Morgunblaðið - 13.06.2004, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 13. JÚNÍ 2004 11
’Stjórnsýslan má aldrei bregðastþannig við athugasemdum, sem gerð-
ar eru við starfshætti hennar, hvort
sem það er með réttu eða röngu, að
borgararnir fái á tilfinninguna að
þeim verði með einhverjum hætti
refsað.‘Tryggvi Gunnarssonumboðsmaður Alþingis, segir
það valda sér áhyggjum þegar fólk segist ekki
geta kvartað, því þá fái það eitthvað í bakið.
’Þetta var okkar leið til að gagnrýnaað fólk gangi kaupum og sölum eins
og hver annar neysluvarningur.‘Arnar Gíslason, ráðskona í karlahópi Femínista-
félagsins, um uppboð á femínistum í Kolaportinu.
’Ég gekk rólega að honum og kast-aði yfir hann háfnum. Svo hélt ég
honum upp að bringunni og gekk með
hann til Jessicu. Hann var rosalega
þreyttur og sofnaði í fanginu á
henni.‘Kristrún Jenný Alfonsdóttir, 11 ára vest-
urbæingur, náði páfagauknum Alex eftir margra
klukkutíma eftirför.
’Við viljum nú öll slá striki yfir gaml-ar deilur og sameinast um að Írak
verði nútímalegt, lýðræðislegt ríki, að
Írak sem búi við stöðugleika verði afl
til góðs, ekki einvörðungu fyrir Íraka
sjálfa heldur allt svæðið og þannig
fyrir alla heimsbyggðina.‘Tony Blair, forsætisráðherra Bretlands, fagnaði
niðurstöðu Öryggisráðs SÞ sem samþykkti til lögu
Bandaríkjamanna og Breta um framtíð Íraks.
’Þetta er það versta sem ég hef séðsíðan Abu Ghraib-hneykslið kom
upp.‘Tom Malinowski hjá samtökunum Human Rights
Watch segir viðhorf í skýrslum ráðuneyta dóms-
og varnarmála í Bandaríkjunum gefa til kynna að
Bandaríkjamenn hafi lagt á ráðin um stríðsglæpi
og leitað leiða til að komast hjá ábyrgð.
’Það var okkar skoðun [forystu-manna stjórnarflokkanna] að það
væri ekki farsælt fyrir samráð og
samstarf að annar aðilinn setti þau
skilyrði að hann fengi að ráða þessu
öllu saman.‘Davíð Oddsson forsætisráðherra eftir fund með
fulltrúum stjórnarandstöðu á þriðjudag. Á fund-
inum var ákveðið að Alþingi komi saman í lok júlí
og þjóðaratkvæðagreiðsla um fjölmiðlalög verði í
fyrri hluta ágústmánaðar.
’Það er dapurlegt að þeir vilja ekkitaka í útrétta hönd okkar um að
setjast sameiginlega yfir málið og
reyna að ná samkomulagi um alla
þætti þess strax á frumstigi um-
ræðna.‘Ögmundur Jónasson, þingflokksformaður VG,
eftir fund stjórnarandstöðu með formönnum rík-
isstjórnarflokkanna.
’Börn sem taka þátt í stríði eru sviptæsku sinni. Hermennskan á eftir að
móta þroska þeirra og lífsviðhorf.‘Ásthildur Linnet skrifaði mastersritgerð um
barnunga hermenn í Kólumbíu, en þeir eru taldir
vera 11–14 þúsund.
’Þeir menga, þeir taka mikið pláss,þeir eru hættulegir gangandi fólki og
öðrum sem nota göturnar. Þeir eru
skrípamynd af bifreið.‘Denis Baupin, fulltrúi græningja í borgarstjórn
Parísar, segir torfærujeppa ekki henta í borgum.
’Ökumaðurinn skapaði mikla hættumeð framúrakstri á veginum en ég
held að lögreglumenn hafi brugðist
hárrétt við aðstæðum.‘Friðrik Björgvinsson, yfirlögregluþjónn í Kópa-
vogi, um 44 ára ökumann sem reyndi að komast
undan á 200 km hraða á Reykjanesbraut á
fimmtudagsmorgun.
Ummæli vikunnar
Reuters
smiðum
Morgunblaðið/Friðþjófur
 
