Morgunblaðið - 11.03.2004, Blaðsíða 34

UMRÆÐAN
34 FIMMTUDAGUR 11. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Skráning þingvíxla í Kauphöll Íslands
Nafnverð útgáfu
og lánstími:
Gefnir verða út allt að 12 flokkar í fyrsta sinn
30. janúar 2004. Heildarnafnverð útgefinna
flokka ræðst af markaðsaðstæðum. Stærð
flokkanna verður að hámarki 1 milljarður
króna að nafnvirði.
Útgefandi: Sparisjóður Hafnarfjarðar (SPH), kt. 610269-
5599, Strandgötu 8-10, 220 Hafnarfirði.
Skráningardagur í
Kauphöll Íslands:
Kauphöll Íslands hefur samþykkt að skrá
víxlana og verða þegar útgefnir og seldir
víxlar að fjárhæð alls kr. 2.250.000.000 að
nafnvirði skráðir þann 15. mars 2004 enda
uppfylli þeir skilyrði skráningar. Útgáfa á
öðrum flokkum verður tilkynnt til Kauphallar
Íslands hverju sinni.
Skilmálar:
Ávöxtunarkrafa á
söludegi:
Umsjón með
skráningu:
Víxlarnir eru seldir í 5.000.000 og 10.000.000
kr. einingum. Víxlarnir verða afhentir í síðasta
lagi daginn eftir að greiðsla hefur verið innt af
hendi.
Ávöxtunarkrafa ræðst af markaðs-aðstæðum
á fyrsta söludegi. Upplýsingar um ávöxtunar-
kröfu og gengi er hægt að fá hjá Sparisjóði
Hafnarfjarðar, Kringlunni 6, 103 Reykjavík.
Sparisjóður Hafnarfjarðar, kt. 610269-
5599, Strandgötu 8-10, 220 Hafnar-
firði.
Skráningarlýsing og önnur gögn varðandi ofangreind skuldabréf liggja frammi hjá Sparisjóði
Hafnarfjarðar, Kringlan 6, 103 Reykjavík, sími: 550-2000, myndsendir: 550-2801.
JAKOB Björnsson fyrrum orku-
málastjóri er þekktur fyrir tíð og
efnismikil skrif um
orkumál þar sem hann
nýtur þekkingar sinn-
ar og áratuga reynslu.
Hann er eindreginn
stuðningsmaður þess
að byggja virkjanir og
uppistöðulón á hálendi
Íslands í þágu áliðn-
aðar og styður mál sitt
mörgum rökum. Jak-
obi bregst hins vegar
bogalistin í grein sem
hann skrifar í Morg-
unblaðið 8. mars sl. –
„Að ganga með klofna
umhverfisvitund“.
Erindi Jakobs við
lesendur Morgun-
blaðsins er minnkandi
umhverfishygð Íslend-
inga og klofin afstaða
þeirra til umhverfis-
mála sbr. frásögn
Morgunblaðsins 15.
mars sl. af rannsókn
Þorvarðar Árnasonar
og fleiri. Hann er ekki
alls kostar sáttur við skýringar Þor-
varðar á niðurstöðum rannsókn-
anna. Finnst Jakobi „Athyglisvert
... að Þorvarður nefnir ekki sem
hugsanlega orsök öfgafullan mál-
flutning og áróður andstæðinga
virkjana og raforkufreks iðnaðar,
einkum áliðnaðar, á undanförnum
árum. Sökum þess hve sá málflutn-
ingur hefur verið öfgafullur og ein-
hliða hefur hann komið
óorði á umhverfis- og
náttúruvernd í huga
margra.“
Fullyrðingar af
þessu tagi eru rökleysa
enda nefnir Jakob eng-
in dæmi máli sínu til
stuðnings. Eins og ég
nefndi hér að ofan er
Jakob einn ötulasti
talsmaður virkjana,
uppistöðulóna og stór-
iðju hér á landi. Mótrök
bíta lítt á hann og svo
hefur verið um áratugi
en að kalla andstæð-
inga sína öfgamenn
sæmir honum ekki. Slík
orðræða er ekki boðleg.
