórnarstigs-
ins.
Samvinna vænlegri
kostur en samstarf?
Í inngangserindi mun Ró-
bert kynna niðurstöður rann-
sóknar sinnar á samvinnu
sveitarfélaga á Íslandi. Margir
telja að sameining sveitarfé-
laga sé vænlegri kostur en sam-
starf, t.d. í byggðasamlögum,
og það hefur verið stefna
stjórnvalda að stuðla að sam-
einingu á sveitarstjórnarstig-
inu.
Róbert fer líka yfir reynslu
Finna af samstarfi sveitarfé-
laga, en þar í landi hefur minni
áhersla verið lögð á sameiningu
en á hinum Norðurlöndunum.
Hann reynir einnig að svara því
hversu vænlegur kostur sam-
vinna sveitarfélaga sé frá sjón-
arhóli lýðræðis, rekstrarhag-
kvæmni og þjónustuframboðs.
Að loknu erindinu mun Jón
Gauti Jónsson, viðskiptafræð-
ingur og ráðgjafi hjá ParX-við-
skiptaráðgjöf IBM, bregðast
stuttlega við niðurstöðum Ró-
berts og eftir það gefst tími til
fyrirspurna og umræðna.
Fundarstjóri verður Gunnar
Helgi Kristinsson prófessor.
Samvinna
sveitar-
félaga
MJÖG mikil velta var á skuldabréfa-
markaði í gær og að sögn greining-
ardeildar Landsbankans má rekja
ástæðuna til frumvarps til breyting-
ar á lögum um húsnæðismál sem fé-
lagsmálaráðuneytið lagði fram sl.
þriðjudag sem og því að vísitala
neysluverðs fyrir mars var kynnt í
gær.
Veltan á skuldabréfamarkaði nam
yfir 15 milljörðum króna sem er
næstmesta velta með skuldabréf í
Kauphöllinni frá upphafi. „Við opnun
markaða tók ávöxtunarkrafa hús- og
húsnæðisbréfa að lækka og virtist
því sem markaðsaðilar hafi túlkað
innihald frumvarpsins um húsnæðis-
mál á jákvæðan hátt. Klukkutíma
fyrir lokun markaða tók ávöxtunar-
krafa húsbréfa og lengri húsnæðis-
bréfa hins vegar að hækka að nýju
sem leiddi til þess að lækkun kröfu
fyrripart dags gekk að öllu leyti til
baka og meira til,“ segir í Vegvísi
greiningardeildar Landsbankans.
Tryggir hagkvæmari lán
Markmið frumvarpsins til laga um
breytingu á lögum um húsnæðismál
er samkvæmt tilkynningu frá félags-
málaráðuneytinu að tryggja hag-
kvæmari húsnæðislán í gegnum
Íbúðalánasjóð með ódýrari fjár-
mögnun á almennum lánamarkaði.
Þessu markmiði á að ná með end-
urskipulagningu á verðbréfaútgáfu
Íbúðalánasjóðs sem felur í sér að í
stað húsbréfa og húsnæðisbréfa
verða gefin út íbúðabréf sem kallast
munu ÍLS verðbréf, að því er fram
kemur í tilkynningu ráðuneytisins.
Kerfisbreytingin sem lögð er til í
frumvarpinu leiðir til þess að íbúða-
lán verði greidd út í peningum og
áhrif affalla við sölu verðbréfa verði
þar með úr sögunni. Smkv. tillögun-
um munu lánin bera vexti í samræmi
við ávöxtunarkröfu hverju sinni.
Frumvarpið miðar að því að auka
seljanleika íbúðabréfa á verðbréfa-
markaði en líkur eru á því að ávöxt-
unarkrafa fjárfesta lækki vegna
þessa. Ef svo verður, getur Íbúða-
lánasjóður lækkað vexti á útlánum
sínum. Væntingar eru því um að
framangreindar breytingar hafi í för
með sér lækkun fjármögnunarkostn-
aðar lántakenda og dragi úr um-
sýslukostnaði Íbúðalánasjóðs, að því
er fram kemur í tilkynningu félags-
málaráðuneytisins. Gert er ráð fyrir
að íbúðabréf verði verðtryggð jafn-
greiðslubréf með fjórum endur-
greiðslum á ári. Stefnt er að því að
íbúðabréf verði gefin út í fáum flokk-
um sem verði opnir allan líftímann
og verði stórir og því markaðshæfir
á alþjóðlegum markaði.
Gert er einnig ráð fyrir því að
breytingin geti tekið gildi 1. júlí
2004, en að útboð á íbúðabréfum
hefjist eftir 15. apríl 2004.
