Morgunblaðið - 17.02.2005, Blaðsíða 10

10 FIMMTUDAGUR 17. FEBRÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
RÍKISSTJÓRNIN hefur sam-
þykkt að leggja til við Alþingi að
foreldrar langveikra eða fatlaðra
barna eigi rétt á greiðslum í allt að
þrjá mánuði þegar börnin veikjast
alvarlega eða
greinast með al-
varlega fötlun.
Sömuleiðis hefur
hún samþykkt að
leggja til við Al-
þingi að foreldra
barna sem veikj-
ast mjög alvar-
lega eða greinast
með mjög alvar-
lega fötlun eigi
rétt á greiðslum í allt að níu mán-
uði. Lagt verður til að greiðslurnar
nemi um 90 þúsund krónum á mán-
uði.
Árni Magnússon félagsmálaráð-
herra upplýsti þetta í svari sínu við
fyrirspurn Jóhönnu Sigurðardótt-
ur, þingmanns Samfylkingarinnar,
á Alþingi í gær. Jóhanna og aðrir
þingmenn sem til máls tóku fögn-
uðu ákvörðuninni.
„Ég mun beita mér fyrir því að
þessar tillögur komist sem fyrst til
framkvæmda enda er það skoðun
mín að mikilvægt sé að samfélagið
í heild, bæði ríkisvaldið og sam-
tryggingakerfi aðila vinnumarkað-
arins, komi til móts við þær fjöl-
skyldur sem lenda í þeim
aðstæðum sem hér eru til um-
ræðu,“ sagði ráðherra. Miðað er
við að tillögurnar komi til fram-
kvæmda í áföngum á þremur ár-
um. „Við þekkjum flest dæmi um
það að fótunum er nánast kippt
undan fólki þegar langvarandi
veikindi eða fötlun barna er annars
vegar. Okkur ber beinlínis skylda
til þess að taka á þessum málum
og það er verið að gera nú.“
Ákvörðun ríkisstjórnarinnar er
byggð á tillögum nefndar sem fé-
lagsmálaráðherra skipaði í janúar
2001. Markmið nefndarinnar var að
finna leiðir til að auka rétt foreldra
á vinnumarkaði til að sinna lang-
veiku barni. Félagsmálaráðherra
kynnti niðurstöður nefndarinnar á
ríkisstjórnarfundi á þriðjudag.
Nefndin áætlar að foreldrar um
250 til 300 barna kunni að nýta sér
þriggja mánaða réttinn að ein-
hverju marki á ári hverju. Gerir
hún ráð fyrir því að árlegur kostn-
aður ríkissjóðs geti orðið á bilinu
75 til 91 milljón króna.
Þá ætlar nefndin að foreldrar
um 30 til 40 barna kunni að nýta
sér níu mánaða réttinn á ári
hverju. Gerir hún ráð fyrir því að
árlegur kostnaður ríkissjóðs geti
orðið um 36 milljónir króna.
Breytingar á foreldraorlofi
Félagsmálaráðherra sagði á Al-
þingi í gær að skilyrðið fyrir
greiðslunum yrði að foreldrar
legðu tímabundið niður launað
starf á sama tíma. „Áhersla er lögð
á að ríkissjóður greiði jafnframt
launatengd gjöld ofaná greiðslur til
foreldra þannig að foreldrar haldi
áfram uppsöfnun tiltekinna rétt-
inda, s.s. lífeyrisréttinda. Enn
fremur er gert ráð fyrir því að for-
eldrar eigi þess kost að greiða
áfram til stéttarfélaga á þessum
tímabilum,“ sagði hann.
