Morgunblaðið - 03.08.2004, Blaðsíða 19

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. ÁGÚST 2004 19
HVAÐ er kengúrumeðferð og
hvernig tengist hún brjóstagjöf, get-
ur hún auðveldað brjóstagjöfina eða
gert hana árangursríkari?
Kengúrumeðferð er upprunnin í
Kólumbíu og felst upphaflega í því að
móðir ber nýfætt barnið innanklæða
til að halda á því hita og örva það
með snertingu við líkama sinn. Hún
hefur oftast verið
tengd fyrirburum sem
fara á mis við með-
göngu og þá eðlilegu
reynslu og þroska sem
barn gengur í gegnum
á meðgöngu. Með
kengúrumeðferð er
verið að vinna upp það
sem barnið fór á mis
við ásamt því að þroska
skynfæri þess. Keng-
úrumeðferð er heppi-
leg fyrir öll börn og
gerir manni bara lífið
auðveldara þar sem
það er mun þægilegra
að halda á barninu í
ruggupoka.
Það er mikið rætt
um að börn hafi skert-
an hreyfiþroska, hreyfi
sig öðruvísi gangi ekki
eins vel í félagslegum
þroska og áður. Þessi
börn eru ekki fötluð en
þau fengu ekki þá örv-
un sem náttúran gaf
þeim tilefni til. E.t.v.
var meðgangan of ró-
leg sem leiddi til þess
að barnið missti af eðli-
legri reynslu í móð-
urkviði, þannig að það
afneitaði þyngdarupp-
lifun er það fæddist og vildi ekki
venjulegt umstang. Barnið sefur
bara vært og er talið þægilegt barn,
en það er einmitt þetta barn sem
þarf að örva, halda á og kenna sprell
í stað þess að það fái að vera rólegt í
friði. Þessi börn sem þurfa líkamlega
örvun læra auðvitað að sitja, ganga
og hlaupa en hún er bara þunglama-
legri og öðruvísi eða barnið er alltaf
á iði en sletta sér til og rekast mikið
á og eru alltaf að meiða sig. Skyn-
örvun fyrstu mánuðina er grunn-
urinn að öllu sem á eftir kemur.
Snertingin, strokurnar, líkamshitinn
og nærveran sem mamma veitir með
brjóstagjöfinni er upphafið af þessu
öllu.
Í bók Þóru Þóroddsdóttur sjúkra-
þjálfara er þessu lýst þannig:
„Kornabarnið sýgur móður sína
og einmitt það þykir viðeigandi á
þeim tíma. Til þess að vera fært um
þetta, hefur barnið meðfædd tauga-
viðbrögð, sem valda því, að það leitar
að geirvörtunni, sýgur hana og
kyngir mjólkinni. Til að geta notað
þessi viðbrögð til fæðuöflunar, þarf
barnið að þola náið samband við
móðurina og sameina áreitið frá
henni hreyfiskynboðum frá tungu og
kjálkaliðum auk snertiskynboða frá
tungu, gómum og koki og braðskyns
frá bragðlaukum.“
Brjóstagjafaráðgjafi er oftast að
vinna við það að þetta ferli gengur
ekki rétt fyrir sig, þegar barnið 4–7
daga gamalt á það að fara að stjórna
mjólkurmyndun móður og er ekki
fært um það, orsakir geta verið
margar, en þarna er taugakerfið enn
mjög óþroskað og hin minnsta seink-
un eða skortur á eðlilegri örvun geta
breytt öllu brjóstagjafaferlinu.
Mæður kenna sér oft um að geta
ekki mjólkað en segja samt frá því að
þær hafi mjólkað nóg þegar líkami
þeirra sá alfarið um mjólkurmyndun
fyrstu dagana óháð getu barnsins.
Þannig er að ef næg
mjólk er ekki í boði er
það oftast barninu að
kenna og hvað gerir
mamma þá? Hún getur
notað kengúrumeðferð,
lagt barnið á brjóst oft-
ar en 8–12 sinnum á
sólarhring, leigt sér
mjaltavél svo hún fái
nægilega örvun og
þorni ekki upp, notað
náttúruleg bætiefni
sem talin eru örva
mjólkurmyndun. Á
meðan barnið er að ná
nægilegum þroska til
að vinna vinnuna sína
og það tekur mislangan
tíma.
