Morgunblaðið - 30.03.2005, Blaðsíða 6

6 MIÐVIKUDAGUR 30. MARS 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
MIKILLAR skelfingar gætir á eyj-
unni Nias í Indlandshafi, þar sem
búa um 600.000 manns, en ástandið
er furðugott miðað við aðstæður, að
sögn Ómars Valdimarssonar, sendi-
fulltrúa Rauða kross Íslands á svæð-
inu. Harður jarðskjálfti varð undan
ströndum Súmötru á mánudag en
íbúar eru enn í miklum sárum eftir
skjálftann og
flóðbylgjuna á
annan dag jóla.
„Að vísu hafa
um 40% allra
húsa í höfuð-
staðnum Gun-
ung Sitoli (íbúar
um 28.000) orðið
fyrir einhverj-
um skemmdum,
en tala látinna
mun vera í
kringum 200 og aðrir 400 eða svo
hafa slasast, misjafnlega mikið,“ seg-
ir Ómar. „Mest er um beinbrot og
skurði eða skrámur sem fólk fær
þegar það verður undir húsum sem
hrynja.“
Enn er verið að grafa í rústum
Ómar segir ekki búið að finna
nærri alla þá sem eru taldir af, því
enn sé verið að grafa í rústum og
flytja særða og látna á sjúkrahús.
„Indónesíski Rauði krossinn er með
sérþjálfaða neyðarsveit heimamanna
á Nias og sú sveit hefur nú verið efld
með læknum, hjúkrunarfólki og fleiri
hjálparstarfsmönnum sem hafa
komið frá öðrum hlutum Súmötru,
Aceh og Jakarta,“ segir Ómar. „Það
var lán í óláni að við erum með hópa
af þrautþjálfuðu fólki á þessu svæði
og með nægar birgðir af mat og öðr-
um hjálpargögnum, þannig að það á
„En svona er þetta, það veit eng-
inn hvenær áföllin dynja yfir og mað-
ur verður bara að taka þeim eins og
þau koma fyrir og gera sitt besta til
að hjálpa fólki aftur á fæturna. Mig
grunar til dæmis að það þurfi að
stórauka áfallahjálp á Nias í kjölfarið
á þessu. Þar var stór hópur af fólki
enn í miklum sárum eftir jólaskellinn
og nú verður þetta til að auka enn
frekar á þjáningar þess. Það sama á
vafalaust við um Aceh-hérað, þar
sem lítið lát virðist vera á stórum
skjálftum. Ég er búinn að vera þar
nokkrum sinnum á síðustu vikum og
það bregst ekki að í hvert sinn hrekk
ég upp með andfælum að nóttu til við
sterkan skjálfta. Fólk er margt mjög
angistarfullt og á erfitt með að kom-
ast í það jafnvægi sem þarf til að
hefja eðlilegt líf á ný. Þegar við bæt-
ist að margir eru heimilislausir, nán-
ast allir hafa misst einhvern af sínum
nánustu, eða jafnvel alla fjölskyld-
una, eins og mörg dæmi eru um, þá
blasir við að mörg ár munu líða þang-
að til lífið í Aceh og á Norður-Sú-
mötru, sem Nias er hluti af, kemst í
eðlilegt horf. Ef það gerir það nokk-
urn tíma.“
allt að geta komist til fólks á mun
skemmri tíma en venjulega.“
Starfsfólk Rauða krossins á svæð-
inu starfar nú mest við að veita
bráðahjálp, en leitar einnig að lifend-
um og látnum í rústunum. „Við send-
um í dag teppi, fatnað, mat, plast-
ábreiður og fleira fyrir um hundrað
fjölskyldur og í kvöld er að fara önn-
ur flugvél með svipuð hjálpargögn
fyrir um 500 fjölskyldur. Það ætti að
fara langt, því það er ekki talið að
nema um 1.000 manns hafi misst
heimili sín og þurfi að vera úti undir
beru lofti.“
Erfitt um vik með samgöngur
Að mati Ómars er vafasamt að
taka nokkrar tölur of alvarlega á
þessu stigi málsins. Erfitt sé að kom-
ast til Nias og samgöngur á eynni,
sem er á stærð við Balí, afar erfiðar.
