Morgunblaðið - 12.09.2004, Blaðsíða 4

Ljósmynd/ÓBB
Öslað í aurnum: Þær eru ýmsar raunirnar sem nýnemar ME mega undir-
gangast áður en þeir setjast prúðir og snyrtilegir á skólabekkinn.
NÝNEMAR í Menntaskólanum á
Egilsstöðum voru busaðir hressi-
lega á dögunum, með tilheyrandi
drullumakstri og þrautagöngu
skipulagðri af eldri nemum skól-
ans.
Nú eru nýnemar á haustönn í
dagskólanum 112 talsins, þar af um
100 á 1. ári. Alls eru 306 nemendur
í dagskóla, en með utanskóla- og
kvöldskólanemum fer fjöldinn vel
yfir 400. Menntaskólinn á Egils-
stöðum á 25 ára afmæli 14. október
nk., en skólinn var settur í fyrsta
skipti þann dag árið 1979.
Liðlega
400 við
nám í ME
FRÉTTIR
4 SUNNUDAGUR 12. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Plúsfer›ir • Hlí›asmára 15 • Sími 535 2100
Dubli
n
37.810kr.
Dublin bíður þín
á mann miðað við að 2 fullorðnir ferðist saman.
Innifalið: Flug, gisting í 3 nætur á Bewleys hótelinu,
íslensk fararstjórn og allir flugvallarskattar.
Netverð
4., 11., og 25. nóvember
Á BÚRFELLSÁ neðri í ofanverð-
um Norðurárdal í Borgarfirði,
nánar tiltekið í Fornahvammsdal,
standa enn þær þrjár brýr sem
reistar hafa verið á þessari þjóð-
leið í gegnum tíðina. Sú með stein-
boganum var tekin í notkun árið
1911, að sögn Elís Jónssonar, fv.
rekstrarstjóra Vegagerðarinnar í
Borgarnesi, brúin í miðið kom svo
upp úr 1930 og tvíbreiða brúin
sem bíllinn sést aka yfir var reist
fyrir um 20 árum.
Sagan af bláa litnum
Elís kann skemmtilega sögu af
því hvernig elsta brúin fékk þenn-
an himinbláa lit. Listakonan Finna
Birna Steinsson tók sig til fyrir
nokkrum árum og málaði þrjár
gamlar brýr í ofanverðum Norður-
árdal. Elís segir hana hafa hringt
í sig og spurt hvort hún mætti
mála þessar brýr. „Ég sagði henni
það alveg guðvelkomið að mála
brýrnar og hélt ég þá að hún ætl-
aði að mála myndir eða gera
skissur af brúnum. Svo brá mér
svolítið þegar ég sá að hún hafði
málað sjálfar brýrnar, en þeir
hlógu að þessum misskilningi,
kallarnir hjá Vegagerðinni,“ segir
Elís.
Morgunblaðið/jt
Brýr þriggja kynslóða í Norðurárdal
RÁÐSTEFNU Alþjóðaorkuráðsins,
World Energy Council (WEC), lauk í
Sydney í Ástralíu á fimmtudag. Að
sögn Friðriks Sophussonar, forstjóra
Landsvirkjunar, sem sat ráðstefnuna
ásamt fulltrúum flestra íslensku
orkufyrirtækjanna, var athyglisvert
að heyra breytta afstöðu manna til
kjarnorkuvera. Vitnað hafi verið m.a.
til kannana í Bandaríkjunum sem hafi
sýnt að 75% fólks séu tilbúin að styðja
uppbyggingu kjarnorku þar í landi.
Friðrik segir umræður á þessum
ráðstefnum, sem haldnar eru á
þriggja ára fresti, endurspegla vel
það sem er að gerast í orkumálum
heimsins á hverjum tíma.
