Morgunblaðið - 17.02.2005, Blaðsíða 12

12 FIMMTUDAGUR 17. FEBRÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
„HEILDSALA á lyfinu Celebra hef-
ur minnkað stórlega að undan-
förnu,“ segir Matthías Halldórsson
aðstoðarlandlæknir, en lyfið er
bólgueyðandi og sambærilegt gigt-
arlyfinu Vioxx sem tekið var af
markaði í haust. Hann segir að
flestir læknar reyni að forðast að
ávísa svokölluðum Coxib-gigt-
arlyfjum (í lyfjaflokki COX 2) sem
varað hefur verið við. Hann telur það
ósanngjarnt sem haft var eftir deild-
arstjóra lyfjadeildar hjá
Tryggingastofnun í Morgunblaðinu í
gær að læknar séu ekki nógu var-
kárir.
Samkvæmt tölum sem Landlækn-
isembættið hefur frá Vistor, sem
flytur inn Celebra, sem er mest
selda Coxib-lyfið nú, var heildsalan á
lyfinu mest í október sl., eða að
andvirði níu milljóna króna, en í jan-
úar á þessu ári var salan komin niður
í 1,7 milljónir. Þetta skýrist m.a. af
því að 30. september var helsta sam-
keppnislyfið, Vioxx, tekið af markaði
vegna aukaverkana. Salan á Celebra
jókst í kjölfarið að sögn Matthíasar,
en eftir að vísbendingar komu fram
um að lyfið gæti verið varasamt,
dróst salan verulega saman. Í októ-
ber 2004 voru seldir rúmlega 111
þúsund dagskammtar af Celebra en
í janúar sl. var salan dottin niður í
22.220 (sjá meðfylgjandi graf).
„Þetta sýnir að læknar eru að
jafnaði vel meðvitaðir um þessi mál,“
segir Matthías. „Í samtölum mínum
við lækna hefur komið fram að þeir
reyna flestir að forðast þessi lyf ef
hægt er og taka að jafnaði ákvarð-
anir eftir samtöl við sjúklingana um
kosti og galla lyfjanna og það getur
átt sinn aðdraganda.“
Tvö önnur Coxib-lyf eru á mark-
aði og heita Bextra og Arcoxia.
Markaðshlutdeild þeirra er að sögn
Matthíasar óveruleg miðað við Cel-
ebra. Samkvæmt upplýsingum frá
Merck Sharp & Dohme Ísland ehf.
sem flytur inn Arcoxia, jókst salan á
lyfinu nokkuð eftir að Vioxx var tek-
ið af markaði en er nú minni en hún
var þegar Vioxx var á markaði.
Nota önnur bólgueyðandi lyf
eða verkjalyf í staðinn
Heimilislæknar á Heilsugæslunni
í Efstaleiti ávísa ekki lengur Coxib-
lyfjum nema í undantekning-
artilvikum. Reynt er að gefa önnur
bólgueyðandi lyf í staðinn eða önnur
verkjalyf, t.d. parkódín eða panódíl.
Alma Eir Svavarsdóttir, yfirlæknir
kennslumála Heilsugæslunnar í
Reykjavík, segir það sína tilfinningu
að heimilislæknar almennt forðist að
ávísa á Coxib-lyfin eftir að lyfið
Vioxx var tekið af markaði vegna
aukaverkana í haust. Telur hún
lækna meira farna að snúa sér að
gömlu lyfjunum á nýjan leik eða öðr-
um sem gagnast þeim sjúklingum
sem þau þurfa. Á heilsugæslu-
stöðvum eru bólgueyðandi lyf m.a.
gefin við slitgigt, liðagigt, bakverkj-
um, tognunum eða beinverkjum.
„Coxib-lyfin voru markaðssett þann-
ig að það væri óhætt að gefa þau
sjúklingum sem væru viðkvæmir í
maga,“ segir Alma. „En við erum
farin að nota gömlu bólgueyðandi
lyfin, aðrar tegundir lyfja sem eru
ekki bólgueyðandi en verkjastill-
andi. Svo veltum við því meira fyrir
okkur hvort önnur úrræði, t.d. heiti
potturinn, sjúkraþjálfun og iðju-
þjálfun komi að gagni.“
Sala á Coxib-lyfjum
hefur minnkað stórlega
Heimilislæknar
í Efstaleiti ávísa
ekki lengur
Coxib-lyfjum
Alma Eir
Svavarsdóttir
Matthías
Halldórsson
Eftir að ljóst var að verulegar aukaverkanir fylgdu gigtarlyfinu












