Morgunblaðið - 12.06.2004, Blaðsíða 42

MINNINGAR
42 LAUGARDAGUR 12. JÚNÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Þegar vorsólin baðar
landið geislum sínum,
fuglarnir koma af hafi
og syngja sinn ástaróð
og sprotar nýgræð-
ingsins brjótast úr viðjum vetrar, þá
skartar Ísland sínu fegursta. Þannig
voru síðustu dagar Dóru í þessari
veröld. Almættið valdi henni vorið til
að yfirgefa jarðneskan heim og
halda á vit hins óþekkta. En vorið er
fyrirheit um fagra sumardaga,
blómskrúð og tæra fjallalæki. Fram-
undan er betri tíð. Ég efast ekki um
að fegurð vorsins í jarðríki er aðeins
sýnishorn af þeirri fegurð, sem ríkir
á þeim stað, þar sem Dóra er nú.
Dóra Jóhannsdóttir leit veröldina
fyrst augum skömmu eftir að nútím-
inn hafði barið að dyrum hér á landi.
Almennar samgöngur voru komnar
á skrið, og vegagerð um landið var
eitt helsta forgangsverkefni þjóðar-
innar. Margt í lífi Dóru var tengt
vegagerðinni. Hún fór um landið að
sumarlagi með föður sínum, Jóhanni
Hjörleifssyni vegaverkstjóra, fyrst
sem barn og síðar sem ráðskona.
Bróðir hennar, Sigurður, heillaðist
af vegagerðinni á unga aldri og varð
vegamálastjóri. Seinna unnu synir
hennar í brúarvinnu.
Faðir minn hafði verið í vegavinnu
hjá Jóhanni sumarlangt. Vorið eftir
hafði hann fengið Jóhann til að ráða
bróður sinn, Magnús Ragnar, sem
kúsk. „Komstu ekki með túttu og
pela?“ rumdi í vegavinnuverkstjór-
anum þegar hann sá yngri bróður-
inn á bryggjunni í Borgarnesi. Hann
hafði gleymt að spyrjast fyrir um
aldur drengsins.
Þessi ungi kúskur átti svo eftir að
hreppa prinsessuna Dóru. Róman-
tíkin varð alls ráðandi í vegavinnu-
tjöldunum. Magnús og Dóra voru
samferða um vegi lífsins upp frá því.
Í harmónísku ástarsambandi eins og
þau gerast best.
Dóra kaus sér það hlutverk að
vera kletturinn í tilveru sinna nán-
ustu. Hún gerðist húsmóðir á Vest-
urvallagötu 10 og stýrði þar búi sem
sannkölluð matróna og móðir. Hún
var skjól og stoð síns fólks. Veikrar
móður sinnar, sem lengi bjó hjá
þeim hjónum, systkina sinna og þó
fyrst og fremst barna sinna og
barnabarna. Svo nákvæmlega fylgd-
ist hún með framgangi mála hjá
börnunum, að oft var haft á orði að
hún væri komin langleiðina í að
verða bæði verkfræðingur, læknir
og hagfræðingur.
Hún hefði farið létt með að taka
prófin. Hún bjó yfir náttúrugreind
og þeirri náðargáfu frásagnarinnar,
sem fáum er gefin. Allt var fram sett
skipulega og í rökrænu samhengi.
Ég minnist þess, þegar ég var við
nám í útlöndum og símtöl milli landa
voru munaður, hve gott það var að
heyra í Dóru. Frásögn hennar af
stórfjölskyldunni, landsmálum, já ef
ekki aflabrögðum og heyfeng, gerðu
jafnvel Morgunblaðið óþarft. Að
greina hismið frá kjarnanum var
henni eðlislægt. Við Helga gátum
sleppt því að kaupa Moggann á járn-
brautarstöðinni næstu daga.
