Morgunblaðið - 09.11.2004, Blaðsíða 13

● HÆKKUN varð á verði helstu
hlutabréfa í Kauphöll Íslands í gær
og hækkaði Úrvalsvísitala Kauphall-
arinnar um 1,6% í 3.522 stig. Mesta
hækkun varð á hlutabréfum í Lands-
bankanum (5,1%) og Sölumiðstöð
hraðfrystihúsanna (4,8%) en mest
lækkun varð á verði hlutabréfa í Og
Vodafone (-3,1%).
Landsbankinn hækkar
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. NÓVEMBER 2004 13
VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
Komdu í næsta útibú,
kanna›u máli› á kbbanki.is
e›a hringdu í síma 444 7000.
KYNNTU fiÉR HVERNIG
fiÚ GETUR LÆKKA‹
GREI‹SLUBYR‹I fiÍNA
ME‹ KB ÍBÚ‹ALÁNI
– kraftur til flín!
NORDIC Partners, sem að stórum
hluta er í eigu Íslendinga, hefur fest
kaup á 96,89% hlut í lettneska safa-
framleiðandanum Gutta. Gísli Þór
Reynisson, stjórnarformaður Nordic
Partners, segir að Nordic Partners
hafi á undanförnum árum haslað sér
völl í matvælaiðnaði í Eystrasalts-
löndunum og kaupin á Gutta séu lið-
ur í því að verða leiðandi á þessu
sviði. Að hans sögn er stefnt að fjár-
festingum með það í huga að auka
framleiðslu Gutta, en á síðasta ári
framleiddi fyrirtækið rúmlega 60
milljónir lítra af drykkjarvörum.
Í Baltic Business News er haft eft-
ir sérfræðingum, sem vefritið hafði
samband við, að
líklegt sé að um
skammtímafjár-
festingu Nordic
Partners sé að
ræða. Gísli segir
svo ekki vera.
Jón Diðrik
Jónsson, forstjóri
Ölgerðarinnar,
hefur verið ráðinn stjórnarformaður
Gutta. Vörur frá Gutta eru nú þegar
fáanlegar hér á landi.
Gísli Þór Reynisson er einn af
þremur eigendum Nordic Partners
en hinir tveir eru Jón Þór Hjaltason
og Daumants Vitols.
Íslendingar kaupa lett-
neska safaverksmiðju
Gísli Reynisson
EÐLILEGT er að spurt sé hvort
eitthvert vit sé í því að taka 100% lán
til íbúðakaupa. Svarið við þeirri
spurningu liggur ekki í augum uppi
og er algjörlega háð aðstæðum hvers
og eins og því hver þróunin í þjóð-
félaginu verður.
Ef fasteignaverð heldur áfram að
hækka umfram laun og framfærslu-
kostnað, eins og á síðustu árum, þá er
að sjálfsögðu vit í því að ráðast í
íbúðakaup með 100% láni. Frá byrj-
un árs 1998 hefur fasteignaverð á
höfuðborgarsvæðinu u.þ.b. tvöfald-
ast. Launavísitalan hefur á sama
tíma hækkað um 50% og neyslu-
verðsvísitalan um 30%. Ýmsir hafa
því eflaust farið vel út úr íbúðakaup-
um á umliðnum árum.
Málið horfir öðruvísi við ef þróunin
verður í öfuga átt, sérstaklega ef
fasteignaverð heldur ekki í við hækk-
un framfærslukostnaðar, þ.e. verð-
bólguna. Þá hækkar 100% lánið um-
fram íbúðarverðið og þeir sem þurfa
að selja íbúð sem keypt er með slíku
láni fara út úr því með skuld á bak-
inu.
Hlutfallið á milli fasteignaverðs og
launa er stundum notað til að leggja
mat á hvort reikna megi með því að
fasteignaverðið muni hækka í fram-
tíðinni eða ekki. Ef þetta hlutfall er
borið saman við hvernig það er í
helstu nágrannalöndum má jafnvel
gera ráð fyrir að verðið geti haldið
áfram að hækka. Það er ekkert sem
segir að þróunin í þessum efnum
muni fylgja þróuninni í nágranna-
löndunum. Flest hefur þó verið að
færast í þann veg.
Þvingaður sparnaður
Hækkun á fasteignaverði ætti alla
jafna að ýta undir nýbyggingar og
því auka framboð á húsnæði. Það get-
ur leitt til lækkunar á markaðinum.
Hver þróunin á fasteignaverðinu
verður er erfitt að spá um og líklega á
færi fárra. En hvað sem því líður er
ljóst að það er mikið til bóta að mögu-
leikinn á 100% húsnæðisláni skuli nú
vera til staðar hér á landi. Loksins
segja eflaust margir, og taka undir
með formanni Félags fasteignasala,
sem sagði í samtali við Morgunblaðið
síðastliðinn laugardag, að með 100%
lánum væri Ísland að stökkva inn í