Ráðherra benti á að greiðslurnar
einar og sér tryggðu ekki að for-
eldrar langveikra barna fengju
leyfi frá störfum sínum. Því hefði
ríkisstjórnin einnig samþykkt að
leggja til breytingar á lögum um
fæðingar- og foreldraorlof, á þann
hátt að foreldrar geti tekið for-
eldraorlof vegna barna til átján ára
aldurs, en í núgildandi lögum eru
þau mörk við átta ára aldur. „Með
því er veitt aukið svigrúm fyrir for-
eldra til þess að vera heima hjá
börnum sínum þegar aðstæður
gefa tilefni til en foreldrar eiga
rétt á foreldraorlofi í 13 vikur til að
annast börn sín.“
Þá lagði ráðherra áherslu á að
með þessum breytingum væri ekki
verið að setja endapunktinn á
stuðning við foreldra langveikra
barna. „Ég [...] útiloka alls ekki að
við munum þegar innleiðingu þessa
nýja réttar er lokið halda áfram að
efla réttarstöðu foreldra lang-
veikra barna á vinnumarkaði hér á
landi.“
Stjórnvöld ætla að bæta stuðning við foreldra langveikra og fatlaðra barna
Fái greiðslur úr ríkis-
sjóði í allt að níu mánuði
Árni Magnússon
Komi til framkvæmda á þremur árum
JÓN Bjarnason þingmaður Vinstri-
hreyfingarinnar – græns framboðs
hefur lagt fram á Alþingi fyrirspurn
til forsætisráðherra og samgöngu-
ráðherra vegna sölu Landssímans og
grunnets fjarskipta.
Jón spyr forsætisráðherra hvort til
greina komi að undirbúningur að sölu
Landssímans verði stöðvaður til að
ráðrúm gefist til að kanna kosti þess
að sameina aðila um rekstur á einu
grunneti fjarskipta og gagnaflutnings
í landinu.
Að sögn Jóns er engin áhætta tekin
með því að stöðva söluferlið á Lands-
símanum enda um eitt ábatasamasta
fyrirtæki þjóðarbúsins að ræða. Á
meðan söluferlið yrði stöðvað yrði
sett af stað vinna við að kanna mögu-
leika á einu sterku grunnneti fjar-
skipta í eigu sveitarfélaga, ríkis og
OR. „Við teljum grunnetið, þ.e. vega-
kerfi allra samskipta, eitt brýnasta
málið í dag gagnvart þeirri þjónustu
sem fjarskiptin eru,“ segir Jón.
Til samgönguráðherra er þeirri
fyrirspurn beint hver afstaða hans sé
til hugmynda um að aðilar sameinist
um rekstur eins öflugs grunnets fjar-
skipta og gagnaflutnings fyrir landið
allt.
Vill stöðva sölu
Landssímans
grímssonar. (Halldór var ekki við-
staddur þingfund í gær og því fjarri
góðu gamni.)
Davíð sat sem fastast í stól for-
sætisráðherra og blaðaði þar í skjöl-
um þegar Þuríður Backman, þing-
maður Vinstri grænna, kom upp og
sagði: „Ég þakka hæstvirtum for-
sætisráðherra svörin …“ Hún áttaði
sig strax, hló og sagði: „Ég vil taka
það upp að ég trúi að hin nýja ásýnd
hæstvirts utanríkisráðherra, sem
birtist hér í dag, hafi ruglað mig að-
eins í ríminu.“ Var hún væntanlega
að vísa til þess að Davíð væri nýkom-
inn til þings eftir rúmlega mán-
aðarleyfi.
Hæstvirtur forsætisráðherra…
Þess má geta að þegar Þuríður
hafði áttað sig á mismælginni stóð
Davíð upp úr stólnum og færði sig
um set; í stól utanríkisráðherra.
DAVÍÐ Oddsson utanríkisráðherra
og þingmenn Vinstri grænna rugl-
uðust heldur betur í ríminu á Alþingi
í gær. Davíð fór stólavillt og þing-
mennirnir titluðu hann forsætisráð-
herra. Reyndar ekki í fyrsta sinn
sem Davíð er kallaður forsætisráð-
herra, eftir að hann og Halldór Ás-
grímsson skiptu á ráðuneytum í
september sl. Forsetar þingsins og
þingmenn hafa ítrekað titlað Davíð
forsætisráðherra á þingfundum síð-
ustu fimm mánuðina. Þeir hafa þó
áttað sig strax og leiðrétt sig um
hæl.