Tengdaforeldrum sínum reyndist
Dóra sérstaklega vel. Hún sýndi
þeim umhyggju og ástúð, sérstak-
lega þegar líða tók á ævikvöld
þeirra. Þau mátu hana mikils.
Síðustu metrar ævivegarins voru
á brattann og Dóru erfiðir. Sjúk-
dómar herjuðu á og lífið tók á sig
breytta mynd. Áminning um for-
gengileik tilverunnar var hennar
daglegt brauð. En þegar verulega
reynir á menn eru sumir sem sýna
innri styrk og æðruleysi, sem öðrum
virðist vera ofurmannlegrar nátt-
DÓRA
JÓHANNSDÓTTIR
✝ Dóra Jóhanns-dóttir fæddist í
Reykjavík 23. októ-
ber 1930. Hún lést
24. maí síðastliðinn á
krabbameinslækn-
ingadeild Landspít-
alans við Hringbraut
og fór útför hennar
fram frá Dómkirkj-
unni 2. júní.
úru. Þannig var Dóra.
Við Helga og börnin
okkar minnumst nú
með virðingu og sökn-
uði góðrar konu, sem
við áttum að í straum-
um lífsins undanfarna
áratugi. Hún reyndist
okkur vel. Guð veiti
Magnúsi föðurbróður
mínum styrk í sorg-
inni. Hann þarf að tak-
ast á við breytta ver-
öld. En framundan er
fegurð sumarsins og
ljóssins.
Gísli Baldur
Garðarsson.
Ég kveð þig, hugann heillar minning blíð
hjartans þakkir fyrir liðna tíð
lifðu sæl á ljóssins friðar strönd,
leiðir sjálfur Drottinn þig við hönd.
(Guðrún Jóhannsdóttir.)
Í dag kveðjum við hinstu kveðju
Dóru bekkjarsystur okkar og kæra
vinkonu. Dauðinn er óumflýjanlegur
en kemur nær alltaf á óvart. Dóra
hafði ætíð yfirunnið veikindi þau er
hún átti við að stríða á seinni árum
og við töldum að svo yrði einnig nú.
Svo varð ekki og nú er skarð fyrir
skildi.
Það var haustið 1944 að hópur
stúlkna settist í fyrsta bekk Kvenna-
skólans í Reykjavík og útskrifaðist
að fjögurra ára námi lokni vorið
1948. Vina- og félagatengsl sem
mynduð eru á unglings- og mótunar-
árum eru dýrmæt og enn dýrmætari
þegar þau haldast allt lífið. Á síðustu
árum hefur heldur fækkað í þessum
trúfasta hóp en Dóra er sú sjötta er
kveður.
Við fráfall vina rifjast svo margt
upp frá liðnum árum. Minningar frá
fyrstu fundunum okkar, þá var rætt
um störfin sem tóku við að náminu
loknu og síðan kom að hjúskap og
stofnun heimila.
Fundir fluttust inn á nýstofnuð
heimili einu af öðru og börnin og
uppeldið varð umræðuefnið auk ým-
issar handavinnu sem alltaf fylgdi í
farteskinu á fundina á þeim árum en
nokkra fundi höfum við ætíð haldið
árlega.
Í minningunni líða fram myndir
frá þessum árum. Þröngt var setið í
litlum íbúðum á fyrstu árunum sem
svo breyttist í stærra og rúmbetra
húsnæði.
Dóra og Magnús eiginmaður
hennar byggðu sér sumarbústað og
að sjálfsögðu bauð Dóra til vorfund-
ar í bústaðnum. Þar var tekið á móti
okkur af þeirri gestrisni og höfð-
ingsskap er einkenndi þau hjón
bæði.
