Morgunblaðið - 03.08.2004, Blaðsíða 24

MINNINGAR
24 ÞRIÐJUDAGUR 3. ÁGÚST 2004 MORGUNBLAÐIÐ
É
g hlakka svo mikið
til að verða amma.
Ég veit nefnilega
að ömmur segja
barnabörnunum
sínum sögur og mér þykir fer-
lega gaman að segja frá. Ég
mun að sjálfsögðu passa mig á
að vera hvorki kommúnisti né
marxisti enda hef ég það fyrir
satt að þeim farnist illa að segja
sögur. Ég ætla að segja barna-
börnunum söguna um Ísland:
Fyrir ofsalega mörgum árum
komu víkingar til Íslands. Hér
bjuggu engir írskir munkar svo
víkingarnir tóku land sem eng-
inn átti og ákváðu að eiga það.
Víkingarnir byrjuðu á að berjast
um hver ætti hvað og þeir voru
að sjálfsögðu hver öðrum stoltari
og hefnigjarnari. Þetta voru
náttúrlega mest karlar. Sumir
merkilegir og
aðrir ómerki-
legir og ýmist
ljósar eða
dökkar
hetjur. Konur
voru nátt-
úrlega ekki hetjur af því að þær
voru lítið fyrir að skora hver
aðra á hólm.
Einn dag ákváðu víkingarnir
að hætta að trúa á alls konar
skrýtin goð og fóru að trúa á
einn guð. Þarna reyndi mikið á
sáttahæfileika víkinganna. Þeir
stóðu sig svo agalega vel að það
var ekki fyrr en árið 2004 að
önnur eins snilldarákvörðun var
tekin á Íslandi.
Íslendingar urðu fljótt sann-
færðir um yfirburði sína. Þó þeir
þyrftu af og til að vera undir
einhverjum öðrum konungum þá
logaði sjálfstæðiseldurinn alltaf í
brjóstum þeirra. (Svo færi það
eftir því hvað ég hefði langan
tíma hversu mikið ég myndi
segja frá sjálfstæðisbaráttunni
og slagsmálum Valdasjúkra
karla.)
Tuttugasta öldin var bráð-
skemmtileg. Þá ruku Íslendingar
úr torfkofum og byggðu sér
glæsileg einbýlishús. Á sama
tíma fóru konur að krefjast ein-
hverra réttinda en ég ætla nú
ekkert að vera að tala of mikið
um merkilegar konur því það
gæti varpað skugga á það ljóma-
bað sem körlunum sæmir. (Svo
nafngreini ég að sjálfsögðu
hundrað kalla í einni bunu og
læt góðan skammt af ártölum
fylgja með).
Íslendingar vissu sem var að
þeir voru einstakir. Fallegustu
konurnar og sterkustu karlarnir
byggðu þetta land og enginn
hefði efast um að það væru eft-
irsóknarverðir eiginleikar. Ís-
lendingar pössuðu vel upp á
sjálfstæðið eftir að þeir loks
fengu það. Það var vitað að sjálf-
stæðið yrði best varið með her-
veldi og vopnaburði. Þess vegna
gekk Íslands til liðs við NATO
og fékk fínan bandarískan her til
landsins.
Íslendingar voru svolítið lengi
að gera sér grein fyrir með
hverjum þeir ættu að standa í
stríði. Í stríði var nefnilega sig-
urvegari og Íslandi sómir sér-
lega vel að sigra. Það var jú vit-
að að þjóð sem ekki fer í stríð
getur ekki unnið stríð. Stríð
voru háð af því að góði kallinn
vildi kenna þeim vonda að vera
góður líka. Í stríðum sannaðist
að menn sem voru á móti hern-
aðarátökum og vildu ekki taka
þátt höfðu rangt fyrir sér og
töpuðu. Friðsælu fólki skyldi
aldrei treyst fyrir utanrík-
ismálum Íslendinga því það væri
ávísun á tap. Allt sem ekki er
sigur er tap.
Íslendingar vissu alltaf hvert
markmiðið var; að verða rosa-
lega ríkir. Landið var fallegt og
til þess að byggja upp ferðaþjón-
ustu voru lagðir fínir vegir og
fyrst þeir voru þarna á annað
borð var allt eins hægt að setja
upp stærðarinnar virkjanir.
