Morgunblaðið - 30.03.2005, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. MARS 2005 31
UMRÆÐAN
NÚ ÆTLUM við að selja Símann.
Gott mál. Við ætlum líka að selja
eitthvað sem heitir grunnnet vegna
þess að síminn verður seljanlegri ef
það fylgir með í kaupunum. Betra
mál. Fyrir þetta fáum
við, fólkið í landinu,
fullt af peningum auk
þess sem við fáum líka
að greiða kaupverðið til
langrar framtíðar í
keyptri þjónustu.
Besta mál. Einhver
dóni stakk upp á því
um daginn að láta rík-
isstjórnina líka fylgja
með í kaupunum. Snjöll
hugmynd. Það er ekki
ónýtt að lifa á tímum
jákvæðra stigbreyt-
inga.
Ég er samt sem áður
svo þröngsýnn og eigingjarn að ég
skil ekki hvernig hagsmunum eig-
enda Símans, þ.e. fólksins í landinu,
getur verið betur borgið ef dreifi-
kerfið er í eigu þess sem selur mesta
þjónustu inn á það. Ég hef fyrir
óverðskuldaðar tilviljanir flækst í
þessu grunnneti tvívegis á umliðn-
um vikum. Sú ánetjun hefur ekki
orðið mér einhver opinberun í þá
veru að auðvitað eigi grunnnetið að
fylgja með í kaupunum, þvert á móti.
Síminn sem skilaði á síðasta ári
meiri hagnaði en nokkru sinni fyrr,
og kemur sölunni örugglega ekkert
við, veitir sjálfum sér sýnu betri
þjónustu á grunnnet-
inu en öðrum við-
skiptavinum grunn-
netsins. Mér finnst það
hreinlega ekki fyndið
að þurfa að bíða í fimm
virka daga eftir því að
Símamennirnir hafi
tíma til að slá inn núm-
eraflutning sem tekur
sennilega tíu mínútur.
Ef þú ert svo lánsamur
að vera viðskiptavinur
grunnnetseigandans
lofar hann þér flutningi
á einum til þremur
dögum. Viðskiptavinir
keppinautanna, þ.e. annarra við-
skiptavina grunnnetsins, þurfa hins
vegar að sætta sig við þrjá til fimm
virka daga í þetta viðvik. Þegar
grunnnetið bilar, þ.e. utan útveggja
viðskiptavinarins, gerir síminn strax
við, hjá viðskiptavinum sínum, hinir
mega bíða, Þrjá til fimm virka daga.
Mér er að vísu öldungis óskiljanlegt
hvað talsímaþörf mín hefur að gera
með virka daga, sérstaklega þegar
þeir raðast í kringum helgar eins og
raunin var í mínu tilfelli. Ég hef um
hríð ekki átt von á því að verða sam-
mála Vinstri-grænum en þannig er
málum samt komið. Mér er alveg
sama hversu margar krónur til við-
bótar fást fyrir samsöluna á síman-
um og grunnnetinu ég vil ekki búa
við þann möguleika að verða enda-
laust mismunað vegna þess að ég
skipti ekki við rétt fyrirtæki. Síminn
er rótgróið ríkisfyrirtæki en hefur
samt, þrátt fyrir langar hefðir í
„nógu gott í kjaftinn á þér“ við-
skiptasiðferði, fyrr eða seinna sinnt
viðskiptavinunum, sennilega í þeirri
vissu að án þeirra er framtíðin ekki
eins björt og ella.
Ríkisstjórnin hefur mikla reynslu
í vondum málum en þetta forað hef-
ur hún enga heimild til að vaða með
fólkið í landinu út í. Einu rökin eru
þau að fyrirtækið verði seljanlegra,
það fæst hærra verð, samgöngu-
ráðherrann getur farið annan rúnt,
utan Reykjavíkur, að boða sam-
göngur og lofa brúm og jarðgöngum,
utanríkisráðherrann ætlar að
byggja spítala og Stína ætlar senni-
lega að borga kaupmanninum í búð-
inni, kontant. Ein af meginhugs-
unum þess fyrirbrigðis sem kallað er
einkavæðing er að skila fyrirtækjum
aftur til eigendanna, sú hugsun hef-
ur út af fyrir sig ekkert með hag-
kvæmni að gera. Hún snýst bara um
að gera sem flesta að hluthöfum og
góðum kapítalistum. Það er fínt.