Er barnauppeldi og ýmsu því
tengdu lauk fórum við að huga að ut-
anlandsferð og ákveðið var að 40 ára
útskriftarafmæli skyldi haldið í Vín-
arborg. Sú ferð var mjög ánægjuleg
og vel heppnuð og því var ákveðið að
safna í ferðasjóð og næst skyldi
stefnan tekin á París. Við vorum
þrjár valdar í ferðanefnd, undirrit-
uð, Dóra og Guðbjörg. Í minning-
unni finnst mér að undirbúningur
þessarar ferðar hafi ekki síður verið
ánægjulegri en ferðin sjálf. Sú sam-
vinna treysti enn meir vináttubönd-
in. Utanlandsferðir okkar urðu alls
fimm. Í tveggja vikna Mið-Evrópu-
ferð okkar voru undirrituð og Dóra
herbergisfélagar og betri félaga er
vart hægt að hugsa sér, ætíð létt í
lund, stutt í hláturinn og mjög úr-
ræðagóð. Dóra var sérstaklega um-
hyggju- og hugulsöm í allra garð og
þann eiginleika fundum við bekkj-
arsystur svo oft og bárum virðingu
fyrir.
Á síðasta fundi okkar 15. maí sl.
vantaði Dóru okkar. Sjúkdómurinn
hafði yfirhöndina og við vissum að
hverju stefndi. Mikil væntumþykja
og hugarþel okkar allra í hennar
garð og fjöskyldu hennar kom svo
skýrt og einlæglega fram. Við viss-
um allar hve trúföstum vin við vor-
um að sjá á bak. Söknuður okkar er
mikill. Nú er Dóra öll og við bekkj-
arsystur þökkum henni langa sam-
fylgd og ljúfar og góðar minningar
frá okkar samverustundum.
Við bekkjarsysturnar sendum
eiginmanninum Magnúsi og fjöl-
skyldunni okkar innilegustu samúð-
arkveðjur.
Blessuð sé minning Dóru Jó-
hannsdóttur.
F.h. bekkjarsystra,
Greta Bachmann.
Þær voru ógleymanlegar ferðirn-
ar okkar stallna til útlanda. Sérstak-
lega er okkur minnisstæð fyrsta
ferðin sem við fórum í til Þýskalands
með Dóru. Við vorum fimm í þessum
hópi og áttum það helst sameigin-
legt að hafa postulínsmálun að hugð-
arefni og var ferðin m.a. farin til inn-
kaupa á „hráefni“ til vinnslu. Ferðin
byrjaði svo sem ekki björgulega og
má í því sambandi nefna að Dóra
fékk ekki ferðatöskuna sína og var
án alls nema fataplagganna sem hún
stóð í. En gleðin í hópnum, vænting-
arnar og ævintýraþráin var það sem
mestu máli skipti. Og til að gera
langa sögu stutta var ekki það augn-
blik í ferðinni sem í minningunni
vekur ekki upp hlátur og hlýja
strauma. Til marks um það má geta
þess að Magnús maður Dóru hafði
oft orð á því að honum hafi hreint
ekki orðið um sel þegar hún á stund-
um skellti upp úr án þess að nokkurt
sýnilegt tilefni stæði til. Hún skýrði
það hins vegar með skírskotun til at-
burða úr ferðinni.
Kynni okkar vinkvenna hófust
fyrir tæpum fjörutíu árum þegar við
sóttum námskeið í postulínsmálun
hjá Sæmundi Sigurðssyni málara.
Þessi námskeið sóttum við til hans
vikulega í rúm þrjátíu ár án þess að
útskrifast. Vafalaust má segja að
þetta sé lengsta samfellda nám sem
stundað hefur verið hér á landi án
útskriftarskírteina því samanlagt
voru þetta 150 mannár því við vor-
um fimm. Eftir að Sæmundur hætti
kennslu héldum við áfram að hittast
vikulega hjá Elínu Guðjónsdóttur,
sem lést fyrir ári síðan, í seinni tíð
þó aðallega til að skrafa. Vináttu-
böndin voru orðin afar sterk og
styrktust með ári hverju. Til gam-
ans má geta þess að í hópi eigin-
manna okkar gengum við undir
nafninu „postulínsdúkkurnar“ og
var okkur heldur heiður af.
