Morgunblaðið - 16.01.2005, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16. JANÚAR 2005 33
UMRÆÐAN
Í TÓBAKSREYK eru nokkur
þúsund efni, mörg hver hættuleg
heilsu manna. Þegar
sígaretta brennur
myndast tvenns konar
reykur; meginreykur
sem reykingamaður
sýgur að sér og hlið-
arreykur þegar tób-
akið brennur sjálft.
Meginreykur myndast
við háan hita (600–
800°C) og inniheldur
minna af skaðlegum
efnum fyrir vikið, en
hliðarreykur við lægri
hita (ca. 350°C) og hef-
ur því í sér meira af
skaðlegum efnum.
Meirihluti sígarettu brennur án
sogs og myndar hliðarreykinn.
Reykmengun, sem myndast þar
sem reykt er innanhúss verður að
meiri hluta til úr hliðarreyk. Óbein-
ar reykingar er það kallað þegar
maður andar að sér andrúmslofti
sem mengað er tóbaksreyk. Venju-
lega er talað um þær varðandi þá
sem ekki reykja en hinir sem
reykja fá þær í ofanálag.
Óbeinar reykingar geta leitt til
margra sömu sjúkdóma og reyk-
ingar. Nefna má lungnakrabbamein
(25% aukning), hjarta- og æða-
sjúkdóma (25% aukning), heilablóð-
fall (50% aukning), asmaköst hjá
fullorðnum asmasjúklingum (40 –
60% aukning), versnun berkjubólgu,
minnkaðan fósturvöxt, fæðingu fyr-
ir tíma, vöggudauða og önd-
unarfærasjúkdóma hjá börnum (20–
50% aukning). Vísbendingar eru um
að þær auki hættu á legháls- og
brjóstakrabba. Nýlegar rannsóknir
benda til þess að óbeinar reykingar
í vinnu séu hættulegri en á heimili.
Hugsanleg skýring er að í vinnu
reykja fleiri og að tillitssemi sé þar
minni. Börn eru mjög viðkvæm fyr-
ir óbeinum reykingum, sem t.d.
auka hættu á lungna-, berkju- og
eyrnabólgu. Í Bretlandi er talið að
árlega leggist 17.000 börn undir 5
ára aldri inn á sjúkrahús vegna
veikinda sem rekja megi til óbeinna
reykinga. Fóstur verður fyrir áhrif-
um reyks ef móðir reykir eða ef
reykt er í kringum hana. Óbeinar
reykingar geta valdið því að barn
fæðist minna, sem kann að hljóma
saklaust þar til skoðað er hvað ligg-
ur að baki. Nokkur grömm tapast
hér og hvar því einstök líffæri verða
minni, t.d. heilinn. Bent hefur verið
á að e.t.v. geti þetta skert náms-
hæfileika.
Fólk sem reykir er oftast tillits-
samt og velur að fara út, en biður
ella leyfis til að reykja inni. Íslensk
stjórnvöld hafa lengi skipað okkur í
fararbrodd þjóða á sviði heilsu-
verndar og tóbaks-
varnalöggjöf okkar
hefur löngum verið
framsækin. Inntak
vinnuverndarlaga er
að verja fólk við störf
sín gegn heilsuskað-
legum áhrifum að svo
miklu leyti sem þekk-
ing og tækni leyfa. Í 1.
grein tóbaksvarnalaga
kemur skýrt fram að
virða skuli rétt fólks til
að þurfa ekki að anda
að sér tóbaksreyk frá
öðrum. Í 9. grein sömu
laga er almennt kveðið
á um að reykingar í þjónusturými
eru óheimilar. Undanþága frá þess-
ari grein gildir hvað varðar veit-
inga- og skemmtistaði (hér eftir
nefndir veitingastaðir). Í raun býr
því nær allt vinnandi fólk, nema
starfsmenn veitingahúsa (m.a.
skemmtikraftar), við þann lög-
bundna rétt að loft á vinnustað er
ekki mengað tóbaksreyk. Sumir
rekstraraðilar hafa sjálfir bannað
reykingar á sínum veitingastað og
tryggt starfsfólki sínu ofangreinda
vinnuvernd, sem er lofsvert. Ég
þekki dæmi þess að þungaðar kon-
ur sem ekki reyktu sögðu upp starfi
á veitingahúsi til að vernda ófætt
barn sitt gegn óbeinum reykingum.
Ég spyr hvort undanþága frá meg-
inreglu tvennra laga sem getur leitt
til sjúkdóma og dauða hjá einni
stétt vinnandi fólks, geti virkilega
átt rétt á sér? Hvers á það starfs-
fólk að gjalda, er líf þess og heilsa
minna virði en okkar hinna? Stétt-
arfélög og rekstraraðilar veitinga-
húsa eru almennt þöglir um þetta.
