Morgunblaðið - 04.04.2004, Blaðsíða 49

SKOÐUN
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4. APRÍL 2004 49



 



 
  



  
   

! 

"
! 

  #  
 
$  !%
! &'( 
 )
(   !!  !
 ) &  !!( )     )   '  &
!
 ' '
** '  !% +    

  !
$    & ' ! ! ,!)!
- ' ! .
 /%)!


     " "#"  # $
0' % $  
 

& ' ! !

HÆÐARGARÐUR
4ra herb. björt íbúð á 2. hæð m. sérinng.
Íbúðin skiptist í 3 herb., rúmgóða stofu, eld-
hús og bað. Yfir húsinu er mikið geymsluris
en möguleiki er á að lyfta þakinu og stækka
íbúðina. Laus fljótlega. V. 13,9 m. 4077
STÓRHOLT - M. VINNUAÐSTÖÐU
3ja herb. íbúð ásamt aukaherb. í kj. og bíl-
skúr. Íb. er tvær samliggjandi stofur, eitt her-
bergi, eldhús og bað. Í kjallara fylgir sérher-
bergi, sérgeymsla auk sam. þvottahúss og
þurrkherb. 21 fm bílskúr fylgir en hann hefur
verið nýttur sem vinnuskúr. V. 12,4 m. 4065
FUNALIND
Glæsileg og rúmgóð 3ja herbergja 95 fm
íbúð á 4. hæð í fallegu fjölbýlishúsi. Íbúðin
skiptist í hol, stofu, tvö herbergi, eldhús og
baðherbergi auk sérþvottahúss innaf eldhúsi.
Parket og flísar á gólfum. Aukin lofthæð er í
íbúðinni sem gerir hana mjög bjarta og
skemmtilega. V. 15,9 m. 4078
ÚTSÝNISLÓÐ FYRIR EINBÝLISHÚS ÓSKAST
Höfum verið beðin um að útvega góða einbýlishúsalóð á Reykjavíkursvæðinu.
Staðgreiðsla. Allar nánari uppl. veitir Sverrir Kristinsson.
HLÍÐARVEGUR
Vorum að fá í einkasölu um 210 fm einbýlis-
hús, teiknað af Sigvalda Thordarsyni, á fal-
legum og rólegum stað. Húsið er á pöllum.
Á aðalpalli er m.a. forstofuherb., stofur, eld-
hús og forstofa. Á efri palli eru 3 herb. og
bað. Á neðri palli er sér 2ja herb. íb. o.fl. V.
25 m. 4076
RÉTTARHEIÐI - HVERAGERÐI - FULLBÚIÐ NÝTT RAÐHÚS
Fallegt og vel staðsett 154 fm raðhús á einni hæð með innbyggðum bílskúr. Húsið er full-
búið með gólfefnum og til afhendingar fljótlega. Húsið skiptist í 3 svefnherbergi, stofu,
garðstofu, eldhús, baðherbergi o.fl. V. 17,8 m. 4068
MELABRAUT
Snyrtileg og björt 97 fm sérhæð á 1. hæð
(jarðhæð) ásamt ca 20 fm bílskúr. Íbúðin er
staðsett á góðum stað á Seltjarnarnesi og
skiptist í hol, stóra stofu, þrjú svefnherbergi,
eldhús og baðherbergi. Á hæðinni er inn-
byggður bílskúr, sérgeymsla og sam. þvotta-
hús. Parket og flísar á gólfum. V. 18 m.
3984
LYNGHAGI - FRÁBÆR STAÐUR
Falleg og björt 103 fm neðri sérhæð, með
sérinngangi, sem skiptist í forstofu, gang,
eldhús, tvær saml. stofur, þrjú herb., eldhús
og bað. Parket. Standsett eldhús o.fl. V.
18,9 m. 4024
OPIÐ HÚS
BERGÞÓRUGATA 3
Falleg og rúmgóð 73 fm 2ja herbergja endaíbúð á jarðhæð í nýlegu fjölbýlishúsi (byggt
1988). Íbúðin skiptist í hol, stofu, svefnherbergi, eldhús og baðherbergi. Sérverönd til suð-
urs. Sérbílastæði er á baklóð. Íbúðin verður til sýnis í dag, sunnudag, frá kl. 14-16. (Ingunn
á bjöllu). V. 13,2 m. 4063
Í MORGUNBLAÐINU birtist
nýlega frétt með svohljóðandi fyr-
irsögn: Lyf gegn vélindabakflæði er
söluhæsta lyfið hér á landi. Talið að
oft sé ávísað vegna minni óþæginda.
Undirritaður telur
rétt að reifa í stærra
samhengi þá lyfja-
meðferð sem um var
rætt í fréttinni.
Í fréttinni er þess
getið samkvæmt upp-
lýsingum frá Trygg-
ingastofnun ríkisins að
lyfið Nexium hafi verið
söluhæsta lyfið í flokki
lyfja gegn sárasjúk-