Dóra var afskaplega hlý mann-
eskja, umhyggjusöm og bar hag eig-
inmanns síns og barna mjög fyrir
brjósti. Hún var ósérhlífin baráttu-
kona sem lagði sig í framkróka um
að allt væri vandað og vel gert.
Heimili hennar og umhverfi allt var
henni mikils virði og báru því fals-
laust vitni hversu alúðlega þau hjón-
in hlúðu þar að. Lyndiseinkunnir
hennar komu e.t.v. gleggst í ljós nú
hin síðari ár þegar veikindabarátta
hennar hófst. Slag í slag þurfti hún
að gangast undir erfiðar aðgerðir en
þrátt fyrir það var allt hennar hátta-
lag þannig að helst mátti ætla að þar
færi alheilbrigð manneskja sem
aldrei hafði orðið misdægurt. Bar-
áttuviljinn, æðruleysið og jákvæðnin
vakti okkur furðu því það var sama
hvenær hún var spurð um líðan sína,
hún svaraði ætíð með bros á vör: ég
hef það gott.
Það var okkur alltaf tilhlökkunar-
efni að mæta í postulínstíma í des-
ember því þá mætti Dóra með smá-
kökurnar sínar sem okkur bar
saman um að væru þær bestu sem
völ var á. Við létum okkur ekki
nægja að borða kökurnar heldur
urðum við að fá uppskriftirnar líka
sem hún lét okkur í té af þeirri óeig-
ingirni sem einkenndi hana svo
mjög. Allar eigum við kökuupp-
skriftir frá Dóru og kallast afurð-
irnar einfaldlega Dórukökur og
njóta þær ótvíræðrar hylli á heim-
ilum okkar.
Að leiðarlokum þökkum við kær
kynni við Dóru. Okkur finnst við
vera ríkari og betri manneskjur eftir
að hafa fengið að njóta þeirra kynna,
þeirrar hlýju, alúðar og væntum-
þykju sem hún sýndi okkur alla tíð.
Hún hafði einhvern veginn lag á því
að láta okkur finnast við vera afar
merkilegar og ómissandi. Sannleik-
urinn er sá að það var hún sem hélt
hópnum saman og það var hún sem
var fyrst og fremst ómissandi.
Kæri Magnús. Við vottum þér og
fjölskyldu þinni allri okkar dýpstu
samúð og biðjum algóðan Guð um að
styðja ykkur og styrkja í sorg og
söknuði.
Ásta Bjarnadóttir,
Halldóra Óladóttir,
Magdalena Sigurðardóttir,
Sigrún Aspelund.
Með hækkandi aldri fjölgar þeim
skörðum sem höggvin eru í vinahóp-
inn. Og nú er stórt skarð höggvið,
hún Dóra hans Magga Ragga hefur
kvatt okkur að sinni.
Í liðlega hálfa öld hafa leiðir okkar
legið saman, meira eða minna, eins
og gengur og gerist á lífsleiðinni. En
aldrei féll nokkur skuggi á vináttuna
eða hið minnsta ósætti, end slíkt
óhugsandi þegar önnur eins sæmd-
arhjón og Dóra og Magnús voru
eiga í hlut.
Það var alltaf gaman að vera boð-
in til samkvæmis á þeirra glæsilega
og rausnarlega heimili á Vestur-
vallagötunni. Dóra töfraði fram
gómsæta framandi rétti af listrænni
snilld og öll umgjörðin var jafnvel
konungum sæmandi. Þá voru glæst-
ir tímar, menn ungir og bjartsýnir
og fullir eldmóði.
Þær minningar er gott að eiga.
