Morgunblaðið - 28.02.2004, Blaðsíða 28

28 LAUGARDAGUR 28. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
LANDIÐ
Mývatnssveit | Landsvirkjun boð-
aði nýlega til fundar á Sel Hóteli,
Skútustöðum vegna blaðaskrifa sem
verið hafa að undanförnu um greinar
í frumvarpi til laga til breytingar á
lögum um verndun Laxár og Mý-
vatns. Fulltrúar Landsvirkjunar
kynntu á fundinum hugmyndir fyr-
irtækisins og forsendur sem lagðar
eru til grundvallar ósk um bætt
rekstrarskilyrði við Laxárvirkjun.
Fundinn sátu 30 til 40 Mývetningar
og 4 fulltrúar Landsvirkjunar.
Bjarni Bjarnason kynnti meðal
annars rekstrarafkomu Laxárstöðva
sem skila minnstum arði allra stöðva
fyrirtækisins. Árið 2002 var rekstr-
arhagnaður til dæmis aðeins um 10
mkr. Bjarni Már Júlíusson sýndi
stutta en athyglisverða kvikmynd af
sandskriði á árbotni Laxár og lýsti
erfiðleikum þeim sem reksturinn
stendur frammi fyrir á vetrum. Hug-
rún Gunnarsdóttir fjallaði um um-
hverfismat.
Fram fóru upplýsandi og vinsam-
leg skoðanaskipti, einkum varðandi
sandburð í Kráká og Laxá svo og
hugsanlega stíflugerð við inntak
Laxárstöðvar. Fulltrúar Landsvirkj-
unar lögðu áherslu á vilja sinn til að
fá að rannsaka Laxá/Kráká með til-
liti til sandburðar og töldu ekki
ástæðu til að óttast það þó rannsókn-
ir væru gerðar. Landeigendur ættu
alltaf síðasta orðið varðandi leyfi til
stíflugerðar. Það var áréttað á fund-
inum að virkjunaraðilinn hefði alls
engin áform um stækkun stöðvar-
innar. Hér væri einvörðungu verið
að ræða um að tryggja öruggan
rekstur hennar og vilja til samvinnu
við landeigendur um rannsóknir á
ánni.
Farvegi breyta um ár
Hugmyndir um að verjast sand-
burði Krákár eru ekki nýjar hér um
slóðir. Fyrir einum 70 til 80 árum
ræddu bændur þann möguleika að
veita Kráká úr farvegi sínum, yfir í
Grænavatn, en þaðan áfram í Mý-
vatn. Tilgangurinn var sá að verja
Framengjar fyrir miklum sandburði
árinnar. Þetta varð aldrei nema hug-
mynd. Þá orti Þura í Garði:
Allt er í framför í framfaralöndum
farvegi breyta um ár.
Kráká sem áður sullaði á söndum
skal send í hvínandi gjár.
Þetta er allt gert fyrir Þórólf og
Gauta
svo þeir geti búið skár.
Þórólfur Sigurðsson bjó þá í Bald-
ursheimi en Jón Gauti á Gautlönd-
um.
Sandburður Krákár er einnig á
dagskrá í sögu Kráku tröllskessu, en
saga hennar er í Þjóðsögum Jóns
Árnasonar 1. bindi. Það er því ljóst
að fleiri hafa hugsað og rætt um
sandburð og varnaraðgerðir gegn
vágesti þessum heldur en Alþingis-
menn.
Morgunblaðið/BFH
Laxá og Kráká: 30–40 manns sátu fund um Laxárvirkjun þar sem stíflugerð og sandburður voru ofarlega á baugi.
Skoðanaskipti um Laxá
Kópasker | Börnin á Kópaskeri fóru
snemma á fætur á bolludaginn, þau
hittust við skólann kl. 5.
Ekki var það þó skóladagurinn
sem hófst svo snemma, heldur var
tilgangurinn að fara í húsin í þorp-
inu og „bolla“ sem flesta og fá
rjómabollur að launum. Þessi
skemmtilegi siður hefur verið við
lýði hér á Kópaskeri í marga ára-
tugi.
Sumir húsráðendur bjóða þeim
upp á bollur strax að lokinni hýð-
ingu en algengara er að börnin
sæki bollurnar um miðjan daginn.
Til að vera gjaldgeng í leiðang-
urinn þurfa þau að vera komin í 4.
bekk þ.e. níu ára, en þau elstu sem
fara eru yfirleitt í 7. bekk.
