Morgunblaðið - 03.08.2004, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 ÞRIÐJUDAGUR 3. ÁGÚST 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ÍSLENDINGAR eru ekki þeir einu
sem hafa þurft að horfast í augu við að
Bandaríkin vilji draga úr aðstoð í
varnarmálum, ef marka má nýlega
grein Aftenposten þar sem kemur
fram að norski herinn þurfi í dag að
greiða fyrir ýmislegt sem Banda-
ríkjamenn borguðu áður. Norska
varnarmálaráðuneytið vísar fréttinni
á bug.
„Hinn ríki frændi í Ameríku borgar
ekki lengur fyrir norskar varnir.
Endurskipulagningin sem ríkis-
stjórnin leggur til, með minni en virk-
ari varnir á friðartímum, er í raun
þvinguð fram af þeirri staðreynd að
við verðum sjálf að borga reikninginn
– og þar af leiðandi verðum við að eiga
meira samstarf við aðrar þjóðir en áð-
ur,“ segir Kjell Dragnes, blaðamaður
Aftenposten.
Í greininni kemur fram að Banda-
ríkjamenn hafi verið örlátir í garð
Norðmanna í tugi ára eftir síðari
heimsstyrjöld, t.d. varðandi vopn,
leigu á búnaði og lán. Á vettvangi Atl-
antshafsbandalagsins hafi norskar
varnir verið byggðar upp, með því að
koma upp ratsjám, byggja hafnar-
bakka og kaupa freigátur, vörubíla,
flugvélar og herbíla. Þannig hafi Nor-
egur getað einbeitt sér að því að taka
þátt í friðarverkefnum ýmiskonar,
með marga á launaskrá og háan
launakostnað.
Dragnes segir að ótrúlega fáir, sem
hafi tjáð sig af miklu öryggi um end-
urskipulagninguna sem unnið hafi
verið að í varnarmálaráðuneytinu og
sem sé undirstrikuð í frumvarpi sem
samþykkt hefur verið í norska Stór-
þinginu og sem fjallar um varnir
landsins á árunum 2005–2008, geri
sér grein fyrir því að Noregur þurfi
nú að greiða allan reikninginn fyrir
kaup á nýjum tækjum, æfingar og
annað sem tengist vörnum landsins.
Nútíma hergögn verði sífellt dýrari
og dýrari.
Þetta þýði að fá lítil lönd geti staðið
straum af þeim kostnaði sem af full-
komnum vörnum hljótist. Noregur
verði því líklega að eiga aukið sam-
starf við aðrar þjóðir í varnarmálum
en verið hefur til þessa. Þannig geti
Norðmenn átt von á því eftir nokkur
ár að hollenskar herflugvélar fljúgi
yfir N-Noreg, ekki vegna varna Nor-
egs, heldur sem hluti af þeim.
Varnarmálaráðuneyti
vísar fréttinni á bug
Í svörum sem Morgunblaðið fékk
frá norska varnarmálaráðuneytinu er
efni greinar Aftenposten vísað á bug
og sagt að Noregur hafi ekki þegið
neina hjálp frá Bandaríkjunum á síð-
ustu árum. Vegna breytinga sem
NATO sé nú að hrinda í framkvæmd,
til að gera bandalagið sveigjanlegra
og hreyfanlegra, hafi verið dregið úr
fjárfestingum í Noregi á síðustu
fimmtán árum. Noregur leggi til sam-
eiginlegra sjóða bandalagsins og ekki
beri að líta á fjárfestingu NATO í
Noregi sem hjálp eða stuðning.
Segir varnarmálaráðuneytið að
sambandið við Bandaríkin skipti Nor-
eg miklu máli. „Þetta [samband] er
byggt á samningum sem báðar þjóð-
irnar hafa hag af, þar með talið þjálf-
un og æfingar, en hefur ekki í för með
sér neinn fjárhagslegan stuðning af
hálfu Bandaríkjanna til Noregs,“ seg-
ir í svörum ráðuneytisins.
Í frumvarpinu, sem áður er vísað
til, er áætlað að 118 milljarðar
norskra króna, eða rúmir 1.200 millj-
arðar íslenskra króna, renni til varn-
armála á árunum 2005–2008.
Bandaríkin hafa dregið úr fjárhagslegum stuðningi við Noreg í varnarmálum
Norðmenn borga brúsann
Reuters
LÖGREGLAN í Reykjavík handtók
í gær karlmann sem hleypti af úr
haglabyssu á tvö íbúðarhús á Reyk-
hólum snemma á sunnudagsmorgun.
