Morgunblaðið - 18.07.2004, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 18. JÚLÍ 2004 27
sjúkrahúsi“. Jafnframt er leyst úr „brýnni þörf á
bættu aðgengi að Landspítalanum og gert kleift
að byggja upp lóð Landspítalans beggja vegna
eldri Hringbrautar“. Mörgum finnst þó að lóð
Landspítalans sé hreint ekki sameinuð með þess-
ari framkvæmd því gamla Hringbrautin er enn á
sínum stað, þótt akreinum fækki og umferð um
hana minnki. Eins og sjá má á yfirlitsmynd af
slaufugatnamótunum við Snorrabraut sem birtist
í Morgunblaðinu í dag, laugardag, er langt því frá
að lóð sjúkrahússins myndi eina heild. Lækna-
garður stendur til að mynda nánast á umferð-
areyju á milli Hringbrautanna tveggja. Athuga-
semdum um þetta svarar Ólafur Bjarnason,
forstöðumaður verkfræðistofu umhverfis- og
tæknisviðs Reykjavíkur, á þann veg í blaðinu í
dag, að aðgengi að spítalanum muni batna til
muna – og þar hefur hann eflaust rétt fyrir sér.
Svör hans hvað sameiningu lóðarinnar varða eru
hins vegar ekki jafn sannfærandi en um það segir
hann: „Læknagarður verður ekkert einsamall.
Aðaluppbygging spítalans verður á þessu svæði.
[…] Ég kalla þetta ekki umferðareyju.“ Ólafur
tekur jafnframt fram að vel geti hugsast að göng
verði lögð undir gömlu Hringbrautina til að sam-
eina svæðið, sem auðvitað er vísbending um að
megintilganginum hvað sameiningu lóðarinnar
varðar sé ekki fyllilega náð með þessum umfangs-
miklu framkvæmdum.
Slaufugatnamótin, þar sem Snorrabraut og Bú-
staðavegur mætast, eru einnig umfangsmikil og
nokkuð flókin, áþekk þeim sem þegar eru til stað-
ar við Réttarholtsveg, og margir hafa kvartað yf-
ir. En einn helsti galli nýju gatnamótanna er þó
hversu illa þau leysa vanda þeirra sem aka suður
Snorrabraut og ætla sér vestur í bæ. Í umhverf-
ismatinu kemur fram að til að byrja með var ekki
gert ráð fyrir því að hægt væri að komast af
Snorrabraut í suðurátt yfir á nýju Hringbrautina
til vesturs. Þar segir: Vegna nálægðar við gatna-
mót núverandi Hringbrautar er mjög erfitt að
tengja hægribeygjustraum frá Snorrabraut vest-
ur Hringbraut inn í slaufuna eins og gert er hin-
um megin við hægribeygjustraum frá Bústaða-
vegi austur Miklubraut. Því var fyrst lögð fram
tillaga þar sem hægribeygjustraumurinn [suður
Snorrabraut og vestur í bæ] var tekinn inn á nú-
verandi Hringbraut vestur að Barónsstíg og það-
an niður á nýja Hringbraut. Þessi tillaga mætti
mikilli andspyrnu frá LSH [Landspítala – há-
skólasjúkrahúsi] vegna hættu á aukinni umferð í
gegnum Landspítalalóðina. Því er endanlega út-
færslan með hægribeygjustrauminn tengdan inn í
slaufuna þar sem hann fléttast vinstribeygj-
ustraumi að sunnan [í norðurátt] sem fer vestur
Hringbraut. Umferðartæknilegir reikningar
sýndu að fléttunin er möguleg þótt slaufan sé
kröpp.“
Umferðarflæði er þó yfirleitt álitið þeirrar nátt-
úru, rétt eins og vatn, að það leitar í auðveldasta
farveginn. Sú hætta er því enn fyrir hendi að
margir velji eftir sem áður að taka einfalda hægri-
beygju af Snorrabraut beint inn á gömlu Hring-
brautina í stað þess að fara lengri leið, bíða á ljós-
um til að beygja til vinstri, þvert á umferðina sem
kemur á móti, fara síðan í slaufuna undir brú og í
vesturátt. Hvað þessar athugasemdir varðar er
haft eftir Ólafi Bjarnasyni í blaðinu í dag, laug-
ardag, að hann telji að flestir sem koma þessa leið
muni „í stað þess að fara um gömlu Hringbraut-
ina, velja að beygja á ljósum í slaufu og fara undir
brúna og þaðan yfir á nýju Hringbrautina, þar
sem það muni taka styttri tíma“, eins og það er
orðað. Hvort sem hann hefur rétt fyrir sér eða
ekki er ljóst að gamla Hringbrautin verður áfram
á sínum stað og tæpast er hægt að hindra aðra en
þá sem eiga erindi á Landspítalann í að nota hana.
