Morgunblaðið - 18.07.2004, Qupperneq 8

FRÉTTIR
8 SUNNUDAGUR 18. JÚLÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Nú stendur yfir 130.löggjafarþing enþingin hafa verið
númeruð frá árinu 1845.
Alþingi er sett 1. október
ár hvert og stendur í heilt
ár nema þegar kosningar
eru en þá er þing boðað
fljótlega eftir kosningar
og svo aftur að hausti. Al-
þingi fer með löggjafar-
valdið ásamt forseta Ís-
lands. Frumvörp til laga
eru annað hvort stjórnar-
frumvörp, flutt af ríkis-
stjórninni að frumkvæði
ráðherra, eða þing-
mannafrumvörp sem eru
flutt af einum eða fleiri
þingmönnum. Þingnefnd-
ir geta einnig lagt fram frum-
vörp.
Lagafrumvörp eru rædd við
þrjár umræður. Flutningsmaður
máls má tala þrisvar við hverja
umræðu en aðrir þingmenn
tvisvar. Sá ráðherra sem málið
varðar má tala eins oft og hann
telur nauðsynlegt. Stutt andsvör
eru jafnframt heimiluð að lokinni
hverri ræðu en þau mega að há-
marki vera tvær mínútur.
Ræðutími takmarkaður
Við fyrstu umræðu fer fram al-
menn umræða um frumvarpið en
þá er ræðutími takmarkaður. Að
henni lokinni er málinu vísað til
fastanefndar Alþingis. Fasta-
nefndirnar eru tólf talsins og
taka á mismunandi málefnum en
málefnaskiptingin er nokkurn
veginn sú sama og í stjórnar-
ráðinu. Menntamálanefnd fær
t.d. öll mál sem snúa að menntun,
listum og æskulýðsstarfi en sam-
göngunefnd allt sem lýtur að
samgöngum í lofti, á landi og
hafi.
Málum sem ekki falla í hina
flokkana er svo vísað til allsherj-
arnefndar en hún fer jafnframt
með mál sem heyra undir forsæt-
isráðuneytið og dómsmálaráðu-
neytið. Formenn og varaformenn
nefnda geta verið annað hvort úr
stjórn eða stjórnarandstöðu en
núna fara stjórnarliðar með þessi
embætti í öllum nefndum. Níu
þingmenn sitja í hverri nefnd að
undanskilinni fjárlaganefnd en
þar eru ellefu nefndarmenn. Í ut-
anríkisnefnd eru jafnframt níu
varamenn.
Mörg mál koma aldrei
út úr fastanefnd
Kosið er í fastanefndirnar í
upphafi hvers þings og kosningin
gildir fram til næsta þings. Ef
þingflokkur á ekki fulltrúa í
nefnd getur hann fengið að hafa
áheyrnarfulltrúa en hann situr
fundi nefndarinnar og hefur mál-
frelsi og tillögurétt en ekki at-
kvæðisrétt.
Starf nefndanna fer fram fyrir
luktum dyrum ólíkt þingfundum.
Nefndin kalllar eftir áliti hags-
munaaðila og sérfræðinga ýmist
með því að óska eftir skriflegum
umsögnum eða með því að fá
gesti á sinn fund. Að athugun
lokinni skilar nefndin skriflegu
áliti en ef ekki ríkir einhugur um
málið getur hún skilað áliti meiri
hluta og minni hluta. Við aðra
umræðu eru ræddir einstakir
þættir frumvarpsins og greitt at-
kvæði um þá og um breyting-
artillögur ef einhverjar eru.
Í þriðju umræðu fer fram loka-
afgreiðsla málsins. Alþingi getur
alltaf sent mál aftur til nefndar
ef þurfa þykir og nefndirnar
skila þá framhaldsáliti.
Ef frumvarp er fellt má ekki
bera það upp aftur á sama þingi.
Ef það er samþykkt taka lögin
gildi eftir að forseti hefur und-
irritað þau og þau hafa verið birt
í Stjórnartíðindum. Þó er það svo
að mörg mál rata inn í fasta-
nefndir Alþingis en ekki út úr
þeim aftur. Sem dæmi má nefna
að af 291 máli sem var vísað til
nefnda á yfirstandandi þingi hafa
aðeins 147 verið afgreidd.
