Morgunblaðið - 28.02.2004, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 LAUGARDAGUR 28. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Þá fer nú nýja fótboltaliðið að komast að því „hvar Davíð keypti ölið“.
Kynning á framhaldsnámi HÍ
Gríðarlega fjöl-
breytt framboð
Kynning framhalds-náms við HáskólaÍslands fer fram í
Hátíðarsal Aðalbyggingar
Háskóla Íslands, á annarri
hæð, þriðjudaginn 2. mars
kl. 16.00 til 18.00. Morg-
unblaðið ræddi við Halldór
Jónsson, framkvæmda-
stjóra rannsóknarsviðs
HÍ, í tilefni þessa.
Hvað eruð þið að
kynna?
„Háskóli Íslands er að
kynna gríðarlega fjöl-
breytt framboð framhalds-
náms á meistara- og dokt-
orsstigi. Við Háskólann er
boðið upp á 80 mismun-
andi námsleiðir í 11 deild-
um.
Framhaldsnám kallast
almennt einu nafni það
nám sem tekur við að lok-
inni fyrstu prófgráðu frá háskóla
og lýkur því með meistaraprófi
eða doktorsprófi. Meistarapróf er
stundum nefnt önnur prófgráða
og doktorspróf þriðja prófgráða.
Þótt allt háskólanám hvíli að
nokkru leyti á rannsóknavinnu
eða rannsóknaþjálfun stúdenta á
þetta sérstaklega við um fram-
haldsnámið þar sem höfuðáhersla
er lögð á rannsóknir sem nem-
endur vinna undir handleiðslu
leiðbeinenda. Framhaldsnámið er
því einnig nefnt rannsóknanám
eða rannsóknatengt framhalds-
nám.“
Hvernig fer kynningin fram?
„Í Hátíðarsalnum verða kenn-
arar og nemendur sem veita upp-
lýsingar um það nám sem í boði
er. Gestir fá þannig tækifæri til
spyrja þá sem standa að og
stjórna þessu námi um leið og
þeir geta fengið innsýn í reynslu
þeirra sem eru í framhaldsnámi.
Nemendurnir munu m.a. kynna
rannsóknaverkefni sín. Þá liggja
frammi bæklingar um námið og
ekki má gleyma Kennsluskrá
framhaldsnámsins og að sjálf-
sögðu er allar upplýsingar að
finna á heimasíðu Háskólans.“
Er ekki hér um að ræða nám
sem til þessa hefur verið ríkulega
stundað erlendis?
„Jú, það er rétt. Einn helsti
styrkur Háskóla Íslands er ein-
mitt sá að kennarar hans hafa
flestir hlotið menntun sína er-
lendis. En ljóst er að fjölga þarf
til muna fólki með aðra og þriðju
prófgráðu og ekki hafa allir tæki-
færi til að stunda slíkt nám er-
lendis. Það er þekkt staðreynd að
ný atvinnustarfsemi byggist að
mestu leyti á virkri þekkingarleit
sem háskólar standa fyrir. Til að
ýta enn frekar undir það er nauð-
synlegt að virkja fleira ungt fólk
til rannsóknastarfa á Íslandi.
Uppbygging framhaldsnámsins
styrkir stöðu Háskólans í sam-
keppni við erlenda háskóla um
starfsfólk, stúdenta og fé til rann-