Mikil velta
á skuldabréfa-
markaði
Tengist nýju íbúðalánafrumvarpi
ÁBURÐARVERKSMIÐJAN hf.
hefur hafið sölu á áburði í Noregi og
Svíþjóð. Haraldur Haraldsson,
stjórnarmaður Áburðarverksmiðj-
unnar, segist vera bjartsýnn á að fyr-
irtækið nái árangri á þessum mörk-
uðum. Áburðurinn kemur frá
Eistlandi, en allur rekstur og stærst-
ur hluti af sölustarfi fer í gegn um
skrifstofu verksmiðjunnar í Gufunesi.
Áburðarverksmiðjan hefur sett
upp heimasíðu þar sem norskum og
sænskum bændum er boðinn áburður
undir nafninu Aburdur Agri AS. Þar
segir að metnaður fyrirtækisins sé að
bjóða bændum í Noregi og Svíþjóð
gæðaáburð á góðu verði.
Haraldur segir að það sé stórt
verkefni að hefja sölu á áburði í
Skandinavíu. Hann segist ekki gera
ráð fyrir umfangsmikill sölu á þessu
ári en stefnan sé að byggja upp góða
markaðshlutdeild þar á næstu árum.
Lægra verð í Noregi
Athygli vekur að talsverður verð-
munur er á þeim áburði sem Áburð-
arverksmiðjan er að bjóða í Noregi
og hér á landi. T.d. kostar tonnið af
Fjölgræði 6 sem seldur er á Íslandi
23.448 krónur, en í Noregi kostar
sambærilegur áburður 17.271 krónur
tonnið eða 36% minna en á Íslandi. Í
báðum tilvikum er um að ræða fjöl-
kornaáburð. Ef borið er saman verð á
fjölkornaáburði við einkornaáburð er
verðmunurinn enn meiri eða allt að
60%. Í Evrópu er verðmunurinn á
þessum tveimur tegundum almennt
20-30%.
Haraldur segir að ekki sé um alveg
samskonar vöru að ræða. Hann bend-
ir líka á að flutningskostnaður frá
Eistlandi til Noregs sé lægri en
kostnaður við að flytja áburð til Ís-
lands, en allur áburður sem Áburð-
arverksmiðjan selur í dag er innflutt-
ur.
Áburðarverksmiðjan hefur sakað
samkeppnisaðila hér á landi að
stunda undirboð á norskum áburði í
þeim tilgangi að komast inn á mark-
aðinn. Haraldur var spurður hvort
hann væri ekki að gera það sama í
Noregi, en hann vísaði því á bug.
Hann væri að selja áburð í Noregi og
Svíþjóð með hagnaði.
Áburðarverksmiðjan selur
áburð í Noregi og Svíþjóð
SAMÞYKKT var á stjórnarfundi í
Landsvirkjun í gær að leggja 50 millj-
ónir króna til Tetra Ísland sem nýtt
hlutafé til að leysa vanda fyrirtæk-
isins, en eins og fram hefur komið á
fyrirtækið í miklum rekstrarerfiðleik-
um og er stefnt að lausn þeirra með
hlutafjáraukningu og lækkun skulda
fyrirtækisins með samkomulagi við
lánardrottna þess.
Þorsteinn Hilmarsson, upplýsinga-
fulltrúi Landsvirkjunar, sagði að
samþykkt hefði verið í stjórninni að
vinna áfram að þeirri lausn sem uppi
hefði verið á vanda fyrirtækisins. Ef
allt gengi upp væri Landsvirkjun
tilbúin til þess að leggja 50 milljónir í
fyrirtækið, en auk eigenda þyrftu
helstu lánardrottnar og viðskiptavin-
ir, þ.m.t. dómsmálaráðuneytið, einnig
að leggja sitt af mörkum. Landsvirkj-
un stæði þannig ekki í vegi þess að
þetta samkomulag gæti gengið eftir.
Eigendur Tetra Ísland eru Orku-
veita Reykjavíkur, sem á um 45% hlut
í félaginu, Landsvirkjun, um 30%,
bandaríska fjarskiptafyrirtækið Mot-
orola, tæp 20%, og TölvuMyndir, tæp
5%.
Þorsteinn sagði að í raun afskrif-
aðist það hlutafé sem lagt hefði verið
fram áður miðað við að þetta sam-
komulag gengi eftir og eftir hlutafjár-
aukninguna mætti gera ráð fyrir að
Landsvirkjun ætti tæpan fjórðung í
fyrirtækinu.
Stjórnarfundur haldinn í Landsvirkjun í gær
Tilbúnir að leggja 50
milljónir til Tetra Ísland