Væri þögnin sama og samþykki þá
væri það yfirlýsing þessara aðila
um að þeim væri sama um heilsu og
líf starfsmanna. Það veit ég að er
ekki tilfellið. Þögnin hlýtur að vera
til marks um að þessum aðilum er
ekki nógu vel kunnugt um hættu þá
sem stafar af óbeinum reykingum.
Ef það er rétt þá er boltinn hjá mér
og öðrum þeim sem þekkja þessa
hættu. Okkur er skylt að upplýsa
almenning um þetta, ekki síst þá
sem anda að sér lífshættulegum
efnum við störf sín. Slík er hættan
að telja má víst að árlega deyi ein-
hverjir vegna sjúkdóma af völdum
mengunarinnar. Því hefur verið
haldið fram að fremur en að banna
reykingar á veitingahúsum alveg,
þá ættu rekstraraðilar veitingahúsa
sjálfir að ákveða hvort þar er reykt
eða ekki. Mér er spurn: Hví ættu
þeir, einir allra rekstraraðila, að fá
að ákveða hvort þeir bjóða starfs-
fólki sínu heilsusamlegt starfsum-
hverfi eða ekki?
Í lögum um verndun dýra segir
„Lög þessi taka til allra dýra“ og
líka „Skylt er að fara vel með öll
dýr“. Er ekki tímabært að allt fólk
verði líka jafnt gagnvart lögum, að
ekki bara sumir, heldur allir vinn-
andi menn eigi lögbundið tilkall til
ómengaðs lofts við störf sín? Hvort
á að vega þyngra, meintur réttur
gests á veitingastað til að reykja
eða lögboðinn réttur starfsmanns til
að anda að sér hreinu lofti við að
þjóna gestinum? Ekki má horfa
framhjá skaðsemi óbeinna reykinga
og margar þær þjóðir sem við mið-
um okkur við hafa þegar bannað
reykingar á veitingahúsum. Þær
hafa friðað starfsfólkið þar, eins og
við bæði rjúpu og hvali.
Gleðilegt reyklaust ár!
Lífshættuleg
mengun á
vinnustöðum
Pétur Heimisson fjallar um tób-
aksreyk og skaðsemi reykinga
’Reykingar kosta jafn-vel mannslíf árlega.‘
Pétur
Heimisson
Höfundur er heimilislæknir
á Egilsstöðum og formaður
tóbaksvarnaráðs.
Þorláksgeisli
Opið hús kl. 13.00-14.00
Fallegt 224 fm einbýlishús á tveimur
hæðum á frábærum stað í Grafarholt-
inu. Húsið stendur innarlega í botn-
langa við friðlýst svæði og enda golf-
vallarins. Möguleiki á að taka íbúð upp
í. Guðbjörg frá Húsalind fasteignasölu
verður á staðnum í dag milli kl. 13:00
og 14:00 og sýnir áhugasömum kaup-
endum eignina. Teikningar á staðnum.
TILBOÐ ÓSKAST.
Sveinbjörg Birna Sveinbjörnsdóttir,
hdl. og lögg. fasteignasali
Skútuvogur -
Atvh. til leigu/sölu
Laus strax
Nýkomið í einkasölu glæsilegt atvinnuhúsnæði, skrif-
stofu/verslunarhúsnæði samtals ca 1.000 fm á þessum
vinsæla stað. Eignin er fullinnréttuð á vandaðan máta.
Eign í sérflokki. Möguleiki að selja eignina í þremur
einingum. Verðtilboð. 107659
FASTEIGNA
MARKAÐURINN
ÓÐINSGÖTU 4, SÍMI 570 4500, FAX 570 4505. OPIÐ VIRKA DAGA KL. 9–17.
Netfang: fastmark@fastmark.is - Heimasíða: http://www.fastmark.is/
Jón Guðmundsson, sölustjóri og lögg. fasteigna- og skipasali.
Brúnastaðir
Stórglæsilegt og vel skipulagt 184 fm
raðhús á einni hæð með 26 fm innb.
bílskúr auk millilofts. Húsið skiptist
m.a. í rúmgott eldhús með vönduð-
um tækjum og góðri borðaðstöðu,
samliggjandi borð- og setustofu með
mikilli lofthæð, fjögur herb. auk fata-
herb. og glæsilegt baðherbergi með
vönd-uðum tækjum frá Vola og Phil-
ippe Starck. Sjónvarpsherb. á milli-
lofti. Allar innréttingar eru sérsmíðaðar, halogen-ljós í loftum og tölvutengi í
öllum herbergjum. Gegnheilt parket og náttúrugrjót á gólfum. Timburverönd
með skjólveggjum. Verð 39,0 millj.