97 óútrædd frumvörp
Starf Alþingis er þó fjarri því
að vera eingöngu helgað af-
greiðslu frumvarpa. Alþingi get-
ur t.d. lýst stefnu sinni eða
ákvörðunum án þess að setja lög.
Það er gert með þingsályktun
sem oft felur í sér áskorun á rík-
isstjórnina um að sjá um fram-
kvæmd verkefnisins, undirbúa
löggjöf eða rannsaka tiltekið mál.
Þingsályktunartillögur eru
ræddar við tvær umræður og
þeim er vanalega vísað til nefnd-
ar eftir fyrri umræðu.
Annað starf þingfunda lýtur að
fyrirspurnum til ráðherra, um-
ræðum utan dagskrár um mál-
efni sem þykja aðkallandi og
reglulega leggja þingnefndir eða
ráðherrar fram skýrslur.
Starf Alþingis byggist því
mest á ræðuhöldum og fundum í
þingnefndum. Þegar Alþingi var
frestað 28. maí. sl. höfðu verið
haldnir 414 nefndarfundir sem
stóðu samtals í 724 klukkustund-
ir. Þingfundir voru aftur á móti
132 og stóðu í 644 klukkustundir
og þrjátíu mínútur. Ríkisstjórnin
lagði fram 125 frumvörp og af
þeim voru 108 afgreidd en
sautján óútrædd. Þingmanna-
frumvörp voru 93 og af þeim
urðu þrettán að lögum en áttatíu
eru óútrædd.
Heimildir:
Skrifstofa Alþingis
www.althingi.is
www.ungmennavefurinn.is
Fréttaskýring | Starfsemi Alþingis
Ekki verða öll
frumvörp lög
Fastanefndir Alþingis hafa skilað af sér
147 málum af 291 á yfirstandandi þingi
Meginhlutverk Alþingis er að setja lög.
Ræður Alþingis eru
misjafnar að lengd

Stysta ræða sem hefur verið
haldin á Alþingi var aðeins þrjú
orð. Þorsteinn Pálsson, þáver-
andi dómsmálaráðherra, var
spurður hversu margir ein-
staklingar hefðu orðið gjald-
þrota árið á undan og hann
svaraði: „Frú forseti. 212.“
Lengsta ræða sem haldin hefur
verið á Alþingi stóð hins vegar
í tíu klukkutíma en hana flutti
Jóhanna Sigurðardóttir árið
1998 í umræðum um húsnæðis-
mál.
hallag@mbl.is
VEÐRIÐ hefur svo sannarlega leik-
ið við Vestfirðinga undanfarna
daga og fór þessi þriggja ára snót,
hún Margrét Marsibil Friðriks-
dóttir, ekki varhluta af þeirri bless-
un. Stúlkan er í heimsókn á Ísafirði
ásamt fjölskyldu sinni.
Þegar sest var að kaffisötri á
Langa Manga ákvað Margrét að
njóta heldur sólarinnar en sykr-
aðra gosdrykkja og sleikti sólskinið
í alveg dæmalaust litríkri múnder-
ingu sem naut sín vel á sólríkum
degi á Vestfjörðum. Heilsaði hún
blaðamanni með virktum þegar
hann átti leið hjá og rabbaði við
hann um daginn og veginn, furðu
upplýst miðað við ungan aldur.
Þekkti hún þannig mætavel mun-
inn á fiskiflugu og geitungi og áttu
þau blaðamaður skömmu eftir að
myndin var tekin fótum fjör að
launa undan úrillum árásaraðila af
seinni sortinni. Tók hún þá til við
að leika við litlu frændur sína inn-
anhúss, þar sem minna er um
glettna geitunga.
Morgunblaðið/Svavar
Dundað fyrir utan Langa Manga
TALIÐ er að aukin samvinna
slökkviliða hafi leitt til sneggra við-
bragðs í brunaútköllum og þar með
dregið úr eignatjóni. Í ársskýrslu
Brunamálastofnunar 2003, kemur
fram að í fyrra dró verulega úr
brunatjónum miðað við undanfarin
ár. Eignatjón vegna bruna nam 880
milljónum króna á verðlagi í júlí 2003
og er það undir meðaltali frá 1981 og
langt undir meðaltali síðustu fimm
ára. Banaslysum vegna eldsvoða hef-
ur einnig fækkað verulega á síðustu
árum. Enginn fórst í eldsvoða í
fyrra, en það hefur aðeins gerst fjór-
um sinnum síðastliðinn aldarfjórð-
ung.
