Morgunblaðið - 17.06.2004, Blaðsíða 32

32 FIMMTUDAGUR 17. JÚNÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
I.
Hrauntaglskofi er almennt kall-
aður Péturskirkja eftir Pétri Jóns-
syni (1898–1972), bónda, vegaverk-
stjóra og hóteleiganda í Reynihlíð.
Gangnamannakofi þessi er austast
á Mývatnsöræfum, enginn útikam-
ar var þar, en inni var olíutrekt,
sem lá í gegnum torfvegginn, hall-
andi skáhallt út úr veggnum, þann-
ig að menn köstuðu af sér vatni í
trekt þessa, þegar úti var veður
vont. Við Kristján í Vogum (síðar í
Björk) litum stundum við í kofa
þessum á árunum 1936–1941, þegar
ég var til sumardvalar hjá foreldr-
um hans, Þórhalli og Þuríði í Vog-
um. Þá vorum við að sækja ull til
rúningsmanna á Hlíðarhaga og víð-
ar á Skjónu gömlu, sem var Ford-
vörubíll 1½ tonns, árgerð 1929.
II.
En nú er öldin önnur. Hér sit ég
við skrifborð á Hótel Hilton, sem
er við flughöfn Kaupmannahafnar,
Kastrup. Í herbergi okkar hjóna er
engin olíutrekt, heldur allt fullkom-
ið í baðherberginu. Þetta er ritað á
2. hvítasunnudegi, en við komum til
Khafnar frá Keflavík föstudaginn
28. maí. Verðið er ísl. kr. 18.283.00
pr. nótt, með morgunmat, svipað
verð og svítan á Kirkjubæjar-
klaustri og herbergi 508 á Hótel
Ísafirði, sem eru bestu gistirými á
Fróni. Hér líður okkur frábærlega
vel, morgunverður eins ríkulegur
og ætlað væri heilli herdeild úr
frönsku útlendingahersveitinni í N-
Afríku á sínum tíma eftir 5 daga
göngu í Saharaeyðimörkinni.
III.
En hvaða flækingur er þetta á
152 ára gömlum hjónum (bæði f.
1927)? Því er til að svara, að þann
18.12. 2003 ætluðum við hjónin að
fullreyna, hvort við værum ennþá
fær um að ferðast til útlanda.
Kaupum farseðla á Saga-Class til
Schipholflugvallar í Amsterdam.
Hótel tryggt, rétt við völlinn, Ho-
lyday Inn. Skutla hótelsins
(Shuttle), 9 manna bifreið sækir
okkur út á völl skv. umtali, því ég
hafði pantað „Assistance“, því ég
er fótfúinn hjartasjúklingur, sem
ekki ræð við langar göngur. Næsta
morgun skyldi halda í bítið með
Meridiana-flugfélaginu til Flórens,
þar sem Bergljót dóttir okkar og
maður hennar Enrico Mensuali
ásamt dóttur þeirra Lindu biðu
okkar. Urðu þar fagnaðarfundir og
óku þau okkur til heimilis þeirra í
Greve, 32 km frá flugvellinum. Þar
eyddum við jólum og áramótum
með þeim allt til brottfarar þann 8.
jan. 2004. Við heimsóttum Siena,
borg Muggs, komumst á hinn
fræga ballett Hnetubrjótinn við
hljómlist Tjajkovskij í Borgaróper-
unni. Frábær skemmtun.
IV.
Áætlað var að fljúga frá Pere-
tola-flugvelli í Flórens kl. 17.15
þann 18. jan. 2004, en þá kom í ljós,
að nú var að hefjast æfing í þjóð-
aríþrótt Ítala, ólöglegum verkföll-
um. Flugumferðarstjórum hafði
verið úthlutað fyrsta deginum:
„ÖLLU FLUGI AFLÝST.“ Ekki
lét Bergljót dóttir okkar bjóða sér
þetta. Tilkynnti afgreiðslustjóra, að
foreldrar sínir þyrftu nauðsynlega
að ná flugi með Icelandair kl. 00.15
þann 9. janúar til Keflavíkur.
Linnti hún ekki látum fyrr en 9
manna M.Benz skutla var send
með okkur ein farþega 90 mínútna
akstur til Bologna í veg fyrir
KLM-vél hollenska, sem þar beið
okkar, áætlunarvél til Amsterdam.