Foreldrar geta aldr-
ei gert of mikið af því
að strjúka, klappa og
vagga, það er hluti af
því að vera til og ein-
mitt á fyrstu tveimur
árunum vex heili barna
jafnmikið og hann gerir
næstu 16 árin. Tauga-
kjarnarnir eru allir til
staðar en nú eru allar
tengingar að myndast
á milli þeirra og boð-
hraðinn eykst með auk-
inni reynslu. Eins og
Þóra Þóroddsdóttir segir: „Náttúran
hefur sitt eigið og sérstaka svar við
þessu eins og svo mörgu öðru. Þegar
fóstrið, barnið, manneskjan, byrjar á
áður óþekktu verkefni og nýir hæfi-
leikar þurfa að þroskast, er löngun
og áræði mikilvægast. Eldri upplifun
setur þannig í gang eða gefur inn-
blástur til nýrrar starfsemi svo um-
hverfinu sé svarað á nýjan hátt. Í
fyrsta skipti, sem við þreifum þannig
fyrir okkur eða reynum nýjar boð-
leiðir innan taugakerfisins, gengur
þunglamalega og hægt. Reynum við
hins vegar aftur og aftur verða boð-
leiðirnar greiðfærari og að lokum
gengur tilraunin yfirleitt hratt og ár-
angurslítið.“
Kæra móðir, gefðu barninu þínu
tíma og þolinmæði til að læra að
nærast við brjóst þitt á árangurs-
ríkan hátt og veittu því alla þá aðstoð
sem það þarf. Þegar barnið eldist
ferðu að huga að leikföngum sem
örva skynhreyfiþroska barnsins,
leikföng sem kitla barnið í fingurna
og örva nýja boðleiðir á hverjum
degi. Færeyskir foreldrar bursta
börn sín reglulega og taka börnin í
meðferð. Inni á vefjunum www.fem-
in.is og www.modurast.is og í bók
Þóru Þóroddsdóttur Að hreyfa sig
og hjúfra má finna leiðbeiningar um
slíkt. Eins og móðir sagði við dóttur
sína er hún eignaðist sjálf barn: „Nú
veistu hvað mér þykir vænt um þig.“
Gleðilega brjóstagjafaviku.
Brjóstagjafavika
Arnheiður Sigurðardóttir
fjallar um brjóstagjöf
’Í tilefni af al-þjóðlegri
brjóstagjafaviku
finnst mér vert
að minna á mik-
ilvægi þess að
halda á, faðma
og kúra eins og
gert er í brjósta-
gjöfinni.‘
Arnheiður
Sigurðardóttir
Höfundur er hjúkrunarfræðingur
B.Sc. og brjóstagjafaleiðbeinandi
IBCLC.
Eftirfarandi greinar eru á
mbl.is:
Jón Steinsson: „Það er engin
tilviljun að hlutabréfamarkað-
urinn í Bandaríkjunum er öfl-
ugri en hlutabréfamarkaðir
annarra landa.“
Regína Ásvaldsdóttir: „Eitt
af markmiðum með stofnun
þjónustumiðstöðva er bætt að-
gengi í þjónustu borgaranna.“
Jónas Gunnar Einarsson:
„Áhrifalaus og mikill meirihluti
jarðarbúa, svokallaður almenn-
ingur þjóðanna, unir jafnan
misjafnlega þolinmóður við
sitt.“
Á mbl.is
Aðsendar greinar
VIRÐULEGU ráðherrar rík-
isstjórnar Íslands. Hvernig væri
fyrir ykkur, virðulegu ráðherrar,
að lifa af innan við 100 þúsund
krónum á mánuði? Það væri fróð-
legt að þið gæfuð
þeim Íslendingum, er
minna hafa en 100
þúsund í laun á mán-
uði, uppskriftina að
því hvernig slíkt er
hægt.
Fyrir nokkrum
dögum kom skýrsla
um að 30% – ég end-
urtek þrjátíu prósent
af Íslendingum 68 ára
og eldri hefðu minna
en 100 þúsund til að
lifa af á mánuði. Þeir
greiða skatta og
skyldur af þessari
upphæð, hvað skyldi
þá vera eftir til að
lifa af? Er þetta ekki
áhyggjuefni, virðu-
legra ráðherrar?