Helsta verkefni Íslendinga var
að sanna yfirburði sína og einn
liður í því var að beisla náttúr-
una. Án virkjana hefði þjóðin dá-
ið út.
Íslendingar vissu líka ósköp
vel að þeir voru miklu merki-
legri en flestir aðrir og þeir
þreyttust ekki á að sannfæra
hver annan um það. Það var því
alveg hrikalegt áfall þegar út-
lendingar fóru að stunda það að
gera Íslendinga ástfangna af
sér.
Fyrst voru það útlenskir her-
menn sem heilluðu íslenskar
konur. Það vandamál var fljótt
kallað ástandið og allt kapp var
lagt á að leysa vandann. Kon-
urnar voru útskúfaðar úr sam-
félaginu, börn þeirra kölluð illum
nöfnum og ungum stúlkum fylgt
eftir og ógnað með meyjarhafts-
prófi. Sem betur fór voru svartir
hermenn bannaðir á Íslandi því
annars hefði óæskileg kynþátta-
blöndun getað átt sér stað.
Hið seinna ástand var svo
þegar útlenskar konur fór að
sækja í víkingana. Ekki nóg með
að þær væru útlenskar heldur
voru þær líka öðruvísi á litinn.
Versti parturinn var þó sá að
konur þessar vildu bara fá að
búa á Íslandi en þetta hafði ekk-
ert með ást að gera. Aldrei hefði
hvarflað að Íslendingum að gift-
ast af annarri ástæðu en ást.
Svo þegar konurnar fluttu til
Íslands drógu þær alla ættina
með. Þetta var hið alvarlegasta
mál enda hafði hver Íslendingur
aðeins þrjá til fjóra ferkílómetra
fyrir sig og það sér það hver
heilvita maður að það er ekki
nóg pláss. Inn í spilaði líka að
við áttum landið og þá mátti að
sjálfsögðu ekki hver sem var
ryðjast inn í það. En Íslendingar
brugðust við þessum vanda.
Með snilldarlegum lagasetn-
ingum, alþjóðlegum sem heima-
tilbúnum, lokuðu þeir landinu
fyrir útlendingum sem voru
skrýtnir á litinn. Hættulegastir
voru útlendingar undir 24 ára
aldri svo það voru sett sérstök
lög til þess að halda þeim í
burtu. Þeir fáu sem sluppu í
gegn voru svo hakkaðir í spað
með orðróminum einum saman
enda voru Íslendingar svo frjáls-
ir að þeir máttu segja og gera
hvað sem var. Karlarnir voru
sagðir hafa keypt konurnar og
þær sagðar dragbítar á hinu
margrómaða velferðarkerfi. Þau
börn sem sluppu í gegnum viða-
miklar DNA-rannsóknir fengu
þó að ganga í skóla á Íslandi.
Nú væri eflaust kominn hátta-
tími fyrir börnin svo amma litla
myndi breiða ofan á þau, kyssa
þau á ennið og bjóða góða nótt.
Sögu-
skoðun
Það var því alveg hrikalegt áfall þegar
útlendingar fóru að stunda það að gera
Íslendinga ástfangna af sér.
VIÐHORF
Eftir Höllu
Gunnarsdóttur
hallag@mbl.is
✝ Sigríður ÓlöfSteingrímsdóttir
fæddist í Reykjavík
17. maí 1922. Hún lést
á hjúkrunarheimilinu
Holtsbúð í Garðabæ
22. júlí síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru hjónin Lára
Árnadóttir húsmóðir,
f. 1892, d. 1973, frá
Ísafirði og Steingrím-
ur Jónsson rafmagns-
stjóri, f. 1890 í Gaul-
verjabæ, d. 1975.
Lára var dóttir Guð-
rúnar Brynjólfsdótt-
ur (1867–1934) og Árna Sveinsson-
ar (1858–1938) kaupmanns á
Ísafirði. Steingrímur var sonur
Sigríðar Jónsdóttur (1856–1930)
og séra Jóns Steingrímssonar
(1862–1891) prests í Gaulverjabæ.