Alls staðar beið okkar aðstoðar-
maður, því beðið hafði verið um
„Assistance“.
V.
Aðstoðarmenn eru „andlit“ hvers
lands. Í það starf eru valdir bestu
starfsmennirnir, ýmist karlar eða
konur, þjónustulipurt fólk, svo af
ber, valmenni. Á Schiphol var það
golfvagn, í Bologna lyftuútbúnaður,
sem skaut manni allt að inngangi
vélarinnar. Í Keflavík eru enn
hjólastólar, en þar bíða menn
spenntir eftir golfvögnum skv.
ábendingum mínum. Silfurbúinn
stafur, svartur að lit, nú merktur af
vini mínum Ívari Björnssyni let-
urgrafara, er einkennismerki mitt í
flugferðum: „Þarfnast aðstoðar.“
VI.
Það tók 21 tíma að komast frá
Greve um Flórens, Bologna, Amst-
erdam, Keflavík-Tjarnargötu 36.
Vaknaði þann 8. janúar kl. 7.30 í
Greve, sofnaði í Tjarnargötu 36 kl.
4.30 þann 9. janúar. Hvers vegna í
ósköpunum er svona stafkarl að
þvælast til útlanda einu sinni enn?
Til þess var einföld ástæða. Við
hjónin fengum $600.00 dollara í
skaðabætur fyrir að fá ekki Saga-
Class sæti þann 18. des. 2003 til
Amsterdam, þar sem Khafnarvélin
með Saga-aðstöðu hafði bilað og
okkar vél tekin í Khafnar-flugið.
Ekki var hægt að koma þessum
dollurum í lóg, nema fljúga enn til
útlanda með Icelandair og kusum
við að fljúga til Kastrup og prófa
nýja Hiltonhótelið, sem er 4 mín-
útna gang frá flugstöðinni. Netvætt
vinafólk sá um ódýrt flug og gist-
ingu og þann 28. maí 2004 vorum
við sest upp í flugvélina kl. l3.40.
Hótel Hilton Copenhagen Airport
var vígt þann 23. júní árið 2000, þá
fjögurra stjörnu hótel. Þegar hót-
elmenn fréttu, að mín væri von, var
hótelið fært upp um eina stjörnu
(upgraded) og er nú fimm stjörnu.
Arkitektar hótelsins: „Wilhelm
Lauritzen Arkitekt-firma“. Þeir
munu einnig hafa hannað hina nýju
flughöfn. Hljóðeinangrun í hótelinu
er svo fullkomin, að á betra verður
ekki kosið. Hiti er stilltur á 22°C,
sem er hæfilegur hiti fyrir þá, sem
vanir eru Hitaveitu Reykjavíkur,
nú Orkuveitu Reykjavíkur.
VII.
Nú er mál að taka leigubíl í
miðbæinn og rifja upp gömul kynni
við Nýhöfnina og Kongens Nytorv.
Bílstjórinn er frá Túnis og tjáði
mér, að Bettino Craxi (1934–2000)
landflótta fyrrum forsætisráðherra
Ítalíu væri grafinn í Hammamet,
þar sem hann átti villu. „En hinn
er ekkert betri þessi Berlusconi,
allir tengdir Sikiley og hafa aldrei
mútum hafnað.“ Gömul kvennabúr
kvað vera í Hammamet og vinsæl
af ferðamönnum að skoða. Samtal
okkar Túnisbílstjóra varð fjörugt,
enda hefur Haraldur bróðir minn
lýst mér þannig: „Leifur bróðir er
ekki fyrir langar þagnir.“
Ég læt bílstjórann stoppa við hið
gamla heimili Júlíönu Sveinsdóttur
(1889–1966) föðursystur minnar, en
hún bjó lengst af í Nyhavn 20, II.
sal. Þar eru nú skrifstofur, þar sem
hún gekk áður um ganga. Þar er
nú allt læst, enda hvítasunnudagur.
Húsið heitir nú Boelsgård. Ég bjó
hjá Júllu frænku lungann úr árinu
1947, ýmist í Nyhavn 20 eða í sum-
arhúsi hennar í Horneby pr. Horn-
bæk, sem er á Sjálandi.
VIII.