En að þingfundinum í gær: Ög-
mundur Jónasson, þingmaður
Vinstri grænna, kom upp í ræðustól
og lagði fram fyrirspurn til Davíðs
Oddssonar utanríkisráðherra. Eftir
að Davíð hafði svaraði Ögmundi
settist hann síðan, eins og ekkert
væri sjálfsagðara, í stól Halldórs Ás-
En þar með var ruglingurinn ekki
á enda. Ögmundur kom aftur í pontu
og sagði: „Ég fagna yfirlýsingu
hæstvirts forsætisráðherra … hæst-
virts utanríkisráðherra … Hann er
ekki einn um það hæstvirtur ráð-
herra að ruglast í ríminu.“
Utanríkisráðherra hélt reyndar
áfram að ruglast í ríminu, því þing-
fréttaritari gat ekki betur séð en að
hann settist aftur í stól forsætisráð-
herra, seinna um daginn. Hann átt-
aði sig þó strax á mistökunum og
færði sig yfir í sinn rétta stól.
Því má bæta við til útskýringar að
Davíð og Halldór skiptust ekki bara
á ráðuneytum í september sl., held-
ur einnig á stólum. Hefð er nefnilega
fyrir því að forsætisráðherra sitji
næst forseta þingsins, og utanrík-
isráðherra við hliðina á forsætisráð-
herra. Þegar stólaskiptin fóru fram
hafði Davíð verið forsætisráðherra í
rúm þrettán ár og Halldór utanrík-
isráðherra í níu ár. Kannski ekki að
undra að einhver ruglist í ríminu.
Þingmenn
og ráðherra
ruglast í ríminu
Morgunblaðið/ÞÖK
Davíð Oddsson sat í þessum stól í 13 ár og í gær settist hann óvart í hann að
nýju. Myndin er frá síðasta ári meðan Davíð var enn forsætisráðherra.
arna@mbl.is
ÞORSTEINN Pálsson sendiherra er
skipaður í stjórnarskrárnefnd af for-
manni Sjálfstæðisflokksins og allir
líta á hann sem einn af fulltrúum
Sjálfstæðisflokksins í nefndinni, sagði
Mörður Árnason, þingmaður Sam-
fylkingarinnar, á Alþingi í gær. Gagn-
rýndi hann skipan Þorsteins í nefnd-
ina og spurði utanríkisráðherra,
Davíð Oddsson, m.a. að því hvort
fleiri núverandi sendiherrar gegndu
trúnaðarstörfum fyrir stjórn-
málaflokka.
Davíð svaraði því til að enginn nú-
verandi sendiherra gegndi trún-
aðarstörfum fyrir stjórnmálaflokka,
„þó með þeirri undantekningu sem
háttvirtur þingmaður nefndi ef hann
vill líta svo á að seta Þorsteins Páls-
sonar, fyrrverandi forsætisráðherra
og dómsmálaráðherra, í stjórn-
arskrárnefnd sé verkefni, þjónusta,
trúnaðarstarf fyrir stjórnmálaflokk“.
Davíð sagðist líta svo á að þegar
maður á borð við Þorstein Pálsson
tæki að sér að sitja í stjórn-
arskrárnefnd þá væri hann þar á eig-
in forsendum. „Til þeirra verka fær
hann engin fyrirmæli frá mér eða
öðrum,“ sagði Davíð. Hann sagði Þor-
stein hafa augljósa hæfileika til að
takast á við þetta verkefni vegna
menntunar, faglegrar þekkingar og
mikillar reynslu.
