Morgunblaðið - 13.06.2004, Blaðsíða 40

SKOÐUN
40 SUNNUDAGUR 13. JÚNÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Í DAG greiða margir hærri
tekjuskatta en árið 1990 þrátt fyrir
að rauntekjur þeirra hafi staðið í
stað og skattprósent-
an lækkað.
Tekjuskattar hafa
hækkað frá 1990 hjá
öllum með undir
247.000 kr. í tekjur á
mánuði jafnvel þótt
rauntekjur þeirra hafi
ekki hækkað heldur
aðeins fylgt hækkun
verðlags.
Tekjuskattar hafa
hækkað á und-
anförnum árum vegna
þróunar skattleys-
ismarka. Í dag eru
skattleysismörkin
71.270 kr. Ef þau
hefðu fylgt verð-
lagsþróun væru þau
86.195 kr. og enn
hærri ef þau hefðu
fylgt launaþróun eða
116.743 kr. (m.v. spá
Seðlabanka um 5%
hækkun launa milli
meðaltals árið 2003 til
2004). Þetta þýðir að
margir sem ekki
greiddu tekjuskatt áð-
ur greiða hann nú
þótt tekjur þeirra hafi
ekki hækkað umfram
verðlag. Það er því
ljóst að nú er greidd-
ur skattur af stærri
hluta tekna en áður
og það kemur verst
niður á þeim lægst
launuðu. Lækkun
skattprósentu dugar
þeim ekki, skattbyrðin
eykst nema skattleys-
ismörk hækki veru-
lega, eins og vikið er
að síðar í þessari
grein.
Sjá töflu 1.
Í töflu 1 er tekið er dæmi af
manni sem var með 62.635 á mán-
uði árið 1990. Ef tekjur hans
hækka eins og verðlag væru þær
100.000 kr á mánuði árið 2004. Þó
að skattprósentan hafi lækkað úr
39,79% árið 1990 í 38,58% árið
2004 þá greiddi hann 5,5% tekna
sinna í skatt árið 1990 en mun
meira eða 11,1% árið 2004. Skatt-
byrði hans hefur því aukist veru-
lega. Þetta er vegna þess að hann
þarf að greiða skatta
af stærri hluta tekna
sinna en áður þar sem
skattleysismörkin hafa
lækkað að raungildi.
Því þarf að taka með
fyrirvara allar tillögur
um breytingu á
skattprósentu án
verulegrar leiðrétt-
ingar á skattleys-
ismörkum.
Kostnaður fyrir rík-
issjóð af lækkun
skattprósentu, hækk-
un skattleysismarka
eða lækkun virð-
isaukaskatts á mat-
væli:
Samkvæmt tölum
frá Efnahagsskrifstofu
Fjármálaráðuneytis,
sem skoða má sem
lauslega nálgun,
minnka tekjur rík-
issjóðs um 4 milljarða
króna við 1% lækkun
á tekjuskatti. Þetta er
tala fyrir óbreyttan
persónuafslátt svo
skattleysismörkin eru
hér líka að hækka um
1.897 kr. í 73.187 kr.
Lækkun um 4%
myndi því kosta rík-
issjóð 16 milljarða og
skattleysismörk færu í
79.514 kr.
Hækkun skattleys-
ismarka um 1.000 kr.
með óbreytt skatthlut-
fall myndi kosta rík-
issjóð kr. 850 milljónir
á ári að teknu tilliti til
frádráttar lífeyris-
iðgjalda.
Þannig fæst ef rétt
er metið að lækkun á tekjuskatti
um 1% með óbreytt skattleys-
ismörk minnkaði tekjur ríkissjóðs
um 2,75 milljarða króna.
Þannig mætti segja að 4% lækk-
un á tekjuskatti með (óbreyttum
skattleysismörkum) kostaði rík-
issjóð jafnmikið og að hækka
skattleysismörkin um 12.491 kr.
Ef virðisaukaskattur á matvæli
yrði lækkaður um 1% ( þ.e. þær
vörur sem voru í 14% skatti færu í
13%) myndi það kosta ríkissjóð um
600 milljónir kr. á ári.
Hafa verður einn fyrirvara á út-
reikningunum því ekki hefur feng-
ist fullnaðarsvar frá fjármálaráðu-
neytinu um kostnað við að lækka
tekjuskatt með óbreyttum skatt-
leysismörkum, en hér er gert ráð
fyrir að það kosti ríkissjóð um 11
milljarða eins og óstaðfestar upp-
lýsingar gefa til kynna.
Tekjuskattar lækka um 4% eða
skattleysismörk hækka. Nokkur
dæmi um lækkun skattprósentu og
samhengi við skattleysismörk.