Kjölfjárfestakjaftæðið einhver
versta gubbupest sem riðið hefur yf-
ir þetta land. Stjórnmálamenn mega
ekki gleyma því að við eigum Sím-
ann, þeir eiga hann ekki og ég veit
ekki til þess að nokkur hafi gefið
þeim leyfi til þeirra viðskipta sem
þeir hyggjast fara út í. Það er gott
mál að selja Símann, það er og hið
besta mál að selja grunnnetið, það
má bara ekki selja þetta sama fyr-
irtækinu. Mín rök eru ekki léttvæg-
ari en reynsla mín af viðskiptum við
fyrirtæki sem ekki á grunnnetið og
sætir augljósum afarkostum frá eig-
anda þess, sem á beinna hagsmuna
að gæta í að fyrirtækið, sem ég
skipti við, hafi sem fæsta við-
skiptavini. Eiga menn von á því að
nýr eigandi, fyrirtæki í einkaeign,
hvort heldur íslenskt eða erlent,
verði viðskiptavinavænna?
Seljum ömmu líka
Kristófer Már Kristinsson
fjallar um sölu símans ’Stjórnmálamenn megaekki gleyma því, að við
eigum Símann.‘
Kristófer Már
Kristinsson
Höfundur er háskólanemi.
ÁSTRÁÐUR Eysteinsson,
kennari í bókmenntum við Há-
skóla Íslands, gerir athugasemd
við gagnrýni mína á úthlutanir
Launasjóðs rithöfunda í Morg-
unblaðinu í gær og er
reiður mjög. En hann
víkur ekki einu orði
að gagnrýni minni
heldur hengir hatt
sinn á fullkomin
aukaatriði og belgir
sig út.
Aðalatriði málsins
er þetta: Tvisvar
(2003 og 2005) hefur
mér verið hafnað um
styrk úr Launasjóði
rithöfunda til að
skrifa ævisögu
Bjarna Benedikts-
sonar forsætisráð-
herra. Ástráður Ey-
steinsson skrifar
grein í Lesbók
Morgunblaðsins og
hreykir sér af því að
úthlutunarnefndin
starfi með strangfag-
legum og málefna-
legum hætti og sé í
raun hafin yfir gagn-
rýni (sbr. viðbrögð
hans við gagnrýni
Hallgríms Helgason-
ar). Ég bendi á að
það sé með engu móti hægt að
kalla það málefnalegt og faglegt
að taka samanlagt hátt í 120 um-
sóknir fram yfir umsóknir mínar
um að skrifa ævisögu Bjarna
Benediktssonar. Þessu svarar Ást-
ráður Eysteinsson ekki einu orði
enda getur hann það ekki. Það er
einfaldlega fráleitt að Launasjóður
rithöfunda skuli í tvígang synja
manni með mitt höfundarverk um
styrk til að skrifa ævisögu Bjarna
Benediktssonar.
Í viðtali við Morgunblaðið 21.