En líf þeirra var vissulega ekki
áfallalaust. Tveir bræður Magnúsar
fórust báðir sviplega á besta aldri og
lögðu þau sitt af mörkum til þess að
létta undir með þeim sem þá áttu
sárast um að binda. Og bæði hafa
þau þurft að glíma við sjúkdóminn
illvíga, krabbameinið, og nú hefur
hann á endanum haft betur og lagt
Dóru okkar að velli eftir hetjulega
baráttu sem staðið hefur yfir vel á
annan tug ára. Aldrei heyrðist Dóra
kvarta og alltaf var stutt í fallega og
ljúfa brosið hennar. Mikill var henn-
ar styrkur og jákvæðni þrátt fyrir
marga erfiða daga, einkum í seinni
tíð.
Tveimur dögum eftir andlát Dóru
ræddi ég við Magnús í síma, eins og
oft áður. Ég hafði orð á því að und-
anfarin tvö ár hlytu að hafa verið
þeim hjónum erfið. „Já,“ sagði
Magnús, en bætti svo við: „en sól-
skinsstundirnar hafa líka verið
margar.“ Þetta finnst mér lýsa þeim
hjónum vel.
Dóra var glæsileg kona, fáguð og
fyrirmannleg. Í mínum huga er
henni best lýst með því að hún var
sannkölluð „Lady“.
Og nú er komið að leiðarlokum.
Samferðinni er lokið að sinni. Það
eru forréttindi að hafa þekkt og
fengið að vera vinur slíkrar konu og
fyrir það er ég þakklátur honum,
sem öllu ræður.
Magnúsi, börnum þeirra, tengda-
börnum og barnabörnum færum við
hugheilar samúðarkveðjur.
Kristín og Werner.
Það hefur verið háttur þeirra, sem
luku stúdentsprófi frá Menntaskól-
anum í Reykjavík 1950, að hittast
árlega fyrsta föstudag í nóvember
og hefur öllum fallið það vel. Af
sjálfu leiðir að þetta kostaði nokk-
urn undirbúning og höfum við þrjú
bekkjarsystkini, Ingibjörg Ýr,
Magnús Ragnar og undirritaður,
verið valin til þessa verks og makar
okkar hafa aðstoðað. Þessa get ég
nú þegar einn hlekkur er brostinn
við fráfall Dóru Jóhannsdóttur, eig-
inkonu Magnúsar Ragnars, og það
skarð verður aldrei bætt.
Hugurinn leitar nú til þeirra
stunda, er við undirbjuggum þessar
samkomur og komum saman á
heimili einhvers okkar og farið var
að ráðgjöra hvað gera ætti. Þar kom
vel í ljós afburða skipulagshæfileiki
Dóru og þó einkum hvað hafa skyldi
á borðum. Hún sá það allt fyrir hvað
bezt myndi falla í smekk þeirra er
neyta skyldu. Og síðan var farið út í
þetta og við fullyrðum að ætíð
heppnaðist þetta vel.
Og hugurinn leitar enn eldri tíma,
er við sáum og kynntumst brúði
Magnúsar Ragnars, hve Dóra var
glæsileg og að öllu leyti vel af Guði
gjörð, vinátta var fyrir hendi við
Magnús Ragnar og nú bættist Dóra
við og sú einlæga vinátta hefur hald-
izt æ síðan.
Svo er að líkum að fækkar í hópn-
um, er gekk út í sólskinið 16. júní
1950 með hvíta kolla, og einnig
fækkar þeim er okkur bundust síðar
órjúfandi tryggðaböndum. Þetta er
ganga lífsins, en ávallt bregður
manni þegar nú í vorblíðunni berast
fréttir af láti góðs vinar eða vinkonu
og svo var það nú um daginn er við
heyrðum lát Dóru. Við vissum að
hún hafði verið mikið veik og hafði
gengið undir erfiðar aðgerðir, en
ávallt, á hverju sem gekk, var bjart-
sýnin fyrir hendi hjá henni og síðast
er við hittum hana var hún jafn
hress og jafnan og lét vel af líðan
sinni.