„Umræðurnar voru fróðlegar og
helstu niðurstöðurnar voru þær að
ekki mætti útiloka neina möguleika í
orkunýtingu í framtíðinni og ekki
hægt að einblína á eina lausn til að
leysa vandann. Orkunotkun fer vax-
andi og eitt mikilvægasta viðfangs-
efnið er að koma raforku til þeirra
tveggja milljarða jarðarbúa sem ekki
hafa enn aðgang að slíkri orku. Þá er
ljóst að raforka er mikilvægari en svo
að hægt sé að útiloka opinber afskipti
af raforkuiðnaðinum, þótt almennt sé
talið að markaðsvæðingin hafi verið
til góðs. Menn hafa til dæmis áhyggj-
ur af of lítilli fjárfestingu í greininni
og verðhækkunum þegar skortur
kemur fram,“ segir Friðrik.
Vatnsaflið áfram mikilvægast
Friðrik segir að á ráðstefnunni hafi
verið mikil samstaða um að veður-
farsbreytingar vegna hlýnunar séu
eitt stærsta vandamál mannkyns og
leita þurfi allra leiða til að draga úr
losun koltvísýrings.
Hann segir vatnsaflið áfram vera
talið mikilvægasta orkugjafann með
endurnýjanlegustu orkuauðlindirnar.
Leggja eigi áherslu á að nýta það eins
og kostur sé.
Nýr formaður WEC var kjörinn
André Caillé, forstjóri Hydro Quebec
í Kanada. Friðrik segir það kjör vera
til marks um vaxandi áhrif vatnsafls-
fyrirtækjanna í orkuumræðunni um
þessar mundir.
Alþjóðlegri orkuráðstefnu lokið í Ástralíu
Breyting á
afstöðu manna til
kjarnorkuvera
FYRIRTÆKIÐ Hringrás, sem
starfar að endurvinnslu, hefur feng-
ið úthlutað framtíðaraðstöðu við
höfnina á Reyðarfirði, fyrir brota-
járnssöfnun af Austurlandi.
Á dögunum var um 1.200 tonnum
af brotajárni lestað í leiguskip í
Reyðarfjarðarhöfn, eftir að búið var
að brytja það í smátt og sigldi skipið
með farminn til Spánar, þar sem
járnið er brætt upp og endurnýtt.
Hringrás safnar brotajárni m.a. í
Norðfirði, Eskifirði, Reyðarfirði og
Vopnafirði.
Sveinn Ásgeirsson, einn af eig-
endum Hringrásar, stóð á höfninni
og stýrði hífingum á járninu um
borð, þegar blaðamann bar að. Hann
segir Hringrás flytja út frá nokkuð
mörgum stöðum á landinu og sé
brotajárnið mest sent á Spán, en
einnig til Bretlandseyja. Meginað-
staða fyrirtækisins er í Sundhöfn-
inni í Reykjavík.
„Það er ekki einvörðungu brota-
járn sem Hringrás flytur út, heldur
hefur fyrirtækið einnig tekið inn stál
og fleiri efni,“ segir Sveinn. „Við höf-
um verið að flytja út undanfarin ár
um 25 þúsund tonn af brotajárni á
ári, aðallega frá Reykjavík, en ég
skal ekki segja hversu mikið það er
sem kemur frá landsbyggðinni. Gæti
trúað að það væri um 40% magns-
ins.“
Sveitarfélög greiða ígildi
urðunarkostnaðar
„Við erum búnir að fá hér svæði á
Reyðarfirði og stendur fyrir dyrum
að girða, steypa, setja olíuskiljur og
annan nauðsynlegan búnað. Mörg af
sveitarfélögunum á Austurlandi
nýta okkar þjónustu og önnur virð-
ast hafa áhuga á því. Nokkuð mis-
jafnt er eftir stöðum hverju magn,
umfang og flutningskostnaður nem-
ur, en hlutur sveitarfélaganna er að
koma með fjárframlag sem er á svip-
uðu róli og urðunarkostnaður. Það
sem kemur að auki í plús er að þau
spara landrými. Sveitarfélög eru að
reyna að endurvinna sem mest, eins
og lög eru fyrir og spara þannig urð-
unarpláss. Brotajárnið er gríðarlega
mikið að ummáli í urðun og dýrt að
flytja það,“ segir Sveinn.
