Morgunblaðið - 04.04.2004, Blaðsíða 11

aðeins að útrýma lömunarveiki heldur einnig
Akureyrarveiki og lifrarbólgu-A úr landinu á
seinni hluta sjötta áratugarins.“
Klóak undir smásjá
Lömunarveiki hefur aðeins tvisvar greinst á
Íslandi frá árinu 1960 og í báðum tilfellum með
fólki frá öðrum löndum. Fyrra tilfellið greind-
ist hjá barni frá Bandaríkjunum árið 1963.
Seinna tilfellið greindist við heilbrigðiseftirlit
meðal flóttamanna frá Kósóvó vorið 1999.
Haraldur er spurður að því hvort seinna til-
fellið endurspegli reglubundið eftirlit með því
að innflytjendur beri ekki með sér veikina til
landsins. „Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin
hefur lagt ríka áherslu á útrýmingu lömunar-
veikisveirunnar allt frá árinu 1988. Einn liður í
þeirri baráttu er að kalla fulltrúa Íslands eins
og annarra aðildarþjóða fyrir sérstaka nefnd á
vegum stofnunarinnar sem hefur yfirumsjón
með útrýmingarátakinu. Á fundi sem ég sat í
Vínarborg á vegum stofnunarinnar árið 1999
minnti nefndin mig á eins konar rannsóknar-
rétt sem spurði fulltrúa aðildarþjóðanna spjör-
unum úr um ástandið í viðkomandi landi.
Skemmst er frá því að segja að við komum að
flestu leyti mjög vel út úr yfirheyrslu nefnd-
arinnar, t.d. fengum við sérstakt hól fyrir
hversu hátt hlutfall saursýna í tengslum við
veirusýkingar í þörmum væri rannsakað hér.
Rússneskur sérfræðingur kastaði því þó fram
hvort við værum ekki fullöruggir með okkur að
halda því fram að lömunarveiki fyndist hvergi í
landinu. Hann varpaði þeirri spurningu fram
hvað væri gert til að tryggja að innflytjendur
bæru ekki veikina með sér inn í landið. Við
ákváðum í framhaldi af því að gera stikkprufu
á hópi flóttamanna frá Kósóvó seinna um vorið
– og viti menn! Lömunarveikisveira greindist í
einum flóttamannanna við komuna til Íslands.
Sýni með veirunni var í framhaldi af því sent á
erlenda rannsóknarstofu til frekari greiningar.
Niðurstaðan leiddi í ljós að veiran var ekki villt
heldur af bóluefnisstofni, þ.e. viðkomandi hef-
ur væntanlega annaðhvort fengið veiruna með
bóluefni eða smitast af henni við bólusetningu
barns. Þannig gátum við sýnt fram á hæfni
okkar til að greina veiruna.“
Haraldur tekur fram að ekkert hefði þó ver-
ið að óttast þótt veiran hefði verið villt því allir
Íslendingar væru bólusettir fyrir veirunni. „Á
Íslandi eru öll börn bólusett 3, 5 og 12 mánaða
og svo aftur 14 ára fyrir lömunarveiki. Íslend-
ingar ættu því ekki að geta smitast af villtri
lömunarveikisveiru í umhverfinu. Af þeirri
ástæðu þótti heldur ekki ástæða til að halda
uppi dýru eftirliti með því að innflytjendur
bæru ekki lömunarveikisveiruna til landsins,“
segir hann og upplýsir að til sé auðveld aðferð
til að greina lömunarveikisveiru á afmörkuðu
svæði eins og í einni borg. „Vísindamennirnir
taka einfaldlega sýni úr klóaki borgarinnar og
reyna að rækta úr því lömunarveikisveiru á
rannsóknarstofu. Með því að beita þessari að-
ferð er hægt að komast að því þótt aðeins einn í
heilli borg beri veiruna.“
Hefur þessari aðferð verið beitt einhvers
staðar til að staðfesta útrýmingu veikinnar?
„Ég veit til þess að vísindamenn í Helsinki
hafa beitt þessari aðferð með góðum árangri.“
Áfall í Nígeríu
Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin hefur lagt
sérstakan metnað í að hefta útbreiðslu smit-
sjúkdóma um heim allan síðustu áratugi. Sér-
stök framkvæmdastjórn sér um stefnumótun
af hálfu stofnunarinnar og vekur athygli að í
henni á sæti einn Íslendingur, Davíð Á. Gunn-
lömunarveiki 2005
Reuters
Heilbrigðisstarfsfólk bólusetur nemendur í skóla í Nígeríu í bólusetningarherferð í landinu hinn 24.
febrúar sl. Tveir dropar af lifandi bóluefni duga fyrir hvert barn.
Morgunblaðið/Ásdís
Haraldur Briem sóttvarnarlæknir telur raunhæft að útrýma lömunarveiki eins og bólusótt.