Foreldrar barnanna og aðrir sem
hafa viljandi hús sín opin þessa nótt
setja gjarnan upp gildrur, fela sig
eða hrekkja þau á saklausan hátt
þegar þau ryðjast inn í húsin en
alltaf gleyma einhverjir að læsa og
fá þá kannski þessa óboðnu gesti
inn að rúmi til sín og hrökkva upp
af værum svefni við gauraganginn.
Bæjarbúar bollaðir
í morgunsárið
Bolludagur: Krakkarnir á Kópaskeri lögðu mikið á sig til að fá rjómabollu.
Morgunblaðið/Kristbjörg Sigurðardóttir
Hafnarfjörður | Þessa
dagana standa yfir
flutningar á Byggða-
safni Hafnarfjarðar í
nýja aðstöðu safnsins,
en til stendur að sýn-
ingarsalur hússins
verði nú til húsa í
gamla pakkhúsinu við
Vesturgötu 8, en
geymslulager Byggða-
safnsins verður aðskil-
inn frá pakkhúsinu og
fær húsnæði í Hring-
hellu, þjónustumiðstöð
Hafnarfjarðar.
Byggðasafn Hafn-
arfjarðar er minja- og
ljósmyndasafn sem
rekið er af og í eigu
Hafnarfjarðarbæjar. Hlutverk
þess er að safna, skrásetja, varð-
veita, forverja og rannsaka minjar
um menningarsögu svæðisins og
kynna þær almenningi. Björn Pét-
ursson, bæjarminjavörður Hafn-
arfjarðar, stýrir Byggðasafninu og
heldur utan um þá flutninga sem
nú eiga sér stað. Í safninu má líta
alls kyns gamla hluti; strokka,
skilvindur, gamla tannlæknastóla,
húsbúnað og fleira. Auk þess má
þar sjá hluta af sögu atvinnulífs
Hafnarfjarðar, en heimilistækin
frá Rafha, Raftækjaverksmiðju
Hafnarfjarðar, voru eitt sinn til á
næstum hverju heimili hér á landi.
Á veggnum má lesa söguna af kon-
unni sem sagaði lambalærið alltaf í
tvennt þegar hún eldaði það og
þegar dóttir hennar, sem hafði
hermt siðinn eftir henni á fullorð-
insárum enda væri það nú svona
sem móðir hennar eldaði alltaf
lambalærið, spurði móður sína
hvers vegna þetta annars væri, þá
sagði móðirin sem svo: „Já, annars
hefði lærið ekki komist inn í ofn-
inn á Rafha-eldavélinni minni.“
Í safninu eru einnig tveir bílar,
annars vegar gamall líkbíll, tutt-
ugu og fjögur hestöfl, sem að sögn
bæjarminjavarðar var kappnóg
fyrir rólega ferð líkbílsins, enda
engin þörf á hasar í erindagjörð-
um hans. Hins vegar er gamall
brunabíll, eldrauður og fagur og
hefur svo sannarlega gert sitt
gagn í gegnum tíðina. Þar má
einnig sjá gamlan seglbát, sem
geymir minningar um útgerð-
artímabil liðinna tíma.
Björn segir merkilegt að breyt-
ingar séu farnar að gerast svo
hratt að nú séu munir frá sjöunda
og áttunda áratugnum farnir að
flokkast undir minjar, enda séu
tækniframfarirnar slíkar. „Til
dæmis ef þú sýnir barni gamlan
skífusíma í dag, þá veit það hrein-
lega ekki hvernig á að nota hann,“
segir Björn.
Hingað til hafa tvær sýningar
gengið í Smiðjunni, sýningarsal
Byggðasafnsins, hvert ár auk sýn-
inganna í Sívertsenhúsinu og Sig-
gubæ, þar sem sjá má annars veg-
ar híbýli yfirstéttarfjölskyldu og
hins vegar lífsskilyrði verka-
mannafjölskyldu á öndverðri 20.
öld. Þannig hefur alltaf verið föst
sýning þar sem saga Hafn-
arfjarðar er rakin í munum og
sögum og hins vegar sýning sem
skipt er um einu sinni á ári. „Síð-
ast vorum við með sýningu um
hvalveiðar á 20. öld, en þar voru
meðal annars spiluð hvalahljóð og
hvalskíði til sýnis auk fleiri
skemmtilegra muna,“ segir Björn
og bætir við að í nýja húsnæðinu
verði í raun rými fyrir þrjár sýn-
ingar. Þar verður einnig ein
barnasýning uppi á lofti, með
barnamunum. Helsta annmarkann
á nýja húsnæðinu segir Björn vera
að þar er lægra til lofts en í hús-
næðinu sem safnið yfirgefur nú.
