Morgunblaðið - 17.06.2004, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 FIMMTUDAGUR 17. JÚNÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Sediflux-ráðstefna á Sauðárkróki
Áhrif veður-
farsbreytinga
Nítjándi júní næst-komandi hefsttveggja daga ráð-
stefna á Sauðárkróki sem
nefnist SEDIFLUX (Sedi-
mentary Source-to-Sink-
Flux in Cold Environ-
ments) sem mætti þýða á
íslensku sem setflutninga
á norðlægum slóðum og
háfjöllum. Þar munu koma
saman um 40 jarðvísinda-
menn frá 12 löndum og
ræða áhrif veðurfars-
breytinga á setflutninga á
norðlægum slóðum og í
háfjöllum Evrópu. SE-
DIFLUX-verkefnið er á
vegum Evrópsku vísinda-
stofnunarinnar (ESF) en í
forsvari fyrir verkefnið er
dr. Achim Beylich, Upp-
sölum, Svíþjóð, en auk
hans eru 10 vísindamenn frá átta
löndum í stýrihóp þess, en þeir
eru dr. Samuel Etienne, Cler-
mont-Ferrand, Frakklandi, dr.
Bernd Etzelmüller, Ósló, Noregi,
dr. Vyacheslav V. Gordeev,
Moskvu, Rússlandi, dr. Jukka
Käyhkö, Turku, Finnlandi, dr.
Volker Rachold, Potsdam, Þýska-
landi, dr. Andrew J. Russell,
Keele/Newcastle, Englandi, pró-
fessor Karl-Heinz Schmidt,
Halle/S., Þýskalandi, dr. Þor-
steinn Sæmundsson, Sauðár-
króki, Íslandi, dr. Fiona S.
Tweed, Staffordshire, Englandi
og dr. Jeff Warburton, Durham,
Englandi.
Út á hvað gengur SEDIFLUX
verkefnið?
„Verkefnið gengur út á að
tengja saman jarðvísindamenn
sem stunda rannsóknir á norð-
lægum slóðum og í háfjöllum Evr-
ópu, fara yfir stöðu slíkra rann-
sókna í Evrópu, mynda
vinnuhópa og í kjölfarið vonandi
efla rannsóknir. Það er ljóst að
miklar veðurfarsbreytingar eiga
sér stað á jörðinni í dag. Slíkar
breytingar munu halda áfram að
eiga sér stað í framtíðinni. Mik-
ilvægt er því að afla aukinnar
þekkingar á því hvernig þau set-
flutningaferli sem eru virk í dag
hegða sér, til þess að sjá fyrir
hvernig þau breytast við önnur
veðurfarsskilyrði, s.s. breytingar í
hitastigi, úrkomu og jafnvel
ríkjandi vindáttum.“
Það er þá verið að marka upp-
hafspunkt?
„SEDIFLUX-verkefnið er í
raun upphafspunktur á auknu
samstarfi í slíkum rannsóknum.
Verkefnið sjálft mun ná yfir þrjú
ár frá 2004 til 2006. Á því tímabili
munu verða haldnar fjórar ráð-
stefnur eins og sú sem við stönd-
um fyrir nú á Sauðárkróki. Önnur
ráðstefnan verður síðan haldin í
Clermont-Ferrand í Frakklandi í
janúar 2005, sú þriðja í London
haustið 2005 og lokaráðstefnan
verður haldin í Þrándheimi haust-
ið 2006.“
Hvert er meginmarkmið með
ráðstefnunni?
„Eitt meginmarkmið með
SEDFILUX-verkefn-
inu er að koma á lagg-
irnar virkum vinnu-
hópum sérfræðinga
þar sem rædd verður
staða þekkingar okkar
í dag og gerð drög að því hvernig
við getum aflað okkur meiri og
markvissari þekkingar. Sem
dæmi um slíkt má til dæmis nefna
þekkingu okkar er á orsakavöld-
um ofanflóða, s.s. snjóflóða eða
aurskriðna. Það er að segja
hvernig breytingar í veðurfari
gætu haft áhrif á virkni þeirra og
þar af leiðandi hættu af völdum
þeirra. Annað dæmi mætti nefna
setflutning fallvatna, s.s. fram-
burður jökuláa og áhrif veður-
farsbreytinga á slíkan setflutn-
ing.“
Þú ræðir um veðurfarsbreyt-
ingar. Hvað fela þessar veður-
farsbreytingar í sér?
„Það er mjög erfitt að gera sér
nákvæmlega grein fyrir hvernig
veðurfarsbreytingarnar verða.
Mikið hefur verið rætt um að það
muni hlýna á jörðinni, yfirborð
sjávar muni hækka með ófyrirsjá-
anlegum afleiðingum, breytingar
geta orðið á úrkomudreifingu og
þar fram eftir götunum. Ljóst er
þó að slíkar breytingar munu hafa
mikil áhrif hér á jörðinni og segja
má að norðlæg og hálend svæði
Evrópu, svo sem Ísland, norðan-
verð Skandinavía, Svalbarði,
Grænland og Alparnir eru mun
viðkvæmari fyrir slíkum breyt-
ingum en láglendari og hlýrri
svæði.“
Hvaða þýðingu hafa þessar
rannsóknir?
„Þessar rannsóknir gefa okkur
aukinn skilning á því hvað er að
gerast á þessum svæðum, hversu
mikill setflutningur á sér stað og
hvernig slík svæði þróast í kjölfar
veðurfarsbreytinga.“
En það verða áhugaverð erindi
flutt á ráðstefnunni?