mars sl. varpaði ég því fram að
hér hefðu ráðið ferðinni „auðvirði-
leg pólitísk músaholusjónarmið“. Í
spjallþætti Kolbrúnar Bergþórs-
dóttur á Útvarpi Sögu bætti ég
því við að auðvitað réðu alltaf per-
sónuleg, og stundum pólitísk, sjón-
armið slíkum úthlutunum, það
væri barnaskapur að halda því
fram að hægt væri að gera í
stórum stíl upp á milli höfunda og
verkefna þeirra með fullkomlega
málefnalegum hætti. Í þætti Kol-
brúnar gat ég mér þess til að
greinaskrif mín, sem birt eru í
bókinni Frá mínum
bæjardyrum séð
(2005), hefðu aflað
mér óvina í vinstri
herbúðum og afleið-
ingin væri meðal ann-
ars sú að ég ætti ekki
upp á pallborðið hjá
úthlutunarnefnd
Launasjóðs rithöf-
unda. Ég lét þess
jafnframt getið að ég
hefði til dæmis „rekið
hornin“ í nána sam-
starfsmenn og skjól-
stæðinga Ástráðs
Eysteinssonar í há-
skólanum og það
kynni að vera
ástæðan fyrir því að
sá maður teldi það
„faglegt“ að synja
mér um styrk til að
skrifa ævisögu
Bjarna Benedikts-
sonar.
Það segir sann-
arlega sitt um fag-
mennsku Ástráðs
Eysteinssonar að
hann skuli ekki
svara efnisatriðum gagnrýni minn-
ar einu orði heldur gera fullkomin
aukaatriði að aðalatriði í svari
sínu.
Í anda páskahátíðarinnar er rétt
að ljúka þessu skrifi á jákvæðum
nótum. Daginn fyrir skírdag barst
mér bréf frá Launasjóði fræðirita-
höfunda, – en sá sjóður hafði hafn-
að umsókn minni í fyrra, – um að
mér hefði verið veittur 6 mánaða
styrkur til að skrifa ævisögu
Bjarna Benediktssonar. Eftir að
hafa skrifað 8 bækur hef ég þá
loksins fengið styrk úr opinberum
sjóðum fyrir rithöfunda. En enn á
ég eftir að fá styrk úr Launasjóði
rithöfunda. Ég reyni aftur að ári.
„Fagmennska“
Ástráðs
Eysteinssonar
Jakob F. Ásgeirsson svarar
Ástráði Eysteinssyni
’En það segirsannarlega sitt
um fagmennsku
Ástráðs Eysteins-
sonar að hann
skuli gera þetta
aukaatriði að
aðalatriði í svari
sínu.‘
Höfundur er rithöfundur.
Jakob F.
Ásgeirsson
Hjördís Ásgeirsdóttir: „Ég er
ein af þeim sem heyrði ekki
bankið þegar vágesturinn kom í
heimsókn.“
Vilhjálmur Eyþórsson: „For-
ystumennirnir eru undantekn-
ingarlítið menntamenn og af
góðu fólki komnir eins og allir
þeir, sem gerast fjöldamorð-
ingjar af hugsjón. Afleiðingar
þessarar auglýsingar gætu því
komið á óvart.“
Jakob Björnsson: „Mannkynið
þarf fremur á leiðsögn að halda í
þeirri list að þola góða daga en á
helvítisprédikunum á valdi ótt-
ans eins og á galdrabrennuöld-
inni.“
Jakob Björnsson: „Það á að
fella niður með öllu aðkomu for-
setans að löggjafarstarfi.“
Ólafur F. Magnússon: „Ljóst
er að án þeirrar hörðu rimmu og
víðtæku umræðu í þjóðfélaginu
sem varð kringum undir-
skriftasöfnun Umhverfisvina
hefði Eyjabökkum verið sökkt.“
Ásthildur Lóa Þórsdóttir:
„Viljum við að áherslan sé á
„gömlu og góðu“ kennsluaðferð-
irnar? Eða viljum við að námið
reyni á og þjálfi sjálfstæð vinnu-
brögð og sjálfstæða hugsun?“
Aðsendar greinar á mbl.is
www.mbl.is/greinar
Í GREIN undirritaðs í Morg-
unblaðinu, 31. janúar síðastliðinn,
var vikið að „tveggja lækna matinu“
svokallaða, sem tryggingafélög hér á
landi hafa síðustu ár brúkað, meðal
annars sem grundvöll bótagreiðslna
fyrir áverka fórnarlamba umferðar-
og vinnuslysa.
Hér er því haldið
fram, að með „tveggja
lækna matinu“, ginni
tryggingafélögin fórn-
arlambið á flæðisker,
þaðan sem erfitt er fyr-
ir kindur að komast.
