Morgunblaðið - 03.08.2004, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 ÞRIÐJUDAGUR 3. ÁGÚST 2004 MORGUNBLAÐIÐ
GUÐNI Ágústsson landbún-
aðarráðherra segist ekki gera
ráð fyrir að íslenskir neytendur
eða framleið-
endur landbún-
aðarvara finni
fyrir þeim
ákvörðunum
sem teknar voru
í Genf fyrr en
eftir 5–7 ár,
enda eigi eftir
að útfæra þætti
samkomulagsins
frekar. Ljóst sé
þó að Doha-viðræðurnar muni
hafa áhrif hérlendis eins og ann-
ars staðar þegar fram líða stund-
ir.
Engar útflutningsbætur
„Það liggur engin niðurstaða
fyrir nema rammasamkomulag.
Ramminn er tilbúinn en allur
innri prjónaskapur er eftir. Þetta
getur haft margvíslegar breyt-
ingar í för með sér. Um leið og
útflutningsbætur hinna landanna
eru felldar niður eigum við
greiðari aðgang að öðrum mörk-
uðum. Á móti kemur að við fáum
yfir okkur holskeflu af innflutn-
ingi. Allar þjóðir hafa þurft að
láta eitthvað undan síga.
Ég vona auðvitað að þetta
verði ekki til þess að skaða ís-
lenskan landbúnað. Við þurfum
að vinna rammann vel útfrá okk-
ar öryggissjónarmiðum hvað mat-
væli og heilbrigði dýra varðar.
Stærstu tíðindin eru að núna
verða þjóðirnar að hætta að nota
ríkisstyrki til að flytja út land-
búnaðarvörur. Þessa ákvörðun
tókum við fyrir 13 árum.“
Ekki breytingar á
mjólkursamningi
Spurður að því hver möguleg
áhrif samninga milli aðildarríkja
WTO verði á styrki til byggða-
þróunar hér á landi segir ráð-
herra að hérlendis séu slíkir
styrkir mest nýttir í svokallaðar
grænar greiðslur en á þeim sé
ekki tekið í þeim markmiðum
sem WTO hefur sett sér.
Er hann er spurður að því
hvort hann sjái fram á breytingar
á núverandi samningum við fram-
leiðendur í landbúnaði segir hann
allavega vera langt í það. „Við
sjáum ekki fram á neitt slíkt á
þessu stigi. Þetta er allavega
nokkurra ára ferli og verður tek-
ið í áföngum. Það er allavega
langt í breytingar,“ segir Guðni.
Allar þjóðir
þurfa að
láta eitt-
hvað und-
an síga
Guðni Ágústsson
EFTIR tveggja vikna fundalotu fulltrúa 147 að-
ildarríkja Heimsviðskiptastofnunarinnar (WTO)
náðist rammasamkomulag sem forseti stofnun-
arinnar segir munu auka líkur á að hægt verði að
ljúka hinum mikilvægu Doha-viðræðum. Viðræð-
urnar, sem miða að því að ríkin nái samningum
sín á milli um að minnka stuðning við landbúnað
og auðvelda markaðsaðgang fyrir iðnaðarvörur,
eru kenndar við borgina Doha í Katar þar sem
þeim var ýtt úr vör fyrir nær þremur árum, í
nóvember 2001.
Bundnar voru vonir við að árangur næðist í
lækkun tolla á landbúnaðarvörur, lækkun út-
flutningsstyrkja sem og innanlandsstuðning á
ráðherrafundi WTO í Cancun í Mexíkó á síðasta
ári en þær viðræður sigldu í strand. Í febrúar á
þessu ári var ákveðið að taka upp þráðinn aftur,
samninganefndir voru endurvaktar og leiða leit-
að til að fá aðildarríkin til að koma sér saman um
markmið og viðmiðanir í heimsviðskiptum. Ár-
angur af þeirri vinnu kom svo í ljós sl. laugardag
eftir langa fundalotu.
Höggvið á hnútinn
frá því í Cancun
Að sögn Stefáns Hauks Jóhannessonar, fasta-
fulltrúa Íslands í Genf, náðist með nýgerðu
rammasamkomulagi að höggva á þann hnút sem
viðræðurnar komust í í Cancun. „Með þessu er
búið að ryðja samningum braut. En það er feyki-
leg vinna framundan og á eftir að útfæra þetta
nánar. Það er óvarlegt að vera með miklar get-
gátur um það á þessu stigi hvernig þetta mun
koma við Íslendinga og okkar stefnu í landbún-
aðarmálum,“ segir Stefán Haukur.
Hann segir einhug hafa skapast um að ljúka
þessum samningaviðræðum á næstu misserum,
enda telji aðildarríkin mikið vera í húfi. Á blaða-
mannafundi sem haldinn var eftir að fundalot-
unni í Genf lauk á laugardag sagði forseti WTO
að þetta væri söguleg stund fyrir samtökin.