sókna úr alþjóðlegum sjóðum og
gerir honum um leið betur kleift
að rækja hlutverk sitt sem æðsta
menntastofnun þjóðarinnar. Vís-
indin eru alþjóðleg og
þess vegna eru öflugar
rannsóknir innan lands
frumskilyrði þess að
þróttmikið þekkingar-
þjóðfélag með fjöl-
breyttu atvinnu- og mannlífi geti
dafnað á Íslandi. Framhaldsnám-
ið við Háskóla Íslands treystir því
ekki aðeins stöðu hans sem rann-
sóknaháskóla, heldur örvar það
framþróun íslensks þekkingar-
þjóðfélags og fjölgar vel mennt-
uðu fólki, sem er forsenda fyrir
sterku atvinnu- og menningarlífi í
landinu.“
Er aðsókn í svona nám að
aukast? „Mikill vöxtur hefur verið
í framhaldsnámi við Háskólann á
undanförnum árum. Gildir þetta
hvort tveggja um fjölda meistara-
og doktorsnema og fjölbreytni
námsframboðs. Frá 1999 hefur
nemendum í þessu námi t.d. fjölg-
að um 150%. Fyrir tíu árum
stunduðu aðeins örfáir tugir
framhaldsnám við Háskólann. Nú
stunda um 1240 manns fram-
haldsnám, þar af eru um 110 í
doktorsnámi.“
Hvað getur skólakerfið lengi
tekið við í slíkt framhaldsnám?
„Háskóli Íslands hefur sett sér
það markmið að hlutfall stúdenta
í framhaldsnámi af heildarfjölda
stúdenta verði um 20%. Þetta
hlutfall en nú tæplega 15%. Sumir
vilja ganga enn lengra en víða er-
lendis er þetta hlutfall miklu
hærra. Við eigum alls ekki að hafa
áhyggjur af of mikilli fjölgun í
þessu námi. Vel menntað fólk
finnur sér og menntun sinni far-
veg. Aðalatriðið er að tryggja
gæði námsins. Framhaldsnám
hér á landi þarf að standast þær
kröfur sem gerðar eru í
rannsóknaháskólum vestan hafs
og austan. Á þetta leggur Háskóli
Íslands höfuðáherslu.
Rannsóknatengt framhalds-
nám til meistara- og doktorsprófs
er eitt af helstu áherslusviðunum
í starfi Háskóla Íslands. Ötult
uppbyggingarstarf undanfarinna
áratuga hefur skilað sér í sam-
felldri rannsóknahefð og skapað
grundvöll til þess að stunda við
skólann velflestar vísinda- og
fræðigreinar samtímans. Í dag er
til staðar aðstaða og fræðilegur
styrkur til að stunda
gróskumiklar rann-
sóknir og rannsókna-
tengt nám í þágu vís-
inda og samfélags.
Mikið starf er vissu-
lega óunnið við að búa framhalds-
nemendum hina ákjósanlegustu
aðstöðu til námsins, en á móti
kemur að við Háskólann starfar
stór hópur vel menntaðra og
þjálfaðra kennara og vísinda-
manna. Öflugur rannsóknaháskóli
er frumskilyrði þess að efla sam-
keppnishæfni Íslands í vísindum,
atvinnuþróun og menningu í
þekkingarsamfélagi heimsins.
Halldór Jónsson.