  
&#", & 
-"  BREYTINGAR á hitafari í hafinu í kringum Ísland hafa veru-
leg áhrif á atferli loðnustofnsins. Loðnan er mikilvæg fæða
fjölda fiski- og fuglategunda auk hnúfubaks og hrefnu og hefur
því mikið að segja um afkomu þeirra ekki síður en okkar
mannanna.
Hjálmar Vilhjálmsson, fiskifræðingur Hafrannsóknastofn-
unarinnar, segir loðnuna greinilega viðkvæma fyrir breyttum
umhverfisskilyrðum. „Loðnan virðist hafa hopað undan hlýja
sjónum tvö síðastliðin ár, hugsanlega síðastliðin þrjú ár. Það
hefur sennilega gerst með þeim hætti að loðnuseiðin rekur
norðar en venjulega, alla leið út fyrir
landgrunnið. Þess vegna finnst mjög
lítið af loðnuseiðum og öðru loðnu-
ungviði inni á íslenska landgrunninu.
Það er afar slæmt því loðnan er mik-
ilvæg fæða ýmissa fiska- og fuglateg-
unda. Seiðin fara væntanlega alla leið
inn í Austur-Grænlandsstrauminn,
sem rennur suður með austurströnd
Grænlands, og alast því upp í Græn-
landssundi eða á grænlenska land-
grunninu þar fyrir vestan. Í apríl í
fyrra fannst t.d. mikið af ársgömlum
seiðum í Grænlandssundi, um 50–60
sjómílur undan strönd Grænlands.
Þau voru vel á sig komin, höfðu sem
sagt lifað af sinn fyrsta vetur sem
hefur mest að segja um afkomu loðn-
unnar. Þetta er árgangurinn sem við
erum enn að leita að en höfum ekki fundið. Leitarskilyrði hafa
aftur á móti verið nokkuð erfið vegna hafíss, þannig að ég vil
ekki afskrifa þennan árgang.“
Síldin gæti skilað sér „heim“
Hjálmar segir að hækkandi sjávarhiti gæti aftur á móti leitt
til þess að norsk-íslenska síldin gæti gengið á sína gömlu haga
á Norður- og Austurmiðum. „Norsk-íslenska síldin komst ekki
inn á Norður- og Austurmið eftir að hlýskeiði síðastu aldar
lauk hafísárið 1965. Hún hrökklaðist undan kuldanum austur í
Noregshaf og síðan var stofninn einfaldlega ofveiddur, einnig
smásíldin inni á fjörðum í Norður-Noregi. Það eru því fyrst og
fremst veiðarnar sem ollu því að þessi stofn hrundi og hefur
ekki gengið aftur á Íslandsmið. Það er í raun ekkert sem kem-
ur í veg fyrir að þessi síld syndi inn á Norðurmið í dag. Það
hefur hún reyndar gert af og til síðustu ár en í litlum mæli þó.
Sennilega gengur hún ekki hingað í stórum stíl fyrr en fram
kemur virkilega stór árgangur. Reyndar er á leiðinni einn slík-
ur að því er virðist, en hann er nú tveggja ára og hluti hans
gæti komið alla leið að Íslandi í fyllingu tímans. En það má
ekki gera ráð fyrir neinu síldarævintýri fyrr en stofninn nær
fyrri styrk og tekur sér auk þess vetursetu austur af landinu,
líkt og var um miðbik síðustu aldar,“ segir Hjálmar.
Hann segir kolmunnann sömuleiðis una sér vel í hlýrri sjó,
sem best sjáist á því hversu mikið stofninn hefur eflst á síðustu
árum. „Kolmunnastofninn hefur framleitt marga óvenjustóra
árganga síðasta áratug, sem væntanlega skýrist af hagstæðari
skilyrðum. Þessi góða nýliðun hefur haldið uppi gríðarlegum
afla undanfarin ár og getur gert á næstunni, hvað sem síðar
verður,“ segir Hjálmar.