Samningamenn bæði Evrópusambandsins og
Bandaríkjanna tóku undir það og sögðu loks
vera kominn skrið á Doha-viðræðurnar á ný.
Næsti ráðherrafundur WTO verður haldinn í
Hong Kong í desember á næsta ári. Fyrir þann
tíma er vonast til að búið verði að útfæra þau
markmið sem sett voru í Genf nánar.
Ísland er í hópi tíu ríkja sem hafa haft náið
samstarf í þessum viðræðum. Í hópnum eru Nor-
egur, Sviss, Suður-Kórea, Japan, Ísrael, Búlg-
aría, Taívan, Máritíus og Lichtenstein, en þessi
ríki eiga það sameiginlegt að vera stórir innflytj-
endur að matvælum. Að sögn Guðmundar Helga-
sonar, ráðuneytisstjóra í landbúnaðarráðuneyt-
inu, búa þessi ríki við afar ólík
framleiðsluskilyrði en „eiga það sameiginlegt að
þurfa að styðja við bakið á sínum landbúnaði.
Það hefur verið okkur mjög mikilvægt að starfa
innan þessara vébanda“.
Stefán Haukur segir að í rammasamkomulag-
inu felist ákveðið svigrúm fyrir ríki, eins og Ís-
land, sem búa við erfið framleiðsluskilyrði.
Tekið á stuðningi sem truflar
viðskipti og markaði
Að sögn Guðmundar er jafnan talað um þrjár
stoðir landbúnaðar: útflutningsstuðning, innan-
landsstuðning og markaðsaðgang.
Útflutningsstyrkir voru lagðir af hérlendis
fyrir rúmum áratug. Breytingar á þeim þætti
stuðnings við landbúnað hefur mest áhrif á ríki
innan Evrópusambandsins, en það stendur á bak
við 90% allra útflutningsstyrkja í landbúnaði.
Að sögn Guðmundar tekur innanlandsstuðn-
ingur við íslenskan landbúnað á sig mismunandi
form. Svokallaðar grænar greiðslur, sem teljast
t.a.m. stuðningur við sauðfjárframleiðendur,
stuðningur við rannsóknir og þróun í landbúnaði,
umhverfisverkefni og skógrækt, séu eitthvað
sem Doha-viðræðurnar taki ekki sérstaklega á.
Sjónir manna beinast helst að framleiðslu-
tengdum stuðningi og þeim stuðningi sem talinn
er markaðstruflandi. „Markmiðið er að taka á
þeim stuðningi sem truflar framleiðslu eða við-
skipti. Annað er ekki talið sérstakt áhyggjuefni.
Stuðningur við mjólkurframleiðslu flokkast í
heild sinni undir slíkan stuðning. Þar eru fram-
leiðslutengdar beingreiðslur auk þess sem op-
inber verðlagning er á hluta mjólkurvara.“
Fyrr á þessu ári var gerður nýr mjólkursamn-
ingur sem gildir til ársins 2012. Spurður að því
hvort breytinga sé að vænta á þeim samningi í
kjölfar þessa samkomulags segir Guðmundur
svo ekki vera. Hins vegar sé sú óvissa sem ríkir
um áframhald styrkja í landbúnaði byggð inn í
samninginn og hann feli í sér svigrúm til að
draga úr opinberum verðafskiptum. Í þeim efn-
um verði að haga seglum eftir vindi.
Ákveðið að lækka tolla
en óvíst hve mikið
Stefán Haukur fer fyrir þeirri samninganefnd
sem fjallar um markaðsaðgengi fyrir iðnaðarvör-
ur. Helstu markmið nefndarinnar eru að finna
leiðir til að lækka tolla. Í viðræðunum í Genf var
tekin ákvörðun um að stuðst yrði við ólínulega
formúlu til að reikna út lækkun tolla milli ríkja.
Að sögn Stefáns Hauks felst í því að hæstu toll-
arnir koma til með að lækka mest en þeir lægstu
minnst, í stað þess að allir tollar lækki jafnt.
„Gert er ráð fyrir að þróunarríki geti haft sér-
reglur um tolla og þurfi ekki að ganga eins langt
og iðnríkin í lækkunum,“ segir Stefán Haukur.
Hann segir stefnt að því að útfæra nánar tolla-
lækkanir í áframhaldandi viðræðum í haust.
Samkomulagið geri ráð fyrir verulegum lækkn-
um tolla og reiknireglur í þeim efnum skýrist
vonandi fyrir ráðherrafundinn á næsta ári.
Komið til móts við
þarfir þróunarríkja
Doha-viðræðurnar hafa nú tekið nær þrjú ár.