Áhrif á borg-
arþróun í um-
hverfismatinu
Þar sem þessi vega-
gerð er í hjarta mið-
borgarinnar vekur það
nokkra eftirtekt
hversu lítið er fjallað
um áhrif hennar á
borgarsamfélagið í umhverfismatinu. Einungis er
fjallað um áhrif á mannlíf í mjög almennum orðum
og að því er virðist án þess að vísa í rannsóknir þar
að lútandi. Hins vegar er fjallað ítarlega um áhrif
framkvæmdarinnar á lífríkið, ekki síst á gróður-
far og fuglalíf og jafnframt vísað í rannsóknir sér-
fræðinga. Það er að sjálfsögðu gott og gilt en því
má þó ekki gleyma að svæðið sem um ræðir er
hluti af borgarsamfélaginu en ekki villtri náttúru
landsins og mun í auknum mæli lúta manngerðum
lögmálum. Það er allra góðra gjalda vert að
vernda lífríki tjarnarinnar og Vatnsmýrarinnar,
en spyrja má hvort ekki hefði verið rétt að skoða
nánar áhrif framkvæmdarinnar á mannlífið og
borgarsamfélagið – menningu þess og framtíð-
arþróun. Í kafla 2.4.2. Samfélag, segir í þremur
línum hvert markmið framkvæmdarinnar er hvað
vöxt og þróun Landspítalans varðar, en síðan seg-
ir einungis: „Slíkt mun eflaust hafa jákvæð áhrif á
samfélagið í heild“. Kaflar undir heitunum Lýð-
fræði og húsnæði, Atvinna og Atvinnuvegir eru
álíka snubbóttir, og í kafla 2.4.10 Menningarmál,
segir til að mynda einungis að „Framkvæmdin
[muni] ekki hafa áhrif á menningarmál að öðru
leyti en því að bættar samgöngur gætu hugsan-
lega haft jákvæð áhrif á félagsstarfsemi hvers
konar í miðbæ og vesturbæ“. Næsti kafli, 2.4.11
Fagurfræði, segir bara að: „Við verkhönnun
Hringbrautar verða fengnir til ráðgjafar arkitekt-
ar og landslagsarkitektar og tekið tillit til fag-
urfræðilegra sjónarmiða.“ Óhjákvæmilegt er að
spyrja hvort ríki og borg, sem standa saman að
þessari miklu framkvæmd í miðborginni, telji
þetta fullnægjandi umhverfismat hvað þessa viða-
miklu og mikilvægu þætti varðar. Hefði ekki verið
ráð að gera rannsókn á áhrifum hennar á þróun
mannlífsins í borginni, ekki síst með tilliti til
þeirrar uppbyggingar sem fyrirhuguð er í nán-
ustu framtíð, svo sem vegna Tónlistarhúss við
höfnina, uppbyggingar háskólasvæðisins og frek-
ari uppbyggingar í Vatnsmýri? Eða kanna hvort
framtíð þessa svæðis væri ef til vill betur borgið
með því að hægja á umferðinni, eins og Hrund
leggur til, og skapa brautinni áþekkt umhverfi og
flestir þekkja úr evrópskum borgum? Vinna gegn
því að Reykjavík verði fyrst og fremst bílaborg
eins og það er orðað í blaðinu í dag, laugardag?
Er þörfin nú
nægilega brýn?