„Þarna eru um 650 lítil þorp og að-
eins lítill hluti þeirra er í vegasam-
bandi við aðra hluta eyjunnar. Það
geta þess vegna jafnvel liðið ein-
hverjir dagar þar til endanlega er
ljóst hversu margir hafa farist –
manntal hér í landi er ekki alltaf al-
veg nákvæmt og talsverð hreyfing á
fólki á milli héraða og svæða.“
Skjálftinn í fyrradag mun augljós-
lega hafa talsverð áhrif á starf Rauða
krossins á svæðinu. Ómar segir að
endurskoða þurfi þá hluta endur-
byggingaráætlunarinnar sem snúa
að Nias, þrátt fyrir að Nias hafi verið
eitt af þeim svæðum sem höfð voru
með með í áætlunum um uppbygg-
ingu. Þá þurfi jafnvel að breyta áætl-
unum á einhverjum svæðum í Aceh,
því mannafli sé ekki ótakmarkaður
og svona áfall valdi óneitanlega trufl-
unum á því uppbyggingarstarfi sem
var að fara í gang.
Mikill ótti og angist á eyjunni Nias í kjölfar gríðarlegs jarðskjálfta
Ekkert lát
á sterkum
skjálftum
Ómar
Valdimarsson
EKKI virðist þörf á frekari fjár-
útlátum til hjálparverkefna vegna
skjálftans á mánudag að mati Þór-
is Guðmundssonar, upplýsinga-
fulltrúa
Rauða kross
Íslands (RKÍ).
Þórir telur
nokkuð
öruggt að sá
viðbúnaður
sem þegar er
á staðnum
dugi vel til
hjálparstarfs-
ins. „Þarna
er óvenjulega mikill fjöldi hjálp-
arstarfsmanna og mikið til af
birgðum og fleiru,“ segir Þórir.
„Ég stórefa að það þurfi mikla ut-
anaðkomandi aðstoð aðra en þá
sem er þarna fyrir þegar. Þetta
eru miklar skemmdir en það er
líka heilmikið af hjálpargögnum
sem komin eru til Indónesíu og á
þessi svæði í kjölfar skjálftans í
desember.“
Nauðsynlegt að
þjálfa heimamenn
Þórir segir RKÍ koma að upp-
byggingarstarfinu í miklum mæli
á næstu árum. „Ég geri ráð fyrir
að við verðum þarna þátttakendur
í verkefninu a.m.k. til fimm ára til
viðbótar. Þessi jarðskjálfti sýnir
mjög ljóslega þörfina fyrir upp-
byggingu neyðarvarna, þjálfun
sérþjálfaðra hjálparstarfsmanna
sem geta brugðist við strax og
náttúruhamfarir verða. Ég á von
á að Rauði kross Íslands muni
leggja mikla áherslu á þjálfun
heimamanna á næstu árum og það
fé sem landsmenn gáfu RKÍ verði
notað til þess.“
Mikill viðbúnaður þegar
á hjálparsvæðunum
Þórir
Guðmundsson
AP
Skjálftinn skildi eftir sig miklar sprungur eins og sjá má á myndinni sem tekin var á eyjunni Nias í Indlandshafi.
SVISSNESKI fiskræktandinn Rudolf Lamp-
recht, sem á þrjár jarðir ofan við Vík Mýr-
dal og hyggur á stórfellda fiskrækt í ám og
vötnum þar á svæðinu, rekur umfangsmikið
fiskeldi á austurströnd Súmötru og hyggst
á næstunni taka þátt hjálparstarfi á eyjunni
Nias sem varð illa úti í jarðskjálftanum á
páskadag. Hann býður íslenskum stjórn-
völdum að greiða götu íslenskra hjálparliða
á allan þann hátt sem honum er unnt, en
hann þekkir vel til Indónesíu, bæði innan
atvinnulífsins og stjórnkerfis.