„Já, það verða flutt 23 erindi á
ráðstefnunni og 16 veggspjöld
kynnt. Í tilefni ráðstefnunnar hef-
ur þremur vísindamönnum verið
sérstaklega boðið, en þeir eru all-
ir mjög framarlega á sínu vísinda-
sviði. Þeir eru Prófess-
or Olav Slaymaker, frá
Vancouver í Kanada,
prófessor Norikazu
Matsuoka, sem er frá
Tsukuba í Japan og dr.
Philip A. Wookey sem er frá
Sterling, Skotlandi.“
Er ráðstefnan fyrir almenning?
„Ráðstefnan er öllum opin þó
svo að hún höfði fyrst og fremst
til vísinda- og fræðimanna. Evr-
ópska vísindastofnunin leggur
ríka áherslu á að slík verkefni séu
vel kynnt fyrir almenningi og
honum gefinn kostur á að fylgjast
vel með.“
Þorsteinn Sæmundsson

Þorsteinn Sæmundsson er
fæddur árið 1963 í Reykjavík.
Hann lauk BS-námi í jarðfræði
frá Háskóla Íslands árið 1988 og
fjórðaársverkefni við HÍ 1988.
Síðan hóf hann doktorsnám í Sví-
þjóð árið 1989, lauk Fil. lic.-prófi
í ísaldarjarðfræði árið 1992 og
Fil.dr -prófi í ísaldarjarðfræði
árið 1995. Þorsteinn er for-
stöðumaður Náttúrustofu Norð-
urlands vestra á Sauðárkróki.
Hann er giftur Berglindi Ás-
geirsdóttur iðjuþjálfa og eiga
þau þrjú börn, Elínu Maríu,
Söndru Dögg og Trausta Rafn.
Þverfaglegt
samstarf vís-
indamanna
Virðuleiki embættisins var fljótur að fara fyrir bí þegar forsetinn skellti sér í gamla póli-
tíska búninginn sinn.
ÞRJÁR afbragðs laxveiðiár, Langá á
Mýrum, Miðfjarðará og Laxá á Ás-
um voru opnaðar seinnipartinn á
þriðjudaginn. Líflegt var í Langánni
og fengust fimm laxar á eftirmið-
dagsvaktinni á opnunardaginn að
sögn Ingva Hrafns, leigutaka árinn-
ar. Á morgunvaktinni í gær náðist
einn lax en veiðimenn ku hafa misst
þá allnokkra. Raunar höfðu nemend-
ur Fluguveiðiskólans verið við nám í
ánni dagana fyrir opnunina og veitt
þá níu laxa. Hafa menn bæði fengið
smálax og tveggja ára lax. Ingvi
Hrafn segist ekki hafa séð jafnmikið
af laxi í Langá á þessum tíma síðan
hann hafi komið fyrst að ánni fyrir 30
árum. „Menn eru að setja í laxa al-
veg upp í Sveðjuhyl sem er hálfa
leiðina fram á Langárfjall. Ekki veit
ég þess mörg dæmi að lax hafi verið
kominn svona langt á þessum tíma.“
Eftir morgunvaktina í gær hafði
enn enginn lax náðst í Laxá á Ásum
að því er næst verður komist þótt að-
stæður væru góðar en í ánni er að-
eins veitt á tvær stangir og eingöngu
á flugu.
Miðfjarðará gaf engan lax á opn-
unardeginum en á fyrri vaktinni í
gær náðu veiðimenn tveimur löxum
á maðk og voru þeir báðir um tíu
pund. Fékkst annar laxanna í Hlaup-
unum í Austurá en hinn í Vesturánni.
Gott veður var í Miðfirði gær og eðli-
legt vatn í ánni.
Veiðimenn sleppi stórlaxi
Landssamband veiðifélaga hefur
gefið út veggspjald þar sem veiði-
menn eru hvattir til að sleppa stór-
laxinum. Veggspjaldið hefur verið
sent til allra veiðifélaga, með tilmæl-
um um að það verði sett upp hjá fé-
lögunum og í veiðihúsum.
Óðinn Sigþórsson, formaður sam-
bandsins, segir að á veggspjaldinu
séu upplýsingar um endurheimtur
laxastofna sem og leiðbeiningar um
það hvernig eigi að fara að og með-
höndla fiskinn þannig að hann
skaddist sem allra minnst. Árið 2003
var 15,7% stangaveiddra laxa sleppt
og hefur hlutfallið aukist úr 2,3% ár-
ið 1996.
„Það er full þörf að hlífa þessum
fiski í veiði,“ segir Óðinn. „Þannig
hjálpa menn við að vernda stór-
laxahluta stofnanna. En aftur á móti
þarf líka að hafa í huga slysið sem
varð á Norðfirði í fyrra, þar sem
fjöldi eldislaxa slapp. Sá lax getur
synt upp í hvaða á landsins sem er.
Ef lax sýnir einhver merki um að
vera úr eldi má alls ekki sleppa hon-
um aftur.“
Morgunblaðið/Golli
Veiðimenn standa við Hlíðarvatn í Selvogi í mekki af rykmýi. Mýið stígur upp af hrauninu eins og reykur.
Líflegt í Langánni
ERU
ÞEIR AÐ
FÁ’ANN?