Rammasamkomulagið sem náðist í Genf er að
sögn Guðmundar eins konar millileikur. Hann
segir að síðast þegar sambærilegar viðræður um
stuðning við landbúnað og tollalækkanir fóru
fram hafi tekið átta ár að leiða þær til lykta, en
það voru hinar svokölluðu Úrúgvæ-viðræður
sem lauk árið 1994. Sem dæmi um árangur
þeirra viðræðna nefnir hann 20% lækkun út-
flutningsstyrkja. Verði þessi viðræðulota leidd
til lykta verði það enn stærra skref í átt að opnun
markaða heimsins með landbúnaðar- og iðnaðar-
vörur.
„Það má búast við því að það verði um að ræða
sértækari og róttækari nálganir en beitt var þar.
Í þessari viðræðulotu er stefnt að því að koma til
móts við þarfir þróunarríkja, sérstaklega fátæk-
ustu ríkjanna sem eru algjörlega háð landbúnaði
en hafa kannski ekkert annað að bjóða í við-
skiptum.“
Aukin samkeppni fyrir
íslenskan landbúnað
Guðmundur segir að hvað sem um semjist í
tölum í Doha-viðræðunum þurfi Íslendingar að
vera búnir undir breytingar. „Það liggur í hlut-
arins eðli að verði þessar viðræður til lykta leidd-
ar þýðir það bætt markaðsaðgengi fyrir erlendar
búvörur til Íslands og þar af leiðandi aukna sam-
keppni fyrir íslenska framleiðslu.
Okkar markmið varðandi landbúnaðinn hefur
verið að tryggja að um verði að ræða eðlilega að-
lögun til að þeir sem stunda landbúnað hér á
landi geti farsællega tekist á við þær breytingar
sem um verður samið.“
Samkomulag aðildarríkja WTO um lækkun landbúnaðarstyrkja og aukinn aðgang iðnaðarvara
Óvíst um áhrif á
íslenskan landbúnað
Reuters
Mikið hefur mætt á Franz Fischler, yfirmanni landbúnaðarmála hjá Evrópusambandinu (til vinstri),
og Pascal Lamy, sem stýrir viðskiptamálum hjá ESB, í samningaviðræðum síðustu daga.
GEIR H. Haarde, fjármálaráð-
herra, lagði áherslu á mikilvægi
samskipta Íslands og Kanada í
ræðu sinni á Íslendingadagshátíð-
inni í Gimli í Manitobafylki í gær.
Íslendingadagshátíðin í Gimli
var haldin í 115. sinn um helgina
og er gert ráð fyrir að um 50.000
gestir hafi sótt ,,höfuðborg Nýja
Íslands“ heim frá föstudegi til
mánudags. Þar af um 250 manns
frá Íslandi. Veðrið lék við mann-
skapinn og fór hátíðin fram með
mikilli prýði.
Í tengslum við hátíðina stóð
kvikmyndahátíðin Gimli Film
Festival frá 28. júlí til 1. ágúst.
Hún var haldin í fjórða sinn og
henni lauk með sýningu íslensku
myndarinnar Nóa albinóa.
Golfmótið Icelandic Open var
einnig haldið í Gimli um helgina og
komust færri að en vildu. Árlega
keppa 144 kylfingar á þessu
styrktarmóti fyrir blaðið Lögberg-
Heimskringlu og er talið að það
skili 20 til 25 þúsund kanadískum
dollurum í hagnað að þessu sinni.
Geir H. Haarde flutti minni Kan-
ada, en á meðal annarra ræðu-
manna í hátíðardagskránni í gær
voru Óskar Sigvaldason, sem flutti
minni Íslands, Guðmundur Eiríks-
son, sendiherra Íslands gagnvart
Kanada, John Harvard, fylkisstjóri
Manitoba, Peter Bjornson,
menntamálaráðherra Manitoba og
Thelma Wilson, fjallkona.
Skagfirska söngsveitin hélt
tvenna tónleika á hátíðinni og söng
auk þess í hátíðardagskránni í
gær. Henni var gríðarlega vel tekið
eins og annars staðar þar sem hún
hefur komið fram í Vesturheimi.
Björn Thoroddsen, Steve Kirby og
Richard Gillis slógu enn einu sinni
í gegn í Gimli.
„Þetta var stórkostleg hátíð,“
sagði Sandra Sigurdson, forseti Ís-
lendingadagsnefndar, að dag-
skránni lokinni.
Um 50 þúsund gestir á
Íslendingadagshátíð í Gimli
Gimli. Morgunblaðið.
Morgunblaðið/Steinþór Guðbjartsson
Geir H. Haarde fjármálaráðherra flutti minni Kanada á Íslendingadags-
hátíðinni í Gimli í Kanada í gær. Þúsundir manna hlýddu á.