Morgunblaðið - 17.02.2005, Blaðsíða 8

8 FIMMTUDAGUR 17. FEBRÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Krummi krunkar ekki lengur úti???
Heildareignir lífeyr-issjóðanna námuum 974 milljörð-
um króna um síðustu ára-
mót og stefnir í að þær
verði komnar í eittþúsund
milljarða í næsta mánuði,
að sögn Hrafns Magnús-
sonar, framkvæmdastjóra
Landssambands lífeyris-
sjóða. Eignir sjóðanna juk-
ust um 150 milljarða á
árinu 2004 eða um 18%
skv. áætlun tölfræðisviðs
Seðlabanka Íslands sem
byggð er á úrtaki 25
stærstu lífeyrissjóðanna.
Þar af er Lífeyrissjóður
starfsmanna ríkisins
stærstur með 17% hlutdeild og
Lífeyrissjóður verzlunarmanna
með 15%. Erlendar eignir sjóð-
anna námu um 216 milljörðum kr.
um síðustu áramót en þær verða
sífellt stærri þáttur í eignasafni
þeirra.
Hrafn Magnússon segir ávöxtun
sjóðanna hafa verið mjög góða ef
frá eru talin árin 2000–2002. „Einn
þáttur í eignaaukningunni er
aukning iðgjaldatekna,“ segir
Hrafn „Þessi eignaaukning er auð-
vitað sérlega ánægjuleg þegar mið
er tekið af því að krónan hefur
styrkst gagnvart dollar sem kem-
ur niður á ávöxtun erlendra eigna
sjóðanna. En aðalatriðið er að á
bak við eignamyndun sjóðanna
standa lífeyrisskuldbindingar sem
hafa aukist verulega, bæði áunnar
skuldbindingar en síðan má gera
ráð fyrir aukningu framtíðarskuld-
bindinga. Þar kemur inn í aukinn
lífaldur þjóðarinnar auk þess sem
örorkubyrði lífeyrissjóða er meiri
en spár gerðu ráð fyrir.“
Hvað áhrærir hina vaxandi er-
lendu verðbréfaeign sjóðanna sem
nú er orðin 22% af heildareignum
bendir Hrafn á stöðu krónunnar
gagnvart óvenjulega lágum dollar
og við þær aðstæður sé afar skyn-
samlegt að kaupa erlend verðbréf
til að dreifa áhættunni. Þess skal
getið að erlendar eignir sjóðanna
jókst um 35% milli 2003 og 2004.
Ekki síður var mikill vöxtur í inn-
lendum hlutabréfum sjóðanna eða
um 51% á árinu 2004 – úr 89 millj-
örðum í 134,3 milljarða.
Gríðarlegur vöxtur
í lífeyriskerfinu
Albert Jónsson, forstöðumaður
eignastýringar Lífeyrissjóðs
starfsmanna ríkisins, minnir á að
hrein eign lífeyrissjóðanna – um
974 milljarðar króna – nemi um
120% af vergri landsframleiðslu
2003 sem hljóti að teljast mjög gott
miðað við aðrar þjóðir. „Lífeyris-
kerfið hefur vaxið gríðarlega hratt,
bæði vegna iðgjaldatekna og góðr-
ar ávöxtunar,“ segir hann. „Und-
anfarin fimm ár hafa lífeyrissjóðir
fært sig yfir í kaup á hlutabréfum,
mest erlendis og ég tel að vel hafi
verið að því staðið. Raunávöxtunin
undanfarinna 10 ára hefur verið
mjög góð eða 4–6%. En til fram-
tíðar litið má ekki gleyma því að
raunvextir á Íslandi hafa lækkað
verulega og það hefur haft sín
áhrif á starfsemi sjóðanna. Hluta-
bréf hafa fengið aukið vægi í eigna-
safni sjóðanna, en þau sveiflast
meira en aðrar eignir. En engu að
síður er mjög skynsamlegt að líf-
eyrissjóðir fjárfesti erlendis til að
ná áhættudreifingu vegna smæðar
íslenska hagkerfisins.
Stærsta atriðið sem sjóðirnir
þurfa síðan að huga að eru lífeyr-
isskuldbindingar, ekki síst vegna
vaxtalækkana. Síðan koma til
þættir eins og auknar lífslíkur og
örorkubyrði sem auka skuldbind-
ingar sjóðanna. Til þess að bregð-
ast við þessum þáttum þarf mögu-
lega að hækka iðgjöldin þannig að
ekki þurfi að koma til skerðingar.“
Aldurssamsetning
sjóðfélaga hefur þýðingu
Hvað annan stærsta lífeyris-
sjóðinn áhrærir, þ.e. Lífeyrissjóð
verzlunarmanna, sem átti hreinar
eignir upp á rúma 150 milljarða
króna í árslok 2004, hefur aldurs-
samsetning sjóðfélaganna þýðingu
fyrir vöxt sjóðsins auk ávöxtunar
en þriðjungur iðgjalda sem berast
sjóðnum er greiddur út í lífeyri á
hverjum tíma að sögn Þorgeirs
Eyjólfssonar forstjóra sjóðsins.
„Meðalaldur þeirra sem greiða til
Lífeyrissjóðs verzlunarmanna er
34 ár og því er ljóst að sjóðurinn
kemur til með vaxa á næstu ára-
tugum á meðan hlutfall lífeyris af
iðgjöldum mun fara vaxandi,“ seg-
ir Þorgeir. „Jafnframt hefur mikla
þýðingu að sjóðurinn hefur náð
góðri ávöxtun á eignir sínar und-
anfarin tvö ár sem voru þau bestu í
tæplega 50 ára rekstrarsögu sjóðs-
ins. Sá eignaflokkur sem skilaði
bestri ávöxtun á liðnu ári var inn-
lenda hlutabréfaeignin. Þar náðum
við góðum árangri eða 79% ávöxt-
un á eignirnar sem var verulega
umfram hækkun úrvalsvísitölu
Kauphallarinnar sem hækkaði um
59% á sama tíma. Þar hafði mesta
þýðingu að sjóðurinn var yfirvigt-
aður í bönkunum þar sem mestar
hækkanir urðu á síðasta ári.“ Auk
þessa nefnir Þorgeir aukningu
hlutfalls erlendra verðbréfa í
eignasafni sjóðsins sem stýrt er
með tilliti til áhættudreifingar.
„Við eigum því ekki allt undir þró-
un hér innanlands á komandi árum
heldur erum við þátttakendur í er-
lendum hagkerfum og þeim ár-
angri sem þar næst.“
Fréttaskýring | Eignir lífeyrissjóðanna
120% af vergri landsframleiðslu
Stefna í þús-
und milljarða
Eignaaukning lífeyrissjóðanna nam
150 milljörðum króna í fyrra
Afkoma lífeyrissjóðanna var góð í fyrra.
Mikill vöxtur í innlendum
hlutabréfum sjóðanna

Þótt lífeyrissjóðir landsins
hafi náð að ávaxta eignir sínar
líklega um 10% á árinu 2004
verður að huga að framtíð-
arskuldbindingum sjóðanna og
jafnvel hækka iðgjöldin ef sjóð-
irnir eiga að halda sínum hlut.
Erlendar eignir sjóðanna eru nú
orðnar 22% af heildareignum og
eru menn sammála um gildi þess
að fjárfesta erlendis. Það borgar
sig ekki að geyma öll eggin í
sömu körfu.
orsi@mbl.is