 

 

    


   !   "
# $ % 
Bílar á föstudögum

20 síðna
bílablað fylgir
Morgunblaðinu
á morgun …
ÁSTA Möller vara-
þingmaður er meðal
gesta í sjónvarpsþætt-
inum Capital Ideas
sem frumsýndur verð-
ur um alla Evrópu í
kvöld. Umræðuefnið
er heilsa þjóðanna og
talar Ásta þar sem
varaformaður alþjóða-
sambands hjúkr-
unarfræðinga. Í viðtal-
inu fjallar hún meðal
annars um hvernig
niðurskurður á
mannafla í heilbrigð-
iskerfinu getur haft
áhrif á gæði þjónust-
unnar og öryggi sjúklinga.
Komið er inn á hvernig niður-
skurður í heilbrigðisþjónustu getur
þýtt auknar endurinnlagnir sjúk-
linga sem og lengri dvöl þeirra á
sjúkrahúsum en annars hefði þurft,
sem þýðir í raun að sparnaður nú
getur einfaldlega þýtt aukinn kostn-
að síðar. Þá eru ótaldar ýmsir fylgi-
kvillar sem og kostnaður þjóðfélags-
ins við vinnutap
þessara sjúklinga.
Alþjóðasamtök
hjúkrunarfræðinga
eru fagsamtök stétt-
arinnar sem sam-
anstanda af hjúkr-
unarfélögum í 124
löndum sem stendur
jöfnum höndum fyrir
umræðu um faglega
sem lagalega þætti og
það umhverfi sem
hjúkrunarfræðingar
vinna í, koma að rann-
sóknum í greininni og
eru gjarna fulltrúar
hjúkrunarfræðinga
þegar álitsgjafa vantar úr þeirra
röðum. Ásta hefur setið í stjórn sam-
takanna í sex ár og verið varafor-
maður í fjögur. Meðal annarra gesta
í þættinum er dr. Timothy G. Evans,
aðstoðarframkvæmdastjóri Alþjóða-
heilbrigðismálastofnunarinnar.
Þátturinn er sá fyrsti í seríunni
Capital Ideas sem sýndur er á sjón-
varpsstöðinni CNBC Europe.
Ásta Möller
í þætti um
heilsu þjóðanna
Ásta Möller
LYF gegna lykilhlutverki í lækn-
isfræði samtímans. Þau lækna,
draga úr framgangi sjúkdóma, fylgi-
kvillum þeirra og þjáningum. En
þau eru ekki fullkomin og hafa ýmsa
galla. T.d. geta þau haft aukaverk-
anir og eru dýr fyrir samfélagið.
Þetta kom m.a. fram í erindi Ax-
els Finns Sigurðssonar hjartalæknis
á ráðstefnu SÍBS, Líf með lyfjum
sem haldin var í Norræna húsinu á
þriðjudag. Hann sagði að þær kröf-
ur væru gerðar til lyfja að þau
bættu líðan sjúklinga og lífshorfur.
Nauðsynjavara eða lúxus?
Axel nefndi að afstaða fólks til
lyfja breyttist eftir alvarleika sjúk-
dómsins sem það hefur. Tók hann
sem dæmi að fólk með háþrýsting,
sem er hættulegt að ganga með ár-
um saman en draga má úr þeirri
áhættu með lyfjum, væri oft í vafa
um hvort að lyf væru rétta lausnin.
„Þessu fólki líður vel,“ sagði Axel.
„Þetta er kannski ungt fólk í vinnu
og því finnst mjög óeðlilegt að fara
að taka lyf.“
En þegar um lífshættulegan sjúk-
dóm er að ræða breytist afstaða
sjúklinganna til lyfja. Axel sagði að
framfarir í lyflækningum hjarta-
sjúkdóma hefðu verið miklar síðustu