Björn Karlsson brunamálastjóri
telur samvinnu og sameiningu
slökkviliða ef til vill eiga þarna hlut
að máli og sú áhersla sem lögð hafi
verið á forvarnir gegni líka þýðing-
armiklu hlutverki.
Öflugri slökkvilið
„Slökkviliðin eru orðin öflugri
vegna aukinnar samvinnu og sam-
einingar. Það má nefna að slökkvilið
höfuðborgarsvæðisins sameinaðist
fyrir nokkrum árum og ég tel að það
hafi eflst við það. Slökkvilið annars
staðar á landinu hafa aukið sam-
vinnu sína og aukið viðbragðið,
þannig að slökkviliðum er unnt að
komast nokkrum mínútum fyrr á
vettvang en áður var. Þar með hafa
menn haft gæfu til þess að ná stjórn
á eldinum aðeins fyrr.“
Björn nefnir einnig forvarnir
slökkviliða með t.d. árlegu eld-
varnarátaki í desember og samvinnu
við aðila á borð við tryggingafélög og
Landssamband slökkviliðs- og
sjúkraflutningamanna
Í ársskýrslunni kemur fram að
brunatjón 2002 var ríflega 1,5 millj-
arðar króna og tæplega sú upphæð
2001. Árið 2000 var einstætt í sögu
brunatjóna en þá námu brunatjón
ríflega 2,3 milljörðum króna.
45 manns hafa farist í eldsvoðum
frá árinu 1979, en það ár fórust sex
manns og hafa banaslysin ekki orðið
fleiri upp frá því. Síðastliðin tíu ár
hefur allt upp í þrjá farist í eldsvoð-
um árlega en þrjú ár hafa komið síð-
asta áratuginn þar sem ekkert bana-
slys hefur orðið. Flest banaslys
verða í janúar en í júní, júlí og nóv-
ember verða fæst banaslys.
Samvinna slökkviliða
dregur úr brunatjóni
ÍSLAND er í 7. sæti á lista sem sýn-
ir frammistöðu EES-ríkjanna í því
að taka upp tilskipanir Evrópusam-
bandsins í landsrétt. Framkvæmda-
stjórn ESB og Eftirlitsstofnun
EFTA birtu í vikunni nýja úttekt
sem sýnir frammistöðu EES-
ríkjanna hvað þetta varðar en slíkar
úttektir eru gerðar tvisvar sinnum á
ári. Þetta kemur fram í nýjasta hefti
af Stiklum, vefriti viðskiptaskrif-
stofu utanríkisráðuneytisins.
Ísland er nú í 7. sæti með 1,5%
innleiðingarhalla sem er innan
þeirra viðmiðunarmarka sem fram-
kvæmdastjórn ESB hefur sett sér.
Noregur er í öðru sæti með 0,7%
halla og Liechtenstein er í 11. sæti
með 2,1% innleiðingarhalla. Meðal-
innleiðingarhalli EFTA ríkjanna er
nú 1,5% og hefur aukist nokkuð síð-
an í janúar 2004 þegar meðalinnleið-
ingarhallinn var 0,9% og hafði þá
aldrei verið lægri. Meðalinnleiðing-
arhalli Evrópusambandsríkjanna er
aftur á móti 2,2% en var 2,3% í jan-
úar 2004.
Svipuð staða og í janúar
Fjöldi mála til meðferðar hjá Eft-
irlitsstofnun EFTA sem varða til-
skipanir sem hafa ekki verið inn-
leiddar á réttan hátt eða hafa verið
innleiddar með ófullnægjandi hætti í
EFTA ríkjunum er svipaður og í
janúar. Slík mál til meðferðar hjá
ESA eru tiltölulega fá ef tekið er mið
af samsvarandi málum til meðferðar
hjá framkvæmdastjórn ESB, segir í
Stiklum.
Innleiðing EES-ríkja á tilskipunum Evrópusambandsins
Íslendingar eru í 7. sæti