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Austfirsku járnarusli skipað út til endurvinnslu: Sveinn Ásgeirsson hjá
Hringrás ráðgast við skipstjóra spænsks leiguskips í Reyðarfjarðarhöfn.
Flytja brotajárn af Austurlandi í endurvinnslu til Spánar
Hringrás
fær að-
stöðu við
Reyðar-
fjarðarhöfn
Reyðarfirði. Morgunblaðið.
SUMARLIÐI Guðbjörnsson, deild-
arstjóri tjónadeildar hjá Sjóvá-Al-
mennum, segir nokkuð um að tor-
færumótorhjól séu notuð án þess að
eigendur hafi tilskildar tryggingar.
Öll torfærumótorhjól séu skráningar-
skyld og til þess að það megi nota þau
verði eigandinn að kaupa ábyrgðar-
tryggingu og ökumannstryggingu.
„En menn hafa farið fram hjá þessum
reglum, lagt inn númerin og ekið á
þeim ótryggðum,“ segir hann. Ef óvá-
tryggt ökutæki veldur tjóni fær tjón-
þoli tjón sitt bætt hjá Alþjóðlegum
bifreiðatryggingum á Íslandi. Tjón-
valdurinn er síðan endurkrafinn um
upphæðina. Tjónvaldurinn situr því
uppi með kostnaðinn af eigin tjóni og
því sem hann veldur. Sumarliði segir
að því sé gríðarleg áhætta að aka
ótryggðum hjólum. Tryggingar á
mótorhjólum hafa löngum verið dýrar
en nýlega lækkaði Sjóvá iðgjaldið.
Lögboðin trygging kostar fyrir þá
sem eru 30 ára og eldri og eru með all-
ar sínar tryggingar hjá félaginu, er
54.000 krónur á ári. 18 ára unglingur
sem hefur ekki unnið sér inn bónus og
hefur ekki aðrar tryggingar hjá félag-
inu getur þurft að borga um 400.000
krónur í iðgjöld, þar er slysatrygging
ökumanns um 75% af kostnaði.
Hjá Vátryggingafélagi Íslands
fengust þær upplýsingar að fyrir þrí-
tugan mann, með góð viðskipti við fé-
lagið, og hefur verið tjónlaus getur ið-
gjald hlaupið á bilinu 70–100 þúsund
krónur miðað við sex mánaða notkun
á ári. Iðgjaldið geti verið mjög mis-
munandi eftir einstaklingum. Ef
tryggingataki hefur komið á umferð-
arfund VÍS og hlustað þar á forvarn-
arfyrirlestur gæti iðgjald í hálft ár
hljóðað upp á 213 þúsund krónur.
Öll ökutæki í notkun
eiga að vera tryggð
Hjálmar Björgvinsson, aðalvarð-
stjóri hjá ríkislögreglustjóra, segir að
öll ökutæki sem eru í notkun verði að
vera tryggð og sé þeim ekið um götur
eða vegi eigi skráningarplatan að
vera á þeim. Mörg torfæruhjól séu
eingöngu notuð á sérstökum æfinga-
svæðum og þá þurfi platan ekki að
vera á hjólunum. Á hinn bóginn sé of
mikið um að menn leggi inn númerin
og aki hjólunum ótryggðum. Hjálmar
segir að öll torfæruhjól geti fengið
skráningu til aksturs á vegum að því
gefnu að þau uppfylli öll skilyrði um
búnað. Fjór- og sexhjól falla í flokk
torfærutækja og því megi ekki nota
þau á almennum vegum nema í viss-
um tilfellum. Í umferðarlögum segir
að ökumaður torfærutækis megi aka
yfir veg, sem ekki er einkavegur
„skemmstu leið sem hentug er“.
Nokkuð er um
ótryggð torfæru-
hjól í umferðinni