Með tilliti til þess
hversu helgunarsvæði
framkvæmdanna er
umfangsmikið, á ein-
hverju viðkvæmasta svæði miðborgarinnar með
tilliti til framtíðarþróunar hennar, er full ástæða
til að staldra við og velta því fyrir sér hvernig
standi á því að almenn umræða um málið hefur
ekki verið meiri en raun ber vitni og af hverju
borgarbúum hefur ekki verið gefinn kostur á að
velta fyrir sér fleiri möguleikum en þeim sem þeg-
ar hefur verið ráðist í. Jafnvel þótt ferlið hafi, af
hálfu yfirvalda, verið auglýst með lögbundnum
hætti er staðreyndin sú að fáir borgarbúar vissu
um hvað málið snerist fyrr en á síðustu mánuðum.
Borgin á ekki að skjóta sér á bak við þá staðreynd
að farið hafi verið eftir lögbundnum leiðum og
svara gagnrýni með því að of seint sé að bregðast
við, eins og raunin hefur verið. Þvert á móti á hún
að sjá sóma sinn í því að kynna jafn veigamikil mál
og þetta þannig að sem flestir geti myndað sér
skoðun áður en það er orðið of seint og svara allri
gagnrýni á málefnalegan hátt. Einungis þannig
þjóna borgaryfirvöld hagsmunum borgaranna.
Jafnframt er það ámælisvert hversu lítinn
áhuga þingmenn Reykvíkinga hafa sýnt málinu,
og það þrátt fyrir að kostnaðurinn við hina nýju
Hringbraut sé að mestu greiddur af ríkinu. Þann-
ig sagði t.d. Ögmundur Jónasson, þingmaður
Reykjavíkurkjördæmis suður, í Morgunblaðinu
sl. fimmtudag, að vel megi „gagnrýna okkur þing-
menn Reykvíkinga fyrir að hafa ekki komið fyrr
að þessu máli og sinna því betur“. Guðlaugur Þór
Þórðarson, þingmaður og borgarfulltrúi Sjálf-
stæðisflokks lýsir því jafnframt yfir í sömu um-
fjöllun að hann hafi ýmsar efasemdir um færslu
Hringbrautarinnar og það hvernig staðið hefur
verið að undirbúningi framkvæmdarinnar.
Fleiri og fleiri virðast því efast um að þörfin fyr-
ir þessar framkvæmdir nú sé nægilega brýn, og
mörgum finnst lausnin óviðunandi. Sú athuga-
semd sem höfð var eftir Jórunni Ragnarsdóttur í
Morgunblaðinu á fimmtudaginn, þess efnis að
framkvæmdir í gatnagerðarmálum „virðist lifa
sjálfstæðu lífi innan borgarkerfisins“, er umhugs-
unarverð. Sú hugsun hefur óneitanlega læðst að
mörgum að hér sé verið að „taka ákvarðanir, bara
í þágu gatnakerfisins“, eins og hún orðar það, ekki
síst með tilliti til þess að hugmyndin um færslu
Hringbrautarinnar kom fyrst fram fyrir um þrjá-
tíu árum og dýrasti hluti tillögunnar var þegar til
staðar, þ.e.a.s. umferðarbrúin við gamla Mikla-
torg. Ef málum er raunverulega þannig háttað
eru bæði borgaryfirvöld og þingmenn Reykvík-
inga að bregðast þeim sem þeir voru kosnir til að
þjóna.
Morgunblaðið/Árni Torfason
Vegfarandi röltir fram hjá Ráðhúsinu í Reykjavík fyrir framan ljóð Tómasar Guðmundssonar
Fleiri og fleiri virð-
ast því efast um að
þörfin fyrir þessar
framkvæmdir nú sé
nægilega brýn, og
mörgum finnst
lausnin óviðunandi.
Sú athugasemd sem
höfð var eftir Jór-
unni Ragnarsdóttur
í blaðinu á fimmtu-
daginn, þess efnis að
framkvæmdir í
gatnagerðarmálum
„virðist lifa sjálf-
stæðu lífi innan
borgarkerfisins“, er
umhugsunarverð.
Laugardagur 17. júlí