Sú staðreynd að ver-
ið er að vinna að stofn-
un þjóðgarðs norðan
Vatnajökuls sem ná
mun yfir allt vatnasvið
Jökulsár á Fjöllum tal-
ar sínu máli um að rök
náttúruverndar-
samtaka hafa náð eyrum ráða-
manna. Svíður Jakobi það?
Rökleysa Jakobs
Björnssonar
Árni Finnsson svarar
Jakobi Björnssyni
Árni Finnsson
’Fullyrðingaraf þessu tagi eru
rökleysa enda
nefnir Jakob
engin dæmi
máli sínu til
stuðnings. ‘
Höfundur er formaður Nátt-
úruverndarsamtaka Íslands.
Í GILDI hafa verið í tæp þrjátíu
ár sérstök lög um verndun Mý-
vatns og Laxár í Suður-Þingeyj-
arsýslu. Forsaga þeirrar lagasetn-
ingar er svo kunn að óþarfi að rifja
hana upp. Nú liggur fyrir Alþingi
frumvarp til nýrra
laga þar sem lagt er
til að gildissvið lag-
anna verði þrengt og
nái ekki lengur til alls
Skútustaðahrepps
heldur taki til Mý-
vatns og Laxár með
eyjum, hólmum og
kvíslum, allt að ósi ár-
innar við Skjálf-
andaflóa, ásamt 200
metra breiðum bakka
meðfram vatninu öllu
og ánni báðum megin
og auk þess votlend-
issvæða sem nánar eru
tilgreind í frumvarpinu. Þessi
breyting er einkum gerð til þess að
mæta óskum heimamanna.
Aðalatriði málsins er hins vegar
óbreytt, óheimilar verða áfram
breytingar á hæð vatnsyfirborðs
stöðuvatna og rennsli straumvatna
nema til verndunar og ræktunar
þeirra og þá þarf til sérstakt leyfi
Umhverfisstofnunar. Um þetta get-
ur orðið víðtæk samstaða og engin
vandkvæði sjáanleg á því að lög-
festa frumvarpið.
Sérstök löggjöf um verndun Mý-
vatns og Laxár endurspeglar það
viðhorf að um málefni allrar þjóð-
arinnar er að ræða, en ekki sérmál
virkjunaraðila og landeigenda. Svo
hefur verið í þrjá áratugi og ekki er
lögð til breyting á því.
En hækka samt
Með frumvarpinu slæðist samt
ákvæði til bráðabirgða III sem
gengur í berhögg við megintilgang
frumvarpsins og gildandi laga, að
vatnsyfirborð verði ekki hækkað.
Þar er lagt til að í tæp 11 ár verði
mögulegt að heimila hækkun á
stíflu við inntak Laxárstöðva I og
III í Laxárgljúfri. Engin mörk eru
tilgreind á því hve mikil hækkunin
geti orðið samtals og unnt verður
að heimila hækkun stíflunnar oftar
en einu sinni á gildistíma ákvæð-
isins. Engar upplýsingar eru gefnar
um þau áform sem að baki liggja
og áhrif af þeim á landsvæðið, en
þeim mun betur skýrð
sjónarmið eiganda
virkjunarinnar. Þetta
finnst mér óskiljanleg
tillaga og algerlega
óaðgengileg og leggst
gegn bráðabirgða-
ákvæðinu og gerði
grein fyrir þeirri af-
stöðu minni í umræðu
um málið á Alþingi.
Þjóðarmál
Verndun svæðisins er
þjóðarmál og það get-
ur ekki gengið að Al-
þingi afsali sér því að
ákvarða hvort og þá hvaða und-
anþágur verða samþykktar. Það er
ekki nægilegt að Landsvirkjun og
Landeigendafélagið komi sér sam-
an um framkvæmdir sem leiða til
hækkunar vatnsyfirborðsins. Eftir
sem áður er það hlutverk Alþingis
að ákveða hverju sinni hvort beri
að heimila framkvæmdir. Ég tel
bráðabirgðaákvæðið varasamt og
rétt að fella brott úr frumvarpinu.
Náist góð samstaða milli Lands-
virkjunar og heimamanna um at-
hugun á einhverri hækkun stífl-
unnar, sem mér finnst eðli málsins
samkvæmt hljóti að vera snúið, er
eðlilegt að meta umhverfisáhrifin
og leggja síðan málið fyrir þingið til
ákvörðunar. Alþingi er í þessu máli
eini aðilinn sem getur tekið ákvörð-
un í nafni þjóðarinnar. Landeig-
endur hafa nú svarað mjög skýrt
og vilja ekki ljá máls á viðræðum
við Landsvirkjun verði bráða-
birgðaákvæðið samþykkt.