Ísland er talið í
hópi þeirra ríkja þar
sem mest velmegun
er á jörðu hér.
Hvernig getur slíkt
staðist miðað við þessa úttekt? Ég
held menn ættu í hinni háttvirtu
ríksstjórn að koma sér aðeins nið-
ur á jörðina og hugsa til lítilmagn-
ans meira, eða skiptir þetta engu
máli?
Við sem erum á þessum aldri
erum í flestum tilfellum búin að
skila okkar dagsverki og lítið
hægt að fá út úr okkur meira. Við
höfum þó allavega átt talsverðan
hlut í því að skila til ykkar sem
yngri eruð betra þjóðfélagi en við
tókum við. Er þetta þakklætið
fyrir það dagsverk sem við skilj-
um eftir okkur?
Við þurfum, Íslend-
ingar, að breyta
þessu sem fyrst og
það gerum við með að
kjósa Samfylkinguna
til enn meiri áhrifa á
næstu mánuðum og
árum.
Nú um stundir og
næstu vikur verður af
fullum krafti unnið að
undirbúningi fjárlaga
fyrir árið 2005. Ég vil
vinsamlegast benda
ríksstjórn, fjár-
málaráðherra, fjár-
laganefnd Alþingis og
þingmönnum fjár-
laganefndar á að huga
vel að lækkun virð-
isaukaskatts á lyfjum.
Virðisaukaskattur á
lyfjum hér á landi er
24%, ef við lækkuðum
hann í 14% eða 7%
myndi það þýða stór-
bætt kjör, fyrst og
síðast fyrir öryrkja, eldri borgara
og ungt fólk.
Staðreynd er að ofannefndir
þjóðfélagshópar eru stærstu
kaupendur lyfja hér á landi og
myndi lækkun virðisaukaskatts á
lyf fyrst og fremst verða þessum
neytendum til hagsbóta.
Eða virðist annars borin von að
samsetning núverandi rík-
isstjórnar geri eitthvað vitrænt
fyrir eldri borgara þessa lands?
Má benda t.d. á margsvikin loforð
um fjölgun hjúkrunarrýmis fyrir
eldra fólk, skattalækkun o.s.frv.
Það er eina von eldra fólks að
Samfylkingin verði efld til auk-
inna áhrifa til að eitthvað vitrænt
verði úr framkvæmdum fyrir eldri
borgara þessa lands. Það var
sorglegt að heyra í dag, 21. júlí,
hvernig komið er fyrir landhelg-
isgæslunni hér á landi. Það eru
líkur á að innan nokkurra daga
verði ekkert – ég endurtek ekkert
íslenskt varðskip á miðunum hér í
kringum landið.
Er mönnum ekki sjálfrátt þarna
hjá ríkisstjórn Íslands?
Það er 21. öldin og við erum
daprari í öryggismálum sjófar-
enda og vörnum landhelgi okkar
en fyrir 20 – 30 árum. Það er búið
að vera á skrifborði dóms-
málaráðherra, yfirmanns land-
helgisgæslu Íslands, tilbúin teikn-
ing af nýju varðskipi í nokkurn
tíma, ekkert gerist. Allt í skoðun,
sagði virðulegur dómsmálaráð-
herra í mars í vetur um fyr-
irspurn til hans, frá undirrituðum.
Ég er kominn af sjómönnum í
nokkra ættliði og hef kynnst sjó-
mannslífinu meðal annars í gegn-
um föður minn er var tog-
arasjómaður til margra ára.
Gegnum starf mitt sem loft-
skeytamaður þykist ég vita hvers
virði útgerð varðskipa er fyrir ör-
yggi sjófarenda. Það er synd og
skömm að upplifa slíkt skilnings-
leysi hjá yfirmanni Landshelg-
isgæslu Íslands, þ.e.a.s. virðu-
legum dómsmálaráðherra, að ekki
sé hægt að tryggja nægilegt fjár-
magn til Landhelgisgæslu Íslands.
Til íhugunar fyrir
ríkisstjórnina
Jón Kr. Óskarsson
fjallar um stjórnmál
’Staðreynd erað ofannefndir
þjóðfélagshópar
eru stærstu
kaupendur lyfja
hér á landi. ‘
Jón Kr. Óskarsson
Höfundur er varaþingmaður
Samfylkingar í Suðvesturkjördæmi.