Tjarnarmýri - Seltjarnarnesi
Glæsilegt 187 fm raðhús á tveimur
hæðum með 29 fm innb. bílskúr á
þessum eftirsótta stað. Á neðri hæð
er rúmgóð forst., endurnýjað gesta-
w.c. m. vönduðum tækjum, hol,
þvottaherb., sjónvarpsstofa, borð-
stofa, skáli fyrir enda borðstofu m.
útg. á verönd með skjólveggjum,
rúmgóð og björt stofa með mikilli
lofthæð og nýlega endurnýjað eld-
hús. Uppi eru þrjú herb., öll með
skápum, og flísalagt baðherb. Aukin
lofthæð á allri efri hæðinni. Vandaðar innréttingar. Massívt parket, sandsteinn
og flísar á gólfum. Ræktuð lóð með lýsingu. Verð 41,0 millj.
Egilsgata Nýkomið í sölu mjög fallegt
og mikið endurnýjað parhús sem skipt-
ist í 110 fm 4ra herb. íbúð ásamt um 55
fm aukaíbúð í kjallara með sérinng., 29
fm bílskúr og 29 fm íbúð með sérinn-
gangi undir bílskúr. Arinn á hæðinni.
Verð 36,5 millj. Nánari uppl. á skrifst.
Skaftahlíð - m. bílskúr Falleg 137 fm
neðri sérhæð í fjórbýli ásamt 24,5 fm
bílskúr. Hæðin skiptist í forstofu, stórar
og bjartar saml. stofur m. svölum til
suðurs, rúmgott eldhús m. fallegum
upprunal. uppgerðum innrétt. og góðri
borðaðst., tvö herb. með skápum auk
forstofuherb. og flísal. baðherb. Sér-
geymsla í kjallara. Verð 25,5 millj.
Ægisíða- 4ra herb. Mjög falleg 106 fm
4ra herb. efri hæð í þríbýli við Ægisíðu.
Nýleg innrétting frá HTH í eldhúsi og
vönduð tæki, rúmgóð og björt stofa
með góðri lofthæð, þrjú herbergi og ný-
lega endurn. baðherb. að hluta. Parket
og flísar á gólfum. Flísalagðar svalir.
Sér-geymsla í kjallara og geymsluris.
Verð 19,5 millj.
Eskihlíð - neðri sérhæð Glæsileg og
nánast algjörlega endurnýjuð 132 fm 5
herb. neðri sérhæð í þríbýli. Glæsilegar
samliggjandi stofur, sjónvarpshol, rúm-
gott eldhús m. ALNO-innréttingu, nýjum
tækjum og góðri borðaðstöðu, þrjú
herb. og flísalagt baðherb. Suðursvalir
út af setustofu og fallegir útbyggðir
gluggar. Parket og korkur á gólfum. Lóð
nýlega endurnýjuð með hitalögnum og
lýsingu. Afar góð staðsetning í lokuðum
botnlanga. Verð 28,9 millj.
Skipasund - efri sérhæð Glæsileg og
mikið endurnýjuð 123 fm efri sérhæð og
ris ásamt 36 fm bílskúr. Á hæðinni eru
forst., saml. stofur, nýuppgert eldhús,
gestaw.c. og eitt herb. Í risi eru 3 rúm-
góð herb. með sérsmíðuðum skápum
og endurnýjað baðherbergi. Gegnheilt
parket á gólfum og vandaðar innrétt.
Tölvulagnir í öllu húsinu. Innkeyrsla
steinlögð. Nánari uppl. á skrifstofu.
Drápuhlíð - 3ja herb. Björt og vel
skipulögð um 65 fm risíbúð í fjórbýli auk
sér geymslu í kj. Íbúðin skiptist í for-
stofu/hol, tvö rúmgóð herb., rúmgóða
parketl. stofu með mikilli lofthæð, opið
eldhús og baðherb. Verð 11,9 millj.
Jón bóndi í Ölfusi veit hvað
hann syngur þegar kemur að
sölu bújarða
Ef þú ert að leita að bújörð
þá ertu í traustum höndum
með Jón þér við hlið
Til þjónustu reiðubúinn
í síma 896 4761
Jón tekur á móti viðskiptavinum Hóls
samkvæmt samkomulagi á Skúlagötu 17.
Hóll er landsþekkt fyrir fagleg vinnubrögð og
úrvalsþjónustu í á annan áratug. Taktu enga áhættu
með þína fasteign. Skiptu við heiðarlega og ábyrga
fasteignasölu sem hefur hagsmuni þína að leiðarljósi.