Jafnframt skaut hann af öflugum
veiðiriffli í gegnum bát og bíl á um 90
metra færi.
Við húsleit í atvinnuhúsnæði í aust-
urborginni, þar sem maðurinn heldur
til, fundust 170 kannabisplöntur um
30 græðlingar og nokkuð af þýfi.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins rændi sami maður sjoppu á
Laugarvatni í maí með því að ógna
afgreiðslustúlku með stórri töng.
Daginn eftir stal hann bíl á Selfossi
og eftir langa eftirför lögreglu var
hann stöðvaður í Mosfellsbæ. Hann
hafði þá ekið utan í fólksbíl og
skemmt þrjá lögreglubíla.
Gylfi Helgason býr á Reykhólum
og er hús hans í um 25–30 metra fjar-
lægð frá húsinu þar sem byssumað-
urinn hefur lögheimili en þar hefur
hann haldið til endrum og sinnum.
Gylfi kveðst hafa vaknað snemma um
morguninn við haglabyssuskot en í
svefnrofunum taldi hann einna lík-
legast að einhverjir væru að stelast
til að skjóta á gæs. Það var ekki fyrr
en hann fór fram úr um morguninn
að hann sá að skotið hafði verið úr
haglabyssu á glugga á neðri hæðinni.
Skotið hafði þó aðeins náð í gegnum
ytra glerið í tvöfaldri rúðunni.
Fljótari til Reykjavíkur
en Patreksfjarðar
Gylfi hringdi þegar í Neyðarlínuna
og greindi starfsfólki þar frá að skot-
ið hafi verið á húsið. „Þórólfur [Hall-
dórsson, sýslumaður á Patreksfirði]
sagði í fréttum að þeir hefðu brugðist
seint og illa við vegna ónógra upplýs-
inga. En ég veit nú ekki hvað hefði
verið ljósara,“ segir hann. „Mér
finnst þá að þeir hefðu getað lyft
síma og aflað sér upplýsinga.“
Reyndar hafi hann aðeins fengið að
tala við starfsfólk Neyðarlínu sem
hann telur hafa litla þekkingu á stað-
háttum og vegalengdum. Um versl-
unarmannahelgina er samstarf milli
lögregluliða á Vestfjörðum og var
honum því gefið samband við lögregl-
una á Ísafirði.
„Það sýndi sig vel að við erum af-
skaplega fjarri þeim á Patreksfirði.
Það er til dæmis mun fljótlegra að
fara til Reykjavíkur en til Patreks-
fjarðar og við værum betur komin
sem hverfi í Reykjavík eins og Kjal-
nesingar,“ segir hann.
Jónas Sigurðsson, aðalvarðstjóri á
Patreksfirði, segir að viðbrögð lög-
reglu hafi mótast af því að tilkynnt
var um málið klukkan 10.35 en þá
hafi verið liðnir 5–6 klukkutímar frá
því skotunum var hleypt af. Upphaf-
lega hafi hann því ekki talið að mikil
hætta hafi verið á ferðum. Á leiðinni
til Reykhóla hafi menn áttað sig á því
að málið gæti verði alvarlegra en ætl-
að var í upphafi, m.a. vegna upplýs-
inga um að þekktur afbrotamaður
hefði lögheimili í húsi sem mögulegt
var að skotið hefði verið úr auk þess
sem þrjú skotvopn væru í húsinu.
Jónas segir að eftir að sérsveit rík-
islögreglustjóra hafi gengið úr
skugga um að maðurinn var ekki inn-
andyra hafi verið lýst eftir honum í
tölvukerfi lögreglunnar.
Aðspurður hvort lögregla hefði átt
að bregðast öðruvísi við segir Jónas
að það sé vel hugsanlegt og menn
muni nú setjast rækilega yfir málin.
Ef tilkynning hefði borist fljótlega
eftir að hleypt var af hefði verið
brugðist skjótar við. Enginn var í
hinu húsinu sem maðurinn skaut á en
hann er talinn hafa hleypt úr tveimur
skotum á útidyrahurð.