nútímann.
Hafa ber í huga, að stór hluti
íbúðakaupenda á hverjum tíma hefur
tekið allt að 100% lán til kaupanna.
Þetta hefur t.d. verið gert með því að
fá lánsveð fyrir lífeyrissjóðsláni, með
því að taka skammtímalán í banka
og/eða jafnvel með yfirdrætti að
hluta. Munurinn á slíkri fjármögnun
og 100% láni er sá, að alla jafna þarf
að greiða viðbótarfjármögnunina
upp á skömmum tíma, að lífeyris-
sjóðslánum undanskildum, en 100%
lán er hins vegar til allt að 40 ára.
Með því að fjármagna það sem upp á
heildarfjármögnun kaupverðsins
vantar hefur fólki því til þessa í
mörgum tilvikum tekist að þvinga
fram hjá sjálfu sér ákveðinn sparnað
á fyrstu árunum eftir kaup, þ.e.
sparnað sem nemur mismuninum á
kaupverðinu og langtímalánunum að
hluta eða öllu leyti. Þessi sparnaður
verður væntanlega ekki mikill á
fyrstu árum íbúðakaupa með hinum
nýju 100% lánum bankanna. Í stað-
inn kemur hins vegar e.t.v. annar
sparnaður vegna lægri greiðslubyrði
af hinni nýju fjármögnun en sam-
kvæmt því sem var.
Brunabótamat ekki fyrirstaða
Einn stóri kosturinn við hin nýju
100% lán er að brunabótamatið er
ekki lengur fyrirstaða. Til þessa hef-
ur ekki verið hægt að fá húsnæðislán
fyrir hærri fjárhæð en sem nemur
brunabótamati íbúðar. Bankarnir
hafa breytt þessu og til að fá 100% af
kaupverðinu lánuð gefst nú kostur á
að kaupa viðbótarbrunatryggingu
fyrir mismuninum á kaupverði og
brunabótamati. Þetta auðveldar
verulega kaup, sérstaklega á eldri
íbúðum sem eru með brunabótamat í
mörgum tilvikum töluvert undir
markaðsverði.
Þörf á vandaðri ráðgjöf
Húsnæðislán bankanna eru ein-
göngu ætluð viðskiptavinum þeirra.
Greiðslumat er skilyrði hjá þeim öll-
um eins og verið hefur í hinu opin-
bera húsnæðislánakerfi frá því hús-
bréfakerfið kom til sögunnar á árinu
1989. Þar fyrir utan þurfa væntan-
legir lántakendur að uppfylla flest ef
ekki öll af eftirtöldum skilyrðum, þ.e.
vera með launareikning hjá viðkom-
andi banka, lífeyrissparnað, greiðslu-
dreifingu og kreditkort. Þar að auki
gera Íslandsbanki og Landsbankinn
kröfu um að viðkomandi sé með líf-
tryggingu. Hjá Íslandsbanka er tekið
fram að um sé að ræða lánatryggingu
sem sé líftrygging. Er sérstaklega
tekið fram í kynningarriti bankans að
ef lántakandi fellur frá þá greiðist vá-
tryggingarfjárhæðin til bankans, til
uppgreiðslu eða til innborgunar á eft-
irstöðvum lánsins. Líftrygging er
ekki skilyrði hjá KB banka en bank-
inn mælir hins vegar með því að lán-
takendur kaupi sér líftryggingu.
Skilyrði fyrir 100% lánum bank-
anna eru nokkuð strangari en verið
hefur fyrir húsnæðislánum í hinu op-
inbera húsnæðislánakerfi. Skilyrðin
bera með sér að bankarnir eru að
tryggja að lántakendurnir verði í við-
skiptum við þá og kaupi ýmsa þjón-
ustu til hliðar við sjálfa lántökuna.
En skilyrðin gefa einnig til kynna að
100% lán geti verið varhugaverð ef
eitthvað bregður útaf.
Ljóst er að með hinu nýja útspili
bankanna eykst þörfin fyrir vandaða
ráðgjöf. Það þarf miklu meira en
staðlað greiðslumat eins og nú er í
hinu opinbera húsnæðislánakerfi.
Það þarf greiðslumat sem tekur mið
af raunverulegri þörf og getu hvers
og eins. Þeir sem veita slíka ráðgjöf
verða að vera vel upplýstir um þró-
unina bæði í efnahagslífinu og á fast-
eignamarkaðinum. Þar má ekki láta
skammtímasveiflur trufla sýn.
Góður möguleiki sem þó
getur verið varasamur
Fréttaskýring
Grétar Júníus Guðmundsson
gretar@mbl.is
Morgunblaðið/Sverrir
Annar sparnaður Sparnaður á fyrstu árum íbúðakaupa getur færst yfir á
önnur svið en fasteignir með 100% lánum bankanna.
100% húsnæðislán kalla á miklu vandaðri ráðgjöf en hingað til hefur tíðkast
   