Allar forsendur þekktar
Framkvæmdastjóri orkusviðs
Landsvirkjunar skýrir sjónarmið
Landsvirkjunar í grein í Mbl. hinn
26. febrúar sl. Bendir hann á að
Laxárstöðvar séu hlutfallslega dýr-
astar í rekstri af stöðvum Lands-
virkjunar, stöðvarnar séu farnar að
eldast og fjárfesta þurfi fyrir mikl-
ar fjárhæðir í búnaði til þess að
viðhalda framleiðslugetunni. Enn-
fremur skýrir hann þann vanda að
vatnsinntak stöðvarinnar hafi verið
sniðið að hárri stíflu sem aldrei var
reist og standi af þeim sökum upp
úr vatni og grjót og sandur fari
óhindrað inn í vélar stöðvarinnar.
Hækka þurfi stífluna um 10–12
metra til þess að losna við þessi
vandamál.
Segir hann að nauðsynlegt sé að
fá niðurstöðu um þau skilyrði sem
rekstri stöðvarinnar verða búin á
næstu árum og áratugum áður en
ákvörðun um fjárfestingu er tekin.
Um þennan málflutning er það
eitt að segja að allar forsendur
liggja fyrir og hefur svo verið í
þrjátíu ár. Gildandi lög eru skýr og
Landsvirkjun þarf ekkert að spyrja
frekar um hvað fyrir löggjafanum
vakir. Eigendur stöðvarinnar hafa
þekkt þau og ákveðið að reka stöð-
ina þennan tíma. Þeir hafa vitað all-
an tímann að hverju þeir gengu og
geta tekið allar ákvarðanir um
framtíð stöðvarinnar sem þeir
kjósa. Það er fyrirsláttur hjá
Landsvirkjun að spyrja þurfi um
skilyrðin sem rekstrinum eru búin.
Það sem Landsvirkjun er í raun að
spyrja um er hvort Alþingi er ekki
tilbúið að breyta skilyrðunum þeim
í hag. Þeir vilja fá fram, að hluta til
a.m.k., þau áform sem fyrir lágu
um 1970. Það er kjarni málsins.
Um það er deilt. En það er um-
hverfisvernd svæðisins sem er aðal-
atriðið en ekki virkjun vatnsaflsins.
Það er engin leið að fallast á að
breyta því.
Bráðabirgðaákvæðið burt
Kristinn H. Gunnarsson skrifar
um verndun Mývatns og Laxár ’Gildandi lög eru skýrog Landsvirkjun þarf
ekkert að spyrja frekar
um hvað fyrir löggjaf-
anum vakir.‘
Kristinn H.
Gunnarsson
Höfundur er alþingismaður.
NÚ eru liðin 25 ár síðan Banda-
lag íslenskra sérskólanema, BÍSN
var stofnað og er því við hæfi að
stikla á stóru um starfsemina. Fé-
lagið var stofnað hinn 10. nóv-
ember árið 1979, eftir
að sérskólar urðu
lánshæfir hjá Lána-
sjóði íslenskra náms-
manna. Í dag eru að-
ildarfélög BÍSN
stúdentafélög eftirtal-
inna skóla: Kenn-
araháskóla Íslands,
Tækniháskóla Ís-
lands, Viðskiptahá-
skólans á Bifröst, Há-
skólans í Reykjavík,
Listaháskóla Íslands,
Stýrimannaskólans í
Reykjavík, Vélskóla
Íslands og Tónlistar-
skólans í Reykjavík.
Alls eru þetta um
6.000 félagsmenn á
öllu landinu.
Allt frá stofnun fé-
lagsins hafa bygging-
armál verið ofarlega
á baugi enda hefur
það reynst náms-
mönnum erfitt að
fjárfesta í eigin húsnæði á meðan
námstíma stendur. Árið 1984 sótti
BÍSN um framkvæmdalán til
Byggingarsjóðs verkamanna
vegna fyrirhugaðra bygginga á
íbúðum fyrir námsmenn. Bygg-
ingafélagið var hluti af BÍSN en í
janúar 1988 var samþykkt á fram-
haldsaðalfundi félagsins að stofna
sérstakt byggingafélag til að fara
með þessi mál. Byggingafélag
námsmanna hefur dafnað afar vel
síðan og hefur nú til leigu 157
íbúðir og 36 herbergi fyrir fé-
lagsmenn sína.