dómi í meltingarvegi
og vélindabakflæði og
að fyrir notkun þess-
ara lyfja hafi verið
greiddar um 265 mkr. Þá er þess
getið að framleiðendur leitist við að
halda markaðshlutdeild með að
breyta framleiðslu sinni.
Að sögn Sigurðar Guðmunds-
sonar landlæknis er notkun sýru-
bindandi lyfja meiri hér á landi en
víða í nálægum löndum og ástæð-
urnar fyrir mikilli notkun ekki alltaf
kunnar. Hann bendir á að á sama
tíma og aukning er í notkun þessara
lyfja hafa skurðaðgerðir vegna
magasára nánast lagst af. Jafnframt
getur hann þess að vafalítið sé of
mikið gert af því að ávísa þessum
lyfjum út af sértækum kvið-
arholsóþægindum sem sennilega
hefðu í flestum tilfellum batnað af
sjálfu sér og tengjast ýmsum öðrum
þáttum eins og t.d. álagi. Getið er
góðs aðgengis sjúklinga að læknum
og kröfu þeirra um skjóta lausn
sinna vandamála. Þá kemur fram að
fræðsluátak um vélindabakflæði
sem fór fram síðla sumars 2002
kunni að skýra mikla notkun að ein-
hverju leyti.
Að lokum er skýrt frá áætlun um
að taka í notkun lyfjagagnagrunn til
að fylgjast með lyfjanotkun lands-
manna og í tilvikum meta á hvaða
forsendum lyf eru gefin.
Bylting í meðferð
Mikilvægt er að gera nánari grein
fyrir þeim lyfjum sem hér um ræðir
og hvaða ábendingar eru fyrir notk-
un þeirra. Í fréttinni var sennilega
verið að fjalla aðallega um svokall-
aða sýrudæluhemla (ómeprazól,
lansóprazól, esómeprazól, rabepraz-
ól). Óhætt er að fullyrða að þessi lyf
hafa valdið byltingu á síðasta áratug
í meðferð sýrutengdra sjúkdóma,
þar sem lyfin eru mjög virk í að
hemja framleiðslu magasýru. Verk-
un þeirra er mjög sértæk, minnkun
einkenna hröð og aukaverkanir eru
fáar.
Margþætt notkun
Til að leiðrétta áberandi og að því er
virðist útbreiddan misskilning er
mikilvægt að hafa eftirfarandi í
huga.
Í fyrsta lagi eru þessi lyf notuð til
meðferðar á vélindabakflæði. Fyrir
nokkrum árum var gerð ítarleg far-
aldsfræðileg rannsókn á því hversu
algengt vélindabakflæði er meðal Ís-
lendinga á aldrinum 17–75 ára.
Vandamálið er algengt og gera má
ráð fyrir að um þrettán þúsund
manns á Íslandi fá brjóstsviða (aðal-
einkenni bakflæðis) tvisvar sinnum
og oftar í viku hverri og 3.000–3.500
manns hafa mikil einkenni (á hverj-
um degi) um vélindabakflæði.
Í öðru lagi eru þau
notuð til að lækka sýru-
stig í maga og græða
maga- og skeifugarn-
arsár. Vegna þess hve
skjótvirk þau eru, slá
þau mjög fljótt og vel á
öll einkenni sem eru
sýrutengd og viðkom-
andi finnur nær sam-
stundis fyrir árangri
meðferðarinnar.
Í þriðja lagi eru þau
alltaf notuð með öðrum
lyfjum til að uppræta
magabakteríuna Hel-
icobacter pylori, en tilvist hennar er
ein meginorsök fyrir tilurð melting-
arsára (maga- og skeifugarnarsára)
sem voru áður mjög langvinn og erf-
ið viðureignar. Með lyfjameðferðinni
hefur tekist að lækna flest melting-
arsár til frambúðar og því ekki þörf
fyrir frekari meðferð. Þannig er
mögulegt að forða sjúklingum frá al-
varlegum fylgikvillum sáranna og
skurðaðgerðum. Kostnaður vegna
þessa sjúkdóms fyrir tíð lyfjanna
hefur sennilega numið hundruðum
milljóna króna.
Í fjórða lagi eru lyfin notuð í vax-
andi mæli til að verja magaslímhúð
sjúklinga sem eru að taka gigtarlyf í