   
(

)**+
, 

% 

 
 

 !  "# $ 
% "&
' ("& )"
* )"
+"& )" ' ("&
,!(
,!&
! (#
-#   
- " ! ./0!
./  !  "#)$
1 
- 
 

.  
 / ' ("&
(#(!  
%/ "
%() 2 3")$
% 4  $ 52 0 "
6)" 
*(&)
*#"
+7 8" 2 ""
9:0!
.'
.( ;(# .("&
.8(  .(/   0 4  0$
<"#
<4## "#/   "
= "" (  "
5/2 // >.8)!#
/ 
 
01
 )
 !(& ?4 
+"& 7/ ' ("& <8 8
=4## "# ;(# ' ("& .7 
  $!
   

  


  
  >
>
>
  >
>
>
 >



>

 >
>
>
!4 "# 
4   $!
>
> > > >
>
>
> >
>
>
>
>
>

>
>
>
>
>
>
@ AB
@ 
AB
@ AB
@  AB
>
@ AB
@ AB
@ AB
@ >AB
@ >AB
@ >
AB
@
AB
@ AB
@ AB
@ 
AB
>
@ AB
>
@ AB
>
@ >AB
>
@ AB
>
@ AB
@  AB
>
>
@ AB
>
@ AB
@ > AB
>
>
>
>
>
>
%! (&   
&# "
< () 7 ( &# C
* .(
$ $

$ $

$
$


$


$
 $

$ $
$
$

$ >
>
$ >
$

$  $ >
$
>
>

$

>
$ $ >

>
>
>

  

 

 
    
>
   

>
 



 
  
    

 





  
  >
   >






  
 =    7 D3 $ $
<%$ E 0#"(  (&
   






>

>


>


>


>
>

>


>

>

>
>
ÞETTA HELST ...
VIÐSKIPTI
● TALIÐ er ólíklegt að Baugur muni
bjóða í Big Food Group á næstu
tveimur vikum. Þetta kemur fram í
frétt breska dagblaðsins The Times í
gær. Málið hefur verið sett í biðstöðu
þar sem enn er óleyst hvernig fjár-
magna eigi 192 milljóna punda
skuld fyrirtækisins við eftirlaunasjóð
starfsmanna. Einnig er óljóst hvaða
áhrif líkleg sala á Iceland verslunum
myndi hafa á eftirlaunamálið.
The Times hefur eftir heimild-
armönnum sínum að um það bil 90%
líkur séu á því að Baugur muni bjóða
hluthöfum BFG 1,10 pund fyrir hlut-
inn en sérfræðingar segja það senni-
legra að verðið verði 0,85 pund. Til
samanburðar má nefna að lokaverð
BFG-hlutarins í gær var 0,905.
Að sögn heimildarmanna The Tim-
es gæti liðið mánuður þar til hægt
verður að ganga frá viðskiptunum.
Talsmaður Baugs í Bretlandi vill ekki
tjá sig um málið.
Kaupum Baugs á BFG
slegið á frest
● REKSTUR Landssíma Íslands skil-
aði rúmlega 2.443 milljóna króna
hagnaði á fyrstu níu mánuðum árs-
ins en hagnaður á
sama tímabili í fyrra
var 1.615 milljónir
króna.
Rekstrartekjur á
fyrstu níu mán-
uðunum jukust um
1,1 milljarð, eða rúm 8%, á milli ára
og voru 14,8 milljarðar. Rekstr-
arhagnaður tímabilsins nam 3 millj-
örðum samanborið við 2,2 milljarða
árið áður. Þá var rekstrarhagnaður
fyrir afskriftir og fjármagnsliði 5,7
milljarðar, eða 39% af rekstr-
artekjum. Hann var á sama tímabili í
fyrra 5,5 milljarðar eða 40% af
rekstrartekjum. Veltufé frá rekstri var
5,1 milljarður, eða um 35% af rekstr-
artekjum, samanborið við 5,2 millj-
arða árið áður.
Í tilkynningu segir að mikil sam-
keppni hafi einkennt fjarskiptamark-
aðinn það sem af er árinu en hann
fari jafnframt stækkandi, sem
mælist m.a. í aukinni umferð um
helstu fjarskiptakerfi Símans, sér-
staklega vegna GSM og gagnaflutn-
inga. Horfur í rekstri Símans eru
sagðar góðar.
Síminn hagnast
um 2,4 milljarða
9 &F
.GH 
 A
A
<.?
IJ






A
A
KK -,J


A
A
*J
9 !




A
A
LK?J IM 6"!
 A
A











● SHOE Studio Group mun á næst-
unni skrifa undir samninga um kaup
á Rubicon Retail, sem rekur Princ-
iples- og Warehouse-tízkuverzl-
anakeðjurnar í Bretlandi, að sögn
brezka blaðsins Daily Telegraph.
Baugur Group og KB banki eiga 20%
í Shoe Studio Group ásamt Kevin
Stanford, annars stofnanda Karen
Millen. Telegraph segir frá því að gert
sé ráð fyrir yfirtöku Shoe Studio
Group á Rubicon að lokinni kost-
gæfnisathugun.
Baugur og KB banki
taka þátt í kaupum á
Rubicon