Lamprecht var á Ítalíu í gærkvöldi þegar
Morgunblaðið náði tali af honum en hann
kom frá Indónesíu fyrir nokkru. Er hann nú
að undirbúa hjálparstarf og hyggst jafnvel
fara til Indónesíu í dag eða á morgun.
Lamprecht er með hátt á annað þúsund
manns í vinnu við fiskeldi á Súmötru og
segir fyrirtæki sín ekki hafa skaðast á
neinn hátt vegna jarðskjálftans. „Við vorum
mjög heppin,“ segir hann. „En á hinn bóg-
inn hef ég verið að reyna að aðstoða á Nias
sem varð geysilega illa úti í skjálftanum,“
segir hann.
Margt fólk grafið undir rústunum
„Það er ekki einvörðungu mikið manntjón
heldur einnig mikið tjón á mannvirkjum. Í
flóðbylgjunni miklu annan í jólum í Aceh
varð mikið manntjón og byggingar sópuðust
í burtu. Að þessu sinni er staðan þannig að
margt fólk er grafið undir húsarústum í
Nias og þar sem byggingar hafa eyðilagst
er útilokað fyrir fjölmarga eftirlifendur að
komast af án húsaskjóls. Þess vegna þarf
nauðsynlega að koma tjöldum og dýnum á
staðinn, auk þungavinnuvéla til að hreinsa
vegina svo unnt sé að komast til nauð-
staddra.“ Lamprecht mun leggja þyrlu-
björgunarsamtökunum Helimission.ch til
fjárhagslegan stuðning til að fljúga inn á
svæðið í dag, miðvikudag, auk þess sem
hann hefur sett sig í samband við hjálp-
arsamtök kaþólsku kirkjunnar á Nias sem
hann hefur mjög mikið álit á eftir frammi-
stöðu þeirra eftir flóðbylgjuna annan í jól-
um. Hins vegar séu samtökin ekki að fullu
starfhæf eftir skjálftann á páskadag þar
sem þau urðu fyrir skaða. Lamprecht segir
að hjálparsamtök kaþólsku kirkjunnar séu
fagmannlegasti aðilinn á sviði hjálparstarfs
á svæðinu en þau reka m.a. hæli fyrir fötluð
og munaðarlaus börn á Nias. Þannig hafi
t.d. strax daginn eftir flóðbylgjuna verið
hafið hjálparstarf og tjöld komin upp á
hamfarasvæðunum.
Lamprecht hefur lagt fram aðstoð sína
eftir flóðbylgjuna miklu og telur að alþjóða-
samfélagið muni nú sem þá bregðast við
hjálparbeiðnum.
Býður Íslendingum aðstoð
„Efnafólk í Indónesíu hefur hjálpað geysi-
lega mikið til eftir flóðbylgjuna og ég held
að heimamenn muni á sama hátt leggja
mikið af mörkum nú sem þá. Þá hefur
Singapúr sent þyrlur á staðinn og Ástralía
spítalaskip. Ég held því að búast megi við
mikilli hjálp, en það ríður á að hún berist
fljótt því klukkan tifar og margt fólk þarfn-
ast læknishjálpar,“ segir hann.
„Ef íslenska ríkisstjórnin vill taka þátt í
björgunarstarfinu og telur sig hafa gagn af
minni þjónustu, þá mun ég að sjálfsögðu
gera allt sem ég get, t.d. með því að að-
stoða við samhæfingu á hamfarasvæð-
unum.“
Svissneski fiskræktandinn og Íslandsvinurinn Rudolf Lamprecht hyggur á hjálparstarf í Indónesíu
Nauðsynlegt að fólki berist hjálpin fljótt
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
Rudolf Lamprecht, þriðji frá hægri, við fiskeldisstörf á Íslandi. Hann er með mikil umsvif á
Súmötru og hyggst leggja sitt af mörkum til hjálparstarfs á Nias sem varð illa úti í skjálftanum.