Systkini Sigríðar eru Guðrún Sig-
ríður, f. 1920, gift Klemenz
Tryggvasyni (d. 1997), Þóra, f.
1924, gift Sigurði Þorgrímssyni (d.
2001), Jón, f. 1928, kvæntur Sigríði
Löve, og Arndís, f. 1933.
Sigríður giftist 27. maí 1945
Othari Edvin Ellingsen forstjóra, f.
27. maí 1908, d. 18. febrúar 2000.
Foreldrar hans voru hjónin Marie
Johanne fædd Berg frá Kristjan-
sund í Noregi, f. 1881, d. 1978, og
Othar Peter Jæger Ellingsen
skipasmiður og forstjóri, frá Krók-
ey í Noregi, f. 1875, d. 1936. Börn
Sigríðar og Othars eru: 1) Óttar
Birgir, f. 1946, kvæntur Stefaníu
Lóu Jónsdóttur; börn þeirra eru
Óttar Már, Jón Bersi
og Sigríður Liv. 2)
Steingrímur Ólafur,
f. 1948, kvæntur
Önnu Birnu Jóhann-
esdóttur; börn þeirra
eru Jóhannes Ólafur
og Lotta María. 3)
Lára María, f. 1949,
gift Erlingi Aðal-
steinssyni; börn
þeirra eru Óttar
Gautur og Ólöf Hörn.
4) Björg, f. 1953, gift
Brodda Broddasyni;
dætur þeirra eru
Hallveig og Laufey.
Dóttir Othars og fyrri konu hans
Ástu Láru Jónsdóttur er Dagný
Þóra, f. 1939, gift Garðari V. Sig-
urgeirssyni, synir þeirra eru Óttar
Rafn, Sveinn Ingi og Benedikt Jón.
Barnabarnabörnin eru 12.
Sigríður ólst upp á Laufásveg-
inum í Reyjavík og var mörg sum-
ur í sveit á Álftamýri í Arnarfirði.
Sigríður lauk gagnfræðaprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík og
stundaði nám í Húsmæðraskólan-
um á Laugalandi veturinn 1942–
43. Sigríður vann skrifstofustörf
frá 1941 þar til hún gifti sig. Hún
var í Hringnum frá 1967 og starf-
aði með Hringskonum uns hún
veiktist 1997. Sigríður og Othar
bjuggu lengst af á Ægisíðu 80 í
Reykjavík en fluttu í Hjúkrunar-
heimilið Holtsbúð í ársbyrjun 2000.
Útför Sigríðar verður gerð frá
Dómkirkjunni í Reykjavík í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.30.
Mig langar að minnast Sigríðar
Ellingsen með nokkrum fátæklegum
þakkarorðum. Hún kom inn í líf mitt
sem stjúpa mín þegar ég var 6 ára
gömul. Ég var á þeim árum mikið
„ævintýrabarn“ og þreyttist aldrei á
að hlusta á eða lesa ævintýri og uppá-
haldið var Mjallhvít. Orðið „stjúpa“
var þar ekkert jákvætt, en ég komst
fljótlega að þeirri niðurstöðu, að
Sigga var engin stjúpa, heldur bara
Sigga.
Síðan hefur hún alla tíð umvafið
mig hjartahlýju, en af henni átti hún
ótakmarkað. Hún var einstaklega já-
kvæð og sterk persóna, ávallt í jafn-
vægi. Alltaf var hún reiðubúin að
rétta hjálparhönd þeim sem leituðu
til hennar, en þeir voru margir í stórri
fjölskyldu. Föður mínum reyndist
hún frábær lífsförunautur. Þau voru
ávallt mjög samhent og áttu ham-
ingjusamt og gott líf saman í rúm 50
ár.
Hún reyndist fjölskyldu minni, eig-
inmanni og sonum, eins og besta
tengdamamma og amma, og eigum
við margar góðar minningar um þau
samskipti og erum henni óendanlega
þakklát fyrir.
Sigga var ein af þeim manneskjum,
sem maður þakkar Guði fyrir að hafa
fengið að kynnast og vera samferða í
lífinu.
Blessuð sé minning hennar.
Dagny Ellingsen.