Virðast trygginga-
félögin allavega með-
vituð um, að þegar
„tveggja lækna matið“
liggur fyrir, bæturnar
eru innan seilingar og
fórnarlambið hefur í
flestum tilvikum verið
án launa í marga mán-
uði, efnahagur þess er að hruni kom-
inn, að þá sé staðan sú, að fórn-
arlambið neyðist til að taka við
boðnum bótum, þó fórnarlambið
gruni, að ei hafi rétt verið mælt.
Er hér er komið sögu, er það því
oft svo, að fórnarlambið flæðir. Ekki
er gerlegt að hnekkja „tveggja lækna
matinu“, nema að afla frekari lækn-
isvottorða og biðja um dómkvaðn-
ingu tveggja óvilhallra matsmanna.
Til þess þarf líka oftast það langan
tíma og mikið fjármagn, að slíkt er
almennum fórnarlömbum ofviða. Það
er einnig svo, ef fórnarlambið fær
ekki gjafsókn og ekki að taka við bót-
unum með fyrirvara, að viðkomandi
fórnarlamb treystir sér ekki til að
leggja undir frekari kostnað. Telur
það of mikla peningalega áhættu.
Í nokkrum undantekning-
artilvikum hafa fórnarlömbin ekki
unað „tveggja lækna matinu“ og með
aðstoð lögmanns lagt út í baráttuna
við tryggingafélögin.
Verður nú rakið nýlegt dæmi um
slíka baráttu. Fórnarlambið hafði
farið í svokallað „tveggja lækna
mat“, sem fórnarlambið taldi ekki
gæti staðist. Aflaði frekari lækn-
isvottorða og læknisrannsókna. Bað
um dómkvaðningu tveggja óvilhallra
manna, læknis og lögfræðings til að
meta áverkana að nýju.
Þann 17. mars 1998 slasaðist Sig-
urður Stefánsson, sem þá var bíl-
stjóri hjá Strætisvögnum Reykjavík-
ur í umferðarslysi, er bifreið ók í veg
fyrir vagninn. Við áreksturinn kast-
aðist Sigurður fram yfir stýrið og
mælaborðið, til baka og svo til hægri,
þar sem hann lendir með vinstri
mjöðmina á lágri hurð. Fann Sig-
urður mest til í bakinu eftir slysið, en
fann síðan nokkru eftir slysið fyrir
áverkum í hálsi og dofa í fingrum.
Taugaleiðnipróf hjá Marinó P. Haf-
stein, taugalækni, sýndi klemmu á
ölnartaug vinstri olnboga. Seg-
ulómun af hálsi sýndi brjósklos á
hálsi. Fór Sigurður í að-
gerð á hálsinum og
einnig í taugabrennslu
hjá Bjarna Valtýssyni,
lækni. Sigurður reyndi
að vinna, hvað hann gat
eftir slysið. Vann með
hléum til ársloka árið
2000. Hann var þá orð-
inn alveg óvinnufær af
áverkunum. Hafði þá
einnig greinst með
vefjagigt og þunglyndi.