Til að skoða áhrif breytinga á
skatti er gott að nota sem dæmi
tekjur ellilífeyrisþega yfir 70 ára
sem ekki hafa hækkað nema eins
og verðlag, svo þær hafa í raun
staðið í stað, og skoða áhrif skatta-
breytinga í þeim dæmum. Í raun
og veru gilda þessi dæmi um alla
láglaunamenn.
Dæmi I. Skattprósentan lækkar
um 4% en persónuafsláttur
óbreyttur svo skattleysismörk
hækka.
Gefum okkur að skattprósentan,
sem nú er 38,58%, yrði því lækkuð
um 4% í 34,58% og að persónu-
afslátturinn stæði í stað þannig að
skattleysismörkin hækka sjálfkrafa
í 79.514 kr.
Þannig getum við litið á aðilann
hér á undan sem er með 100.000
kr. í tekjur á mánuði árið 2004 og
að tekjurnar hefðu ekki hækkað að
raungildi síðan árið 1990. Við þessa
skattalækkun greiddi hann samt
7,1% tekna sinna í skatt en aðeins
5,5% árið 1990. Fyrir hann hafa
tekjuskattar hækkað frá árinu 1990
þrátt fyrir lækkaða skattprósentu
(tafla 2 dæmi I).
Sjá töflu 2.
Dæmi II. Skattprósentan lækkar
um 4% en skattleysismörk standa í
stað.
Ef við gefum okkur hins vegar
að skattprósentan, sem nú er
38,58%, yrði því lækkuð um 4% í
34,58% án þess að skattleysismörk
hækki (og þannig lækki persónu-
afsláttur). Sami aðili og í dæminu
áðan sem er með 100.000 kr. í
tekjur árið 2004 myndi við þessa
skattalækkun greiða 9.935 kr. í
skatta á mánuði eða 9,9% tekna
sinna en greiddi 5,5% þeirra árið
1990. Skattar hafa því hækkað
verulega fyrir þennan einstakling
frá árinu 1990 þrátt fyrir þessa
breytingu (tafla 2 dæmi II).
Dæmi III. Hækkun skattleys-
ismarka án lækkunar skattpró-
sentu, dæmi um hækkun markanna
um 18.800 kr.
Í stað lækkunar tekjuskattspró-
sentu um 4% eins og í dæmi I
(með föstum persónuafslætti) sem
kostar ríkissjóð um 16 milljarða
væri hægt að hækka skattleysis-
mörk um 18.800 kr. upp í 90.070
kr. sem myndi leiða til lægri tekju-
skatta fyrir alla en árið 1990.
Þannig myndu í raun tekjuskattar
á alla lækka um sömu krónutölu
frá því sem nú er eða um 7.253 kr.
á mánuði.
Fyrir þann með 100.000 kr. á
mánuði árið 2004 hér á undan
myndi skattbyrðin jafnframt lækka
miðað við öll viðmiðunarár og frá
árinu 1990 myndi hún lækka úr
5,5% árið 1990 í 3,8% árið 2004
(tafla 2 dæmi III).
Dæmi IV. Hækkun skattleys-
ismarka án lækkunar skattpró-
sentu, dæmi um hækkun markanna
um 12.491 kr.
Taka má einnig dæmi af hækkun
skattleysismarka um 12.491 kr.
(eða úr 71.270 kr á mánuði í 84.211
kr) sem ætti að kosta ríkissjóð
svipaðar upphæðir og 4% lækkun
tekjuskatts án hækkaðra skattleys-
ismarka eins og í dæmi II.
Sá sem hefur 100.000 kr. á mán-
uði í tekjur hér greiðir 6,1% tekna
sinna í skatt (tafla 2 dæmi IV) svo
skattbyrðin er meiri en árið 1990
en samt mun minni en ef skattpró-
sentan hefði lækkað um 4% við
óbreytt skattleysismörk því þá
greiddi hann 9,9% í tekjuskatt.
Í raun er betra fyrir alla með
tekjur undir kr. 196.100 kr á mán-
uði að fá hækkun skattleysismark-
anna en að fá lækkun skattpró-
sentunnar (við föst skattleysis-
mörk), ef marka má þessar
forsendur, og þeir sem eru yfir
þessu marki hagnast frekar á
lækkun skattprósentunnar.
Það er því ljóst að hækkun
skattleysismarka kemur mun betur
út fyrir þá með lægri tekjur en
lækkun skattprósentu enda hafa
skattar þeirra tekjulægri hækkað
mikið á undanförnum árum þar
sem greitt er af stærri hluta tekna
en áður.