Hún var kölluð Sigga eða amma
Sigga, eða amma á Ægisíðu. Vinkon-
ur hennar kölluðu hana stundum
Siggu Lóu. Það þurfti nokkra fjar-
lægð til þess að hún væri kölluð Sig-
ríður. Ég átti hana að tengdamóður í
tæp þrjátíu ár. Hún var eins góð
tengdamamma og hugsast getur og
hún var fyrirmyndaramma. Hún var
kjölfesta fjölskyldu sinnar og til
hennar og þeirra Othars var alltaf
hægt að leita. Og fjölskyldan var stór,
auk barna, tengdabarna og barna-
barna. Þá var ákaflega mikil sam-
heldni milli Siggu og systkina hennar
og barna þeirra, og ekki síður voru
traust bönd í Ellingsenfjölskyldunni,
þar sem Sigga gegndi ríku hlutverki
alla tíð. Allur þessi hópur átti víst at-
hvarf á Ægisíðunni. Þau voru ham-
ingjusamlega gift í meira en hálfa öld,
hún og Othar og þótt tengdapabbi
væri ekki að flíka tilfinningum sínum
var öllum ljóst að hann var alltaf jafn-
skotinn í Siggu sinni. En það var líka
talsvert verk að vera konan hans Oth-
ars, því rétt eins og hann gerði ærnar
kröfur til sjálfs sín, þá gerði hann
miklar kröfur til annarrra, ekki síst
konu sinnar. Þau voru samheldin
hjón og það var fjölskyldan öll, og
þess nutu nýliðarnir, börnin og
tengdabörnin. Sjálfur bjó ég í nokkur
ár undir sama þaki og þau og ýkju-
laust minnist ég þess aldrei að mér
hafi mislíkað sambýlið. Þau voru
hjálpsöm og ævinlega reiðubúin til
aðstoðar, en eins og góðir tengdafor-
eldrar eiga að vera, þá voru þau aldrei
með óþarfa afskiptasemi af lífi barna
sinna og tengdabarna. Tengda-
mamma var myndarleg kona og
myndarleg húsmóðir en lífsstarf
hennar, eins og margra kvenna af
hennar kynslóð var móður- og hús-
móðurhlutverk, og það starf rækti
hún fullkomlega. Slíkt starf er ekki
markað einstökum merkisáföngum,
eins og stundum eru tíundaðir, heldur
því að halda utan um stórt heimili, að
eignast börnin sín, vera mamma
þeirra og koma þeim öllum til manns.
Hún var víllaus kona, kyrrlát, glað-
sinna og stolt. Ég þekkti hana fyrst
og fremst sem góða tengadamóður og
ömmu og að leiðarlokum er þakkað
fyrir samfylgdina.
Broddi Broddason.
SIGRÍÐUR
ELLINGSEN
✝ Marteinn Stein-grímsson fæddist í
Túnsbergi á Húsavík
2. ágúst 1913. Hann
lést á Sjúkrahúsi
Húsavíkur 28. júní síð-
astliðinn. Marteinn
var sonur hjónanna
Kristínar Jónsdóttur,
f. 1869, d. 1948, og
Steingríms Hallgríms-
sonar, f. 1877, d. 1937.
Hann var yngstur níu
systkina. Elstur var
Birgir, f. 1900, þá
Bjarni, f. 1902, María,
f. 1904, Solveig, f. 1905, Hallgrím-
ur, f. 1908, Guðrún Stefanía, f.
1908, Jón Helgi, f. 1910, og Gísli, f.
syni, f. 17.12. 1942, þau eiga fjórar
dætur. Þau eru búsett á Akureyri.
b) Sólveig Birna, f. 2.11. 1942, gift
Geir Garðarssyni, f. 3.6. 1942, þau
eiga fjögur börn. Þau búa í Lang-
holti í Reykjadal í S-Þingeyjarsýslu.
c) Steingerður, f. 19.7. 1948, gift
Hlífari Karlssyni, þau eiga þrjú
börn. Þau eru búsett á Húsavík. d)
Eirík, f. 19.7. 1948, d. 9.1. 2003,
kvæntist Sigrúnu Harðardóttur, f.