   
 
 Reykjavík opnuð og í tengslum við stöðina var
komið á fót endurhæfingaraðstöðu að Sjafn-
argötu 14, að tilstuðlan Styrktarfélags lamaðra
og fatlaðra.
Ásgeir Pétur sagðist hafa farið að ranka við
sér á meðan á dvölinni í Reykjavík stóð. „Það
fór að færast í mann þrek og þróttur og ég man
að einn daginn var eins og eitthvað gerðist. Ég
gat farið að ganga um í göngugrind og upp frá
því fékk ég spelku og hækjur. Eftir á að hyggja
var þetta mikill hildarleikur enda ekkert glæsi-
legt að vera sleginn svona út, kominn með tvær
hækjur og fatlaður 11 ára gamall. Framtíðin var
því kannski ekki mjög björt á þessum tíma. Eftir
að ég að komst yfir það versta, var það hins
vegar mín fyrsta hugsun að láta þetta helvíti
ekki buga mig. Það er auðvelt að gefast upp en
hjá mér kom þetta af sjálfu sér og ég þurfti
enga hvatningu í þeim efnum.“
Ætlaði að verða skipstjóri
Ásgeir Pétur var mættur í skólann á Dalvík
haustið 1956, hélt áfram námi og lauk námi á
réttum tíma. Hann var góður námsmaður. „Ég
ætlaði mér alltaf að verða skipstjóri en um
fermingu hafði ég tekið ákvörðun um að verða
lögfræðingur. Það kom eiginlega af sjálfu sér og
gatan að því marki var greið.“ Það er ekki auð-
velt fyrir fólk sem fengið hefur lömunarveiki að
lifa með því, enda viðvarandi verkir og ýmis
önnur vandamál sem fylgja því alla tíð. „Þar
verður hver og einn að finna leið til að taka á
því. Vandinn er að finna út hreyfingu sem reynir
hæfilega mikið á án þess að ofreyna. Maður
þarf að passa að ganga ekki á þennan vöðva-
kraft sem maður hefur.“ Ásgeir Pétur stundar
sund nánast daglega og hann segist hafa fundið
sinn skammt af áreynslu sem geri sér gott. „Ég
er í góðu formi í dag og hef fulla starfsorku í
mínu annasama og slítandi starfi.“
Ásgeir Pétur gekk til liðs við Rótarý árið 1976
og hefur starfað með hreyfingunni nær óslitið
síðan. Rótarý-hreyfingin er að vinna að því með
barnahjálp Sameinuðu þjóðanna að útrýma löm-
unarveiki í heiminum og hefur lagt 500 milljónir
dollara í verkið á síðustu 20 árum. Ásgeir Pétur
sagði að árangurinn af verkefninu væri mjög
góður en þó væri vandamál á smásvæði í Afr-
íku, þar sem ekki hefði tekist að bólusetja vegna
stríðsástands þar. „Það þarf að halda við bólu-
setninguna og menn mega ekki gleyma því að
þessi vírus er enn til.“
veiki 11 ára gamall
Morgunblaðið/Kristján
Ásgeir Pétur Ásgeirsson héraðsdómari á skrifstofu sinni hjá Héraðsdómi Norðurlands eystra. krkr@mbl.is
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4. APRÍL 2004 11