Sú bifreið, sem
árekstrinum olli var
tryggð hjá Vís, sem
Sigurður á því bóta-
kröfu á. Í apríl 2003 voru áverkarnir
metnir í „tveggja lækna mati“, af
Ragnari Jónssyni, trúnaðarlækni
Vís, og Atla Þór Ólasyni, lækni. Var
niðurstaða læknanna, að miski Sig-
urðar vegna þeirra áverka, sem hann
fékk í slysinu væri 15% og varanleg
örorka 25%. Töldu læknarnir að eini
áverkinn, sem Sigurður hefði fengið í
slysinu væri bakáverki. Þó Sigurður
hefði, er hann var metinn, þegar ver-
ið algjörlega óvinnufær vegna þeirra
áverka, er hann hlaut í slysinu, í
meira en tvö ár, mátu læknarnir hon-
um einungis 25% varanlega örorku,
þ.e. að áverki sá, sem Sigurður fékk í
slysinu leiddi einungis til 25% skerð-
ingar á vinnugetu. Þrátt fyrir nið-
urstöðu tveggja taugalækna, þeirra
Marinós P. Hafstein og Garðars Guð-
mundssonar um að hálsáverkarnir
stöfuðu af slysinu, mátu bækl-
unarlæknarnir það svo, að hálsáverk-
arnir stöfuðu ekki af slysinu. Sig-
urður gat ekki sætt sig við þessa
niðurstöðu og fékk á ný staðfest vott-
orð frá þeim Marinó P. Hafstein og
Garðari Guðmundssyni, þar sem
ítrekað var, að hálsáverkinn stafaði
af umferðarslysinu, þann 17. mars
1998. Einnig aflaði Sigurður frekari
læknisvottorða, svo sem vottorðs um,
að sú vefjagigt, sem hann hrjáir staf-
aði af þeim áverkum, sem hann hlaut
í slysinu. Þegar áverkar Sigurðar
voru metnir á ný af dómkvöddum
óvilhöllum matsmönnum, þeim Páli
Sigurðssyni, lagaprófessor og Stef-
áni Dalberg, lækni, var miski Sig-
urðar vegna þeirra áverka, sem hann
hlaut í umferðarslysinu metinn 39
miskastig, sem sundurliðaðist þann-
ig, að bakmeiðslin svöruðu til 15
stiga, hálsmeiðslin til 14 stiga og
þunglyndið til 10 stiga. Þá rökstyðja
hinir dómkvöddu matsmenn nið-
urstöðu sína um 75% varanlega ör-
orku Sigurðar, vegna þeirra áverka,
er hann fékk í slysinu vandvirkn-
islega á fjórum blaðsíðum, þegar rök-
stuðningurinn í „tveggja lækna mat-
inu“ er tæpar tvær línur,
svohljóðandi:
„Við mat á örorku er miðað við að
vegna afleiðinga umferðarslyssins
17.03. þ.e. bakeinkennanna hafi dreg-
ið talsvert úr vinnugetu Sigurðar. Er
örorka metin 25%.“
Það sem hér hefur verið rakið,
staðfestir hin óvönduðu vinnubrögð,
sem viðhöfð eru í „tveggja lækna
mötunum“ svokölluðu og einnig hitt,
að í því „tveggja lækna mati“ sem
hér greinir frá, er allur minnsti vafi
augljóslega skýrður tryggingafélag-
inu í hag.
Hvernig á heldur annað að vera,
þegar sá aðili, er stendur að þessu
mati, Ragnar Jónsson, bækl-
unarlæknir, hefur það að atvinnu að
yfirfara kröfugerðir á hendur Vís og
meta, hvort verða eigi við kröfunum,
eins og þær eru grundvallaðar á
læknisfræðilegum gögnum. Gætir
þannig hagsmuna félagsins. Er og
greinilegt, að hans viðhorf hafa feng-
ið að ráða í ofangreindu „tveggja
lækna mati“. Að hann hefur ennþá
verið að gæta hagsmuna þess trygg-
ingafélags, sem hann vinnur fyrir.
Það skal að síðustu tekið fram, að
umkrafðar bætur Sigurðar Stef-
ánssonar á grundvelli mats hinna
dómkvöddu matsmanna nema um
21.000.000 króna, þegar hins vegar
bæturnar á grundvelli „tveggja
lækna matsins“ nema um 6.000.000
króna.
Dæmi nú hver fyrir sig.
Lömbin þagna (II)
Steingrímur Þormóðsson
fjallar um störf dómkvaddra
matsmanna tryggingafélaga ’Með „tveggja læknamötunum“ ginna trygg-
ingafélögin fórnarlömb-
in í sjálfheldu, eða öllu
heldur reki fórnarlömb-
in á flæðisker, þaðan
sem erfitt er fyrir þau
að komast. ‘
Steingrímur
Þormóðsson
Höfundur er hæstaréttarlögmaður.