 

 

 








   
 

 0
 "
0

!"#$ %&
' ( "
&#", & 
-"  Loðnan hopar und-
an hlýja sjónum
Hjálmar Vilhjálmsson
„ÞAÐ eru allt aðrar aðstæður í
hafinu nú en ég hef áður upp-
lifað. Síðustu árin hefur engin
loðna skilað sér á slóðina en það
brást ekki áratugum saman að
loðnan gekk upp að landinu á
sumrin,“ segir Óli H. Ólason, út-
vegsbóndi í Grímsey, sem stund-
að hefur miðin í kringum eyjuna
í meira en 60 ár. Hann segir ekki
nokkurn vafa á því að loðnuleysið
megi rekja til hækkandi sjáv-
arhita. Hann segir að yfirboðshiti
á miðunum í kringum Grímsey
sé núna nærri 8 gráður og slík
hlýindi hljóti að hafa einhver
áhrif. „Loðnan er örugglega að
hopa undan hlýja sjónum. En ég
hef lengi talið að trollveiðar á
loðnu hafi afskaplega vond áhrif
á stofninn. Sennilega er um að
ræða samspil ýmissa þátta.“
Óli segir að þorskmagar séu
þorskinum. En það sem verst er
að það er meira af smáþorski
inni í þorskinum en við eigum að
venjast. Það kann ekki góðri
lukku að stýra ef hann er farinn
að éta undan sér.“
Þá hefur ýsan valdið Gríms-
eyingum vandræðum síðustu ár,
hún bókstaflega flæðir yfir mið-
in. „Ýsan er orðin hreinasta
plága, hún er alls staðar. Hún er
verðlaus og við eigum lítinn ýsu-
kvóta. Það er sama hvar við
bleytum krók, það hleypur ýsa á
hann um leið. Þetta hefur verið
svona í að verða þrjú ár og ég
man ekki eftir öðru eins. Eins
fengum við þónokkra skötuseli í
grásleppunetin á vertíðinni í vor
en það er kvikindi sem við sjáum
annars aldrei á þessum slóðum.
Þetta er allt öfugsnúið einhvern
veginn,“ segir Óli.
hvar annars er
allt iðandi af
lífi á þessum
árstíma. „Ég
hef farið tölu-
vert norður
fyrir eyna en
það er hvergi
líf að sjá. En
þó virðist þar
nóg af fiski.
En hann er á
skrýtnu fæði.
Ég hef orðið
var við að
þorskurinn
sem liggur al-
veg við Kol-
beinseyna er fullur af þara, hann
er kominn á grænmetisfæði!
Eins liggur hann í alls konar
botnrusli og við verðum líka var-
ir við talsvert af smákarfa inni í
nánast galtómir þessa
dagana, enda enga loðnu
að hafa fyrir þorskinn.
„Þorskurinn hefur lítið að
éta. Það er samt svo
skrýtið að hann er feitur
og vel haldinn en á það
verður að líta að hann er
fljótari að vinna úr fæð-
unni í hlýja sjónum. Og
það er líka nóg af honum,
það vantar ekki. Við er-
um á línu og það hefur
verið mokfiskirí, svo ekki
sé meira sagt. Aftur á
móti gengur verr á hand-
færunum, fiskurinn virð-
ist sólginn í beituna en
fúlsa við gúmmíinu í þessu
ástandi.“
Loðnuleysið hefur áhrif á
fleira en fiskana. Óli segist að nú
sjáist ekki fugl við Kolbeinsey,
Þorskur á grænmetisfæði
Óli H. Ólason