ár. Það hefur m.a. leitt til þess að
horfur til að ná bata hafa aukist. Er
lyfjameðferðin því orðin umfangs-
meiri en hún var? Notuð eru fleiri
lyf og dýrari. „Og hverjar eru afleið-
ingar þessa? Við fáum betri lífslíkur
fyrir sjúklingana en lyfjakostnaður
fer að sama skapi vaxandi.“
Yfirskrift erindis Axels var eru
lyf nauðsynjavara eða lúxusvara?
Þegar skoðaður er aldur þeirra sem
eru að nota lyf kemur í ljós að lyf
eru langmest notuð af elstu Íslend-
ingunum.
„Ef maður horfir á þessar tölur
getur maður dregið stórlega í efa að
lyf séu einhver lúxusvara,“ sagði
Axel. Hann sagði að með breyttri
samsetningu mannfjöldans, þegar
fjöldi aldraðra eykst ár frá ári, væri
ljóst að lyfjanotkun mundi halda
áfram að aukast ef fram héldi sem
horfði. Til að draga sem mest úr
samfélagslegum kostnaði væri t.d.
hægt að beita aðhaldi í lyfjaávís-
unum, ávísa ódýrari samheitalyfjum
og líta til annarra lækningaaðferða.
„Síðan má ekki gleyma því að heil-
brigt líferni, hollur matur, regluleg
hreyfing og reykleysi dregur úr
lyfjanotkun. Eftir því sem ég starfa
lengur sem læknir þeim mun meira
sé ég hversu mikilvægt þetta er.“
Lyfin gegna lykilhlutverki
Afstaða fólks til
lyfja breytist
eftir alvarleika
sjúkdómsins
SAMNINGAR milli ríkisins, sam-
taka kaupmanna og lyfjafyrirtækja
um lækkun lyfjaverðs virðast hafa
skilað sér til ríkisins en ekki í sama
mæli til neytenda. Heildsöluverð
lyfja hefur lækkað en svo virðist
sem lyfjaverslanir hirði mismuninn
sem átti að gagnast neytendum,
sagði Sigmar B. Hauksson, formað-
ur kynninga- og markaðsnefndar
SÍBS, við upphaf ráðstefnu samtak-
anna í Norræna húsinu á þriðjudag
þar sem var fjallað um lyf, notkun
þeirra, kosti og galla, bæði af sér-
fræðingum og sjúklingum.
Sagði Sigmar
áhyggjuefni að
lækkun lyfja-
verðs, sem samið
var um sl. sumar,
hafi ekki skilað
sér í sama mæli
til neytenda og
til ríkisins og
sjúkrastofnana.
Sagði hann
vísitölu fyrir lyf,
sem samanstendur af lyfjum, lýsi,
vítamínum og bætiefnum, hafa
hækkað um 6% árið 2002 og 2,6%
frá desember 2003 til desember
2004. „Þetta er athyglisvert ef það
er haft í huga að verð á heild-
sölustigi lyfja hefur lækkað töluvert
frá febrúar 2004 til febrúar 2005
eða um 11,6%. Ekki verður annað
séð en lyfjaverslanir hirði þennan
mismun sem af hálfu ríkisins átti að
gagnast sjúklingum,“ sagði Sigmar
og bætti við: „Það hlýtur því að
vera krafa okkar sjúklingasamtak-
anna til lyfjaverslunarinnar að hún
skýri út hvers vegna lækkun heild-
söluverðs á lyfjum skili sér ekki til
neytenda.“
Sigmar B. Hauksson á ráðstefnu SÍBS um lyfjamál
Verðlækkun á lyfjum ekki
skilað sér alla leið til neytenda
Sigmar B.
Hauksson