„Þannig getur hvorugur bíllinn
komist fyrir í nýja safnhúsinu og
við verðum að fella niður seglið á
bátnum. Þetta setur okkur vissar
skorður, en knýr okkur til að að-
laga og breyta sýningum, sem er á
vissan hátt mjög gott. Svo má ekki
gleyma því að gamla pakkhúsið er
frá nítjándu öld og því mikilvægur
hluti af sögu Hafnarfjarðar og
þannig í raun safngripur í sjálfu
sér,“ segir Björn að lokum.
Byggðasafn Hafnarfjarðar flytur í gamla pakkhúsið við Vesturgötu 8
Sagan sögð í mun-
um og myndum
Morgunblaðið/Þorkell
Heilbrigðisgeiri fyrri alda: Tannlæknastóll frá síðustu öld þætti nokkuð
ókræsilegur ísetu nú á dögum, þrátt fyrir að vera ýmsum kostum búinn.
Morgunblaðið/Sverrir
Björn Pétursson, bæjarminjavörður og Karl Rúnar Þórsson samstarfs-
maður hans á Byggðasafni Hafnarfjarðar standa í ströngu við flutninga.
Fyrsta íslenska stóriðjan: Forláta eldavélar frá
Rafha, sem á sínum tíma var einn stærsti at-
vinnuveitandi Hafnarfjarðar.
Morgunblaðið/Þorkell
Kópavogur | Ný skólastefna var
samþykkt samhljóða af bæjarstjórn
Kópavogsbæjar á dögunum, en að
mótun hennar hafa komið fulltrúar
þeirra hópa sem hagsmuna eiga að
gæta, auk þess sem bæjarbúum hef-
ur verið gefinn kostur á að koma að
mótunarvinnunni.
Meðal þeirra aðaláherslna sem
settar eru fram í stefnunni eru
áherslur á árangur einstakra nem-
enda og að kennsluhættir miðist við
að sérhver nemandi fái kennslu við
hæfi og þá ögrun í námi
sem honum er nauðsynleg til að
ná hámarksárangri. Einnig er lögð á
það áhersla að kennsluhættir skól-
anna taki mið af ólíkum uppruna
nemenda og komi á móts
við þarfir drengja og stúlkna. Þá
er áhersla lögð á símenntun starfs-
fólks og vellíðan og góðan starfsanda
í skólum, bæði meðal kennara og
nemenda.Samskipti og samstarf við
foreldra og íþrótta- og tómstunda-
félög, vaxandi nýting upplýs-
ingatækni og öflugt forvarnarstarf
eru einnig meðal aðaláherslna í nýju
skólastefnunni.
Um leið og Ármann Kr. Ólafsson,
formaður skólanefndar, þakkaði
þeim sem komu að vinnu við skóla-
stefnuna sagðist hann gera ráð fyrir
því að stefnan verði endurskoðuð í
upphafi hvers kjörtímabils. Bæj-
arbæjarfulltrúar Samfylkingarinnar
bókuðu ánægju sína með heildstæða
stefnu í málefnum grunnskóla Kópa-
vogs, og lögðu um leið áherslu á að
stefnunni yrði hrint í framkvæmd
með markvissum hætti.
  
Ný skólastefna
Kópavogs samþykkt
Ekki matsskyld | Skipulagsstofnun
hefur ákveðið að Reykjanesbraut í
Hafnarfirði, bráðabirgðalausn skuli
ekki háð mati á umhverfisáhrifum.
Þetta kemur fram á fréttavef Hafn-
arfjarðar, www.hafnarfjordur.is.
Í úrskurðinum segir m.a. að með
fyrirhuguðum breytingum á gatna-
mótum muni umferðaröryggi aukast
frá því sem nú er. Þó sé ljóst að
mannvirkin muni ekki anna jafn
mikilli umferð og upphaflega var
gert ráð fyrir. Skipulagsstofnun tel-
ur framkvæmdina munu hafa minni
áhrif á umhverfið í för með sér en
gert var ráð fyrir í upphafi.