Skattalækkun,
fyrir hverja?
Ólafur Ólafsson
og Einar Árnason
fjalla um skattalækkanir
’Betra er fyriralla með tekjur
undir 196 þús-
undum á mánuði
að fá hækkun
skattleysis-
marka en lækk-
un skattpró-
sentunnar.‘
Ólafur Ólafsson
Þróun tekjuskatta - tekjur sem hækka með verðlagi 1990-2004
Dæmi um kr 100.000- tekjur á mánuði 2004 ( 70 ára og eldri)
Dæmi um kr. 62.635
tekjur árið 1990 Skattleysis- Skattskyldar Skattprósenta Staðgreiðsla Skattar sem
sem fylgja neysluverði mörk tekjur hlutfall tekna
Þ.e. 100.000 kr. 2004
1990 62.635
53.988
8.647 39,79 3.440
5,5
1995 74.559
58.416
16.143 41,93 6.769
9,1
2000 85.708
63.488
22.220 38,37 8.526
9,9
2004* 100.000
71.270
28.730 38,58 11.084
11,1
*Miðað við spá Seðlabanka um 2,2% hækkun verðlags milli áranna 2003 og 2004.
Heimild: Ríkisskattstjóri, Hagstofan, Fjármálaráðuneyti og Seðlabankinn.
Tafla 2
Skattleysismörk og skatthlutfall - Fjögur ólík dæmi um skattalækkanir
Dæmi um kr 100.000- tekjur á mánuði 2004 ( 70 ára og eldri)
Skattleysis- Skattskyldar Skattprósenta Staðgreiðsla Skattar sem
Tekjur 100.000 kr árið 2004 mörk tekjur hlutfall tekna
Skattar 1990 m.v 62.635 kr tekjur
(jafngildir 100.000 kr ef hækka eins og verðlag). 53.988 8.647 39,79 3.440 5,5
Árið 2004, fjögur dæmi
Skattar nú 71.270 28.730 38,58 11.084 11,1
I. Ef 4% lækkun og skattleysismörk í 79.514 79.514 20.486 34,58 7.084 7,1
II.Ef 4% lækkun og skattleysismörk óbreytt 71.270 28.730 34,58 9.935 9,9
III.Skattleysismörk kr 90.070, % óbreytt 90.070 9.930 38,58 3.831 3,8
IV.Skattleysismörk kr 84.211, % óbreytt 84.211 15.789 38,58 6.091 6,1
* Miðað við spá Seðlabanka um 2,2% hækkun verðlags milli áranna 2003 og 2004.
Heimild: Ríkisskattstjóri, Hagstofan, Fjármálaráðuneyti og Seðlabankinn.
Einar Árnason
Ólafur er formaður FEB.
Einar er hagfræðingur FEB.
Kirkjuvegur - glæsileg sérhæð
Nýkomin í einkasölu í þessu glæsilega tvíbýli hæð og ris, 157 fm. Eign í algjörum
sérflokki, hönnuð af Guðjóni Samúelssyni. Fjögur góð svefnherbergi og glæsilegar
stórar stofur. Einstök eign sem vert er að skoða. Verð 22,3 millj. 104938
www.gimli.is - ww.mbl.is/gimli
Árni Stefánsson viðskiptafræðingur og lögg. fasteignasali
FASTEIGNASALAN
GIMLI GRENSÁSVEGI 13,SÍMI 570 4800 - FAX 570 4810
Traust þjónusta í 20 ár
Opið hús í dag kl. 15-17 á Digranesheiði 29
Fallegt einbýli á góðum stað
Gott 157 fm einbýli ásamt 40 fm bílskúr í rólegu hverfi. Húsið er
hæð og ris og skiptist í 4 svefnherb., 2 stórar stofur, rúmgott eldhús
með búri, 2 baðherb. og rúmgott þvottahús. Stórar svalir á efri hæð
með frábæru útsýni í norður og suður. Fallegur, skjólgóður og vel
hirtur garður. Frábær staðsetning - stutt í alla þjónustu, s.s skóla,
leikskóla og verslanir. Ath. að eignin er laus í júlí. Ekki missa af þess-
ari eign. Verð 23,5 millj. (góð lán áhvílandi 13,5 millj.)
Tekið á móti gestum milli kl. 15.00-17.00 í dag
Vöggusæn
gur
vöggusett
PÓSTSENDUM
Skólavörðustíg 21
sími 551 4050
Reykjavík
flísar
Stórhöfða 21, við Gullinbrú,
sími 545 5500.
www.flis.is
netfang: flis@flis.is
Allt fyrir baðherbergið