Halldór Jónsson fæddist í
Reykjavík 23. apríl 1962. Halldór
er framkvæmdastjóri rann-
sóknasviðs Háskóla Íslands.
Hann lauk BA-prófi í stjórn-
málafræði frá Háskóla Íslands
1987 og meistaraprófi í sömu
grein frá University of Essex
1994. Maki Halldórs er Soffía
Pálsdóttir, æskulýðsfulltrúi hjá
ÍTR og eiga þau tvær dætur, þær
Helgu Láru og Sigrúnu Soffíu.
Mikið starf er
vissulega
óunnið
OPINBERUM kærumálum, sem
vísað var til Hæstaréttar Íslands,
fækkaði um helming í fyrra frá árinu
á undan, samkvæmt nýrri ársskýrslu
réttarins. Á meðan stóðu kærur í
einkamálum nokkurn veginn í stað.
Alls bárust Hæstarétti 497 ný mál
á síðasta ári, þar af voru 240 áfrýj-
anir einkamála, 74 áfrýjanir í opin-
berum málum, 127 kærur í einkamál-
um og 56 kærur í opinberum málum.
Til samanburðar bárust réttinum
113 kærur í opinberum málum árið
2002. Heildarfjöldi nýrra mála það ár
var 574, eða 13% fleiri en í fyrra.
Segir í ársskýrslunni að fjöldi nýrra
mála í fyrra sé nálægt meðaltali síð-
ustu sjö ára.
Þegar skoðaður er fjöldi uppkveð-
inna dóma í Hæstarétti árið 2003
kemur í ljós fækkun líkt og með
fjölda nýrra mála. Alls var meðferð
440 mála lokið, miðað við 489 árið
2002. Er þessi þróun skýrð með
færri innkomnum opinberum málum
á árinu. Af 260 munnlega fluttum
málum var eitt fjölskipað, þ.e. flutt
fyrir sjö dómurum, 85 mál voru flutt
fyrir fimm dómurum og 174 mál fyrir
þremur dómurum Hæstaréttar. Níu
sinnum á árinu skiluðu dómararnir
sératkvæði.
Á síðasta ári bárust Hæstarétti 19
beiðnir um endurupptöku hæstarétt-
ardóma og óáfrýjaðra héraðsdóma.
Aðeins fjórar beiðnir voru sam-
þykktar, átta var hafnað og ein felld
niður. Í árslok biðu sex beiðnir af-
greiðslu. Í ársskýrslunni er minnt á
að heimildum til endurupptöku mála
sé „almennt skorinn nokkuð þröngur
stakkur“, samkvæmt lögum um með-
ferð opinberra mála og einkamála.
Í Hæstarétti eru níu dómarar, auk
þess sem fjórir varadómarar voru
kallaðir til starfa í fyrra. Aðrir
starfsmenn réttarins voru 15 á árinu.
Dómararnir eru Árni Kolbeinsson,
Garðar Gíslason, Guðrún Erlends-
dóttir, Gunnlaugur Claessen, Hrafn
Bragason, Ingibjörg Benediktsdótt-
ir, Markús Sigurbjörnsson, Ólafur
Börkur Þorvaldsson og Pétur Kr.
Hafstein.
Hæstarétti Íslands bárust tæp 500 mál til úrlausnar á
síðasta ári og 440 dómar voru kveðnir upp í réttinum
Kærum í opinberum mál-
um fækkaði um helming
Í svarinu kemur sömuleiðis fram
að af þessum 6.246 einstaklingum
voru flestir dæmdir fyrir auðg-
unarbrot eða skjalafals, eða alls
2.623. Samtals 38 voru dæmdir fyr-
ir manndráp eða tilraun til mann-
dráps. Alls 683 voru dæmdir fyrir
fíkniefnabrot, 301 fyrir ofbeld-
AF ÞEIM 6.246 einstaklingum sem
hafa verið dæmdir til fangavistar
hér á landi á sl. átján árum voru
flestir í aldurshópnum 21 til 25 ára,
þegar þeir voru dæmdir, eða alls
1.721. Næstflestir voru í aldurs-
hópnum 26 til 30 ára, eða 1.300.
Alls 630 voru í aldurshópnum 18 til
20 ára og 84 í aldurshópnum 15 til
17 ára. Fæstir voru í aldurs-
hópnum 71 til 75 ára eða níu á
þessum átján árum.
Þetta er meðal þess sem fram
kemur í skriflegu svari dóms-
málaráðherra, Björns Bjarnasonar,
við fyrirspurn Guðrúnar Ögmunds-
dóttur, þingmanns Samfylking-
arinnar. Svarinu var dreift á Al-
þingi. Þingmaðurinn spyr einnig
um kyn þeirra sem dæmdir hafa
verið til fangavistar og kemur
fram að af þessum 6.246 ein-
staklingum séu konur 352 og karl-
ar 5.894.
isbrot og 229 fyrir kynferðisbrot.
Þá kemur fram að dómum vegna
fíkniefnabrota hafi fjölgað nokkuð
á þessu tímabili, þ.e. þeir voru 35
árið 1986 en 81 árið 2003. Ef einn-
ig er tekið dæmi af kynferð-
isbrotum þá voru dómar í slíkum
málum 8 árið 1986 og 22 árið 2003.
Æ fleiri dómar fyrir fíkni-
efnabrot eru kveðnir upp


 

  

 
 
    
  

! 
"#
$

$
% 

#&'  
(


 
$# )' 

*+&  

,) 


- 

. 
 

/%!%0/


2
 2
2
 

1
2
2
3
3
 2
1

3
3
 
1
1
 

32
3
3