lengri eða skemmri tíma og hefur
árangur slíkarar meðferðar verið
staðfestur í mörgum samanburð-
arrannsóknum. Mögulegt er að fyr-
irbyggja alvarlega fylgikvilla með
samhliða notkun þessara lyfja.
Að lokum eru lyfin notuð við með-
ferð lungnasjúklinga, sjúklinga með
langvinn háls- og eyrnavandamál og
sjúklinga með glerungseyðingu, þar
sem vélindabakflæði er talið eiga
hlut að máli.
Vélindabakflæði
Í fyrrgreindri rannsókn var staðfest
að einkenni frá öðrum líffærum t.d.
lungum, hálsi, munnholi og jafnvel
svefntruflanir, virtust tengjast mikl-
um einkennum vélindabakflæðis.
Lífsgæði þessa fólks eru oft veru-
lega skert. Flest bendir til að vel sé
staðið að greiningu og meðferð
þessa vanda hér á landi og líklegt að
notkun lyfjanna er skynsamlegri og
ábendingar skýrari en áður (vitund-
arvakning-fræðsluátak um vél-
indabakflæði). Skurðaðgerðum við
vélindabakflæði er nú beitt með
markvissari hætti og flestir geta
hætt frekari lyfjanotkun í kjölfar
þeirra.
Ófullnægjandi umræða
Umræðan er ófullnægjandi þegar
eingöngu er rætt um útgjöld en ekki
ávinning. Að auki má minna á að rík-
issjóður fær tæpar 800 milljónir
króna vegna innheimtu virð-
isaukaskatts á lyf. Ekki má heldur
gleyma greiðsluþátttöku sjúklinga.
En hvað hefur svo sparast með að
lækna nær öll meltingarsár, koma í
veg fyrir alvarlega fylgikvilla þeirra
og fylgikvilla gigtarlyfja, koma í veg
fyrir myndun þrengsla í vélinda og
lungnavandamál? Lífsgæði margra
eru stórbætt og aukin starfsorka
gagnast bæði einstaklingunum og
samfélaginu. Enginn vafi er á að
meðferðin sparar hundruð milljóna
króna fyrir þjóðfélagið.
Eru heilbrigðisyfirvöld ekki
reiðubúin til að leggja mat á þann
ávinning sem næst með tilkomu
þessara lyfja?
Lyfjagagnagrunnur getur verið
mjög gagnlegur og gefið upplýs-
ingar um áherslurnar varðandi lyfja-
meðferð, en treysta verður læknum
til að breyta sínum ávísanavenjum í
ljósi nýjustu þekkingar á hverjum
tíma. Það segir sig sjálft að lyf er
ekki notað ef það gagnast ekki. Von-
andi kemur lyfjagagnagrunnur jafn-
framt að gagni þegar meta á ávinn-
ing lyfjameðferða.
Stefna ríkisstjórnarinnar
Öll umfjöllun um þessi mál verður að
vera vönduð, sönn og án fordóma.
Fræðsla er af hinu góða. Þetta er
inntakið í stefnu ríkisstjórnarinnar
um upplýsingasamfélagið 2004–
2007, sem kynnt var nýlega. Stefnan
ber yfirskriftina Auðlindir í allra
þágu og leiðarljós hennar er ein-
staklingurinn, tækifæri hans og vel-
ferð í samfélaginu. Stefnan byggist á
fjórum lykilatriðum. Það fjórða seg-
ir að stuðla verði að auknum lífs-
gæðum og auðugra mannlífi með því
að nýta möguleika upplýsinga-
tækninnar í menntun, menningu,
heilbrigðismálum og á öðrum svið-
um samfélagsins.
Yfirvöld eru augljóslega meðvituð
um upplýsingasamfélagið. Hér
verða heilbrigðismál ekki undan-
skilin. Það verður að fræða fólk um
kostnað og líka ávinning aðgerða
sem beitt er í heilbrigðismálum. Þá
verður umræðan gagnlegri, án for-
dóma og líklegri til að bæta lífsgæði
okkar enn frekar í framtíðinni.
Ófullnægjandi umræða
um mikilvæg lyf
Eftir Ásgeir Theodórs ’Það verður að fræðafólk um kostnað og líka
ávinning aðgerða sem
beitt er í heilbrigð-
ismálum.‘
Ásgeir Theodórs
Höfundur er læknir.