Með aukinni fjölbreytni háskóla-
umhverfisins hefur vægi BÍSN
aukist til muna. Meðaltalsfjölgun
stúdenta á háskólastigi milli ára
hefur undanfarið verið um 13,5%
og hefur 66% þeirrar fjölgunar
verið innan aðildarskóla BÍSN.
Það má einkum rekja til fleiri
einkarekinna skóla og
mikillar fjölgunar í
skólunum almennt.
Haldi þessi fjölgun
áfram má búast við að
félagsmenn í BÍSN
verði um 10.000 árið
2007.
Núverandi stjórn
félagsins hefur skil-
greint BÍSN sem
heildarhagsmunafélag
stúdenta og er stefna
okkar að vera enn öfl-
ugri málsvari fyrir að-
ildarfélög okkar í mál-
efnum tengdum
stúdentum. Þarfir
stúdenta og hags-
munir geta verið ólík-
ir en þegar öllu er á
botninn hvolft eru
meginhagsmunamálin
þau sömu. Lánasjóðs-
mál eru til að mynda
mikið hagsmunamál
flestra og þar teljum
við að margt megi bæta. Nám er
vinna og því er afar mikilvægt að
sátt náist um lánasjóðinn og kaup-
máttur námsmanna verði ekki
lægri en annarra í landinu.
Í þau 25 ár sem BÍSN hefur
starfað að hagsmunum stúdenta
hefur margt breyst í þjóðfélaginu
og í innra starfi bandalagsins.
Óhætt er að fullyrða að BÍSN hef-
ur sannað gildi sitt sem hags-
munafélag og eiga þeir námsmenn
sem lagt hafa á sig ómælda vinnu
svo BÍSN geti vaxið og dafnað
miklar þakkir skildar. Án þeirra
væri bandalagið hvorki fugl né
fiskur.
Að lokum er vert að minna á
málþing sem haldið verður í tilefni
af 25 ára afmæli félagsins í dag,
fimmtudaginn 11. mars, sem hefur
yfirskriftina „Staða námsmanna
og kjör í náinni framtíð“. Mál-
þingið verður haldið í menningar-
miðstöðinni í Gerðubergi og hefst
klukkan 17 þegar Þorgerður Katr-
ín Gunnarsdóttir mennta-
málaráðherra setur þingið. Því
næst hafa fulltrúar stjórn-
málaflokkanna af yngri kynslóð-
inni framsögu og munu í lokin
svara spurningum áheyrenda.
Fundarstjóri verður Kristján
Kristjánsson.
Stjórn BÍSN vill bjóða þá sem
hafa áhuga velkomna á þingið og
taka þátt í fræðandi og líflegum
umræðum um menntamál. Það eru
mörg mál sem brenna á náms-
mönnum nú sem og oft áður eins
og lánasjóðsmál sem hafa frá upp-
hafi verið eitt stærsta baráttumál
okkar. Ofarlega á baugi er einnig
umræðan um skólagjöld en innan
banda BÍSN eru einmitt báðir
hóparnir þ.e.a.s. þeir sem nú þeg-
ar greiða skólagjöld og eins nem-
endur í ríkisháskólunum. Þar af
leiðandi teljum við það skyldu
okkar að stuðla að opinni og mál-
efnalegri umræðu um þessi mál.
Þetta er aðeins brot af því besta
enda af nógu að taka
Við vonum að félagsmenn okkar
og aðrir sem áhuga hafa sjái sér
fært að mæta og taka þátt í
þinginu.
Námsmanna-
hreyfing á
tímamótum
Gunnar Freyr Gunnarsson
skrifar um 25 ára afmæli BÍSN
Gunnar Freyr
Gunnarsson
’Með aukinnifjölbreytni há-
skólaumhverf-
isins hefur vægi
BÍSN aukist til
muna.‘
Höfundur er formaður stjórnar
Bandalags íslenskra sérskólanema.