Þórólfur Halldórsson, sýslumaður
á Patreksfirði, segir að í ljósi þess að
tilkynningin barst nokkrum klukku-
tímum eftir að skotunum var hleypt
af, hafi viðbrögð lögreglu verið eðli-
leg. Þá bendir hann á að lögreglu-
mennirnir hafi verið á vakt fram und-
ir morgun. Þeir hafi verið sofandi
þegar tilkynning barst og því hefði
tekið nokkurn tíma að komast af
stað.
Maður handtekinn eftir að hafa skotið úr haglabyssu á tvö íbúðarhús á Reykhólum
„Betur komin sem
hverfi í Reykjavík“
Sunnudagur:
10.35 Tilkynning berst Neyðar-
línu um að skotið hafi verið á
hús á Reykhólum milli klukk-
an 5 og 6. Skotið fór í gegnum
ytra gler í tvöfaldri rúðu.
Seinna bárust upplýsingar um
að skotið hefði verið fyrr á
húsið.
12.30 Lögreglumenn leggja af
stað frá Patreksfirði. Vega-
lengdin til Reykhóla er 190 km
og um 2½ klukkustund tekur
að aka hana.
13.30 Lögregla telur sig hafa
upplýsingar sem benda til þess
að þekktur afbrotamaður hafi
skotið á húsið og haldi jafnvel
enn til á staðnum. Í kjölfarið er
sérsveit ríkislögreglustjóra
kölluð út frá Reykjavík.
17.30 Sérsveitin kemur til Reyk-
hóla og ræðst til inngöngu.
Enginn er í húsinu en í því
finnast þrjú skotvopn, tvær
haglabyssur og öflugur 243
kalibera veiðiriffill auk tómra
skothylkja. Um kvöldið kom
fyrst í ljós að hleypt hafði ver-
ið af rifflinum.
Mánudagur:
11.10 Lögreglan í Reykjavík
handtekur manninn í aust-
urborginni.
Frá Reykhólum til
Reykjavíkur
ÁSGEIR Þór Ásgeirsson, aðalvarð-
stjóri hjá lögreglunni í Reykjavík,
segir að eftir að lögregla frétti af
atburðum á Reykhólum hafi verið
ákveðið að leggja mikla áherslu á
að handtaka skotmanninn.
„Við vildum bara koma honum af
götunni,“ segir hann. „Þegar við
vorum að kanna eitt heimilisfang
sést hann á gangi þar skammt frá
og var handtekinn. Eftir það var
farið í húsleit og hann hafði auðvit-
að ekki um neitt annað að velja en
að vísa á þetta“, sagði hann.
Við leit í atvinnuhúsnæði sem
maðurinn á og heldur til í fundust
170 kannabisplöntur, 30 græðling-
ar og nokkuð af þýfi.
Morgunblaðið/Júlíus
Sérfræðingur tæknideildar lögreglunnar í Reykjavík tók sýni úr kannabis-
plöntunum sem fundust við húsleit í atvinnuhúsnæði í gærmorgun.
Vildu koma mann-
inum af götunni
GÓÐAR merkingar á vegum skipta
miklu máli varðandi öryggi öku-
manna og vöntun á slíkum merking-
um getur skapað mikla hættu. Að
mati Þórunnar Reynisdóttur, for-
stjóra Avis-bílaleigunnar, er viðbúið
að erlendar ferðaskrifstofur hætti að
vísa ferðamönnum hingað til lands
verði vegamál ekki lagfærð. Þórunn
telur að merkingum á vegum og að-
vörunum vegna vegavinnu sé ábóta-
vant hér á landi og því sé slysahættan
mikil fyrir erlenda ferðamenn. „Hér
eru merkingar og lokanir á vegum
okkur ekki til sóma en við berum
ábyrgð á þessum hlutum bæði gagn-
vart erlendum ferðamönnum og okk-
ur sjálfum. Það vantar bæði merking-
ar og leiðbeiningar um vegina á
vegunum,“ segir Þórunn og tekur það
fram að úr þessu verði að bæta í ljósi
þess að ferðamönnum sem komi hing-
að til lands fari sífellt fjölgandi.
Óttast slæm-
ar merkingar
á vegum
LÖGREGLAN á Blönduósi hafði af-
skipti af um 120 ökumönnum um
verslunarmannahelgina vegna hrað-
aksturs. Sá sem hraðast ók var tek-
inn á 137 km/klst. þar sem hámarks-
hraði er 90 km/klst. Lögreglan á
Húsavík hafði í gær afskipti af rúm-
lega 30 manns fyrir of hraðan akst-
ur.
120 teknir fyrir
hraðakstur
♦♦♦