Um leið og við vottum Magnúsi
Ragnari og ástvinum þeirra Dóru
okkar dýpstu samúð þökkum við
Guði fyrir að hafa kynnst henni og
vitum að hún á góða heimvon á landi
eilífðarinnar.
Halldór Ólafsson.
Það eru ekki margir sem við höf-
um þekkt alla okkar ævi. En Dóra
og Magnús hafa alltaf verið hluti af
lífi okkar. Þegar Maggi og Dóra
voru með var alltaf gaman. Meðan
við vorum litlar ferðuðumst við með
þeim og þeirra börnum og var alltaf
mikil gleði í þeim ferðum. Maggi og
pabbi sprelluðu með okkur krökk-
unum meðan Dóra og mamma voru
hægari og stunduðu hannyrðir.
Efstar í huga eru Bifrastar- og
Laugarvatnsferðir og ekki síst æv-
intýraleg ferð með Gullfossi til Vest-
mannaeyja. Dóra var alltaf glæsileg
kona og veikindi sín bar hún með
þvílíkri reisn að alltaf þegar við hitt-
umst þá hugsaði maður að hún væri
örugglega að ná sér. Og þrátt fyrir
öll áföllin var hún alltaf sjálfri sér
lík. Foreldrar okkar og Dóra og
Magnús eru og hafa verið bestu vin-
ir í tugi ára. Þau hafa ferðast vítt og
breitt um heiminn og alltaf komið
heim hlaðin gjöfum handa ómegð-
inni sinni. Okkur krökkunum þótti
það ekki verra. Enn þann dag í dag
höldum við systurnar upp á afmæli
barnanna okkar eins og Dóra og höf-
um „sjeik“ með pylsum eða pizzu.
Okkur hefur lærst, eins og Dóra ef-
laust vissi, að það fer mikil orka í að
hita upp og melta kaldan drykkinn.
Svo er hann líka svo góður.
Við munum ekki svo glöggt hvort
þau ættleiddu okkar fjölskyldu eða
við þeirra, það skiptir kannski ekki
máli en samskiptin voru mikil. Það
var grínað með það að þau væru svo
náin að við „smituðum“ þau af örv-
hendni.
Samhentari hjón en Dóra og
Magnús eru vandfundin og aldrei
heyrðum við styggðaryrði falla á
milli þeirra. Ef einhver ágreinings-
mál komu upp virtust þau frekar
leyst með kímni en reiði.
Þegar árin saman eru svona mörg
er ótal margs að minnast, en við vilj-
um bara þakka fyrir allt sem þið
hafið gefið okkur.
Elsku Maggi, Jóhann, Sigríður
Dóra, Gylfi og makar, við sam-
hryggjumst ykkur innilega og erum
vissar um að Dóra er nú á stað þar
sem hún er laus við alla þjáningu.
Hulda og Ragnheiður Erla
Rósars- og Mölludætur.
Mig langar að minnast hennar
Dóru hans Magnúsar í örfáum lín-
um. Dóra var ekki frænka mín en ég
hugsaði ávallt um hana sem slíka
þar sem hún sýndi mér og fjölskyldu
minni mikið vinarþel gegnum árin.
Það eru margar minningar sem
koma í hugann tengdar henni Dóru,
vingjarnlegt andlit á tannlæknastof-
unni, höfðinglegar veislur á heimili
hennar og Magnúsar og svo auðvit-
að í sumarbústaðnum.
Dóra var ötul að styðja við bakið á
starfi mínu gegnum árin og mér
þótti sérlega vænt um þegar ég var
við nám í London að þá bauð hún
mér út að borða í stórborginni og
leysti mig svo út með peningum til
að kaupa pott í búið. Henni fannst
mikilvægt að hjálpa til við heimilis-
hald námsmannsins og lýsir það vel
þeirri umhyggju sem hún bar fyrir
öðrum.
Við bræður mínir, Páll og Birgir,
sendum fjölskyldu Dóru hugheilar
samúðarkveðjur.
Nína Margrét Grímsdóttir.