7.6. 1951, þau áttu þrjú börn, Þau
skildu. Seinni kona Eiríks er Björk
Breiðfjörð Helgadóttir, f. 19.2.
1959. Þau bjuggu á Húsavík.
Marteinn og Kristín móðir hans
gengu einnig Hauki Steinari
Bjarnasyni, f. 27.8. 1930, bróður-
syni Marteins, í foreldrastað eftir
fráfall Bjarna föður hans. Haukur
er kvæntur Erlu Láru Guðmunds-
dóttur, f. 8.7. 1930, þau eiga sjö
börn. Þau búa í Keflavík.
Útför Marteins var gerð frá
Húsavíkurkirkju 5. júlí.
1911. Þau eru öll látin.
Marteinn kvæntist 8.
desember 1940 Herm-
ínu Eiríksdóttur, f. 13.
október 1913, d. 24. júlí
1993, frá Miðfirði á
Langanesströnd. Herm-
ína var dóttir hjónanna
Eiríks Sigurðssonar, f.
1870, d. 1935, og Jónínu
Halldóru Jónsdóttur, f.
1878, d. 1932.
Marteinn og Hermína
bjuggu í Túnsbergi
fram til ársins 1969 er
þau fluttu yfir götuna að
Ásgarðsvegi 25. Þau eignuðust fjög-
ur börn, þau eru: Halldóra Kristín, f.
30.6. 1940, gift Hreiðari Steingríms-
Elsku afi.
Fyrir ári fagnaðir þú níræðisaf-
mælinu þínu í faðmi fjölskyldunnar.
Þú varst eins og þú varst vanur, kvik-
ur í hreyfingum, gerðir að gamni
þínu og lékst á als oddi. Þó að 90 ár sé
hár aldur hugsa ég að engu okkar
hafi dottið í hug að þú yrðir ekki með-
al okkar á næsta afmælisdegi, þú sem
varst svo lifandi, alltaf með á nótun-
um og lést aldrei neitt buga þig. Ég
held að ég hafi sjálf næstum haldið að
þú værir ódauðlegur. En hlutirnir
breytast hratt og nú, tæpu ári seinna
kveð ég þig hinstu kveðju.
Afi Matti. Ég hef alltaf verið svo
stolt af því að hafa fengið að heita í
höfuðið á þér og viljað leggja ýmis-
legt á mig til að þú yrðir stoltur af
mér. Ég var ákaflega matvönd sem
krakki en þú fékkst mig t.d. til að
borða hangikjöt af bestu lyst þar sem
þú sagðir að enginn sem héti þessu
nafni gæti fúlsað þeim herramanns-
mat sem hangikjöt væri. Það var allt-
af svo gott að koma til ykkar ömmu,
þið tókuð á móti okkur eins og við
værum þjóðhöfðingjar. Amma var á
þönum við matarstúss og traktering-
ar enda fór enginn frá ykkur öðruvísi
en pakksaddur. Þú gafst okkur at-
hygli og þolinmæði, last fyrir okkur
Millý Mollý Mandý fyrir svefninn,
spilaðir við okkur manna, gaur og
púkk, fórst með okkur á sunnudags-
rúntinn á meðan amma eldaði steik-
ina og leyfðir okkur að skottast með
við þau verk sem þurfti að vinna.
Þú lifðir miklar breytingar á ævi
þinni og aðlagðist þeim með jafnaðar-
geði. Þú varst nýjungagjarn, fljótur
að læra og gerðir ekki veður út af
smámunum. Þú varst alltaf bjartsýnn
og glettinn, þolinmóður og hafðir
mikið jafnaðargeð. Allt til síðasta
dags varstu skýr í hugsun og fylgdist
með því sem var að gerast í kringum
þig.
Afi Matti. Að líkamsburðum varstu
ekki stór maður, í rauninni varstu litli
afinn minn. En stærri persónur eru
vandfundnar. Í gegnum tíðina hef ég
oftsinnis staðið mig að því að óska
mér að ég yrði eins og afi Matti þegar
ég yrði eldri. Þú ert og verður verðug
fyrirmynd.
Hvíldu í friði, afi minn! Þín verður
sárt saknað.
Þín
Marta.
MARTEINN
STEINGRÍMSSON