En hvað er að sjá fyrir handan
kanalinn, þar sem nefnt var: „den
uartige side“. Þar sem áður hljóm-
aði harmonikuspilið úr nr. 41 fram
eftir nóttu og mellustóðið í veiði-
hug fram undir morgun, þar er nú
vinsælasti ferðamannastaður Kaup-
mannahafnar, þúsundir manna sitja
þar og snæða, sötrandi ölið úr
stórum kollum, jafnvel á hafnar-
bakkanum, dinglandi fótum fram af
bryggjukantinum. Í nóvember 1947
buðu Loftleiðir hf. blaðamönnum í
kynnisför til Khafnar. Fulltrúi
Þjóðviljans var Jónas Árnason
(1923–1998) skáld og rithöfundur.
Tókum við Steingrímur Pálsson (f.
1927) þá verkfræðinemi að okkur
að sýna honum „den uartige side“
af Nyhavn. Þá þótti nauðsynlegt að
koma einu sinni á ævinni oddatölu-
megin við Nyhavn, en tvisvar var
of mikið. Á meðfylgjandi mynd af
okkur þremenningunum á Ráðhús-
torginu í Khöfn má sjá hvernig ein
heimsókn í hið danska Hafnar-
stræti getur farið með menn „da-
gen derpå“. Við rétt köstuðum
skugga. En nú hafði Jónas misst af
blaðamannavél Loftleiða, sendi
skeyti heim til móður sinnar: „Frú
Ragnheiður Jónasdóttir frá
Brennu, Reykjavík: „Missti af flug-
vélinni, láttu Múla skrifa í blaðið“,
JÓNAS.“
IX.
Eitt sinn leit Jón Axel Pétursson
(1898–1980) bankastjóri inn á lak-
ari hliðina á Nyhavn, vildi hafa
vaðið fyrir neðan sig og pantaði
„Appelsinvand“. Þjónn svarar:
„Skal der ikke sut pá“ (snuð). Svo
slæmt orð hafði Nyhavn á sér árið
1946, að kona ein heimtaði, að móð-
ur minni yrði vísað út úr sporvagni
í Árósum, þar sem hún væri með
tösku merkta Nyhavn 20. Veitinga-
húsin á „den uartige side“ eru nú
einhver mesta gullnáma í ferða-
þjónustu Dana. Það sannaði 30.
maí 2004. Við göngum hring í
kringum Kongens Nytorv, en í leið-
inni lítum við inn á Skindbuksen,
fræga ölstofu við hliðina á Hvít
(Hviids Vinstue), sem aldamótast-
údentarnir kölluðu. Á Hvít er allt
lokað vegna hvítasunnunnar, svo
við tókum stórt stökk og settumst
inn á Hotel D’ANGLETERRE í
glerskálann og rifjuðum upp ævi
Júllu frænku, sem mjög tengdist
þessu torgi, hún lauk prófi frá
Listaháskólanum, en sýndi oftast í
Charlottenborg. Kannske áttum við
feðgar einhvern þátt í því með
stuðningi okkar við hana, að hún
náði svo langt á listferli sínum. En
þrautaganga var það oft, en frá
móður sinni hafði hún erft þann
eiginleika að gefast aldrei upp.
Guðrún Runólfsdóttir (1860–1949)
amma mín gafst aldrei upp.
Eftirmáli
Það getur verið gott að bregða
sér af bæ og virða fyrir sér þjóð-
lífið á Íslandi í dag úr fjarlægð. Er
ný sturlungaöld í aðsigi? Hefur
sameiningartáknið brugðist? Þessu
verður best svarað með því að taka
undir með skáldinu:
„Þjóð sem átt í vök að verjast
vertu ei við sjálfa þig að berjast“
Frá Hrauntagli
til Hafnarhiltons
Úr Ódáðahrauni I. b. bls. 63.
Péturskirkjan – kirkjan er kofinn uppi í hraunjaðrinum og ber aðeins til vinstri við húsið með járnþakinu, sem er
hesthús.
Frá vinstri: Steingrímur Pálsson,
Jónas Árnason og greinarhöfundur
á Ráðhústorginu í Kaupmannahöfn
síðla árs 1947.
Þétt setinn bekkurinn í Nyhavn á hvítasunnu.
Greinarhöfundur fyrir framan Ny-
havn 20 – Boelsgaard.
Útsýnið af 12. hæð Hiltonshótelsins út á Eyrarsund.
Eftir Leif Sveinsson
Höfundur er lögfræðingur
í Reykjavík.