Gagnrýndi skip-
an Þorsteins í
nefndina
„ÞETTA mun duga sumum
fjölskyldum. Stuðningur í
þrjá mánuði getur skipt
sköpum þegar eitthvað
kemur upp á, slys eða
greining á alvarlegum
veikindum. Það getur tekið
tíma fyrir foreldra að átta
sig á breyttum aðstæðum
og kynna sér meðferðir.
Eftir þrjá mánuði fer lífið
svo að færast í ákveðnar
skorður. Svo er það hinn
hópurinn sem á við mikla
erfiðleika að etja og er mik-
ið inni á sjúkrahúsum, þá
duga laun í þrjá mánuði
ekki og ekki einu sinni í níu
mánuði. Það eru fjöl-
skyldur sem munu þurfa á lang-
tímaaðstoð að halda,“ sagði Ragna
K. Marinósdóttir, formaður Um-
hyggju, félags til stuðnings lang-
veikum börnum.
Með tillögu sem félagsmálaráð-
herra kynnti á Alþingi í gær verður
í fyrsta skipti tryggður almennur
veikindaréttur foreldra á vinnu-
markaði sem hingað til hefur að-
eins verið 7–10 dagar samkvæmt
meginreglu kjarasamninga á al-
mennum markaði. „Þú hefur þá
þennan rétt að hverfa af vinnu-
markaði í þrjá til níu mánuði án
þess að tapa öllum laununum þín-
um.“
Betur má ef duga skal
Umhyggja hefur, ásamt fleirum,
barist fyrir umræðum um þessi mál
í þjóðfélaginu og auknum rétti for-
eldra og frá því nefnd um stefnu-
mótun í málefnum langveikra
barna var stofnuð árið 2001 hefur
náðst mikill árangur. „Margir
sjúkrasjóðir hafa tekið sig á og að-
stoðað sitt fólk, þannig að mikil
breyting er á frá fyrri árum.“
Nefndin, sem skilað hefur til-
lögum um þetta mál, leggur enn-
fremur til að sjóðirnir haldi áfram
stuðningi sínum og bæti jafnvel um
betur. Í dag eiga foreldrar lang-
veikra barna rétt á umönn-
unargreiðslum sem mæta einungis
kostnaði við veikindin en eru ekki
laun, og er því um mikið tekjutap
að ræða fyrir foreldra sem þurfa að
hætta tímabundið í vinnu til að
hjúkra börnum sínum. Þær bætur
eru frá 20 þúsund til 90 þúsund
krónur á mánuði en upphæðin fer
eftir aðstæðum hverju sinni. „Við
teljum þetta vera góðan áfanga og
við hérna fögnum þessu ef þetta
nær fram að ganga.“ Ragna segir
að félagið muni halda áfram að
berjast fyrir málefnum foreldra.
„Þó að allir vilji gera eitthvað í
þessum málum er þetta búið að
taka langan tíma og vera erfitt að
koma þessum veikindarétti á.“
Ragna K. Marinósdóttir, formaður fé-
lags til stuðnings langveikum börnum
Góður áfangi
sem við fögnum
Morgunblaðið/Kristinn
JÓN Kristjánsson heilbrigðis-
ráðherra sagðist á Alþingi í gær eiga
von á því að ekki þyrfti að koma til
lokunar skurðdeildar Heilbrigð-
isstofnunar Vestmannaeyja í sumar,
eins og hugmyndir hafa verið uppi
um. Kom það fram í svari hans við
fyrirspurn Magnúsar Þórs Haf-
steinssonar, þingmanns Frjálslynda
flokksins.
„Það er verið að fara yfir allar
rekstrarforsendur stofnunarinnar í
heilbrigðis- og tryggingaráðuneyt-
inu með það í huga að koma í veg
fyrir að skurðstofunni verði lokað.
Ég á von á því að það takist.“
Ekki komi til
lokunar skurð-
deildarinnar